Tedavisi Mümkün Bir Demansial (Bunama) Hastalık: Normal Basınçlı Hidrosefali
MAKALE #1004 © Yazan Dr.Veysel Kerem BIKMAZ | Yayın Mayıs 2008 | 21,904 Okuyucu
Hidrosefali nedir?
Hidrosefali beyinde ventrikul denilen kaviteler icerisinde anormal beyin omurilik sivisi (BOS) birikimi ile karekterize bir durumdur. BOS, beyin ve omurilik etrafinda dolasir. BOS nin gorevi beyine fisiksel destek olmak, artik maddelerin atilmasi ve santral sinir sistemi (SSS) icerisinde.onemli maddelerin dagilimina olanak tanimaktir. Saglikli bir yetiskinde gunluk BOS uretimi yaklasik 500cc. dir. BOS akim yolu tikandigi zaman, veya emilimde bir sikinti olustugu zaman sivi birikmeye baslar, ventrikuller genisler, kafa icerisindeki basinc artar ve hidrosefali meydana gelir.
Normal Basincli Hidrosefali Nedir?
NBH ventrikullerin genislemesine yol acan ancak kafa ici basinci cok az yada hic arttirmayan BOS birikimidir. Siklikla yaslilarda gorulur. Hareket bozuklugu, hafif demansiyel tablo ve idrar kacirmasi ile karekterize bir semptomlar eslik eder. Bu semptomlarin biri, ya da hepsi bir arada olabilir. Hastalarin cogunda BOS emilim yollarinda blokaja neden olan faktor bilinemez.
Normal Basincli Hidrosefaliye yol acan etmenler?
Olgularin pek cogunda altta yatan neden saptanamaz, yani idiopatiktir. Kafa travmasi, gecirilmis subaraknoid kanama, tumor veya kistler, subdural kanama, cerrahi sirasinda gorulen kanamalar, menenjit veya diger beyin enfeksiyonlari neticesinde NBH olusabilir. Bu predispozan faktorlerin hepsi BOS akim yollarinda enflamasyona yol acmak sureti ile hidrosefali yaparlar.
NBH semptomlari nelerdir?
NBH hastalari siklikla 60 yas uzeri hastalar olduklari ve bu yas grubunda bu tarz semptomlarin normal oldugu dusunuldugu icen, insanlar genellikle bu problemler ile birlikte yasamak zorunda olduklarini dusunurler ve vucutlarinda olusan bu degisiklere kendilerini adabte etmeye calisirlar
NBH semptomlar ayni zamanda yaslilarda ortaya c ikabilecek diger bazi saglik sorunlarini taklit edebilir. Mesela gorulen kognitif semptomlar erken donem Alzheimer hastaligi olarak degerlendirilebilir. Ayni sekilde denge ve yurume sorunlari Parkinson hastaligi olarak dusunulebilir. Bazi hastalarda NBH ye bu hastaliklarinda eslik edebilecegi unutulmamalidir.
Alzheimer gibi her turlu senil ve presenil demansda beyin dokusunda atrofi ve kuculme gozlenir. Bu da beyin bosluklarinda genisleme ile sonuclanir. Boylece goruntunun cok benzemesinden oturu bazen birbirlerinden ayirt etmek gercekten guctur. Parkinson hastalarinda benzer semptomlar gorulebilmekle beraber, NBH lideki gibi beyin bosluklarinda genisleme nadiren gorulur. Benzer sekilde spinal stenoz denilen omuriligin bel seviyesinde sikismasi neticesinde yurume bozukluklari ve idrar kacirmalar olabilmekte ancak beyin bosluklarinda genisleme olmamaktadir.
Hastalar doktora ilk muracat ettiklerinde semptomlar aylar hatta yillar boyunca devam etmekte olabilir. Hidrosefali semptomlari zaman icerisinde artis gosterir. Artis hizi degiskenlik gostermekte ve hastalar fonksiyon kayiplari kritik noktaya geldiklerinde siklikla doktora giderler. Semptomlarin olus suresi ne kadar uzun ve semptomlar ne kadar siddetli ise, tedaviye yanit o adar gec olacaktir. Genel bir kural olarak tani ne kadar erken konursa tedavinin basarisinin o kadar fazla olacagi soylenebilir.
