Çocuk ve Gençlerde Motivasyon ve Öğrenmede Motivasyonun Yeri ve Önemi
MAKALE #11856 © Yazan Gülten DEMİRDÖVEN | Yayın Aralık 2013 | 4,776 Okuyucu
Öğrenmede Motivasyon;
“Babasının işi nedeniyle çocuğun orta öğretimi kesintilere uğramıştı. Büyüdüğü zaman ne olmak ve yapmak istediği konusunda bir kompozisyon yazmalarını istedi hocası. Çocuk bütün gece oturup günün birinde at çiftliğine sahip olmayı hedeflediğini anlatan 7 sayfalık bir kompozisyon yazdı. Hayalini en ince ayrıntılarıyla anlattı. Hatta hayalindeki 200 dönümlük çiftliğin krokisini de çizdi. Binaların, ahırların ve koşu yollarının yerlerini gösterdi. Krokiye, 200 dönümlük arazinin üzerine oturacak 1000 metrekarelik evin ayrıntılı planını da ekledi. Ertesi gün hocasına sunduğu 7 sayfalık ödev, tam kalbinin sesiydi. İki gün sonra ödevi geri aldı. Kâğıdın üzerinde kırmızı kalemle yazılmış kocaman bir "0" ve "Dersten sonra beni gör" uyarısı vardı. "Neden "0" aldım?" diye merakla sordu hocasına, çocuk. "Bu senin yaşında bir çocuk için gerçekçi olmayan bir hayal" dedi, hocası.. "Paran yok. Gezginci bir aileden geliyorsun. Kaynağınız yok. At çiftliği kurmak büyük para gerektirir. Önce araziyi satın alman lazım. Damızlık hayvanlar da alman gerekiyor. Bunu başarman imkânsız" ve ekledi: "Eğer ödevini gerçekçi hedefler belirledikten sonra yeniden yazarsan, o zaman notunu yeniden gözden geçiririm." Çocuk evine döndü ve uzun uzun düşündü. Babasına danıştı. "Oğlum" dedi babası "Bu konuda kararını kendin vermelisin. Bu senin hayatın için oldukça önemli bir seçim!." Çocuk bir hafta kadar düşündükten sonra ödevini hiçbir değişiklik yapmadan geri götürdü hocasına. "Siz verdiğiniz notu değiştirmeyin" dedi. "Ben de hayallerimi."
O öğrenci, bugün 200 dönümlük arazi üzerindeki 1000 metrekarelik evinde oturuyor. Yıllar önce yazdığı ödev şöminenin üzerinde çerçevelenmiş olarak asılı. Öykünün en can alıcı yanı şu: Aynı öğretmen, geçen yaz 30 öğrencisini bu çiftliğe kamp kurmaya getirdi. Çiftlikten ayrılırken eski öğrencisine "Bak" dedi, "Sana şimdi söyleyebilirim. Ben senin öğretmeninken, hayal hırsızıydım. O yıllarda öğrencilerimden pek çok hayal çaldım. neyse ki, sen, hayalinden vazgeçmeyecek kadar inatçıydın."
Başarmanın ilk adımı daima inanmaktır. İnanmanın ardından adeta bir ateşleyici konumunda olan motivasyon gereklidir. Motive olmuş bir kişi, en zor işlerin bile üstesinden gelebilecek güçtedir. Peki nedir motivasyon niçin bu kadar önem arz etmektedir?
Motivasyon kelimesi Latince “movere”, yani “hareket ettirme, hareketlendirme” kelimesinden gelmektedir. Motivasyon;
• Bir ihtiyacı gidermek için gerekli davranışları başlatan bir kuvvet,
• Özde insanların başarılı olmalarına, kişisel tatmine ulaşmalarına yardımcı olmak,
• Kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek için kendi arzu ve istekleri ile davranma,
• Bireyleri, onların özel bir tavırla hareket etmelerine, davranmalarına teşvik eden; kendilerinden veya çevrelerinden kaynaklanan çeşitli güdü ve güdüler topluluğu,
• Bir şey yapma isteği,
olarak çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır. Motivasyon, her alanda olduğu kadar öğrenmede de etkilidir.
Öğrenmeyi kolaylaştıran, hızlandıran motivasyon, iki türlüdür:
• İçten motivasyon
• Dıştan motivasyon
İçten motivasyon, bireyin kendi isteği ile hiçbir baskı altında kalmadan davranışı gerçekleştirme çabası olarak tanımlamaktadır. İçten motivasyon söz konusu olduğunda, kişi kendi istediği için o eylemi gerçekleştirir.
