Mevsimsel Depresyon ve Öneriler
Tüyden hafif olurum böyle sabahlar
Karşı damda bir güneş parçası,
İçimde kuş cıvıltıları, şarkılar;
Bağıra çağıra düşerim yollara;
Döner döner durur başım havalarda.
Sanırım ki günler hep güzel gidecek;
Her sabah böyle bahar;
Ne iş güç gelir aklıma, ne yoksulluğum.
Derim ki: "Sıkıntılar duradursun!"
Şairliğimle yetinir,
Avunurum.
Orhan Veli Kanık
Sadece Orhan Veli’ye değil pek çok söz yazarına, şaire ilham vermiştir bahar ayları. Özellikle son günlerde baharın tam anlamıyla geldiğini daha bir hisseder olduk. Gökyüzü bu günlerde daha bir mavi, daha güzel bir mavi sanki. Sokaklarda mis gibi çiçek kokuları yayılıyor. Deniz bir başka güzel sanki. Metropollerde büyük şehirlerde bu zengin doğayı görmek pek mümkün olmayabilir ama yinede baharın geldiği her halinden belli ülkemizde. Bu kadar güzel bahar günlerinin varlığını, doğanın canlılığını ve renginin tadını çıkaramayanların, bir türlü kalkamıyorum sabahları yataktan, depresif oldum iyice mevsimden mi diyerek danışan pek çok kişi ile karşılaşınca bu yazıyı hazırlamaya karar verdim.
Artık günler daha bir uzun ve işten ya da okuldan çıktığımızda hava kararana dek bir hayli vaktimiz oluyor. Uzun süredir görmeye alıştığımız tablo bir anda değişiverdi. Koyu kapalı günlerin ardından, cıvıl cıvıl bir gökyüzüne, birçok rengi içinde barındıran bir doğaya açıyoruz gözlerimizi artık her sabah. Çoğunluk için bu özlenen ve beklenen bir tablo iken ancak bir kısmımız için bu bir depresyon ya da depresif bir ruh haline neden olabilmektedir. Daha basite indirgenirse bir tür yorgunluk nedeni olabilmektedir. Sizde buna benzer bir durum yaşıyor iseniz, en basit ifadeyle bahar yorgunluğu dediğimiz süreçten geçiyor olabilirsiniz.
Depresyon derin üzüntülü, bazende hem üzüntülü,hem duygu durumuyla birlikte düşünce, konuşma,davranışve fizyolojik işlevlerde yavaşlama,durgunlaşma ve bunların yanı sıra değersizlik küçüklük, güçsüzlük, isteksizlik, karamsarlık duygu ve düşünceleri ile birlikte seyreden bir sendromdur. ( Öztürk,2004)
Depresif bozukluk hem vücudu, hem düşünceleri, hem de duygu durumunu etkileyebilir. Kişinin yemek yemesinden uyumasına, fiziksel dayanıklılığından sağlıklı düşünce üretebilmesine kadar her şeyini bozabilir. Depresyon, kesinlikle “geçici üzüntü” ile aynı şey değildir. Kimi zaman kendimizi dibe vurmuş gibi hissedebiliriz, bu her zaman depresyonda olduğumuz anlamına gelmez. Depresyonda olan kişiler, kendilerini yalnızca hayatın akışına bırakarak iyileşemeyebilirler. ‘Kendi kendine iyileşme’ depresyon geçiren hastaların yarısında mümkündür. Ancak tedavi olunmadığında belirtiler (semptomlar) haftalarca, aylarca, hatta yıllarca sürebilir. Oysa uygun tedavi, depresyondaki birçok insana yardımcı olabilir.
Depresyonda şiddetli üzüntü ya da umutsuzluk hissi vardır ve en az iki hafta sürer. Kişinin çalışmak, yemek yemek, uyumak gibi günlük hayat etkinlikleri bozulur. Depresif kişiler ümitsiz olmaya ve kimseden yardım göremeyeceklerine inanmaya eğilimlidirler. Böyle hissettikleri için de kendilerini suçlarlar. Sosyal etkinliklere katılmaktan kaçınır, aile ve arkadaşlarından uzaklaşırlar. Hatta kimi zaman ölümü ya da intiharı düşünebilirler.