Normal Basincli Hidrosefali Tanisi Nasil Konur
Nadiren baska nedenler ile cekilen beyin goruntulemesinde genislemis ventrikuller saptanabilsede, siklikla semptomlarin hasta yada yakinlari tarafindan farkedilmesi neticesinde yapilan goruntulemelerde hastalik farkedilir. Normal basincli hidrosefalden suphelenildigi zaman taniyi netlestirmek, hastanin uygulanacak sant terapisine yanitini tahmin edebilmek icin bir takim testler onerilmektedir.
Semptomlari arastirmaya yonelik klinik muayene
Her 3 semptomunda ayni hastada bulunmasi tani icin mutlak gerekli degildir.
MRI
Beyini goruntulemek icin radyo sinyalleri ve cok guclu bir miknatis kullanir. Pek cok insan icen guvenli, uygun ve agrisiz bir yontemdir. Islem 15 dakikadan uzun surer. MRI genislemis ventrikulleri , ayni zamanda BOS akimini saptarken ayni zamanda etraf beyin dokusu hakkindada bilgiler verir. MRI ayni zamanda aquaduct denilen dar bir BOS kanalindaki akimi ve buradaki basinci degerlendirme konusundada etkilidir. MRI hidrosefali tanisinda cok daha etkin olmakla birlikte kardiak pacemaker veya diger metalik implantlari olan hastalarda CT tercih edilmektedir.
CT
X isinlari ve ozel bir goruntuleme teknigi kullanir. Islemin en buyuk avantaji MRI ya gore hizli sonuc vermesidir.
Lomber Ponksiyon
BOS yaklasik basincini olcmeye ayni zamanda sividan tahlil yapmaya yardimci olur. Lokal anestezi altinda belin alt kismina ince bir igne ile girilerek 50 cc ye kadar BOS bosaltilir. Bu sayede semptomlarda gecici bir duzelmenin olmasi istenir. Eger bu islem sonrasinda semptomlarda gecici surelide olsa anlamli bir toparlanma olursa o zaman cerrahi tedavinin basarili olacagi soylenebilir. Eger lomber ponksiyona yanit negatif veya net olarak anlasilamamis ise daha ileri arastirmalar yapmak gerekir.
Eksternal Lomber Drenaj
Bir cesit lomber ponksiyon varyasyonudur. Ince, fleksibl bir katater surekli BOS drenaji icin mesafeye yerlestirilir. Hastane ortaminda kalmayi ve takibi gerektirir. BOS basincini daha dogru sekilde olcmeye imkan tanir.
Intrakranyal Basinc monitorizasyonu
Kafatasindan beyin veya venrikuller icerisine BOS basincini olcmek icin ufak bir katater gonderilerek uygulanir. Hastanede kalmayi ve takibi gerektirir.
Gunumuzde kullanilan Tedavi Alternatifleri
\Gunumuzde en sik kullanilan ve genellikle tek mumkun tedavi secenegi BOS kanallarini emilimin saglanabilecegi vucudun baska kisimlari ile birlestirmeye yarayan sant denilen sistemin cerrahi olarak yerlestirilmesidir. Pek cok sant sistemi 3 komponent icerir. 1. Beyin ventrikulleri veya lomberspinal kanal icerisine yerlestirilen toplayici bir katater.2. BOS akimini kontrol eden bir valf mekanizmasi. 3. BOS vucudun baska kisimlarina drene eden bir bosaltici katater. Bu amacla en sik kullanilan yer karin icerisinde peritondur ve kullanilan sistemede ventrikuloperitonel sant denir. Cerrahi sonrasinda sant sisteminin tum parcalari cilt altinda kalacak ve disaridan bir sey gorulmeyecektir.
Aquaduct darligi olan hastalarda endoskobik ucuncu ventrikulostomi denilen bir cerrahi mudahalede sant uygulamasina alternatif olabilir. Bu yaklasimda aquaduktaki daralmadan dolayi endoskop yardimi ile alternatif bir BOS akim yolu yapilir. Aquadaktaki daralma MRI ile saptanabilir. Endoskobik yaklasimin sonuclari yetiskinlerde farklilik arzetmektedir. Ucuncu ventrikulostomi uygulanan hastalarin bir kisminda semptomlarin duzelebilmesi icen sonrasinda sant takilmasi gerekebilir.
