2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Beceri ve Güvenli Davranış Kazandırma - Atılganlık Eğitimi Çalışmaları
MAKALE #10642 © Yazan Gülten DEMİRDÖVEN | Yayın Mart 2013 | 10,430 Okuyucu

Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Beceri Kazanma ve Güvenli Davranış Geliştirme (Atılganlık Eğitimi)

Sosyal beceriler, bireylerin ilişkilerini yönetirken ortaya koydukları yetenek ve davranışların bütünüdür. Sosyal beceriler bir grup beceriden oluşmaktadır. Bu beceriler;

1. İletişim kurma,

2. Kendini sunma,

3. Empatik anlama,

4. Bilgi alma ve verme,

5. Sosyal rahatlık,

6. Karşılıklı bağlılık içerisinde olma,

7. Grup içi ve dışı performans sergileme,

8. Farklılığı tolere etme,

9. Kendine ve başkalarına güvenme,

10. İşbirliği gerçekleştirebilme,

11. Başkalarının ihtiyaç ve beklentilerini yordayabilme,

12. Arkadaşlık kurma ve sürdürebilme,

13. Yakın ilişki geliştirebilmedir.
Sosyal yeterlik, bireylerin toplum tarafından verilen görevleri yerine getirebilmeleri için sergiledikleri davranışlar olarak tanımlanabilir. Bu anlamda sosyal yeterlilik, kişinin görevini yeterli bir şekilde yaptığını gösteren yargılamaya dayalı değerlendirmedir. Bu iki kavramın bazen birbiri yerine kullanıldığı, daha doğrusu aralarında ayırım gözetilmediği görülmektedir. Buna karşın, bu iki kavramın çok boyutlu,birbirleriyle ilişkili ve aynı zamanda bağımsız yapılar olduğu da belirtilmektedir.

Sosyal yeterlik iki ayrı boyut olarak açıklanmaktadır.

Bunlar, uyumsal davranış ve sosyal becerilerdir.

1. Uyumsal davranış, çocukların ve gençlerin bağımsız işlev becerilerini, fiziksel gelişimini, akademik yeterliğini ve dil gelişimini içermektedir

2. Sosyal beceriler ise, üç alt boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar; kişilerarası davranışlar, kendiyle ve görevleriyle ilişkili davranışlardır.



Ø Kişilerarası davranışlar; otoriteyi kabul etme, konuşma becerileri, işbirliği ve oyun davranışlarını içermektedir.

Ø Kendiyle ilişkili davranışlar;duygularını ifade etme, ahlaki davranış, kendine karşı olumlu tutum geliştirmegibi davranışlardan oluşmaktadır.

Ø Görevle ilişkili davranışlar ise, uyarılara dikkat etme, sorumluluklarını yerine getirme, yönergeleri izleme,bağımsız olarak çalışma gibi davranışları kapsamaktadır.

Sosyal yeterliliğe üçüncü bir alt boyut olan “akran kabulü” de eklenmiştir. Akran kabulü, hem sosyal yeterliğin bir parçası hem de yeterli sosyal davranışların bir sonucudur.

Çocuklarda Sosyal Yeterlilik

Sosyal yeterlik bireylere sosyal etkileşimlerinde başarılı olmalarını sağlayan davranışların, yargıların ve algıların sınırsız donanımını sağlar.

Çocuklarda gözlenen bazı davranışları onların sosyal yeterliliğe sahip olduklarını ifade eder. Bunlar;

Ø Selamlama,

Ø Sınıf arkadaşıyla konuşma,

Ø Davranışlara olumlu ve olumsuz tepkiler verme,

Ø Çevresindeki insanlardan övgü ve eleştiri kabul etme,

Ø Kızdırmaya, takılmaya ya da küçültücü eleştirilere cevap verme,

Ø Okul arkadaşlarının saldırgan davranışlarıyla başa çıkmadır.

Sosyal Beceri Yetersizliği

Çocukların sosyal beceri gelişimlerini; yaş, cinsiyet ve yetersizliklerin olup olmaması gibi etkenler olumlu ya da olumsuz olarak etkileyebilmektedir.

Yetersizliği olan bireylerin sosyal becerileri kazanamama ya da var olan becerilerini yeterince sergileyememelerinin nedenlerinden biri, devam ettiği eğitim kurumunun özellikleridir. Yetersizliği olan çocuklar ya yetersizliği olmayan akranlarından ayrı özel eğitim okullarına yada kaynaştırma ortamlarına yerleştirilmektedirler. Kaynaştırmanın temel amaçlarından birisi, yetersizliği olan çocukların sosyal gelişimlerini arttırmaktır.

Sosyal becerilerde yetersiz olan çocuklar, yaşamları boyunca;

ü kişilerarası ilişkilerde,

ü akademik çalışmalarında,

ü duygusal-davranışsal alanlarda

ü mesleki yaşamlarında çeşitli problemlerle karşılaşmaktadırlar.

Bu problemlerin ortadan kaldırılması için çocukların sosyal beceri düzeylerinin artırılıp, toplumla bütünleştirilmelerinin sağlanması gerekmektedir.

Gerekli olan sosyal becerilerin geliştirilmesini sağlayan davranışların çocuğa öğretilmesi gerekmektedir.