Depresyonun mevsimlere bağlı olarak ta ortaya çıktığı klinik durumlarda mevcuttur. Mevsimsel afektif bozukluk olarak da adlandırılan mevsimsel depresyon, her sene aynı zamanda oluşur. Çoğunlukla sonbahar veya kış zamanı başlar ve ilkbahar veya yaz zamanı biter. “Kış sıkıntısı” veya “kapalı yerde kalma sıkıntısından” daha fazla şey ifade eder. Bunun nadir bir türüne “yaz depresyonu” denir, bahar sonu yaz başı başlar ve sonbaharda sona erer.
Mevsimsel depresyonun oluşumunda, serotonin ve noradrenalin gibi hormonların yanı sıra melatonin hormonunun da etkili olduğunu gösteren araştırmalar, “Melatonin hormonunu üretmekle görevli olan beyindeki epifiz bezi, karanlık ortamlarda bu hormonun üretimini artırır. Meletonin hormonunun insanın fiziksel hareketlerini yavaşlatan, uykulu ve dingin bir ruh hali yaratan doğal bir sakinleştirici özelliği vardır. Özellikle kış aylarında melatonin üretimindeki artışla birlikte depresif belirtilerin görülme sıklığı da artar” şeklinde bir sonuç ortaya çıkarıyor. Bahar depresyonunda en etkili olanın melatonin hormonu olduğunu ve bu hormonun da uyku düzeninden sorumlu olduğunu hatırlatmakta fayda var.Bahar ve yaz aylarında artan güneş ışığı nedeniyle vücudumuzda üretilen melatonin hormonunun düzeyi de değişir ve bu değişkenlik bizim psikolojimizde,günlük hayatımızda, bazen de vüdumuzda bazı problemlere yol açabilir.Mevsimsel depresyon,adından da anlaşılacağı gibi döneme özgü bir depresyondur ve diğer depresyon türlerine oranla daha hafif ve kolay atlatılabilir.Ancak belirtiler iki hafta içinde düzelmiyorsa,şiddetleniyorsa,kendi kendine geçer düşüncesiyle beklemek yerine gecikmeden bir psikoloğa başvurmak gerekiyor.
Mevsimsel afektif bozuklu yani mevsimsel depresyon olarak ifade ettiğimiz çökkünlük durumu kişinin iş performansını da ciddi düzeyde etkilemektedir. Mevsimsel değişiklikler, vücut fonksiyonlarında da bir takım değişimlere yol açıyor. Birçok kişide uyku ihtiyacı ve iştah artışı yaşanabilirken, enerji ve keyif düzeyinde de azalma görülmektedir. Dolayısı ile de mevsimsel depresyonun iş yaşamında önemli sorunlara yol açtığını ifade edebiliriz. Enerji ve motivasyon seviyesindeki azalmayla birlikte yani depresif belirtiler ile birlikte iş gücü kaybı ortaya çıkabilmektedir. Depresif belirtiler gösteren çalışanların performanslarındaki düşüş, iş kaybının en önemli sebeplerinden biri olmaktadır. Ayrıca çalışanlar arasındaki sosyal etkileşim ile depresif belirtiler yaygınlaşır, enerji kaybı, çökkün ve mutsuz ruh hali, isteksizlik ve ilgisizlik gibi şikâyetlerin de arttığı gözlenir.
Mevsimsel depresyon açısından bakıldığında öne çıkan bir takım belirtiler söz konusudur. Aşağıdaki belirtilerden en az beşinin, iki hafta süreyle hemen her gün görülmesinin depresyon belirtisi olabileceğini isöyleyebiliriz;
• Günün büyük kısmında ve hemen hemen her gün üzgün, çökkün duygu durumu,
• Her günkü faaliyetlerde ilgi ve hoşnutluk kaybı,
• Uyumada güçlükler; başlangıçta uykuya dalamama, gece uyanıp bir daha uyuyamama ve sabah çok erken uyanma ya da bazı kişilerde zamanın çoğunu uyuyarak geçirme isteği,
• Genel bir isteksizlik hali,
• Faaliyet düzeyinde değişiklik, ajite olma,
• İştah azalması ve kilo kaybı ya da iştah ve kilo artışı,
• Enerji kaybı ve aşırı yorgunluk,
• Olumsuz benlik kavramı, kendini yerme ve itham etme, değersizlik ve suçluluk duyguları,
• Düşüncede yavaşlama ve kararsızlık gibi dikkati toplamada güçlükten yakınma ya da gerçekten güçlük çekme,
• Yinelenen ölüm ve intihar düşünceleri.