Santlama islemi icen uygun hastalar kimlerdir
Bu amacla pek cok test ve arastirma gelistirilmis olmak ile birlikte, tek basina sant isleminin basarisini tahmin ettirebilecek bir faktor bulunmamaktadir. Asagidaki bulgular sant takilmasini takiben sonuclarin daha iyi olacagini dusundurmektedir:
Basari genellenmemeli ve her hasta icen bireysel olmalidir. Hidrosefali semptomlarinin santlama sonrsasi duzelmesinin mumkun olacagini bilmek onemlidir.
Cerrahi sonrasi tamamen iyilesme herkesin beklentisi olsada, bu her zaman mumkun olmayabilir. Cerrahi sonrasinda mevcut sikayetlerin anlamli olcude azalmasi, kisinin baskalarina bagimli halden kurtulmalari, en onemlisi norolojik semptomlarin daha da ilerlemesinin onune gecilmesi hasta ve yakinlari icen tatminkar bir cevaptir.
Genislemis ventrikulleri olan her hastanin operasyonunun gerekmiyecegi bilinmelidir. Genislemis ventrikulleri bulunan bazi hastalarda herhangi bir semptom veya norolojik defisit bulunmayabilir. Buna siklikla `kompanse hidrosefali` denir. Kompanse hidrosefalisi olan hastalar hidrosefalinin tedavisi ile daha iyi olmayacaklardir, boyle bir durumda hastalari cerrahi riske sokmanin bir anlami yoktur. Bu hastalar hayatlarinin ilerleyen donemlerinde semptomatik hale gelip santlama islemini gerektirebilirler. Bu nedenle kompanse hidrosefalisi olan hastalarin bir norosirurjen yada norolog tarafindan periodik olarak kontrol altinda tutulmasi onemlidir.
Sant operasyonunun icerigi
Ventrikuloperitoneal sant islemi genellikle 1 saatten kisa sureli bir operasyondur. Hasta genel anestezi altinda iken santin yerlestirelecegi alan kafada tiraslanir ve kafada karin bolgesine kadar steril bir sekilde ortulur. Enfeksiyonun onlenmesi adina bu basamaklar oldukca onemlidir. Takiben kafada ve karinda santi cilt altindan gecirelecegi ve kataterlerin gonderilecegi ufak kesiler yapilir. Kafatasinda ufak bir delik acilir, kafatasi ile beyin arasindaki membranlar gecilir ve katater beyin yolu ile yan ventrikule gonderilir. BOS un emilecegi peritoneal kavite icerisine karin boslugu gecilerek peritoneal katater gonderilir. Takiben kesiler kapatilir ve stril bandajlar ile kapatilir.
Sant Operasyonunun Basari Orani Nedir
Yurume bozuklugu, hafif demans ve mesane kontrol problemleri operasyon sonrasi birkac gun icerisinde duzelebilir veya haftalar aylar duzelme icin gerekebilir. Bu duzelmenin ne suratte ve ne derece olacagini onceden kestirmenin bir yolu maalesef yoktur. Duzelme olanlarda siklikla bu duzelmeler ilk haftalar icerisinde olur. Bu iyilesme hafif duzeyde olabilecegi gibi cok dramatik bir sekildede olabilir. Semptomlarada operasyon sonrasi duzelme saptanan hastalarda sonrasinda klinikte tekrar gerileme olmasi sant fonksiyon bozuklugunu veya asagida belirtilen komplikasyonlardan birinin gelistigini dusundurur.
Santlama Isleminin Komplikasyonlari ve Riskleri
Sant cerrahisinin potansiyel komplikasyonlari klasik cerrahi operasyonlarin komplikasyonlari yaninda, gunler ya da yillar sonra gelisebilenleride icerir.
Sant sistemleri ile ilgili gozlenen en sik sorunlardan biri tikanmadir. Hangi hastalarda ve ne zaman bu tikanmanin olusabilecegi onceden tahmin edilemez. Operasyon oncesi semptomlarin, operasyondan gunler, haftalar veya aylar sonra tekrar gorulmesi genellikle bir tikanmayi dusundurur. Bu tur tikanmalar siklikla kolay sekilde giderilebilir, ancak siklikla yeni bir operasyon gerekir.
