Magnezyum Eksikliği İnsülin Direnci' Ne Yol Açıyor
Son yıllarda obezite ile birlikte tip 2 diyabet sıklığında hızlı bir şekilde artış gözlenmektedir. Obezitenin tip 2 diyabet oluşumunda en önemli risk faktörü olduğu bilinmesine rağmen, deliller belirli yiyeceklerin ve diyetsel faktörlerin de bu hastalık oluşumunda önemli olduğunu göstermektedir. Özellikle de yüksek miktarda tam tahıl, baklagil, ceviz, meyve ve sebze tüketimi ile tip 2 diyabet gelişiminin azaltılabileceği bilinmektedir. Bu yiyecekler vücutta 300’den fazla enzimatik reaksiyonda görev alan Mg’dan zengindirler. Mg, glikoz metabolizmasını da içine alan farklı birçok enzim için dışarıdan alınan ve bu enzimlerin çalışmasını sağlayan bir mineraldir ve aynı zamanda glikozun dengelenmesinde, insülinin çalışmasında ve tip 2 diyabet gelişiminde rol aldığı bilinmektedir .İnsanlarda yapılan birçok çalışmada diyete Mg eklenmesinin glikoz metabolizması, insülin çalışması ve duyarlılığı üzerine yararlı etkilerinin olduğu bildirilmiştir.
Artmış insülin direnci sıklığı daha çok batılı diyetler ve fiziksel aktivitedeki azalmadan kaynaklandığı düşünülmektedir. Geçmişte doymuş yağlardan zengin diyetlerin insülin direnci ve hiperlipidemiye yol açtığı bilinmekteydi. Fakat son yıllarda daha çok işlenmiş rafine edilmiş karbonhidrat tüketiminin insülin direnci gelişiminde etkili olduğu daha çok konuşulmaktadır. Bunun yanında besinlerin rafine edilerek neredeyse içi boşaltılmış boş kalorili besinler, vücuda alıp tükettiğimiz enerji ile orantılı olarak total vitamin ve mineral miktarını da azaltmaktadır. Özellikle hayvansal besinlerden zengin fakat sebze ve meyve içermeyen diyetler hem Mg’un idrarla atılımına neden olacak hem de vücudun dengesini bozan asitlenmeye doğru giden bir yolu da başlatmış olacaktır. Uluslararası Sağlık ve Beslenme Araştırma Anketlerine (NHANES) göre(8) erkekler 350 mg Mg tüketimi ile günlük alınması gereken 420 mg Mg miktarının altında bir tüketim göstermektedirler.
Magnezyum canlı hücrelerde potasyumdan sonra ikinci en çok bulunan hücre içi mineraldir. Yetişkin bir insan vücudunda ortalama 21-28 mg arasında bulunur. %99 u hücre içine yayılmış sadece %1 i hücreler arası sıvıda bulunur. Mg vücudun 3 teme bölümünde; yarıdan fazlası mineral şeklinde kemikte, hücre içinde ve hücreler arası sıvıda bulunur. Sağlıklı bir insanda kan Mg aralığı ortalama 0.85 mmol/L civarındadır(1).
Nelerden alıyoruz?
Tüm tohumlar, işenmemiş tahıllar ve bunlardan yapılan diğer ürünler, yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller,ıspanak, pazı ve ceviz en zengin kaynağıdırlar. Mg, işleme tabi tutulmamış besinlerde neredeyse tamamı işleme tabi tutulma esnasında kaybolur. Fitat, lif, alkol yada aşırı fosfat ve kalsiyum Mg emilimini azaltırken büyük ihtimalle bağırsakların emilim yüzeyindeki yoğunluğunu azaltırlar.
Şekeri azaltılmış ve kakao miktarı yüksek bitter çikolatalar, kabak ve ay çekirdeğinde, badem ve kaju fıstığında yüksek miktarda bulunur.
