Sorun Çözme
SORUN ÇÖZME
Günlük yaşamda her an bir sorunla karşılaşma olasılığı çok yüksektir. Bu durumlar karşısında insanlar farklı tepkiler gösterirler. Bazıları bu zor durumdan kolaylıkla kurtulurken bazılarıysa bu durum karşısında yıkılırlar. Bu, kişilerin sorun çözme becerisiyle ilgilidir. Oysa k işiler başına neler geleceğini kontrol edemezler ama başlarına gelen olumsuz duruma karşılık ne yapacaklarını kontrol edebilirler. Sorun, her zaman karşılaşılan bir durumdur. Bu sebeple sorun çözme bir süreçtir, yani bi r kere olup bit mez, sürekli yinelenir ve bu süreçte kişi sorundan kurtulmak için, içinde bulunduğu durumu bir başka duruma döndürmeye çalışır. Sorun yaşandığında, yaşanan sorunun olumlu bir duruma dönüştürülmesi için yapılması gereken işlemler, adım adım izlenmesi geren yollar vardır. Bu işlemler ve izlenmesi gereken yollar, sorunun başlamasıyla çözümü arasındaki süreci kapsar. Kişi bir sorunla karşılaşır, sorunu algılar ve sorunun kolay ya da zor olduğuna ilişkin düşünmeye başlar; sonrasında bu durumu ort adan kaldırabilmek için bir takım girişimlerde bulunur; en sonunda da eğer doğru bir yol izlemişse sorunu çözüme ulaştırır. Sorun çözme karmaşık bir süreçtir. Çünkü sorun çözmenin bilişsel, duyuşsal - davranışsal ve güdüsel boyutu vardır. Sorun çözmenin bilişsel yanını sorun ile ilgili birden fazla ve farklı çözümler üretebilme, sorunu çözmek için adım adım hedefe ulaşmak için yol belirleme, bu sorunun çözülmesinin sonuçlarının neye mal olacağını düşünme ile ilgilidir. Duyuşsal - davranışsal yönü sorun çözmede kullanılacak becerilerin ne zaman ve nasıl kullanılacağının belirlemesi ile ilgilidir. Güdüsel boyutu ise kişinin sorun yaratan duruma ilgi duyup duymamasıyla ilgilidir. İnsanlar sorun çözmek için genellikle sorunu yok sayar, yani sorun yokmuş gibi davranarak sorundan kaçarlar. Bu kaçınarak sorun çözme yöntemidir ve işlevsel değildir. Bunu sürekli yapan kişi savunma mekanizmalarını yoğun bir şekilde kullanmaya ve zamanla gerçeklik algısı ile ilgili sıkıntı yaşamaya başlar.
Sorun çözmenin bir başka yolu da sorun çözerken acele etmek ve süreç yerine sonuca odaklanmaktır. Bu çözüm yolu da işlevsel değildir. Çünkü bu yöntemle sorun kalıcı bir şekilde çözülmez, başka sorunlar da çıkarabilir. Bir diğer ve en etkili yöntem ise akılcı sorun çözmedir. Bu yöntemle sorun çözen kimse, sorun çözme basamaklarını doğru bir şekilde takip eder. Akılcı sorun çözme beş adımdan oluşur. Birinci adım ; sorunun tanımlanmasıdır. Bu aşamada birey gerçek sorunun ne olduğunu anlamaya çalışır. Sorunun ne olduğunun tam olarak belirlenmesi çözümü kolaylaştıran bir durumdur. İkinci adım ; tam olarak anlaşılan sorun için olası çözüm yolları oluşturmaktır. Bu aşamada akla gelen her türlü çözüm yolu üretilebilir yani beyin fırtınası yapılabilir. Bu kısım sorun çözmenin en önemli bölümüdür. Üçüncü adım ; üretilen çözüm yollarından bir ya da en fazla ikisinde karar kılmadır. Kişi bu aşamada hedefleri doğrultusunda en uygun olan seçenekte karar vermek zorundadır. Bu basamakta çok iyi karar vermek önemlidir. Çözüm yolları arasın dan en iyisi olduğu düşünüleni seçmek, yani doğru seçim yapmak, iyi karar vermek çözüm için zaman kazandırır. Dördüncü adım; seçilen bir ya da iki çözüm yolunu uygulamaya koymaktır. Seçilen çözüm yolunun hayata geçirilmesi için bireyin çaba sarf etmesi gerekir. Beşinci adım ise bireyin uygulamaya geçirdiği çözüm yolunun değerlendirilmesidir. Bu aşamada seçilen çözüm yolunun çözüme ulaştırıp ulaştırmadığı değerlendirilir. Eğer çözüme doğru gidiliyorsa bu seçenekte devam edilir. Eğer seçenek çözüme götürmüy orsa bütün basamaklar yeniden gözden geçirilir. Çünkü sorun iyi tanımlanmamış olabilir, geçerli çözüm üretilmemiş, üretilmişse de çözüme götüren seçenekte iyi karar verilmemiştir. Sorun çözmede birey kendisini yetersiz hissedebilir. Özellikle sorunun tanı mlanması aşamasında birey gerçek sorundan uzaklaşabilir. Bu durumda yapılması gereken şey bireyin bir uzmandan destek alması ve bu aşamaları uzman desteği ile takip etmesidir
