2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Okul Olgunluğu Nasıl Değerlendirilir?
MAKALE #10802 © Yazan Uzm.Psk.Mehmet DUMAN | Yayın Nisan 2013 | 5,904 Okuyucu
Yeni yapılandırılan 4+4+4 eğitim sistemini ile ilgili olarak ailelerin kafasını karıştıran en önemli noktanın çocuklarının okula bir yıl erken başlaması olduğunu görmekteyiz. Yaz ayları boyunca birçok aile, süreci yakından takip ederek psikolog, psikiyatrist ve pediatristlerin kapısını aşındırmaya başladı. Kimileri çocuğunun okula başlamasının uygun olmadığına dair rapor almaya çalışırken kimileri bunun maddi cezasını ödemeye ve gereklilik durumunda adli sorumluluklarını yerine getireceklerini ama çocuklarını kesinlikle okula göndermeyeceklerini söylüyorlardı. Bu endişe ve kafa karışıklığını gidermek için aslında bizlerin uzun yıllardır yaptığı ama çok gündeme gelmemiş “Okul Olgunluğu Değerlendirmesi” hakkında aileleri bilgilendirmenin yararlı olacağını düşünüyoruz.

Okul Olgunluğu çocuğun kronolojik yaşından çok akademik ve duygusal olgunluğunun yeterli olup olmamasına bağlıdır. Akademik olgunluk ile kast edilen çocuğun ince motor (yazı yazmak için gerekli olan el becerileri), kısa ve uzun süreli hafıza, işitsel ve görsel dikkat, aritmetik muhakeme, sıralama, dil, öğrenme ve çalışma hızı becerilerinin okulda karşılaşacağı akademik yükü kaldırabilmesi için yeterli olup olmadığıdır. Duygusal olgunluk ise sosyal muhakeme, kurallara uygun davranışlar sergileyebilme, sosyal problemleri çözme, arkadaşlık başlatabilme ve sürdürebilme, politik olma, nesil ve cinsiyet farkını kavrayabilmiş olma, hayal kırıklığı ile başa çıkabilme, öfke kontrolü gibi faktörleri içinde barındıran bir beceriler topluluğudur.

Hepimizin bildiği gibi belli gelişim basamakları için belli yaş aralıkları mevcuttur. Örneğin, bebeklerin dişlerinin 6-9 ay arası çıkması, 1 yaş civarı yürümesi beklenir. Ancak her çocuk için bireysel farklılıklar söz konusudur. Birinin dişi 4 aylık, birinin dişi 14 aylık çıkabilir. Veya biri 10 aylık yürürken diğeri 15 aylıkken yürüyebilir. Okul olgunluğunda da belirli bir aralık verilse de bazı çocuklar daha erken bazıları daha geç bu olgunluğa erişebilirler. Normal gelişim gösteren 5-5.5 yaş (60-66 ay) çocuğu denge kurmada oldukça ilerlemiştir; vücut koordinasyonu gelişmiştir; çatal ve bıçağı iyi kullanır; iğne ve iplikle düğme dikebilir, baş, vücut, kollar, bacaklar, ağız ve gözlerden oluşan insan çizimi yapabilir; kare ve üçgeni çizebilir; bazı harfleri kopyalayabilir: V, T, H, O, L, A, C, U, Y; parmaklarını kullanarak sayı sayabilir; 10-12 rengi tanır; daha detaylı resimler çizer (pencereleri, kapısı çatısı, bacası olan bir ev gibi); adını, yaşını, adresini ve çoğunlukla doğum tarihini bilir; ismini tanıyabilir ve yazmaya çalışabilir; geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman ile ilgili konuşurken kelimeleri (dün, bugün, yarın) doğru kullanır; dilbilgisi kurallarına uygun konuşur; hikâyeler dinlemeyi ve ayrıntıları ile başkalarına anlatmayı sever; kendi kendilerine giyinip soyunabilir ama ayakkabılarını bağlamakta zorlanabilir. Oysa 1. sınıfın akademik ve sosyal yükünü rahatlıkla taşıyabilmek için bu özelliklerden biraz daha fazlası gereklidir. Kalemi tamamıyla doğru tutması; kendi adını ve soyadını yazması; rakamları birbiri ile aynı boyutta yapması; ağırlık, uzunluk, hacim, zaman kavramlarını algılayabilmesi; ayrıntılı ve iki boyutlu insan çizimleri yapabilmesi; güvenli ve akıcı bir şekilde konuşması; günlük işleri tek başlarına yapabilmesi; diğer çocuklarla işbirliği içinde oynayabilmesi ve evcilik oynarken arkadaşlarına ve kendisine farklı roller verip bu rollerin gerektirdiği gibi davranabilmesi beklenir. Bireysel farklılıklar söz konusu olduğu için yaş ortalamasının üzerinde gelişen bir 5.5 yaş (66 ay) çocuğu da bu özellikleri gösterebilir. Bu nedenle, bizler her yıl sağlıklı çocuk danışmanlığı çerçevesinde okula başlama yaşı gelmiş çocuklara okul olgunluğu değerlendirmesi yapar aileleri hem okula başlayıp başlamama hem de çocuğun becerilerine ve kişilik özelliklerine uygun okul seçimi konusunda bilgilendiririz.

