2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Tükenmişlik Sendromu ve Önlenmesi
MAKALE #10525 © Yazan Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN | Yayın Mart 2013 | 4,219 Okuyucu
Tükenmişlik Sendromu ve Önlenmesi

Hepimiz mutlaka bir yakınımızın şunları söylediğine tanık olmuşuzdur: "Bütün ailenin yükü omuzlarımda, iş yerine git bir sürü iş beni bekliyor, eve gel evde yapılacak işler, çocukların bakımı, evin temizliği, yemek yapmak, eşimle ilgilenmek, misafirliğe gelen komşularla ilgilenmek, tüm bunlar yetmiyormuş gibi anne ve babamla ilgilenmek hangi birine yetişeyim, tükendim artık gücüm kalmadı, kimse beni anlamıyor kimse benim halimi sormuyor, herkes kendini düşünüyor."

Günlük yaşam içerisinde karşılaştığımız bu cümleler tükenmişlik yaşamanın ifadeleridir. Bu cümleleri ifade eden kişinin birçok sorumlulukla karşı karşıya kaldığını görürüz. Karşı karşıya kaldığı sorumluluklar artık enerjisini tüketmeye başlamıştır. Bu durum psikoloji ve psikiyatri alanında tükenmişlik sendromu olarak adlandırılmaktadır.

Tükenmişlik sendromu; uzun süredir devam eden yüksek düzeydeki strese karşı verilen fiziksel, zihinsel ve duygusal tükenmişlik tepkisi olarak tanımlanmaktadır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere kişi bütün yönlerden kuşatılmış durumundadır, gittikçe yaşama dair yapması gereken sorumlulukları yapamaz, verilmesi gereken tepkileri veremez hale gelmiş, işlevselliği yok olmaya başlamıştır. Fiziksel, zihinsel ve ruhsal açıdan tehlike çanları çalmaya başlamış, tükenmişlik her açıdan kişiyi kuşatmaya başlamıştır. Bu çok yönlü kuşatmanın fiziksel, zihinsel ve duygusal belirtilerine daha ayrıntılı bir biçimde bakarsak.

TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ

Fiziksel

Baş ağrısı

Çarpıntı

Yorgunluk

Uykuda düzensizlik

Kas gerginliği

İştahta azalma yada artış

Sindirim problemleri

Yüksek Kan basıncı

Zihinsel ve Duygusal

Sıkıntı

Sinirlilik

Gerginlik

Umutsuzluk

İçe çekilme

Güçsüzlük hissi

Başarısızlık hissi

Engellenmişlik hissi

Benlik saygısında düşme

Sosyal ilişkilerden kaçınma

Yetenek ve becerilerden emin olamama

Her şeye karşı küskünlük ve kızgınlık duyma

Mesleki seçimlerden ve kararlardan emin olamama

TÜKENMİŞLİĞE GÖTÜREN ORTAMLAR

İnsanlar aşırı düzeyde sorumluluk aldıkları, aldıkları sorumlulukları yerine getirdikleri ancak takdir edilmedikleri ve sorumluluklarını uzun süreli olarak bu şekilde yerine getirmeye devam ettikleri ortamlarda tükenmişlik içerisine girebilirler. İnsanı tükenmişliğe götüren iki ana sorumluluk kaynağı vardır. Bunlardan birincisi iş ortamı, ikincisi aile ortamıdır.

İş Ortamı

Yoğun ve takdir görülmeyen iş ortamları insanları her an için tükenmişliğe götürebilir. Her iş ortamı insanı tükenmişliğe götürebilir. Ancak yapılan bir çok çalışmada birebir insana hizmet veren, insanlarla iletişim halinde olunan mesleklerde tükenmişliğin daha çok yaşandığı saptanmıştır. Sağlık çalışanları (doktor, hemşire ve diğer bakım verenler) ve öğretmenler bu mesleklerin en başında gelenleridir. İş ortamında insanı tükenmişliğe götüren etkenlere bakarsak.
Görev tanımlarının ve çalışandan beklentilerin net olmadığı ortamlar

Uzun süreli çalışma saatleri
7/24 çalışma temposu:

Eve ve hafta sonu tatillerine iş getirme

Emeğinin karşılığını almadığını düşünme

Takdir Görmeme

Güven duyulmayan iş ortamı

En küçük hatada işine son verileceği düşüncesi

İş arkadaşlarıyla güvene dayalı bir ilişki olmaması

Aile Ortamı

Ev yaşamında da, iş yaşamında olduğu gibi takdir edilmeme tükenmişliğin gelişmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Bütün sorumluluklarını fazlasıyla yerine getiren birey diğer aile bireyleri tarafından takdir edilmedikçe, sorumlulukları paylaşılmadıkça tükenmişliğe doğru yol alır.