Diger sik karsilasilan sorun santta fonksiyon bozuklugudur. Bu sant ucunun pozisyonundaki bozulmadan, valfin dogru calismamasindan veta BOS yeterli derecede absorbe edilemedigi zaman gorulur. Boyle bir durumda siklikla sant sistemi degistirilir.
Diger komplikasyonlar cerrahi yara etrafinda, santta veya BOS da (menenjit) enfeksiyon gelisimi, beyin veya ventrikuller icerisine kanama, veya nobet gecirmedir. Bir sant enfeksiyonu sant trasesi boyunca ates, kizariklik veya odem ile kendini gosterir. Cok nadiren takilan sant sistemine karsi bir reaksiyon gelisebilir.
Sant yerlesiminden sonra karsilasilan en ciddi sorunlardan bir tanesi zarin altida meydan gelen subdural kanamafir. NBH li hastalarda sant takimi sonrsi subdural hematom gelisim riski%5-10 fdur. Santlar beyin merkezinden (ventrikul) BOS u drene ettigi icin, bu beyin yuzeyinin kafatasindan cekilmesine bu da kan damarlarinda gerilme ve yirtilmalara neden olabilir. Bu bazen beyin tomografilerinde beyin ile kafatasi arasinda higroma denilen bir sivi birikimi seklinde kendini gosterebilir. Higroma herhangibir klinik semptoma siklikla yol acmamakla birlikte kanama rishini arttiran bir durumdur. Subdural kanamanin semptomlari basagrisindan, kol ve bacaklarda gucsuzluge, hatta koma veya olume kadar farklilik arzedebilir. Santa bagli gelisen subdural kanamalar siklikla dusme sonrasinda gelisir. Bu dusmeler son derece basit ve olay aninda kiside hicbir sikinti yaratmayabilir. Dusme ile semptomlarin ortaya cikisi arasinda gunler veya haftalar surebilen bir bosluk olabilir. Subdural Kanama ayni zamanda overdrenaj denilen santin gereginden fazla BOS bosaltmasi akabindede gorulebilir.
NBH tedavi edilmez ise ne olur
NBH li hastalar siklikla ilerlyici semptomlar ile basvururlar ve bu semptomlarin kendi kendine duzelecegi ve klinik bozulmanin kendi kendine duracagina inanamanin bir nedeni yoktur. Kimse mevcut semptomlarin ne hizda ilerleyecegini tahmin edemez. Semptomlar ne kadar siddetli ise ve ne kadar uzun suredir mevcut ise tedaviye yanit o derece daha az olacaktir. Genel bir kural olarak tani ve tedavi ne kadar erken yapilirsa duzelme o kadar iyi olacaktir. Eger semptomlar cok hafif ise hastaya acil bir sant operasyonu yapmadan bir sure yakin takip yapilabilir.
Hidrosefali beyinde ventrikul denilen kaviteler icerisinde anormal beyin omurilik sivisi (BOS) birikimi ile karekterize bir durumdur. BOS, beyin ve omurilik etrafinda dolasir. BOS nin gorevi beyine fisiksel destek olmak, artik maddelerin atilmasi ve santral sinir sistemi (SSS) icerisinde.onemli maddelerin dagilimina olanak tanimaktir. Saglikli bir yetiskinde gunluk BOS uretimi yaklasik 500cc. dir. BOS akim yolu tikandigi zaman, veya emilimde bir sikinti olustugu zaman sivi birikmeye baslar, ventrikuller genisler, kafa icerisindeki basinc artar ve hidrosefali meydana gelir.
Normal Basincli Hidrosefali Nedir?
NBH ventrikullerin genislemesine yol acan ancak kafa ici basinci cok az yada hic arttirmayan BOS birikimidir. Siklikla yaslilarda gorulur. Hareket bozuklugu, hafif demansiyel tablo ve idrar kacirmasi ile karekterize bir semptomlar eslik eder. Bu semptomlarin biri, ya da hepsi bir arada olabilir. Hastalarin cogunda BOS emilim yollarinda blokaja neden olan faktor bilinemez.