Okul Olgunluğu Değerlendirmesi yapılırken iki ayrı grup değerlendirme aracı kullanırız. Bunlar objektif ve projektif testler olarak ikiye ayrılır. Objektif testler, çocuğun zihin özelliklerinin profilini çıkarmamızı sağlayarak akademik olarak okula hazır mı değil mi sorusunun cevabını bulmamızı sağlar. Projektif testler ise çocuğun ruhsal yapılanması ile bilgi vererek yukarıda saydığımız becerilerinin ne şekilde geliştiği hakkında yorum yapmamıza yardımcı olur. Bu testlere ek olarak bizlerin yaptığı klinik gözlem, değerlendirmenin önemli bir parçasıdır. Sadece testlerin sayısal sonuçları değil, çocuğun bu değerlendirmeler sırasındaki tutumu, davranışları, dikkatini odaklama düzeyi ve işbirliği karara varmamızda etkilidir.

Eğer değerlendirmelerin sonucunda becerilerinin okul yükünü kaldırabilecek düzeyde olduğunu görürsek okula başlaması yönünde aileyi yönlendiririz. Bazen birçok alanda okul olgunluğuna ulaşmış olmasına rağmen çocuğun birkaç gelişim alanı sıkıntılı olabilir. Böyle durumlarda ailelere çocuklarının gelişmesi gereken alanlarına nasıl destek olacakları konusunda rehberlik ederiz.

DBE Çocuk

Uygulanan Psikolojik Testler ve Envanterler

Tıp alanında doktorlar için laboratuar testleri teşhis koymaya ve tedavi yöntemlerini belirlemeye nasıl yardımcı oluyorsa, eğitim alanında da psikolojik test ve envanterler psikologlar için, öğrencinin zihinsel, duygusal ve kişisel özelliklerinin saptanması, doğru yaklaşımların sergilenmesi ve yönlendirmelerin yapılabilmesi için aynı amaca hizmet eden vazgeçilmez araçlardır.

Aileler çocukları için, genel danışmanlık, gelişim kontrolü, davranış ve uyum sorunları, aile içi problemler, kaygı bozuklukları, iletişim sorunları, akademik başarısızlık, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve öğrenme sorunları başta olmak üzere, çocukluk ve gençlik döneminde yaşanan psikolojik sorunların tanımlanması ve çözümüne yönelik danışmanlık ve terapi hizmetine sıklıkla başvurmaktalar.