Mevsimsel depresyon bazı kişilerde sadece kış aylarında görülen bir durum olmayabilir. Bir takım insanlarda da ilkbahar aylarında görülebilmiştir. Bahar yorgunluğa olarakta ifade edilen bu duruma neden olarak gittikçe uzayan günler ile birlikte biyolojik saatteki meydana gelen değişimler, bahar ile birlikte uygulamaya konulan yaz saati uygulamaları, kişinin iş temposundaki ve özel hayatıyla ilgili durumlar bu durumun ortaya çıkmasında etken olabilmektedir diyebiliriz. Sebebi her ne olursa olsun depresif bir dönemde olduğunu fark ettiği anda mümkünse kişinin bir uzman desteği alması, daha programlı ve planlı yaşamaya gayret göstermesi ani değişikliklerden ve kararlardan kaçınması uygun olacaktır. Genel olarak ifade edecek olursak kişinin mevsimsel depresyondan çıkmasını kolaylaştıran egzersizler ve tavsiyelerde önerilebilir. Bunlardan bazıları;
• Düzenli egzersizler yapmak, örneğin her gün yarım saatlik normal tempoda bir yürüyüş olabilir. Bunun yanı sıra düzenli olarak yapılan bir spor seçilebilir, koşmak, yüzmek gibi.
• Müzik ruhun gıdasıdır sözüne burada kulak vermekte yarar var. Depresif söz ve cümleleri barındırmayan ve kişinin ilgisini cezbeden şarkılar ya da dinlendirici özellikte enstümantel müzikler günlük hayatta tercih edilebilir.
• Dengeli ve düzenli beslenme burada da önemle üzerinde durulması gereken bir ayrıntıdır. Vücudun alması gereken günlük kalori ihtiyacının karşılanması gerekmektedir. Özellikle mevsimine uygun sebze ve meyveler tercih edilebilir. Kilo problemi olan kişiler bir diyetisyen takibinde daha sağlıklı ve dengeli beslenebilirler.
• Özellikle kış aylarında görülen depresif durumlardan uzak durmak için olabildiğince gün ışığından faydalanmakta yarar var. Hava açık olmasa dahi gündüz dışarıda vakit geçirmek gün ışığından ve güneşten daha çok faydalanmayı sağlayacaktır. Güneş ışığı vücudun ihtiyacı olan bir takım hormonların salgılanmasına yardımcı olacaktır.
• Yanında olmaktan keyif alabileceğiniz, pozitif enerji aldığınız kıymetli aile yakınlarınızla, dost ve arkadaşlarınızla daha verimli ve fazla vakit geçirmeye önem verin. Özellikle bu tür dönemlerde bu kıymetli insanlar sizin daha çok gülümsemenizi ve daha çok enerjik olmanızı sağlayacaktır.
• Nefes almak burada üzerinde durmak istediğim bir diğer önemli ayrıntı. Bilinçli bir şekilde nefes alıp vermek ve bir takım gevşeme egzersizlerini uygulamak sizi daha az gergin daha az stresli bir gün geçirmeye sevk edebilir. Nefes almak hayattır.
• Kafein oranı bol içecekler yerine daha çok bitki çayları tercih edilebilir.
• Önemli bir diğer husus ise uyku saatleri ve uyku düzenidir. Vücudun uyku ihtiyacının gerektiği kadarıyla karşılanmasında yarar görülmektedir.
Mevsimsel depresyon ve diğer depresyon tedavilerinde ilaç tedavilerine başvurulabilmektedir. Bunun yanı sıra son yıllarda foto terapide ciddi ve pozitif sonuçlar verdiği gözlenmiştir. Bunun yanı sıra kısa süreli psikoterapi desteğinin de bu dönemin aşılmasında ciddi bir destek sunduğunu söyleyebiliriz.
Sağlık mutluluk ve başarı dolu, keyifli günler dilerim.
Mustafa ÖZAY
Psikoterapist
Yararlanılan Kaynaklar
Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,Orhan Öztürk,2004
Karşı damda bir güneş parçası,
İçimde kuş cıvıltıları, şarkılar;
Bağıra çağıra düşerim yollara;
Döner döner durur başım havalarda.
