Farenjitler
Farinks mukozasının spesifik olmayan etkenler tarafından infeksiyonu sonucu
meydana gelen tablodur.
Waldeyer Halkasında mevcut lenf düğümlerinden herhangi birine yerleşen bir infeksiyon diğerlerine de yayılarak farenjite sebep olabilir.
Bu lenf düğümleri sırası ile
1. Tonsilla Palatina ( Bademcik ): Ağız içi, dilkökü yumuşak damak etekleri
yanlarında bir çifttir.
2. T. Pharyngea (Adenoid ): Nazofarinkste (Genizde) orta hatta
3. T. Tubaria: Nazofarinks (Genizde) Öztaki borusu ağzında, yanlarda, bir çift.
4. T. Lingualis: Dil kökünde , tektir ve bunları birbirine bağlayan
5. Lateral Farengeal bandlardan meydana gelir.
Waldeyer halkasının özelliği:
1. Hepsi bir lenf düğümüdür. Ancak her lenf düğümünün lenfayı getirici ve götürücü
damarı olmasına karşılık bu lenf düğümlerinin getirici kanalları yoktur. Lenfoid
dokuların hakim organı da değildir.
3. Dış yüzeyi üzerine gelen materyeli temizleme fonksiyonu yoktur.
4. Dışarıdan alınan CHE’ne karşı bir engel teşkil eder ancak bu infeksiyonları
önleyen tek faktör olamaz!
Farenks üç kısıma ayrılır.
1- Nazofarinks: Genzimizde, kafa tabanı, ostaki boruları, torus tubarisler,
Burun boşluğu arka hudutu, yumuşak damak etekleri ve uvula(küçük dil)
kökü arkasına kadar uzanan bölümdür.
2- Orofarinks: Ağız içine bakılınca, Yumuşak damak etekleri, küçük dil,
bademcikler, dil kökü iz düşümü, içine alan bölümdür.
3- Hipofarinks: Dil kökünün görünen bölümünün altında, gırtlağımıza kadar uzanan
ve görüş alanımızdan çıkan, doktorun muayene ile görebileceği, Epiglot ( Gırtlak
kapağı), ses telleri, yalancı ses telerini içine alan bölümdür.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, bu üç bölümün infeksiyonuna farenjit adını vermekteyiz.
Farenjitler de Akut Farenjit ve Kronik Farenjit olmak üzere İkiye ayrılır.
Akut farenjitler:
- Ateş
- Yutma güçlüğü
- Farinks mukozasında hiperemi ve ödem
Etyoloji:
% 97 Virüsler tarafından, % 3 Streptokoklar ve diğer bakterilerce meydana
getirilirler.
- Viral farenjitler büyük çoğunlukla küçük çocuklarda
- Bakteriyel olanlar okul çağında ve erişkinlerde görülür
- Vücuttaki genel bir infeksiyon (mesela kızıl, kızamık) seyri sırasında lokal bir farenjit
de meydana gelebilir.
- Akut farenjitlerin oluşu ve seyir şiddetinde etkenin tipi, miktarı, virulansı ve hastanın
direnç durumu, immunite durumu da önemli rol oynar
- Farenjitlerde bulaşma 1) damlacık yoluyla ve 2) kontakt yolla olur
Ayrıca:
- Hastanın üst ve alt solunum yollarında kronik bir infeksiyon söz konusuysa bu
kolaylaştırıcı bir zemindir
- Hastanın burun yoluyla solunumuna mani olan bir patoloji mevcutsa bu da
kolaylaştırıcıdır
- Soğuk: 1) damarlarda dolaşım bozukluğu yapar, 2) etkilediği sahada antikor
teşekkülüne engel olur!
- Sigara ve alkollü içkiler, baharatlı gıdalarda kolaylaştırıcıdırlar mukoza tahribatı
yaparlar
- Alerji
- A ve D avitaminozları ve beslenme bozuklukları
- Anatomik anomaliler (damak yarıkları, koanaların fazla büyük veya küçük
olması) neden olabilir.