Güvenli Davranış Kazandırma

Bireylerin istek ve arzularını dile getirirken,kendilerini ifade etmenin güvenli yolları vardır. Bu yollara “Güvenli Davranış Becerileri” adını verdiğimiz bu davranışlar, hem yetişkinler tarafından öğrenilebilir, hem de çocuklara erken yaştan itibaren öğretilebilir davranışlardır. Bu davranışların kazanımı ile bireyler “başkalarının haklarını küçük görmeden ve zedelemeden kendi haklarını koruma, düşünce, duygu ve inanışlarını doğrudan, dürüst ve uygun yollarla ifade etme” yeteneği kazanabilirler.

Okul Öncesi Dönemde Güvenli Davranış Kazanımı

Okul öncesi dönemde çocuklar kendilerini yeterince ifade edemeyen bir dönemde olsalar bile bu dönemde, aile bireylerinin dışında artık yaşıtlarıyla birlikte olmaları, arkadaş edinmeleri,sosyalleşmeleri açısından güvenli davranış becerileri kazandırmak için uygun bir zaman olarak nitelendirilebilir. Bu dönemde çocuklara çeşitli görevler verilmesi, onlara bu becerileri kazandırmak açısından önemlidir. Okul öncesi dönemdeki çocuklara;

· İstemedikleri şeyleri hayır diyerek reddedebilecekleri öğretilmeli,

· Kendi kararlarını kendileri verebilmeleri için zaman zaman imkanlar tanınmalı(istediği kıyafeti giymesi, istediği oyuncağı seçmesi gibi.)

· Okulda ve parkta yeni arkadaşlar edinmesi ve kendi başına bir oyuna katılması için onu desteklenmeli.

· Ebeveynler çocuklara model oluşturmalıdır.

Okul Döneminde Güvenli Davranış Kazanımı

Okul dönemi arkadaşlık ilişkilerinin ve sosyalleşmelerin çocuklar arasında geliştiği bir dönemdir. Bu dönemde, arkadaşları arasında oyun oynarken,etkinliklere katılırken çocuklarını gözlemleyen ebeveynler onların sosyal davranışları hakkında fikirler edinirler. Kimi çocuklar, kendilerini ifade etme, oyunlara katılma konusunda çekingen davranırken, kimileri de atılgan davranışlar sergileyebilirler. Bu dönem güvenli davranış becerilerinin en iyi öğrenebileceği dönemdir. Bu dönemde:

· Çocuklara kendilerini güvenli bir şekilde ifade etmeleri örneklenerek anlatılabilir.

Örneğin, “o kitabı bana ver yoksa sana gösteririm”(saldırgan), “Kitabımı alabilirsin ona ihtiyacım yok”(Pasif), “Bu kitabı şuanda okuyorum. Bitirdiğim zaman onu alabilirsin” (Güvenli) gibi.

· Çocuklarla oyun oynayarak güvenli davranışlar öğretilebilir.

Örneğin, yakın arkadaşı rolüne geçerek ondan en sevdiği kalemi hediye etmesi istenir. Vereceği cevaba göre ona doğrusu gösterilmelidir.

· Çocuklara istemedikleri şeyler için hayır demek yine bu dönemde öğretilebilir. .

· Kendileri ve arkadaşları ile ilgili konuşmalar yapmalarını, yaşadığı olayları sözel olarak ifade etmelerini desteklemek bu dönemdeki çocukların güvenli davranış becerileri kazanmalarına yardımcı olacaktır.

Ergenlik Döneminde Güvenli Davranış Kazanımı

Ergenlik dönemi, değişim ve gelişimin en fazla olduğu dönemdir. Bu dönemde ergenler, kendilerini ifade edebilmek adına çeşitli yollara başvurur, arkadaşlarıyla ailelerinden daha fazla zaman geçirir, aynı zamanda ailelerine de ihtiyaç duyarlar. Bu dönemde;

· Birçok kötü alışkanlık ergenlik döneminde kazanılmaktadır. Bu sebepten dolayı ergenlere kendileri için zararlı olabilecek şeyleri reddetmek için “hayır” diyebilmeleri öğretilmelidir.

· Arkadaşlarıyla daha fazla vakit geçirmek isteyen ergenler, bir yandan da aile bağlarını koparmak için direneceklerdir. Fakat bu dönemde, kendilerini güvenli ifade edebilmeleri için ailenin desteğine de ihtiyaç duyarlar. Ebeveynler bu dönemde onlara destek olarak güvenli davranış kazanmalarına yardımcı olmalıdır.

· Ebeveyn ergen ilişkilerinde; bir karar verdiğinde ergeni desteklemek ve ona saygı göstermek, kendi ilişkilerinde de aynı davranışları sergilemeleri açısından model olacaktır.

· Dönem özellikleri itibariyle, ergenlerde saldırgan davranışlar gözlemlenebilir. Bu sebepten dolayı saldırgan davranışları ile başa çıkmaları için ebeveynlerin yardımcı olması gerekmektedir. Çevresiyle yaşadığı anlaşmazlıklarda neler yapabileceği hakkında konuşulmalı, fikir üretilmelidir.

· Güvenli davranışlar sergilediklerinde onları takdir etmek, bu davranışların kazanılması ve pekiştirilmesi açısından oldukça fayda sağlayacaktır.



     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler  
► Çocuk ve Ergenlerde Davranış Bozuklukları Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL
► Çocuklarda Atılganlık Eğitimi Psk.Dnş.Sümeyra YAPICI AYDIN
► Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Fobi Psk.Gözde ÖZÇİÇEK KALA
► Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Kaygı Psk.Gözde EMİK AKSOY
► Sosyal Fobi ve Atılganlık Psk.Süleyman ÇOKAY
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Beceri ve Güvenli Davranış Kazandırma - Atılganlık Eğitimi Çalışmaları' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


18:59
Top