Dıştan motivasyon ise bireyin bir davranışı yapmak istemediği halde, dıştan müdahale eden kişiler tarafından davranışı gerçekleştirmeye zorlanmasıdır. Dıştan motivasyonda kişi, eylemi gerçekleştirmeyi kendisi istemez, bu durum ise gerçekleşecek eylemin istenildiği gibi olmamasına sebep olur.
Öğrenme açısından içten ve dıştan motivasyonu değerlendirecek olursak: tüm hayali üniversiteyi kazanarak doktor olmak olan bir öğrenci, azim ve istekle ders çalışır. Bunu sadece kendisi istediği için, hayali için yapar. Ya da lise giriş sınavlarını kazanarak, çok beğendiği, okumak istediği okula yerleşmek isteyen bir öğrenci bu hayalini gerçekleştirmek için kimsenin “Oğlum/kızım ders çalış!” diyerek uyarmasına gerek kalmadan yoğun bir çaba harcayarak çalışır. Fakat, kendisini heyecanlandıran bir hayali olmayan, henüz niçin çalışması gerektiğini dahi anlamlandıramayan bir öğrenci, dışsal uyarılara maruz kalır. “Oğlum/Kızım başarılı olmak istiyorsan, çalışmalısın.”, “Çalışmazsan sınıfta kalacaksın.”, “Bu gidişle sen üniversiteyi kazanamayacaksın.”gibi. Burada asıl sorun öğrencinin yeterli derecede güdülenmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. Örneğin, okula gitmek istemeyen bir öğrenci, anne-babasının motive etme çalışmaları, ikna çabaları ile okula gitse dahi, okula gerçekten isteyerek, severek gelen öğrenci kadar çoğu zaman başarılı olmaz. İçten motivasyon bu yüzden önemlidir.
İnsanları mutlak başarıya götüren tutkularıdır. İnsan sevdiği işi yaparken mutludur, sevdiği yerde çalışırken huzur bulur. Gençlerin en temel sorunlarından bir tanesi de ne istediğini bilememektir. Bu aşamada, verilecek dıştan motivasyon onları teşvik edici nitelikte ise yardımcı olabilir. Bir çok öğrenci bu yol ile kazanılabilir. Seçilecek kelimeler, yapılacak konuşmalar ve verilecek örnekler bu noktada önem kazanmaktadır.
Kendisine güvenen, aynı zamanda motive olmuş bir öğrenci, irade ve kararlılıkla çalıştığı sürece başarıyı yakalaması kaçınılmazdır.
Öğrenci Nasıl Motive Edilir?
Anne-baba ve öğretmenler, öğrencileri motive edebilecek güçtedir. Öğrenciyi
çeşitli yöntem ve tekniklerle, doğru seçilecek kelimelerle motive etmek mümkündür.
• Yapmış olduğu olumlu davranışları övgü ile takdir edin. Takdir etmek, olumlu davranışlarının pekişmesini sağlayacaktır.
• Olumsuz davranışlarını ise, doğru şekillerde seçeceğiniz kelimeler ile eleştirin. Fakat eleştirilerinizin kırıcı aşağılayıcı, üzücü nitelikte olmamasına dikkat edin. Yapıcı şekillerde eleştirmeye özen gösterin.
• Ödüllendirin. Ödüllendirme yöntemi, istenilen davranışın yerleşmesini sağlar. Ödüllerinizin her zaman maddi değerde olmak zorunda değil. Övülmenin, takdir edilmenin de bir ödül olduğunu unutmayın.
• Kendi kendisi ile yarışmasını sağlayın. Daha iyisini yapabileceği konusunda teşvik edin.
• Başarısızlıklarını vurgulamayın. İyi yapabildiği işlere, başarılarına odaklanmasını sağlayın.
• Başarılı olmalarını isterken, stres yaratabilecek cümlelerden uzak durmaya çalışın.
Öğretmenler, öğrencilerle uzun saatler geçirdikleri için motivasyon konusunda öğrenciler üzerinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Sınıf ve okul ortamında öğrenciler verilen destek, güdülenmeyi sağlayacak ve başarı düzeyini arttıracak etkidedir.
Başarıyı bir kez tadan öğrenci, yeniden başarıyı elde etmek için çabalayacaktır. Örneğin, sınıfın en yüksek notunu alan bir öğrenci, elde ettiği bu başarının yaşattığı duygudan mutluluk duyacak, bir sonraki sınava daha azimle çalışacaktır.
Öğretmenlerin öğrencilerine motivasyon katmak amacıyla övmeleri, öğrencileri teşvik edici bir nitelik sağlar. “Son sınavdan aldığın not gerçekten çok iyiydi.”, “Başarılı bir öğrencisin, daha iyisini de yapabileceğine inanıyorum.”gibi sözel ifadeler aslında birer cümle gibi görünse de kimi zaman bir çocuğun hayatını değiştirebilecek nitelik taşır. Çünkü her insan çocukluktan itibaren destek görmek, anlaşılmak ve inanılmak ister.