Normal Basincli Hidrosefaliye yol acan etmenler?
Olgularin pek cogunda altta yatan neden saptanamaz, yani idiopatiktir. Kafa travmasi, gecirilmis subaraknoid kanama, tumor veya kistler, subdural kanama, cerrahi sirasinda gorulen kanamalar, menenjit veya diger beyin enfeksiyonlari neticesinde NBH olusabilir. Bu predispozan faktorlerin hepsi BOS akim yollarinda enflamasyona yol acmak sureti ile hidrosefali yaparlar.
NBH semptomlari nelerdir?
- Yurume Bozukluklari: Hafif bir denge probleminden ayakta duramama ve yuruyememeye kadar farkli tablolarda bulunabilir. Adimlar siklikla genis tabanli, kisa basamakli ve yavastir. NBH li hastalarin ayaklarini kaldirmalarinda, merdiven cikmalarinda bir sikinti vardir. Sik duserler. Ayni zamanda etraflarinda donmedede zorluk cekerler. Cok yavas ve pek cok adimda yururler. Denge sorunu ve yurumede cekilen sikinti ilk ve en sik gozlenen sikayettir.
- Hafif duzeyde demans: Gunluk aktivitelere ilginin azalmasi, unutkanlik, rutin yapilan islerle mucadele etmede zorluk ve yakin donem hafiza bozuklugunu icerir. NBH lide gozlenen kognitif semptomlar cok siddetli olmadigi icin siklikla ihmal edilir ve yaslanmanin dogal bir sureci olarak degerlendirilir. Konusma yetenegi siklikla bozulmaz. Kendilerinde bulunan sorunlardan siklikla farkinda olmazlar ve hatta inkar edebilirler. Bazi olgularda kognitif degisiklikler yalniz noropsikolojik degerlendirme ile saptanabilir.
- Mesane kontrolunde bozulma: Hafif olgularda sik tuvalete gitme ile kendini gosterirken, ileri olgularda mesane kontrolu tamamen bozulur. Nadiren diski kacirma olabilir. Bazi hastalarda mesane problemleri hic ortaya cikmaz.
NBH hastalari siklikla 60 yas uzeri hastalar olduklari ve bu yas grubunda bu tarz semptomlarin normal oldugu dusunuldugu icen, insanlar genellikle bu problemler ile birlikte yasamak zorunda olduklarini dusunurler ve vucutlarinda olusan bu degisiklere kendilerini adabte etmeye calisirlar
NBH semptomlar ayni zamanda yaslilarda ortaya c ikabilecek diger bazi saglik sorunlarini taklit edebilir. Mesela gorulen kognitif semptomlar erken donem Alzheimer hastaligi olarak degerlendirilebilir. Ayni sekilde denge ve yurume sorunlari Parkinson hastaligi olarak dusunulebilir. Bazi hastalarda NBH ye bu hastaliklarinda eslik edebilecegi unutulmamalidir.
Alzheimer gibi her turlu senil ve presenil demansda beyin dokusunda atrofi ve kuculme gozlenir. Bu da beyin bosluklarinda genisleme ile sonuclanir. Boylece goruntunun cok benzemesinden oturu bazen birbirlerinden ayirt etmek gercekten guctur. Parkinson hastalarinda benzer semptomlar gorulebilmekle beraber, NBH lideki gibi beyin bosluklarinda genisleme nadiren gorulur. Benzer sekilde spinal stenoz denilen omuriligin bel seviyesinde sikismasi neticesinde yurume bozukluklari ve idrar kacirmalar olabilmekte ancak beyin bosluklarinda genisleme olmamaktadir.
Hastalar doktora ilk muracat ettiklerinde semptomlar aylar hatta yillar boyunca devam etmekte olabilir. Hidrosefali semptomlari zaman icerisinde artis gosterir. Artis hizi degiskenlik gostermekte ve hastalar fonksiyon kayiplari kritik noktaya geldiklerinde siklikla doktora giderler. Semptomlarin olus suresi ne kadar uzun ve semptomlar ne kadar siddetli ise, tedaviye yanit o adar gec olacaktir. Genel bir kural olarak tani ne kadar erken konursa tedavinin basarisinin o kadar fazla olacagi soylenebilir.