Günlük yaşamda her an bir sorunla karşılaşma olasılığı çok yüksektir. Bu durumlar karşısında insanlar farklı tepkiler gösterirler. Bazıları bu zor durumdan kolaylıkla kurtulurken bazılarıysa bu durum karşısında yıkılırlar. Bu, kişilerin sorun çözme becerisiyle ilgilidir. Oysa k işiler başına neler geleceğini kontrol edemezler ama başlarına gelen olumsuz duruma karşılık ne yapacaklarını kontrol edebilirler. Sorun, her zaman karşılaşılan bir durumdur. Bu sebeple sorun çözme bir süreçtir, yani bi r kere olup bit mez, sürekli yinelenir ve bu süreçte kişi sorundan kurtulmak için, içinde bulunduğu durumu bir başka duruma döndürmeye çalışır. Sorun yaşandığında, yaşanan sorunun olumlu bir duruma dönüştürülmesi için yapılması gereken işlemler, adım adım izlenmesi geren yollar vardır. Bu işlemler ve izlenmesi gereken yollar, sorunun başlamasıyla çözümü arasındaki süreci kapsar. Kişi bir sorunla karşılaşır, sorunu algılar ve sorunun kolay ya da zor olduğuna ilişkin düşünmeye başlar; sonrasında bu durumu ort adan kaldırabilmek için bir takım girişimlerde bulunur; en sonunda da eğer doğru bir yol izlemişse sorunu çözüme ulaştırır. Sorun çözme karmaşık bir süreçtir. Çünkü sorun çözmenin bilişsel, duyuşsal - davranışsal ve güdüsel boyutu vardır. Sorun çözmenin bilişsel yanını sorun ile ilgili birden fazla ve farklı çözümler üretebilme, sorunu çözmek için adım adım hedefe ulaşmak için yol belirleme, bu sorunun çözülmesinin sonuçlarının neye mal olacağını düşünme ile ilgilidir. Duyuşsal - davranışsal yönü sorun çözmede kullanılacak becerilerin ne zaman ve nasıl kullanılacağının belirlemesi ile ilgilidir. Güdüsel boyutu ise kişinin sorun yaratan duruma ilgi duyup duymamasıyla ilgilidir. İnsanlar sorun çözmek için genellikle sorunu yok sayar, yani sorun yokmuş gibi davranarak sorundan kaçarlar. Bu kaçınarak sorun çözme yöntemidir ve işlevsel değildir. Bunu sürekli yapan kişi savunma mekanizmalarını yoğun bir şekilde kullanmaya ve zamanla gerçeklik algısı ile ilgili sıkıntı yaşamaya başlar.
Sorun çözmenin bir başka yolu da sorun çözerken acele etmek ve süreç yerine sonuca odaklanmaktır. Bu çözüm yolu da işlevsel değildir. Çünkü bu yöntemle sorun kalıcı bir şekilde çözülmez, başka sorunlar da çıkarabilir. Bir diğer ve en etkili yöntem ise akılcı sorun çözmedir. Bu yöntemle sorun çözen kimse, sorun çözme basamaklarını doğru bir şekilde takip eder. Akılcı sorun çözme beş adımdan oluşur. Birinci adım ; sorunun tanımlanmasıdır. Bu aşamada birey gerçek sorunun ne olduğunu anlamaya çalışır. Sorunun ne olduğunun tam olarak belirlenmesi çözümü kolaylaştıran bir durumdur. İkinci adım ; tam olarak anlaşılan sorun için olası çözüm yolları oluşturmaktır. Bu aşamada akla gelen her türlü çözüm yolu üretilebilir yani beyin fırtınası yapılabilir. Bu kısım sorun çözmenin en önemli bölümüdür. Üçüncü adım ; üretilen çözüm yollarından bir ya da en fazla ikisinde karar kılmadır. Kişi bu aşamada hedefleri doğrultusunda en uygun olan seçenekte karar vermek zorundadır. Bu basamakta çok iyi karar vermek önemlidir. Çözüm yolları arasın dan en iyisi olduğu düşünüleni seçmek, yani doğru seçim yapmak, iyi karar vermek çözüm için zaman kazandırır. Dördüncü adım; seçilen bir ya da iki çözüm yolunu uygulamaya koymaktır. Seçilen çözüm yolunun hayata geçirilmesi için bireyin çaba sarf etmesi gerekir. Beşinci adım ise bireyin uygulamaya geçirdiği çözüm yolunun değerlendirilmesidir. Bu aşamada seçilen çözüm yolunun çözüme ulaştırıp ulaştırmadığı değerlendirilir. Eğer çözüme doğru gidiliyorsa bu seçenekte devam edilir. Eğer seçenek çözüme götürmüy orsa bütün basamaklar yeniden gözden geçirilir. Çünkü sorun iyi tanımlanmamış olabilir, geçerli çözüm üretilmemiş, üretilmişse de çözüme götüren seçenekte iyi karar verilmemiştir. Sorun çözmede birey kendisini yetersiz hissedebilir. Özellikle sorunun tanı mlanması aşamasında birey gerçek sorundan uzaklaşabilir. Bu durumda yapılması gereken şey bireyin bir uzmandan destek alması ve bu aşamaları uzman desteği ile takip etmesidir
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sorun Çözme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İlkten ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İlkten ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