“Babasının işi nedeniyle çocuğun orta öğretimi kesintilere uğramıştı. Büyüdüğü zaman ne olmak ve yapmak istediği konusunda bir kompozisyon yazmalarını istedi hocası. Çocuk bütün gece oturup günün birinde at çiftliğine sahip olmayı hedeflediğini anlatan 7 sayfalık bir kompozisyon yazdı. Hayalini en ince ayrıntılarıyla anlattı. Hatta hayalindeki 200 dönümlük çiftliğin krokisini de çizdi. Binaların, ahırların ve koşu yollarının yerlerini gösterdi. Krokiye, 200 dönümlük arazinin üzerine oturacak 1000 metrekarelik evin ayrıntılı planını da ekledi. Ertesi gün hocasına sunduğu 7 sayfalık ödev, tam kalbinin sesiydi. İki gün sonra ödevi geri aldı. Kâğıdın üzerinde kırmızı kalemle yazılmış kocaman bir "0" ve "Dersten sonra beni gör" uyarısı vardı. "Neden "0" aldım?" diye merakla sordu hocasına, çocuk. "Bu senin yaşında bir çocuk için gerçekçi olmayan bir hayal" dedi, hocası.. "Paran yok. Gezginci bir aileden geliyorsun. Kaynağınız yok. At çiftliği kurmak büyük para gerektirir. Önce araziyi satın alman lazım. Damızlık hayvanlar da alman gerekiyor. Bunu başarman imkânsız" ve ekledi: "Eğer ödevini gerçekçi hedefler belirledikten sonra yeniden yazarsan, o zaman notunu yeniden gözden geçiririm." Çocuk evine döndü ve uzun uzun düşündü. Babasına danıştı. "Oğlum" dedi babası "Bu konuda kararını kendin vermelisin. Bu senin hayatın için oldukça önemli bir seçim!." Çocuk bir hafta kadar düşündükten sonra ödevini hiçbir değişiklik yapmadan geri götürdü hocasına. "Siz verdiğiniz notu değiştirmeyin" dedi. "Ben de hayallerimi."
O öğrenci, bugün 200 dönümlük arazi üzerindeki 1000 metrekarelik evinde oturuyor. Yıllar önce yazdığı ödev şöminenin üzerinde çerçevelenmiş olarak asılı. Öykünün en can alıcı yanı şu: Aynı öğretmen, geçen yaz 30 öğrencisini bu çiftliğe kamp kurmaya getirdi. Çiftlikten ayrılırken eski öğrencisine "Bak" dedi, "Sana şimdi söyleyebilirim. Ben senin öğretmeninken, hayal hırsızıydım. O yıllarda öğrencilerimden pek çok hayal çaldım. neyse ki, sen, hayalinden vazgeçmeyecek kadar inatçıydın."
Başarmanın ilk adımı daima inanmaktır. İnanmanın ardından adeta bir ateşleyici konumunda olan motivasyon gereklidir. Motive olmuş bir kişi, en zor işlerin bile üstesinden gelebilecek güçtedir. Peki nedir motivasyon niçin bu kadar önem arz etmektedir?
Motivasyon kelimesi Latince “movere”, yani “hareket ettirme, hareketlendirme” kelimesinden gelmektedir. Motivasyon;
• Bir ihtiyacı gidermek için gerekli davranışları başlatan bir kuvvet,
• Özde insanların başarılı olmalarına, kişisel tatmine ulaşmalarına yardımcı olmak,
• Kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek için kendi arzu ve istekleri ile davranma,
• Bireyleri, onların özel bir tavırla hareket etmelerine, davranmalarına teşvik eden; kendilerinden veya çevrelerinden kaynaklanan çeşitli güdü ve güdüler topluluğu,
• Bir şey yapma isteği,
olarak çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır. Motivasyon, her alanda olduğu kadar öğrenmede de etkilidir.
Öğrenmeyi kolaylaştıran, hızlandıran motivasyon, iki türlüdür:
• İçten motivasyon
• Dıştan motivasyon
İçten motivasyon, bireyin kendi isteği ile hiçbir baskı altında kalmadan davranışı gerçekleştirme çabası olarak tanımlamaktadır. İçten motivasyon söz konusu olduğunda, kişi kendi istediği için o eylemi gerçekleştirir.
Dıştan motivasyon ise bireyin bir davranışı yapmak istemediği halde, dıştan müdahale eden kişiler tarafından davranışı gerçekleştirmeye zorlanmasıdır. Dıştan motivasyonda kişi, eylemi gerçekleştirmeyi kendisi istemez, bu durum ise gerçekleşecek eylemin istenildiği gibi olmamasına sebep olur.