Patoloji:
Mukoza damarlarında başlangıçta bir dilatasyon ve konjesyon vardır. Serum,
lökosit ve lenfositler damar dışına çıkarlar. Böylece mukoza altında ödem olur.
Gerginleşen mukoza kuruluk, yanma hislerini meydana getirir. Birkaç gün sonra
ise sekretuar bezlerin salgısının artmasıyla mukoza sekresyonla örtülür.
Klinik:
● Myxovirus influenza
- Yüksek ateş
- Boğaz ağrısı, yutma güçlüğü
- Daima rhinitis ile beraber
- A2 suşu: Daima konjesyon ve mukoza kanamaları
● Myxovirus parainfluenza
- Larinjit, trakeit ile beraber; çocuklarda bronkopnömoni de yapar ve ölümlere yol açabilir.
● Adenoviruslar
- Faringokonjonktivit humma
- Yüksek ateş
- Gözde konjonktivit ile beraber
● Coxsackie:
- Daima küçük çocuklarda
- Herpangina
- Vesiküler farinjit; bir süre sonra patlarlar ve üzerleri fibrinle örtülü küçük
ülserasyonlar halini alırlar.
- Çok şiddetli ağrı, çocuklarda devamlı ağlama, beyaz küre artımı (lökositoz)
● Polio
- Farinjit ile seyreden formu da vardır.
Tedavi:
1. Yatak istirahati
2. Analjezikler, antipiretikler
3. Yüksek ateş varsa: Antibiotikler (Virus infeksiyonlarına bir süre sonra
streptokok süperinfeksiyonları da eklenir!)
Kronik farinjitler:
Etyoloji:
Akut farinjitlerin sık sık tekrarlaması sonucu gelişirler
Kolaylaştırıcı faktörler:
- Diyabet, gut gibi metabolizma hastalıkları
- Dolaşım ve solunum hastalıkları (kalp yetersizliğinde !)
- Böbrek hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Sindirim sistemi hastalığı
- Burun tıkanıklığı, akıntısı yapan nedenler
- Çevre şartlarının ahijyenik olması (devamlı buharlı yerlerde çalışanlar !)
(tozlar, gazlar, sigara)
Patoloji - Klinik - Tedavi:
1. Pharyngitis hyperplastica catarrhale (simplex):
Mukoza da ileri derecede ödem ve hiperemi mevcuttur.
Tedavi:
1. Sebep olan kolaylaştırıcı faktörler engellenmeli
2. Semptomatik: Pastiller, gargaralar
2. a. Pharyngitis granulosa:
Arka duvarının lenf follikülleri ileri derecede hipertrofizedir.
Tedavi:
1. Kimyasal koterizasyon veya
2. Elektrokoter uygulanabilir
b. Pharyngitis lateralis:
- Farinks arka duvarı ile yan duvarın birleştiği köşede, nazofarinksden
hipofarinkse kadar devam eder (Waldeyer halkasına ilave edilen) lenfoid
kordonun infekte olmasıyla meydana gelir.
- Kulağa doğru vuran, kulaklarda dolgunluk, şiddetli ağrı görülür. Sabahları
uykudan ağrı ile uyanılır. Yarım saat sonra geçer.
- Kordonlar şiş ve kırmızı
- Tedavi:
1. Dilde kimyasal koterizasyon
2. Küretaj ile bu dokunun temizlenmesi
3. Pharyngitis sicca (Atrofik farenjit):
Diğer farinjitlerin büyük çoğunlukla erkeklerde görülmesine mukabil, bu
kadınlarda görülür. Mukoza ileri derecede incelmiştir. Submukoza damarları
görülür. Hormonal bozukluklara bağlı olduğu düşünülmektedir. Atrofik rinit gibi
bir mukoza atrofisi vardır. Kuruluk ve kabuk teşekkülü görülür.
Tedavi:
1. Östrojen, Progesteron
2. Vazodilatatörler
3. A ve D vitamini
4. Kabukları temizlemek üzeri yağlı damlalar buruna damlatılır!
meydana gelen tablodur.