TÜKENMİŞLİĞE GÖTÜREN ETMENLER

-Her şeye yeterli olduğunu düşünme:
Yaşam karşısında karşılaştığı her sorunu çözebileceğini, her zorlu durumu düzeltebileceğini düşünme.

-Aşırı düzeyde sorumluluk duygusu:
Ev ve iş yaşamında yapılması gereken bütün işleri, alınması gereken bütün sorumlulukları üzerine alması gerektiğine inanma ve bu sorumlulukları üzerine alıp çözmeye çalışma.

-Mükemmeliyetçi eğilimler
Bir şeyi ya çok iyi yaparım ya da yapmam. Karşıma çıkan bütün sorunları tamamen çözebilirim tarzında düşünme. En küçük bir başarısızlık karşısında yıkıma uğrama.

-Sabırsız ve aceleci olma
Karşılaştığı sorunları hemen çözmek isteme, aklına gelen ilk çözüm yolunu doğru veya yanlış olduğunu düşünmeden uygulamaya çalışma.

-Hayır diyememe
İş arkadaşlarını ve aile bireylerini mutlu etmek, üzmemek adına istemediği sorumlulukları üzerine alma. Bu sorumlulukları üzerine almak istemediğini ifade edememe, hayır diyememe.

-Ev ve iş yerindeki insanların aşırı düzeyde beklentileri olması
Kişilik özellikleri kadar çevredeki kişilerin yüksek düzeydeki beklentileri de tükenmişliğe girmede önemli bir yere sahiptir. Çevredeki kişilerin bireyin yeteneklerini ve potansiyelini aşacak düzeydeki beklentileri kişide tükenmişliğe neden olabilir.

TÜKENMİŞLİĞİN ÖNLENMESİ

İş ve aile yaşamında suçluluk hissetmeden üzerine almak istemediği sorumluluklara hayır diyebilme. Kaldırabileceğimiz kadar sorumluluk almayı öğrenme.
Stres yaratan durumlarla karşılaştıkça güçlü ve zayıf yönlerini öğrenme, karşılaşılan yeni stresli ortamlara bunu aktarma.

Gerçekçi hedefler koyma: Anlamlı, ulaşılabilecek hedefler koyma ve hedefi uzun ve kısa vadeli olarak parçalara ayırma, planlama yapma.

Kendini ön plana koyma: Kendini dinleme, yorulmaya, tükenmeye başladığı zamanda kendini şarj etme. Kendine zaman ayırma belli bir süre sadece kendi zevk aldığı bir şeyi yapma.
İş ve ev yaşamında memnuniyetsizlik ve sorun yaratan durumları tespit etme ve bunları değiştirme.

Zamanı etkili yönetmeyi öğrenme: Ev ve iş yaşamında geçirilen zamanı nicelikten niteliğe götürme.
Mükemmeliyetçiliği azaltma, hata yapabileceğini kabul etme.

Stresle baş etme becerisi geliştirme: Bu noktada kişi bir psikolog veya psikiyatristten yardım alabilir.

Uzm. Klinik Psk. Kamil Ertekin

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Tükenmişlik Sendromu ve Önlenmesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Kamil ERTEKİN Fotoğraf
Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN
Denizli
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi36 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN'in Yazıları
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Ayda DALİ
► Tükenmişlik Sendromu Psk.M.Enes İMERT
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Ümit KARABULUT
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Semra EVRİM
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Damla KANKAYA
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Namık ACAR
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Dnş.Ferhan BIÇAKCILAR
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Çağlar KARAMAN
► Tükenmişlik Sendromu Psk.Yücel SÖZER
► Tükenmişlik Sendromu ve Covid – 19 Psk.Elif Tuğçe ÇOLAKOĞLU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Tükenmişlik Sendromu ve Önlenmesi' başlığıyla benzeşen toplam 35 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Öfke Yönetimi Ekim 2014
► Psikolojik Stress Eylül 2014
► Dissosiyatif Bozukluklar Mayıs 2014
► Zeka Nedir? Nisan 2014
◊ Heyecan ve Uyarılma Ağustos 2014
◊ Kişilik Bozuklukları Mart 2014
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


22:57
Top