Sanırım ki günler hep güzel gidecek;
Her sabah böyle bahar;
Ne iş güç gelir aklıma, ne yoksulluğum.
Derim ki: "Sıkıntılar duradursun!"
Şairliğimle yetinir,
Avunurum.
Orhan Veli Kanık
Sadece Orhan Veli’ye değil pek çok söz yazarına, şaire ilham vermiştir bahar ayları. Özellikle son günlerde baharın tam anlamıyla geldiğini daha bir hisseder olduk. Gökyüzü bu günlerde daha bir mavi, daha güzel bir mavi sanki. Sokaklarda mis gibi çiçek kokuları yayılıyor. Deniz bir başka güzel sanki. Metropollerde büyük şehirlerde bu zengin doğayı görmek pek mümkün olmayabilir ama yinede baharın geldiği her halinden belli ülkemizde. Bu kadar güzel bahar günlerinin varlığını, doğanın canlılığını ve renginin tadını çıkaramayanların, bir türlü kalkamıyorum sabahları yataktan, depresif oldum iyice mevsimden mi diyerek danışan pek çok kişi ile karşılaşınca bu yazıyı hazırlamaya karar verdim.
Artık günler daha bir uzun ve işten ya da okuldan çıktığımızda hava kararana dek bir hayli vaktimiz oluyor. Uzun süredir görmeye alıştığımız tablo bir anda değişiverdi. Koyu kapalı günlerin ardından, cıvıl cıvıl bir gökyüzüne, birçok rengi içinde barındıran bir doğaya açıyoruz gözlerimizi artık her sabah. Çoğunluk için bu özlenen ve beklenen bir tablo iken ancak bir kısmımız için bu bir depresyon ya da depresif bir ruh haline neden olabilmektedir. Daha basite indirgenirse bir tür yorgunluk nedeni olabilmektedir. Sizde buna benzer bir durum yaşıyor iseniz, en basit ifadeyle bahar yorgunluğu dediğimiz süreçten geçiyor olabilirsiniz.
Depresyon derin üzüntülü, bazende hem üzüntülü,hem duygu durumuyla birlikte düşünce, konuşma,davranışve fizyolojik işlevlerde yavaşlama,durgunlaşma ve bunların yanı sıra değersizlik küçüklük, güçsüzlük, isteksizlik, karamsarlık duygu ve düşünceleri ile birlikte seyreden bir sendromdur. ( Öztürk,2004)
Depresif bozukluk hem vücudu, hem düşünceleri, hem de duygu durumunu etkileyebilir. Kişinin yemek yemesinden uyumasına, fiziksel dayanıklılığından sağlıklı düşünce üretebilmesine kadar her şeyini bozabilir. Depresyon, kesinlikle “geçici üzüntü” ile aynı şey değildir. Kimi zaman kendimizi dibe vurmuş gibi hissedebiliriz, bu her zaman depresyonda olduğumuz anlamına gelmez. Depresyonda olan kişiler, kendilerini yalnızca hayatın akışına bırakarak iyileşemeyebilirler. ‘Kendi kendine iyileşme’ depresyon geçiren hastaların yarısında mümkündür. Ancak tedavi olunmadığında belirtiler (semptomlar) haftalarca, aylarca, hatta yıllarca sürebilir. Oysa uygun tedavi, depresyondaki birçok insana yardımcı olabilir.
Depresyonda şiddetli üzüntü ya da umutsuzluk hissi vardır ve en az iki hafta sürer. Kişinin çalışmak, yemek yemek, uyumak gibi günlük hayat etkinlikleri bozulur. Depresif kişiler ümitsiz olmaya ve kimseden yardım göremeyeceklerine inanmaya eğilimlidirler. Böyle hissettikleri için de kendilerini suçlarlar. Sosyal etkinliklere katılmaktan kaçınır, aile ve arkadaşlarından uzaklaşırlar. Hatta kimi zaman ölümü ya da intiharı düşünebilirler.