Normal Basincli Hidrosefali Tanisi Nasil Konur
Nadiren baska nedenler ile cekilen beyin goruntulemesinde genislemis ventrikuller saptanabilsede, siklikla semptomlarin hasta yada yakinlari tarafindan farkedilmesi neticesinde yapilan goruntulemelerde hastalik farkedilir. Normal basincli hidrosefalden suphelenildigi zaman taniyi netlestirmek, hastanin uygulanacak sant terapisine yanitini tahmin edebilmek icin bir takim testler onerilmektedir.
Semptomlari arastirmaya yonelik klinik muayene
- Yurume bozuklugunun derecesi ve tipini belirlemek amaci ile hastanin yuruyusu ve etrafinda donmesi sorgulanir
- Hastanin dikkati, reaksiyon zamani, hafiza durumu, konusma yetenegi ve ruhsal durumu bir takim sorular ile veya tam bir noropsikolojik test yardimi ile sorgulanir.
- Idrara sik cikma, idrar sikligi veya inkontinans sorgulanir.
Her 3 semptomunda ayni hastada bulunmasi tani icin mutlak gerekli degildir.
MRI
Beyini goruntulemek icin radyo sinyalleri ve cok guclu bir miknatis kullanir. Pek cok insan icen guvenli, uygun ve agrisiz bir yontemdir. Islem 15 dakikadan uzun surer. MRI genislemis ventrikulleri , ayni zamanda BOS akimini saptarken ayni zamanda etraf beyin dokusu hakkindada bilgiler verir. MRI ayni zamanda aquaduct denilen dar bir BOS kanalindaki akimi ve buradaki basinci degerlendirme konusundada etkilidir. MRI hidrosefali tanisinda cok daha etkin olmakla birlikte kardiak pacemaker veya diger metalik implantlari olan hastalarda CT tercih edilmektedir.
CT
X isinlari ve ozel bir goruntuleme teknigi kullanir. Islemin en buyuk avantaji MRI ya gore hizli sonuc vermesidir.
Lomber Ponksiyon
BOS yaklasik basincini olcmeye ayni zamanda sividan tahlil yapmaya yardimci olur. Lokal anestezi altinda belin alt kismina ince bir igne ile girilerek 50 cc ye kadar BOS bosaltilir. Bu sayede semptomlarda gecici bir duzelmenin olmasi istenir. Eger bu islem sonrasinda semptomlarda gecici surelide olsa anlamli bir toparlanma olursa o zaman cerrahi tedavinin basarili olacagi soylenebilir. Eger lomber ponksiyona yanit negatif veya net olarak anlasilamamis ise daha ileri arastirmalar yapmak gerekir.
Eksternal Lomber Drenaj
Bir cesit lomber ponksiyon varyasyonudur. Ince, fleksibl bir katater surekli BOS drenaji icin mesafeye yerlestirilir. Hastane ortaminda kalmayi ve takibi gerektirir. BOS basincini daha dogru sekilde olcmeye imkan tanir.
Intrakranyal Basinc monitorizasyonu
Kafatasindan beyin veya venrikuller icerisine BOS basincini olcmek icin ufak bir katater gonderilerek uygulanir. Hastanede kalmayi ve takibi gerektirir.
Gunumuzde kullanilan Tedavi Alternatifleri
\Gunumuzde en sik kullanilan ve genellikle tek mumkun tedavi secenegi BOS kanallarini emilimin saglanabilecegi vucudun baska kisimlari ile birlestirmeye yarayan sant denilen sistemin cerrahi olarak yerlestirilmesidir. Pek cok sant sistemi 3 komponent icerir. 1. Beyin ventrikulleri veya lomberspinal kanal icerisine yerlestirilen toplayici bir katater.2. BOS akimini kontrol eden bir valf mekanizmasi. 3. BOS vucudun baska kisimlarina drene eden bir bosaltici katater. Bu amacla en sik kullanilan yer karin icerisinde peritondur ve kullanilan sistemede ventrikuloperitonel sant denir. Cerrahi sonrasinda sant sisteminin tum parcalari cilt altinda kalacak ve disaridan bir sey gorulmeyecektir.