Balık, kırmızı et ve süt Mg’ dan fakir besinlerdir. İçtiğimiz sudaki Mg günlük ihtiyacımızın sadece %10’ unu karşılar. Günlük önerilen Mg miktarı erkekler için 350 mg bayanlar içinse 280 mg civarında olup gebelikte ve emziklilik döneminde miktarı artar. Anne sütünde bulunan 30-40 mg civarındaki Mg büyüyen bebeğin ihtiyacını karşılar.
Liften ve posadan zengin diyet Mg emilimini azaltır çünkü lif/posa içerisinde bulunan fitatlar Mg’ bağlandıklarından emilimde oluşmamaktadır. Zengin fosfat içeriği olan diyetlerde Mg’ u bağlayarak emilimin azalmasına neden olurlar(3).
Yetim mineral
Birçok fizyolojik ve biyokimyasal süreçte Mg’un önemi olmasına rağmen Mg düzeyini dengede tutan hormonal bir kontrol sistemi bulunmamaktadır. Bu da insanın evrimi esnasında diyetteki Mg bolluğundan kaynaklanabileceği ile açıklanmaktadır. Olağan ihtiyaç tamamen bağırsaklardan karşılanır, ihtiyaca göre hücrelere dağıtılır ve böbrekler tarafından ihtiyaç fazlası dışarı atılır.
İnsülin direnci ile ilişkisi
Mg alımının tip 2 diyabete karşı potansiyel koruyucu rolü insülin duyarlılığını geliştirmesinden kaynaklanır. Mg’ dan zengin besinlerin diyette çok az derecede yer alması hücresel Mg için bazı metabolik değişikliklere yol açar ve hücre içerisine glikoz girişini bozarak insülin direncine neden olur.
Hayvanlarda yapılan çalışmalarda Mg eksikliğinin glikoz uyarımlı insülin salınımı ve insülin bağımlı glikoz alımı üzerine ters bir etkisinin olduğunu gösterilmiştir. Buna karşılık diyete Mg eklenmesi fruktoz uyarımlı insülin direncini engellemiş ve diyabet oluşumunu da azaltmıştır(6). Mg alımı ile tip 2 diyabet oluşumunu karşılaştıran bir meta-analiz çalışmasını sonuçlarına göre Mg alımı ile tip 2 diyabet oluşumu arasında istatistiksel bir ilişki olduğu gösterilmiştir(7).
İnsülin Magnezyum Metabolizmasını düzenler
İnsülin Mg’ un hücre dışı sıvıdan hücre içine hareketini uyarıcı bir iyonik etkisi vardır böylece hücre içi sıvıda Mg miktarı artmış olur(1). Diyabetik kişilerde hücre içi Mg’ un azalması Diyabet ile güçlü bir ilişkisinin olduğunu göstermektedir. Mg yetersizliği insülin direnci üzerine olumsuz etkileri bulunduğundan bu kişilerde oral olarak yapılacak Mg desteği insülin direncinin kontrolünü geliştirecektir (2).
Hücresel düzeyde Mg eksikliğinin insülinin çalışmasının bozulması sonucu, hücre içerisine glikoz alımında, reseptör düzeyinde insülin etkinliğinde ve tirozin kinaz aktivitesinde azalma oluşur. Mg özellikle karbonhidrat metabolizmasında etkili olan enzimlerin çalışması için mutlaka ortamda bulunmalıdır. Kilolu çocuklarda yapılan bir çalışma(4) normal çocuklara oranla kilolu çocukların serum Mg oranlarının daha düşük olduğunu göstermiştir. Nedeni olarakta barsaklardan Mg emiliminin azalması ve atılımının artmasına bağlı olarak serum Mg’unun azalması gösterilmiştir.