Aile ve çocukla yapılan ön görüşmede, psikoloğun amacı toplayabildiği kadar önemli bilgi edinmek, aile ve çocuğu gözlemlemek, gerekli görüyor ise hangi değerlendirme ve ölçme araçlarını kullanacağına karar vermektir. Psikologlar için klinik değerlendirmenin önemli bir parçası olan psikolojik test ve envanterlerin kullanım amacı, çocuk ve gençlerin zihinsel, duygusal, sosyal, dil ve psikomotor gelişimlerini değerlendirmek; kişiliklerini, tutumlarını, davranışlarını, becerilerini, mesleki eğilimlerini standart koşullar altında gözlemleyip tanımlamaktır. Testlerin sonuçlarında genellikle puanlar elde edilir ve bu sayısal ifadeler belli normlara göre değerlendirilir. Test ve envanterlere, sıklıkla gelişim düzeyinin tespiti, gelişmesi gereken (yani geride kalan) alanların ve gelişmiş alanların belirlenmesi, üstün ve özel yetenekli çocukların belirlenmesi, lise döneminde mesleki eğilimlerin belirlenmesi ve doğru yönlendirme yapılabilmesi, bunların yanı sıra ruhsal durum, kişinin kendilik algısının nasıl oluştuğu, çatışmaları ve savunmaları vb. ile ilgili detaylı bilgi edinmek için başvurulur. Terapist, aile ve gençle yaptığı konuşmalar; gözlemler ve test sonuçları ile edindiği bilgileri bir araya getirerek bütüncül bir yaklaşımla terapi sürecini öngörür ve bu çalışmalar sonucunda nasıl bir yol izleneceğine aile ve genç ile birlikte karar verir.

Zeka Testleri

Zeka testleri klinik psikolojide bazı sorunların belirlenmesine yardımcı araçlar olarak kullanılmaktadır. Özellikle, çevresi tarafından yaşıtlarından farklı, üstün becerilere sahip olduğu düşünülen çocukların aileleri, çocuklarının zeka seviyelerine merak ederek merkezlere başvururlar. Ancak sırf bu merak nedeniyle bu testin uygulanması doğru değildir. Zeka testinin uygulanıp uygulanmamasının gerektiğine bir uzman karar verebilir. Evde ya da okulda öğrenme güçlüğü, aşırı hareketlilik ve dikkat eksikliği, uyum, davranış sorunları yaşayan çocuk ve gençlere zeka testi yapılması gerekebilir. Sayısal veriyi öğrenmekten öte; testin alt bölümlerine bakılarak çocuğun hangi alanlarda yaşından beklenen düzeyde, hangi alanlarda daha ileride ya da daha geride olduğu öğrenilir ve aile ile paylaşılır. Çıkan sonuçlar doğrultusunda yapılması gerekenler, izlenmesi gereken yol ailenin de desteği ile oluşturulur.
Zeka testinin sonuçlarını yorumlamak ve çocuk için kullanılabilir hale getirmek için, mutlaka çocuk ve ailesiyle görüşmeler yapmak, çocuğun ev, okul, arkadaşlık ilişkileri hakkında bilgiler almak gerekir. Çocukla ilgili olarak elde edilen tüm veriler, onunla ilgili bir resim oluşmasını sağlar. Bu resim içersinde çocuğun güçlü olduğu yanların yanında, destek alması gereken alanlar da belirlenir ve bu alanlarda çocuğa destek verilir. Çocuğun zorlanma derecesine göre bu desteğin anne-baba ve/veya öğretmenleri tarafından verilmesi sağlanabileceği gibi, bir uzmanın da bu desteği vermesi ve gerekli yönlendirmeleri yapması gerekebilir.


Gelişim Ölçekleri

0-6 yaş aralığındaki çocuklara uygulanan testlerdir. Çocukların gelişimindeki gecikmeleri saptamayı amaçlamaktadır. Çocuktan yaşına uygun çeşitli işlemler yapması istenir. Çocuğun dil gelişimi, zihinsel becerileri, küçük-kas gelişimi, büyük-kas gelişimi, sosyal gelişimi ve öz bakım becerileri hakkında bilgi verir. Testlerin uygulaması esnasında anne-babanın da dahil olabileceği bölümler vardır. Kaba ve ince motor becerileri, dil gelişimi, sosyal becerileri ve özbakım becerileri ölçülür.