Depresyonun mevsimlere bağlı olarak ta ortaya çıktığı klinik durumlarda mevcuttur. Mevsimsel afektif bozukluk olarak da adlandırılan mevsimsel depresyon, her sene aynı zamanda oluşur. Çoğunlukla sonbahar veya kış zamanı başlar ve ilkbahar veya yaz zamanı biter. “Kış sıkıntısı” veya “kapalı yerde kalma sıkıntısından” daha fazla şey ifade eder. Bunun nadir bir türüne “yaz depresyonu” denir, bahar sonu yaz başı başlar ve sonbaharda sona erer.
Mevsimsel depresyonun oluşumunda, serotonin ve noradrenalin gibi hormonların yanı sıra melatonin hormonunun da etkili olduğunu gösteren araştırmalar, “Melatonin hormonunu üretmekle görevli olan beyindeki epifiz bezi, karanlık ortamlarda bu hormonun üretimini artırır. Meletonin hormonunun insanın fiziksel hareketlerini yavaşlatan, uykulu ve dingin bir ruh hali yaratan doğal bir sakinleştirici özelliği vardır. Özellikle kış aylarında melatonin üretimindeki artışla birlikte depresif belirtilerin görülme sıklığı da artar” şeklinde bir sonuç ortaya çıkarıyor. Bahar depresyonunda en etkili olanın melatonin hormonu olduğunu ve bu hormonun da uyku düzeninden sorumlu olduğunu hatırlatmakta fayda var.Bahar ve yaz aylarında artan güneş ışığı nedeniyle vücudumuzda üretilen melatonin hormonunun düzeyi de değişir ve bu değişkenlik bizim psikolojimizde,günlük hayatımızda, bazen de vüdumuzda bazı problemlere yol açabilir.Mevsimsel depresyon,adından da anlaşılacağı gibi döneme özgü bir depresyondur ve diğer depresyon türlerine oranla daha hafif ve kolay atlatılabilir.Ancak belirtiler iki hafta içinde düzelmiyorsa,şiddetleniyorsa,kendi kendine geçer düşüncesiyle beklemek yerine gecikmeden bir psikoloğa başvurmak gerekiyor.
Mevsimsel afektif bozuklu yani mevsimsel depresyon olarak ifade ettiğimiz çökkünlük durumu kişinin iş performansını da ciddi düzeyde etkilemektedir. Mevsimsel değişiklikler, vücut fonksiyonlarında da bir takım değişimlere yol açıyor. Birçok kişide uyku ihtiyacı ve iştah artışı yaşanabilirken, enerji ve keyif düzeyinde de azalma görülmektedir. Dolayısı ile de mevsimsel depresyonun iş yaşamında önemli sorunlara yol açtığını ifade edebiliriz. Enerji ve motivasyon seviyesindeki azalmayla birlikte yani depresif belirtiler ile birlikte iş gücü kaybı ortaya çıkabilmektedir. Depresif belirtiler gösteren çalışanların performanslarındaki düşüş, iş kaybının en önemli sebeplerinden biri olmaktadır. Ayrıca çalışanlar arasındaki sosyal etkileşim ile depresif belirtiler yaygınlaşır, enerji kaybı, çökkün ve mutsuz ruh hali, isteksizlik ve ilgisizlik gibi şikâyetlerin de arttığı gözlenir.
Mevsimsel depresyon açısından bakıldığında öne çıkan bir takım belirtiler söz konusudur. Aşağıdaki belirtilerden en az beşinin, iki hafta süreyle hemen her gün görülmesinin depresyon belirtisi olabileceğini isöyleyebiliriz;
• Günün büyük kısmında ve hemen hemen her gün üzgün, çökkün duygu durumu,
• Her günkü faaliyetlerde ilgi ve hoşnutluk kaybı,
• Uyumada güçlükler; başlangıçta uykuya dalamama, gece uyanıp bir daha uyuyamama ve sabah çok erken uyanma ya da bazı kişilerde zamanın çoğunu uyuyarak geçirme isteği,
• Genel bir isteksizlik hali,
• Faaliyet düzeyinde değişiklik, ajite olma,
• İştah azalması ve kilo kaybı ya da iştah ve kilo artışı,
• Enerji kaybı ve aşırı yorgunluk,
• Olumsuz benlik kavramı, kendini yerme ve itham etme, değersizlik ve suçluluk duyguları,
• Düşüncede yavaşlama ve kararsızlık gibi dikkati toplamada güçlükten yakınma ya da gerçekten güçlük çekme,
• Yinelenen ölüm ve intihar düşünceleri.
