2007'den Bugüne 92,258 Tavsiye, 28,211 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuk Yetiştirmek : Yaygın Anne Baba Tutumları
MAKALE #10770 © Yazan Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI | Yayın Nisan 2013 | 5,982 Okuyucu
Anne baba olmak eğitimi hiç alınmadan girilen bir sınav gibidir çoğu zaman. Evliliğe hazırlık, evlilik aşamaları geçtikten sonra verilen önemli bir karardır: Çocuk sahibi olmak. Yeni bir heyecan, yeni bir neşe, bir can, bir soluk… Ama ötesinde unutulan, göz ardı edilen bir şey vardır ki, yetiştirilmesi kolay olmayan bir çocuk.

Anne baba olmak, çocuğunuzu kucağınıza aldığınız anda başlayan ve ölüme dek devam eden bir sorumluluktur. Bu sorumluluğu kabul ederek atılan ilk adım, ardından bir çok şeyi de beraberinde getirir. Ebeveyn adayları eğer herhangi bir şekilde anne baba olmaya dair bir eğitim almamışlarsa, çocukları doğduğunda yapacakları ilk uygulama kendi anne ve babalarını taklit etmek olacaktır. Çocukluklarında nasıl bir eğitim görmüşlerse, kimi zaman hiç farkında olmadan çocuklarına öyle davranacaklardır. Anne babaların çocuk yetiştirirken sergiledikleri, farklı tutumlar vardır. Bunlar:

1. Aşırı baskıya dayanan otoriter tutum
2. Aşırı serbestliğe dayanan çocuk-merkezli tutum
3. Dengesiz, tutarsız ve sorumsuz tutum
4. Aşırı koruyucu ve kollayıcı tutum
5. Sevgiye dayalı, güven verici, hoşgörülü tutum

1.Aşırı baskıya dayanan otoriter tutum :

Baskıcı ve otoriter anne baba tutumunda çocuğun her hareketi anne ve babanın denetimi altındadır. Eve giriş çıkış saatleri, çocuğun uyku saati, yiyeceği yiyecekler, oyun saatleri anne baba tarafından belirli bir düzene sokulmuştur. Çocuk kendi istediğine değil de, her an anne ve babanın isteğine göre hareket etmek zorundadır. Kuralları uymaması halinde ceza alır. Bu ceza kimi zaman hakaret, kimi zaman dayak ile sonuçlanır.
Dayak ve şiddetin görüldüğü huzursuz aile ortamında çocuklar kendilerini ifade edememekte, sessiz kalmaktadır. Dışarıdan çok uslu, sessiz, sakin, içe kapanık görülseler bile aslında bu sessizliğin sebebi farklıdır. Aşırı disiplin ile yetişen çocuklar ‘hata yapar mıyım’ korkusu ile yetiştikleri için çoğu zaman adım atmaktan çekinirler. Yapılacak her hata onlar için yeni bir ceza anlamına gelmektedir.

Aşırı baskıcı ve otoriter ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklarda görülen en belirgin sorun kendine güven eksikliğidir. Aile ortamında kendini ifade etme fırsatı bulamayan çocuklar, genellikle okul ortamında da aynı davranışı sergileyerek var olan bu sessizliklerini devam ettirmektedir. Kendilerine sorulan soruyu bilmelerine rağmen, cevaplarken tereddüt yaşamakta, çoğu zaman bilmiyormuş gibi davranmaktadırlar. Onları asıl korkutan, cevap vermek değil; yanlış cevap vermektir.

2.Aşırı serbestliğe dayanan çocuk merkezli tutum:

Aşırı serbestliğe dayanan çocuk merkezli tutum, anne ve babanın çocuklarını disiplin kurallarından uzak, her istediklerini aldıkları, hiçbir sınır getirmedikleri tutum biçimidir. Günümüzde sıkça rastlanan, çoğu zaman hiperaktif veya dikkat eksikliği bozukluğu olduğu düşünülen çocuklardır. Kalabalık bir aile ortamında yetişen tek çocuklar, anne ve babası tarafından her istediği yerine getirilen çocuklar, anne ve babalarının ‘hayır’ kelimesini çoğu zaman günlük yaşamlarında kullanmadığı çocuklar genellikle ‘sınırlardan uzak’ yetişirler. Çocukların hiçbir şey yapmasına gerek yoktur, çünkü ödevleri anneleri tarafından yapılmakta, istedikleri babası tarafından sağlanmakta, bol harçlığı ile her dilediği her şeyi almaktadır. Her şey kendiliğinden olmakta, çocuksa sorumluluk almaktan uzak yetişmektedir. Çünkü alacağı bir sorumluluk yoktur.
Kendilerine ebeveynleri ve diğer aile üyeleri tarafından alınan oyuncaklar, hediyeler onların doyumsuz olmalarına sebebiyet vermektedir. Aşırı ilgi, sevgi ise onları kural tanımaz kişiler haline getirir. Bu da ‘söz dinlemeyen’ çocukların yetişmesine neden olur. Genellikle çocuklarının söz dinlemediğinden şikâyet eden anne babalar, suçu çocuklarında aramakta, onları sorunlu, yaramaz olarak nitelendirmektedirler. Oysaki var olan asıl problem, onların kuralsız ebeveynler tarafından, ‘sınırsız’ yetiştirilmiş olmalarıdır.