Waldeyer Halkasında mevcut lenf düğümlerinden herhangi birine yerleşen bir infeksiyon diğerlerine de yayılarak farenjite sebep olabilir.
Bu lenf düğümleri sırası ile
1. Tonsilla Palatina ( Bademcik ): Ağız içi, dilkökü yumuşak damak etekleri
yanlarında bir çifttir.
2. T. Pharyngea (Adenoid ): Nazofarinkste (Genizde) orta hatta
3. T. Tubaria: Nazofarinks (Genizde) Öztaki borusu ağzında, yanlarda, bir çift.
4. T. Lingualis: Dil kökünde , tektir ve bunları birbirine bağlayan
5. Lateral Farengeal bandlardan meydana gelir.
Waldeyer halkasının özelliği:
1. Hepsi bir lenf düğümüdür. Ancak her lenf düğümünün lenfayı getirici ve götürücü
damarı olmasına karşılık bu lenf düğümlerinin getirici kanalları yoktur. Lenfoid
dokuların hakim organı da değildir.
3. Dış yüzeyi üzerine gelen materyeli temizleme fonksiyonu yoktur.
4. Dışarıdan alınan CHE’ne karşı bir engel teşkil eder ancak bu infeksiyonları
önleyen tek faktör olamaz!
Farenks üç kısıma ayrılır.
1- Nazofarinks: Genzimizde, kafa tabanı, ostaki boruları, torus tubarisler,
Burun boşluğu arka hudutu, yumuşak damak etekleri ve uvula(küçük dil)
kökü arkasına kadar uzanan bölümdür.
2- Orofarinks: Ağız içine bakılınca, Yumuşak damak etekleri, küçük dil,
bademcikler, dil kökü iz düşümü, içine alan bölümdür.
3- Hipofarinks: Dil kökünün görünen bölümünün altında, gırtlağımıza kadar uzanan
ve görüş alanımızdan çıkan, doktorun muayene ile görebileceği, Epiglot ( Gırtlak
kapağı), ses telleri, yalancı ses telerini içine alan bölümdür.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, bu üç bölümün infeksiyonuna farenjit adını vermekteyiz.
Farenjitler de Akut Farenjit ve Kronik Farenjit olmak üzere İkiye ayrılır.
Akut farenjitler:
- Ateş
- Yutma güçlüğü
- Farinks mukozasında hiperemi ve ödem
Etyoloji:
% 97 Virüsler tarafından, % 3 Streptokoklar ve diğer bakterilerce meydana
getirilirler.
- Viral farenjitler büyük çoğunlukla küçük çocuklarda
- Bakteriyel olanlar okul çağında ve erişkinlerde görülür
- Vücuttaki genel bir infeksiyon (mesela kızıl, kızamık) seyri sırasında lokal bir farenjit
de meydana gelebilir.
- Akut farenjitlerin oluşu ve seyir şiddetinde etkenin tipi, miktarı, virulansı ve hastanın
direnç durumu, immunite durumu da önemli rol oynar
- Farenjitlerde bulaşma 1) damlacık yoluyla ve 2) kontakt yolla olur
Ayrıca:
- Hastanın üst ve alt solunum yollarında kronik bir infeksiyon söz konusuysa bu
kolaylaştırıcı bir zemindir
- Hastanın burun yoluyla solunumuna mani olan bir patoloji mevcutsa bu da
kolaylaştırıcıdır
- Soğuk: 1) damarlarda dolaşım bozukluğu yapar, 2) etkilediği sahada antikor
teşekkülüne engel olur!
- Sigara ve alkollü içkiler, baharatlı gıdalarda kolaylaştırıcıdırlar mukoza tahribatı
yaparlar
- Alerji
- A ve D avitaminozları ve beslenme bozuklukları
- Anatomik anomaliler (damak yarıkları, koanaların fazla büyük veya küçük
olması) neden olabilir.