Mevsimsel depresyon bazı kişilerde sadece kış aylarında görülen bir durum olmayabilir. Bir takım insanlarda da ilkbahar aylarında görülebilmiştir. Bahar yorgunluğa olarakta ifade edilen bu duruma neden olarak gittikçe uzayan günler ile birlikte biyolojik saatteki meydana gelen değişimler, bahar ile birlikte uygulamaya konulan yaz saati uygulamaları, kişinin iş temposundaki ve özel hayatıyla ilgili durumlar bu durumun ortaya çıkmasında etken olabilmektedir diyebiliriz. Sebebi her ne olursa olsun depresif bir dönemde olduğunu fark ettiği anda mümkünse kişinin bir uzman desteği alması, daha programlı ve planlı yaşamaya gayret göstermesi ani değişikliklerden ve kararlardan kaçınması uygun olacaktır. Genel olarak ifade edecek olursak kişinin mevsimsel depresyondan çıkmasını kolaylaştıran egzersizler ve tavsiyelerde önerilebilir. Bunlardan bazıları;
• Düzenli egzersizler yapmak, örneğin her gün yarım saatlik normal tempoda bir yürüyüş olabilir. Bunun yanı sıra düzenli olarak yapılan bir spor seçilebilir, koşmak, yüzmek gibi.
• Müzik ruhun gıdasıdır sözüne burada kulak vermekte yarar var. Depresif söz ve cümleleri barındırmayan ve kişinin ilgisini cezbeden şarkılar ya da dinlendirici özellikte enstümantel müzikler günlük hayatta tercih edilebilir.
• Dengeli ve düzenli beslenme burada da önemle üzerinde durulması gereken bir ayrıntıdır. Vücudun alması gereken günlük kalori ihtiyacının karşılanması gerekmektedir. Özellikle mevsimine uygun sebze ve meyveler tercih edilebilir. Kilo problemi olan kişiler bir diyetisyen takibinde daha sağlıklı ve dengeli beslenebilirler.
• Özellikle kış aylarında görülen depresif durumlardan uzak durmak için olabildiğince gün ışığından faydalanmakta yarar var. Hava açık olmasa dahi gündüz dışarıda vakit geçirmek gün ışığından ve güneşten daha çok faydalanmayı sağlayacaktır. Güneş ışığı vücudun ihtiyacı olan bir takım hormonların salgılanmasına yardımcı olacaktır.
• Yanında olmaktan keyif alabileceğiniz, pozitif enerji aldığınız kıymetli aile yakınlarınızla, dost ve arkadaşlarınızla daha verimli ve fazla vakit geçirmeye önem verin. Özellikle bu tür dönemlerde bu kıymetli insanlar sizin daha çok gülümsemenizi ve daha çok enerjik olmanızı sağlayacaktır.
• Nefes almak burada üzerinde durmak istediğim bir diğer önemli ayrıntı. Bilinçli bir şekilde nefes alıp vermek ve bir takım gevşeme egzersizlerini uygulamak sizi daha az gergin daha az stresli bir gün geçirmeye sevk edebilir. Nefes almak hayattır.
• Kafein oranı bol içecekler yerine daha çok bitki çayları tercih edilebilir.
• Önemli bir diğer husus ise uyku saatleri ve uyku düzenidir. Vücudun uyku ihtiyacının gerektiği kadarıyla karşılanmasında yarar görülmektedir.
Mevsimsel depresyon ve diğer depresyon tedavilerinde ilaç tedavilerine başvurulabilmektedir. Bunun yanı sıra son yıllarda foto terapide ciddi ve pozitif sonuçlar verdiği gözlenmiştir. Bunun yanı sıra kısa süreli psikoterapi desteğinin de bu dönemin aşılmasında ciddi bir destek sunduğunu söyleyebiliriz.
Sağlık mutluluk ve başarı dolu, keyifli günler dilerim.
Mustafa ÖZAY
Psikoterapist
Yararlanılan Kaynaklar
Ruh Sağlığı ve Bozuklukları,Orhan Öztürk,2004
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Mevsimsel Depresyon ve Öneriler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Mustafa ÖZAY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Mustafa ÖZAY'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