Mevcut veriler kalsiyum ve magnezyumun birbirlerine oranlarının da insülin salınım süreçlerinde temel düzenleyici faktör olarak karşımıza çıkarır. Düşük hücre içi Mg düzeyi insülin reseptör düzeyinde tirozin kinaz aktivitesinde bozulmaya yol açar ve bunun sonucu olarak hücre içi kalsiyum konsantrasyonunu artırır. Hem tirozin kinaz aktivitesinin azalması hem de artan hücre içi kalsiyum konsantrasyonu insülinin bozulmasına yol açar.Mg, rekabetçi bir şekilde insülin salınımında anahtar rolü olan voltaj bağımlı kalsiyum kanallarının çalışmasını da engeller. Bu durum Mg’un insülin salınımın da ne denli etkili olduğunu gösteren deliller arasındadır. Yapılan bir çalışmada günlük verilen 2,5 gr MgCl2 nin, pankreas beta hücrelerinin insülin salgılama yeteneği üzerine olumlu etkileri olduğunu göstermiştir(5).
2011 yılında Dong ve ark. yaptığı 13 çalışmanın sonuçlarını değerlendiren meta analiz çalışmasında(9) Mg alımı ile insülin direnci oluşumu arasında negatif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Yine rastgele, çift kör kontrollü başka bir meta analiz çalışmada(10) ise insülin direnci bulunan 370 kişiye 4-16 hafta arası Mg desteği verildikten sonra plasebo verilen gruba oranla açlık şekerinin azaldığı fakat HbA1C üzerine herhangi bir etkisinin olmadığı gösterilmiştir.
Wang ve ark. 2013 yılında yaptığı çalışmada metabolik sendromu bulunan kişilerin günlük aldığı Mg ‘un 1 yıl süreyle izlenmesi sonucunda normalin altında olduğu, yeterli Mg’un insülin direnci üzerine koruyucu etkisi için diyetsel Mg’un artırılarak normal değerlere ulaşılması gerektiğini bildirmişlerdir(11).
Aşırı doz
Besinlerle yüksek miktarda Mg alımı sağlığa zararlı bir etki oluşturmazken ağızdan destek olarak alınması güvenli ve yan etkisi olmayan doz ise günlük 250-420 mg dır. Yüksek doz kullanıma bağlı bazı kişilerde diyare durumu yan etki olarak karşımıza çıkabilir(3).
Eski çağlardaki avcı/toplayıcı topluluklar ile iligili makro ve mikro besin araştırmaları günlük Mg alımının 600 mg olduğunu göstermektedir ve bugünkü tüketimden çok daha fazladır. Taş devrinde yaşayan atalarımız ile benzer gen yapılarına ve mekanizmalara sahibiz buda metabolizmamızın yüksek Mg alımına karşı ne kadar adapte olabildiğinin bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor(3).
Magnezyum eksikliği sonucu?
Mg eksikliğinin sonuçları çok değişken olup spesifik olmayan klinik belirtileri bulunmaktadır. Sıklıkla aşırı heyecanlanma, düzensiz kalp atışı, artmış kas tansiyonu, kas krampları, artmış stres duyarlılığı ve baş ağrıları gözlenirken aynı zamanda karıncalanma, sinirlilik, azalmış dikkat süresi, mental konfüzyon ve baş dönmesi gözlemlenir(3).
Diyabetli kişilerde birlikte görülen mikroalbüminüri yani idrarda protein kaçağı durumu düşük Mg düzeyi ile ilişkilendirilmiştir(12). Bu kişilere yüksek dozda verilen Mg desteği ile protein kaçağını durdurulmuştur.