1. Dengesiz, tutarsız ve sorumsuz tutum:


Dengesiz ve tutarsız tutumlar, kuralların belirlenmediği, anne ve babanın ortak karar almadığı evlerde sıkça rastlanan bir durumdur. Çocuğun bir isteğine anne ‘hayır’ derken, baba ‘evet’ demektedir. Çocuk genellikle kararsızlık içerisindedir. Ev içerisinde belirlenmiş kesin kurallar yoktur. Kalabalık ailelerde yetişen çocuklarda aynı durum söz konusudur. Dede veya babaanne çocuğun her istediğini yaparken, anne-baba şiddetle yapılanlara karşı çıkmakta, razı olmamaktadır. Bu durum çocukta bir bocalamaya sebep olur.

Dayak ve şiddetin görüldüğü ailelerde de sergilenen dengesiz tutumlar, çocuğun sağlıksız yetişmesine neden olmaktadır. Annenin ya da babanın çocuğuna kızıp dövmesi, ardından sarılıp öpmesi; çocukta yaptığı davranışın, çektiği cezanın farkındalığını düşürmekte hatta bu tutarsız haller çocuğun psikolojisini bozmaktadır.

2. Aşırı koruyucu ve kollayıcı tutum:

Genellikle anneler tarafından çocuğun aşırı korunup kollandığı tutum şeklidir. Anne çocuğuna karşı aşırı bir sevgi gösterir, attığı her adımı izler. Çocuğun yapacağı her şey anne tarafından belirlenmiştir. Katı disiplinli bir yetiştirme tarzından farklı olarak, çocuğun üzerinde hissettiği ‘sevgi baskısı’ söz konusudur. Çocuğun dişlerini fırçalaması, duş alması, ellerini yıkaması, her an anne tarafından sürekli hatırlatılır. Giyeceği kıyafetler, yiyeceği yemekler anne tarafından seçilir. Annenin ilgi odağı, hayatının merkezi çocuktur.

Çocukluğundan beri aşırı bir koruyucu tutum içerisinde yetişen kişiler, zamanla bağımlı bir kişilik geliştirmektedir. Bağımlılığın ilk yansımaları, çocuğun okula başladığı ilk gün fark edilir. Çocuk anneden ayrılmak istemez, sürekli direnir, ağlar. Bu direniş esnasında annenin de çocuktan ayrılmak istemediği gözlenebilir. Okula başladığı ilk günlerde çocuk, okulda da (evde alıştığı gibi) her şeyin başkaları tarafından karşılanmasını bekler. Örneğin, anaokuluna başlayan çocuk, yemeğini kendisi yemez, yiyemez. Çünkü ona evde sürekli anne-babası yemeğini yedirmiştir. Bu ilgiyi sürekli öğretmeninden bekler. Okulun ilk günleri arkadaşları ile vakit geçirmez, uzak durur. Genellikle öğretmeninin yanından ayrılmaz, anne figürü olarak öğretmenini benimser. Adaptasyon güçlüğü çeker.

3. Sevgiye dayalı, güven verici, hoşgörülü tutum:

Çocuğun doğduğu ilk günden itibaren en temel ihtiyaçlarından bir tanesi sevgidir. Anne babalar çocuklarının bu ihtiyacını karşılamaları için çocuklarıyla iletişim kurmayı bilmeleri gerekmektedir. Hissettirilen koşulsuz sevgi ile çocuklar, ilerleyen dönemlerde de sağlıklı bireyler olarak yetişeceklerdir.

Erken yaşta yaşanan ebeveyn kayıpları, çoğu zaman çocukları sevilmekten mahrum bırakmaktadır. Bağlandığı ebeveynini kaybeden çocuk, ilerleyen yaşlarda çocukluğundaki bu ‘terkediliş’in acısını ilişkilerinde tekrar tekrar yaşamaktadır. Erken yaşta ebeveyn tarafından terk edilen çocukların en çok sorun yaşadığı alanlardan bir tanesi güven sorunudur. İlişkilerinde eşine, sevgilisine güven duymakta zorluk yaşarlar, her an terk edilme beklentisi içine girerler.
Çocuklara erken yaşta sağlanacak, güven verici, huzurlu bir aile; sağlıklı bir birey yetiştirmenin ilk adımıdır.

Anne – Baba ve Çocuk Tutumlarından Kaynaklanan Problemlerde Psikologlar Nasıl Yardımcı Oluyor ?

1. Çocukların gelişim dönemlerinin tanımlanması, anne babaya anlatılması, çocuklarına karşı sergileyecekleri uygun tutumların belirlenmesi,
2. Evdeki disiplin ve tutumun, çocuğun yaşına, ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi,
3. Anne babaların ‘uygun davranış’ geliştirebilmeleri için yardımcı olunması,
4. Çocuklara sevgiye dayalı, hoşgörülü bir eğitim verilmesi,
5. Kardeşler arasında yaşanan sorunlarda anne babaların sergileyecekleri davranışlar konusunda yardımcı olunması,
6. Çocukların özgüven kazanımı, sağlıklı birer birey olarak yetişmeleri için uygun ortamın sağlanması,
7. Anne-baba-çocuk ilişkilerinde çıkan çatışmaların belirlenmesi ve yaşanan problemlerin uygun şekillerde çözümlenmesi konusunda psikologlar yardımcı olmaktadır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuk Yetiştirmek : Yaygın Anne Baba Tutumları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Nevin BAKIRCI Fotoğraf
Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI
İstanbul
Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi1 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI'nın Makaleleri
► Ebeveyn Tutumları ve Özgüvenli Çocuk Yetiştirmek Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER
► Anne Baba Tutumları Psk.Büşra ÇOLAK YILMAZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuk Yetiştirmek : Yaygın Anne Baba Tutumları' başlığıyla benzeşen toplam 13 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Asosyallik ve Antisosyallik Nedir? ÇOK OKUNUYOR Mayıs 2013
► Çocuk ve Disiplin Mayıs 2013
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


12:01
Top