Patoloji:
Mukoza damarlarında başlangıçta bir dilatasyon ve konjesyon vardır. Serum,
lökosit ve lenfositler damar dışına çıkarlar. Böylece mukoza altında ödem olur.
Gerginleşen mukoza kuruluk, yanma hislerini meydana getirir. Birkaç gün sonra
ise sekretuar bezlerin salgısının artmasıyla mukoza sekresyonla örtülür.
Klinik:
● Myxovirus influenza
- Yüksek ateş
- Boğaz ağrısı, yutma güçlüğü
- Daima rhinitis ile beraber
- A2 suşu: Daima konjesyon ve mukoza kanamaları
● Myxovirus parainfluenza
- Larinjit, trakeit ile beraber; çocuklarda bronkopnömoni de yapar ve ölümlere yol açabilir.
● Adenoviruslar
- Faringokonjonktivit humma
- Yüksek ateş
- Gözde konjonktivit ile beraber
● Coxsackie:
- Daima küçük çocuklarda
- Herpangina
- Vesiküler farinjit; bir süre sonra patlarlar ve üzerleri fibrinle örtülü küçük
ülserasyonlar halini alırlar.
- Çok şiddetli ağrı, çocuklarda devamlı ağlama, beyaz küre artımı (lökositoz)
● Polio
- Farinjit ile seyreden formu da vardır.
Tedavi:
1. Yatak istirahati
2. Analjezikler, antipiretikler
3. Yüksek ateş varsa: Antibiotikler (Virus infeksiyonlarına bir süre sonra
streptokok süperinfeksiyonları da eklenir!)
Kronik farinjitler:
Etyoloji:
Akut farinjitlerin sık sık tekrarlaması sonucu gelişirler
Kolaylaştırıcı faktörler:
- Diyabet, gut gibi metabolizma hastalıkları
- Dolaşım ve solunum hastalıkları (kalp yetersizliğinde !)
- Böbrek hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Sindirim sistemi hastalığı
- Burun tıkanıklığı, akıntısı yapan nedenler
- Çevre şartlarının ahijyenik olması (devamlı buharlı yerlerde çalışanlar !)
(tozlar, gazlar, sigara)
Patoloji - Klinik - Tedavi:
1. Pharyngitis hyperplastica catarrhale (simplex):
Mukoza da ileri derecede ödem ve hiperemi mevcuttur.
Tedavi:
1. Sebep olan kolaylaştırıcı faktörler engellenmeli
2. Semptomatik: Pastiller, gargaralar
2. a. Pharyngitis granulosa:
Arka duvarının lenf follikülleri ileri derecede hipertrofizedir.
Tedavi:
1. Kimyasal koterizasyon veya
2. Elektrokoter uygulanabilir
b. Pharyngitis lateralis:
- Farinks arka duvarı ile yan duvarın birleştiği köşede, nazofarinksden
hipofarinkse kadar devam eder (Waldeyer halkasına ilave edilen) lenfoid
kordonun infekte olmasıyla meydana gelir.
- Kulağa doğru vuran, kulaklarda dolgunluk, şiddetli ağrı görülür. Sabahları
uykudan ağrı ile uyanılır. Yarım saat sonra geçer.
- Kordonlar şiş ve kırmızı
- Tedavi:
1. Dilde kimyasal koterizasyon
2. Küretaj ile bu dokunun temizlenmesi
3. Pharyngitis sicca (Atrofik farenjit):
Diğer farinjitlerin büyük çoğunlukla erkeklerde görülmesine mukabil, bu
kadınlarda görülür. Mukoza ileri derecede incelmiştir. Submukoza damarları
görülür. Hormonal bozukluklara bağlı olduğu düşünülmektedir. Atrofik rinit gibi
bir mukoza atrofisi vardır. Kuruluk ve kabuk teşekkülü görülür.
Tedavi:
1. Östrojen, Progesteron
2. Vazodilatatörler
3. A ve D vitamini
4. Kabukları temizlemek üzeri yağlı damlalar buruna damlatılır!
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Farenjitler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Selçuk ONART'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Selçuk ONART'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