Magnezyum artırmak için Tavsiyelerim
- İşlenmiş/rafine edilmiş besinleri mutfağınızdan çıkarın
- Kurubaklagilleri haftada en az 2 sefer tüketin
- Hayvansal kaynaklı tek tip beslenme davranışından kaçının
- Pişirmek yerine sebzeleri çiğ tüketin
- Koyu yeşil yapraklı sebzeleri az su ile haşlayarak ya da buharda pişirin . . suyunuda kullanın
- Brokoli, ıspanak, pırasa,marul,brüksel lahanası,su teresi, roka tüketin
- Günde 10-15 gr kadar bitter tüketin
- Öğlen yada akşam yemeğinizin en az 1 tanesi mutlaka sebze yemeği olsun
- Günde 1 avuç ceviz, badem,fındık ve kaju fıstığı tüketin
- Haftada 2-3 kez 1 çay bardağı ay yada kabak çekirdeği tüketin
- Ana öğünlerinizde mutlaka bol limonlu ve az yağlı salata yiyin
- Pirinç pilavı yerine kepekli pirinç yada bulgur pilavı tüketin
- Çavdar,tam buğday,kepekli,yulaf ya da ruşeym ekmeği tüketin
- Günde 2-3 yumruğunuz kadar meyve tüketin
Kaynaklar
1- Mario Barbagallo, Ligia J. Dominguez. Magnesium metabolism in type 2 diabetes mellitus, metabolic syndrome and insulin resistance. Archives of Biochemistry and Biophysics 458 (2007) 40–47
2- Nils-Erik L. Magnesium An update on physiological, clinical and analytical aspects. Clinica Chimica Acta 294 (2000) 1–26
3- Jurgen Vormann.Magnesium: nutrition and metabolism. Molecular Aspects of Medicine 24 (2003) 27–37
4- BIPIN JOSE. Serum Magnesium in Overweight Children. INDIAN PEDIATRICS VOLUME 49__FEBRUARY 16, 2012
5- Fernando Guerrero-Romero. Magnesium improves the beta-cell function to compensate variation of insulin sensitivity: double-blind, randomized clinical trial. European Journal of Clinical Investigation Vol 41
6- Balon TW, Gu JL, Tokuyama Y, Jasman AP, Nadler JL. Magnesium supplementation reduces development of diabetes in a rat model of spontaneous NIDDM. Am J Physiol 1995; 269 (4 Pt 1): E745–52.
7- S. C. Larsson. Magnesium intake and risk of type 2 diabetes: a meta-analysis. 2007 Blackwell Publishing Ltd Journal of Internal Medicine 262; 208–214
8- Ford ES, Mokdad AH. Dietary magnesium intake in a national sample of US adults. J Nutr 2003; 133: 2879-82.
9- Dong, J.Y.; Xun, P.; He, K.; Qin, L.Q. Magnesium intake and risk of type 2 diabetes:Meta-analysis of prospective cohort studies. Diabetes Care 2011, 34, 2116–2122.
10- Song, Y.; He, K.; Levitan, E.B.; Manson, J.E.; Liu, S. Effects of oral magnesium supplementation on glycaemic control in type 2 diabetes: A meta-analysis of randomized double-blind controlled trials. Diabet. Med. 2006, 23, 1050–1056.
11- Jinsong Wang. Dietary Magnesium Intake Improves Insulin Resistance among Non-Diabetic Individuals with Metabolic Syndrome Participating in a Dietary Trial. Nutrients 2013, 5, 3910-3919; doi:10.3390/nu5103910
12- Baihui Xu. Low Serum Magnesium Level Is Associated with Microalbuminuria in Chinese Diabetic Patients. International Journal of Endocrinology Volume 2013, Article ID 580685, 6 pages
Artmış insülin direnci sıklığı daha çok batılı diyetler ve fiziksel aktivitedeki azalmadan kaynaklandığı düşünülmektedir. Geçmişte doymuş yağlardan zengin diyetlerin insülin direnci ve hiperlipidemiye yol açtığı bilinmekteydi. Fakat son yıllarda daha çok işlenmiş rafine edilmiş karbonhidrat tüketiminin insülin direnci gelişiminde etkili olduğu daha çok konuşulmaktadır. Bunun yanında besinlerin rafine edilerek neredeyse içi boşaltılmış boş kalorili besinler, vücuda alıp tükettiğimiz enerji ile orantılı olarak total vitamin ve mineral miktarını da azaltmaktadır. Özellikle hayvansal besinlerden zengin fakat sebze ve meyve içermeyen diyetler hem Mg’un idrarla atılımına neden olacak hem de vücudun dengesini bozan asitlenmeye doğru giden bir yolu da başlatmış olacaktır. Uluslararası Sağlık ve Beslenme Araştırma Anketlerine (NHANES) göre(8) erkekler 350 mg Mg tüketimi ile günlük alınması gereken 420 mg Mg miktarının altında bir tüketim göstermektedirler.