Okul Olgunluğu Değerlendirme Testleri

İlköğretime başlayacak çocuğun sosyal, bilişsel, fiziksel ve duygusal olarak okula hazır olup olmadığını ölçmeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmalar ile çocukların yaşıtlarıyla kıyaslandığında yaşıtlarına göre geride ve ileride olan gelişimsel özelliklerinin ve zihinsel performanslarının detaylı değerlendirmelerini içerir. Bu değerlendirmeler ile çocukların zihinsel-duygusal-bedensel gelişimleri, alıcı ve ifade edici dil gelişimleri, ince-kaba motor becerileri ve el-göz koordinasyonları hakkında detaylı bilgi elde edilir.
Bunların yanında;
şekil zemin ayırımı
mekan-konum algısı
muhakeme yeteneği
dikkat düzeyi
kelime dağarcığı
okumaya hazır oluş
sayısal becerilere hazır oluş
genel bilgi düzeyi
kopya etme becerisi
eşleştirme
gibi okula başlamada önem arz eden konularda çocukların düzeylerinin belirlendiği bir çalışmalardır.


Projektif Testler

Projektif testler, çocuk ve gencin “iç dünyası” hakkında ipuçları toplamak üzere uygulanır. Bu testler, çocuk ve gencin kendini nasıl algıladığı, duyguları, ailesi ve çevresi hakkındaki görüşleri ile ilgili bilgi verir. Bu bilgileri toplamak amacıyla değişik türde testler uygulanır. Bu testlerde çocuktan yapması istenen şeyler, belli bir konuda resim çizmesi, bazı yarım bırakılmış öyküleri tamamlaması, belli resimlere uygun öyküler anlatması ya da, verilen belli figürlerle çeşitli şeyler oluşturması, yaratmasıdır. Bu testlerde, “doğru-yanlış” yoktur, çocuğun yaptığı her şey geçerlidir. Bu değerlendirmelerin ana çıkış noktası, çocuğa yapılandırılmış sorular sorulmadığı için çocuk zihnindeki oluşumlarla ve duygularının onu yönlendirdiği şekilde hareket etmek durumundadır; yani içindekileri çalışmasına yansıtır. Uzman da bu çalışmalara yansıyan bilgileri, çeşitli ölçütlere göre değerlendirir. Problem durumlarında kimlerden destek aldığı, problemi çözmek için ne gibi yöntemler düşündüğü, çevresini ne kadar güvenli ya da tehlikeli bir yer olarak gördüğü, bu çalışmalar sonucunda elde edilen bilgiler arasındadır. Uzman bu çalışmalar sonucunda, çocuğun kendisini ve çevresini nasıl algıladığına dair bir resim oluşturur. Bu resimde, çocuk açısından aksayan noktalar varsa, bu konuda ailesi ve/veya okulu yönlendirilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Okul Olgunluğu Nasıl Değerlendirilir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Mehmet DUMAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Mehmet DUMAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Mehmet DUMAN Fotoğraf
Uzm.Psk.Mehmet DUMAN
Adana (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi128 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Mehmet DUMAN'ın Makaleleri
► Evlilik Olgunluğu Psk.Namık ACAR
► Okul Fobisi Nasıl Geçer? Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI
► Okul Korkusuna Nasıl Son Verebiliriz? Dr.Psk.Dnş.Mahmut BEKTAŞ
► Okul Korkusu Nasıl Yenilir Psk.Aylin AYDEMİR
► Okul Kaygısıyla Nasıl Mücadele Ederiz? Psk.Müjgan PEKÇETİN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Okul Olgunluğu Nasıl Değerlendirilir?' başlığıyla benzeşen toplam 25 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Kökünden Kesip Atmayın Haziran 2016
► Şimdi Reklamlar Mart 2014
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:56
Top