Aquaduct darligi olan hastalarda endoskobik ucuncu ventrikulostomi denilen bir cerrahi mudahalede sant uygulamasina alternatif olabilir. Bu yaklasimda aquaduktaki daralmadan dolayi endoskop yardimi ile alternatif bir BOS akim yolu yapilir. Aquadaktaki daralma MRI ile saptanabilir. Endoskobik yaklasimin sonuclari yetiskinlerde farklilik arzetmektedir. Ucuncu ventrikulostomi uygulanan hastalarin bir kisminda semptomlarin duzelebilmesi icen sonrasinda sant takilmasi gerekebilir.
Santlama islemi icen uygun hastalar kimlerdir
Bu amacla pek cok test ve arastirma gelistirilmis olmak ile birlikte, tek basina sant isleminin basarisini tahmin ettirebilecek bir faktor bulunmamaktadir. Asagidaki bulgular sant takilmasini takiben sonuclarin daha iyi olacagini dusundurmektedir:
- Yurume bozuklugunun ilk ortaya cikan ve baskin semptom olusu
- Travma veya kanama gibi NBH nin bilinen bir sebebinin olmasi
- Goruntuleme yontemlerinde ventrikul boyutlarinin BOS un bulundugu Subaraknoid bosluktan orantisiz sekilde genis olmasi
- Lomber ponksiyon veya lomber katater yoluyla BOS bosaltilmasinin dramatik gecici bir duzelme saglamasi
- Olculen beyin ici veya spinal BOS basincinin ust limitlerde olmasi
- Beyini etkileyen kucuk kan dammar hastaligi kanitlarinin minimal olusu
Basari genellenmemeli ve her hasta icen bireysel olmalidir. Hidrosefali semptomlarinin santlama sonrsasi duzelmesinin mumkun olacagini bilmek onemlidir.
Cerrahi sonrasi tamamen iyilesme herkesin beklentisi olsada, bu her zaman mumkun olmayabilir. Cerrahi sonrasinda mevcut sikayetlerin anlamli olcude azalmasi, kisinin baskalarina bagimli halden kurtulmalari, en onemlisi norolojik semptomlarin daha da ilerlemesinin onune gecilmesi hasta ve yakinlari icen tatminkar bir cevaptir.
Genislemis ventrikulleri olan her hastanin operasyonunun gerekmiyecegi bilinmelidir. Genislemis ventrikulleri bulunan bazi hastalarda herhangi bir semptom veya norolojik defisit bulunmayabilir. Buna siklikla `kompanse hidrosefali` denir. Kompanse hidrosefalisi olan hastalar hidrosefalinin tedavisi ile daha iyi olmayacaklardir, boyle bir durumda hastalari cerrahi riske sokmanin bir anlami yoktur. Bu hastalar hayatlarinin ilerleyen donemlerinde semptomatik hale gelip santlama islemini gerektirebilirler. Bu nedenle kompanse hidrosefalisi olan hastalarin bir norosirurjen yada norolog tarafindan periodik olarak kontrol altinda tutulmasi onemlidir.
Sant operasyonunun icerigi
Ventrikuloperitoneal sant islemi genellikle 1 saatten kisa sureli bir operasyondur. Hasta genel anestezi altinda iken santin yerlestirelecegi alan kafada tiraslanir ve kafada karin bolgesine kadar steril bir sekilde ortulur. Enfeksiyonun onlenmesi adina bu basamaklar oldukca onemlidir. Takiben kafada ve karinda santi cilt altindan gecirelecegi ve kataterlerin gonderilecegi ufak kesiler yapilir. Kafatasinda ufak bir delik acilir, kafatasi ile beyin arasindaki membranlar gecilir ve katater beyin yolu ile yan ventrikule gonderilir. BOS un emilecegi peritoneal kavite icerisine karin boslugu gecilerek peritoneal katater gonderilir. Takiben kesiler kapatilir ve stril bandajlar ile kapatilir.