Öğrenme açısından içten ve dıştan motivasyonu değerlendirecek olursak: tüm hayali üniversiteyi kazanarak doktor olmak olan bir öğrenci, azim ve istekle ders çalışır. Bunu sadece kendisi istediği için, hayali için yapar. Ya da lise giriş sınavlarını kazanarak, çok beğendiği, okumak istediği okula yerleşmek isteyen bir öğrenci bu hayalini gerçekleştirmek için kimsenin “Oğlum/kızım ders çalış!” diyerek uyarmasına gerek kalmadan yoğun bir çaba harcayarak çalışır. Fakat, kendisini heyecanlandıran bir hayali olmayan, henüz niçin çalışması gerektiğini dahi anlamlandıramayan bir öğrenci, dışsal uyarılara maruz kalır. “Oğlum/Kızım başarılı olmak istiyorsan, çalışmalısın.”, “Çalışmazsan sınıfta kalacaksın.”, “Bu gidişle sen üniversiteyi kazanamayacaksın.”gibi. Burada asıl sorun öğrencinin yeterli derecede güdülenmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. Örneğin, okula gitmek istemeyen bir öğrenci, anne-babasının motive etme çalışmaları, ikna çabaları ile okula gitse dahi, okula gerçekten isteyerek, severek gelen öğrenci kadar çoğu zaman başarılı olmaz. İçten motivasyon bu yüzden önemlidir.
İnsanları mutlak başarıya götüren tutkularıdır. İnsan sevdiği işi yaparken mutludur, sevdiği yerde çalışırken huzur bulur. Gençlerin en temel sorunlarından bir tanesi de ne istediğini bilememektir. Bu aşamada, verilecek dıştan motivasyon onları teşvik edici nitelikte ise yardımcı olabilir. Bir çok öğrenci bu yol ile kazanılabilir. Seçilecek kelimeler, yapılacak konuşmalar ve verilecek örnekler bu noktada önem kazanmaktadır.
Kendisine güvenen, aynı zamanda motive olmuş bir öğrenci, irade ve kararlılıkla çalıştığı sürece başarıyı yakalaması kaçınılmazdır.
Öğrenci Nasıl Motive Edilir?
Anne-baba ve öğretmenler, öğrencileri motive edebilecek güçtedir. Öğrenciyi
çeşitli yöntem ve tekniklerle, doğru seçilecek kelimelerle motive etmek mümkündür.
• Yapmış olduğu olumlu davranışları övgü ile takdir edin. Takdir etmek, olumlu davranışlarının pekişmesini sağlayacaktır.
• Olumsuz davranışlarını ise, doğru şekillerde seçeceğiniz kelimeler ile eleştirin. Fakat eleştirilerinizin kırıcı aşağılayıcı, üzücü nitelikte olmamasına dikkat edin. Yapıcı şekillerde eleştirmeye özen gösterin.
• Ödüllendirin. Ödüllendirme yöntemi, istenilen davranışın yerleşmesini sağlar. Ödüllerinizin her zaman maddi değerde olmak zorunda değil. Övülmenin, takdir edilmenin de bir ödül olduğunu unutmayın.
• Kendi kendisi ile yarışmasını sağlayın. Daha iyisini yapabileceği konusunda teşvik edin.
• Başarısızlıklarını vurgulamayın. İyi yapabildiği işlere, başarılarına odaklanmasını sağlayın.
• Başarılı olmalarını isterken, stres yaratabilecek cümlelerden uzak durmaya çalışın.
Öğretmenler, öğrencilerle uzun saatler geçirdikleri için motivasyon konusunda öğrenciler üzerinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Sınıf ve okul ortamında öğrenciler verilen destek, güdülenmeyi sağlayacak ve başarı düzeyini arttıracak etkidedir.
Başarıyı bir kez tadan öğrenci, yeniden başarıyı elde etmek için çabalayacaktır. Örneğin, sınıfın en yüksek notunu alan bir öğrenci, elde ettiği bu başarının yaşattığı duygudan mutluluk duyacak, bir sonraki sınava daha azimle çalışacaktır.
Öğretmenlerin öğrencilerine motivasyon katmak amacıyla övmeleri, öğrencileri teşvik edici bir nitelik sağlar. “Son sınavdan aldığın not gerçekten çok iyiydi.”, “Başarılı bir öğrencisin, daha iyisini de yapabileceğine inanıyorum.”gibi sözel ifadeler aslında birer cümle gibi görünse de kimi zaman bir çocuğun hayatını değiştirebilecek nitelik taşır. Çünkü her insan çocukluktan itibaren destek görmek, anlaşılmak ve inanılmak ister.
Beğenin 
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