Sant Operasyonunun Basari Orani Nedir
Yurume bozuklugu, hafif demans ve mesane kontrol problemleri operasyon sonrasi birkac gun icerisinde duzelebilir veya haftalar aylar duzelme icin gerekebilir. Bu duzelmenin ne suratte ve ne derece olacagini onceden kestirmenin bir yolu maalesef yoktur. Duzelme olanlarda siklikla bu duzelmeler ilk haftalar icerisinde olur. Bu iyilesme hafif duzeyde olabilecegi gibi cok dramatik bir sekildede olabilir. Semptomlarada operasyon sonrasi duzelme saptanan hastalarda sonrasinda klinikte tekrar gerileme olmasi sant fonksiyon bozuklugunu veya asagida belirtilen komplikasyonlardan birinin gelistigini dusundurur.
Santlama Isleminin Komplikasyonlari ve Riskleri
Sant cerrahisinin potansiyel komplikasyonlari klasik cerrahi operasyonlarin komplikasyonlari yaninda, gunler ya da yillar sonra gelisebilenleride icerir.
Sant sistemleri ile ilgili gozlenen en sik sorunlardan biri tikanmadir. Hangi hastalarda ve ne zaman bu tikanmanin olusabilecegi onceden tahmin edilemez. Operasyon oncesi semptomlarin, operasyondan gunler, haftalar veya aylar sonra tekrar gorulmesi genellikle bir tikanmayi dusundurur. Bu tur tikanmalar siklikla kolay sekilde giderilebilir, ancak siklikla yeni bir operasyon gerekir.
Diger sik karsilasilan sorun santta fonksiyon bozuklugudur. Bu sant ucunun pozisyonundaki bozulmadan, valfin dogru calismamasindan veta BOS yeterli derecede absorbe edilemedigi zaman gorulur. Boyle bir durumda siklikla sant sistemi degistirilir.
Diger komplikasyonlar cerrahi yara etrafinda, santta veya BOS da (menenjit) enfeksiyon gelisimi, beyin veya ventrikuller icerisine kanama, veya nobet gecirmedir. Bir sant enfeksiyonu sant trasesi boyunca ates, kizariklik veya odem ile kendini gosterir. Cok nadiren takilan sant sistemine karsi bir reaksiyon gelisebilir.
Sant yerlesiminden sonra karsilasilan en ciddi sorunlardan bir tanesi zarin altida meydan gelen subdural kanamafir. NBH li hastalarda sant takimi sonrsi subdural hematom gelisim riski%5-10 fdur. Santlar beyin merkezinden (ventrikul) BOS u drene ettigi icin, bu beyin yuzeyinin kafatasindan cekilmesine bu da kan damarlarinda gerilme ve yirtilmalara neden olabilir. Bu bazen beyin tomografilerinde beyin ile kafatasi arasinda higroma denilen bir sivi birikimi seklinde kendini gosterebilir. Higroma herhangibir klinik semptoma siklikla yol acmamakla birlikte kanama rishini arttiran bir durumdur. Subdural kanamanin semptomlari basagrisindan, kol ve bacaklarda gucsuzluge, hatta koma veya olume kadar farklilik arzedebilir. Santa bagli gelisen subdural kanamalar siklikla dusme sonrasinda gelisir. Bu dusmeler son derece basit ve olay aninda kiside hicbir sikinti yaratmayabilir. Dusme ile semptomlarin ortaya cikisi arasinda gunler veya haftalar surebilen bir bosluk olabilir. Subdural Kanama ayni zamanda overdrenaj denilen santin gereginden fazla BOS bosaltmasi akabindede gorulebilir.
NBH tedavi edilmez ise ne olur
NBH li hastalar siklikla ilerlyici semptomlar ile basvururlar ve bu semptomlarin kendi kendine duzelecegi ve klinik bozulmanin kendi kendine duracagina inanamanin bir nedeni yoktur. Kimse mevcut semptomlarin ne hizda ilerleyecegini tahmin edemez. Semptomlar ne kadar siddetli ise ve ne kadar uzun suredir mevcut ise tedaviye yanit o derece daha az olacaktir. Genel bir kural olarak tani ve tedavi ne kadar erken yapilirsa duzelme o kadar iyi olacaktir. Eger semptomlar cok hafif ise hastaya acil bir sant operasyonu yapmadan bir sure yakin takip yapilabilir.
2 Beğeni 
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