Magnezyum canlı hücrelerde potasyumdan sonra ikinci en çok bulunan hücre içi mineraldir. Yetişkin bir insan vücudunda ortalama 21-28 mg arasında bulunur. %99 u hücre içine yayılmış sadece %1 i hücreler arası sıvıda bulunur. Mg vücudun 3 teme bölümünde; yarıdan fazlası mineral şeklinde kemikte, hücre içinde ve hücreler arası sıvıda bulunur. Sağlıklı bir insanda kan Mg aralığı ortalama 0.85 mmol/L civarındadır(1).
Nelerden alıyoruz?
Tüm tohumlar, işenmemiş tahıllar ve bunlardan yapılan diğer ürünler, yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller,ıspanak, pazı ve ceviz en zengin kaynağıdırlar. Mg, işleme tabi tutulmamış besinlerde neredeyse tamamı işleme tabi tutulma esnasında kaybolur. Fitat, lif, alkol yada aşırı fosfat ve kalsiyum Mg emilimini azaltırken büyük ihtimalle bağırsakların emilim yüzeyindeki yoğunluğunu azaltırlar.
Şekeri azaltılmış ve kakao miktarı yüksek bitter çikolatalar, kabak ve ay çekirdeğinde, badem ve kaju fıstığında yüksek miktarda bulunur.
Balık, kırmızı et ve süt Mg’ dan fakir besinlerdir. İçtiğimiz sudaki Mg günlük ihtiyacımızın sadece %10’ unu karşılar. Günlük önerilen Mg miktarı erkekler için 350 mg bayanlar içinse 280 mg civarında olup gebelikte ve emziklilik döneminde miktarı artar. Anne sütünde bulunan 30-40 mg civarındaki Mg büyüyen bebeğin ihtiyacını karşılar.
Liften ve posadan zengin diyet Mg emilimini azaltır çünkü lif/posa içerisinde bulunan fitatlar Mg’ bağlandıklarından emilimde oluşmamaktadır. Zengin fosfat içeriği olan diyetlerde Mg’ u bağlayarak emilimin azalmasına neden olurlar(3).
Yetim mineral
Birçok fizyolojik ve biyokimyasal süreçte Mg’un önemi olmasına rağmen Mg düzeyini dengede tutan hormonal bir kontrol sistemi bulunmamaktadır. Bu da insanın evrimi esnasında diyetteki Mg bolluğundan kaynaklanabileceği ile açıklanmaktadır. Olağan ihtiyaç tamamen bağırsaklardan karşılanır, ihtiyaca göre hücrelere dağıtılır ve böbrekler tarafından ihtiyaç fazlası dışarı atılır.
İnsülin direnci ile ilişkisi
Mg alımının tip 2 diyabete karşı potansiyel koruyucu rolü insülin duyarlılığını geliştirmesinden kaynaklanır. Mg’ dan zengin besinlerin diyette çok az derecede yer alması hücresel Mg için bazı metabolik değişikliklere yol açar ve hücre içerisine glikoz girişini bozarak insülin direncine neden olur.
Hayvanlarda yapılan çalışmalarda Mg eksikliğinin glikoz uyarımlı insülin salınımı ve insülin bağımlı glikoz alımı üzerine ters bir etkisinin olduğunu gösterilmiştir. Buna karşılık diyete Mg eklenmesi fruktoz uyarımlı insülin direncini engellemiş ve diyabet oluşumunu da azaltmıştır(6). Mg alımı ile tip 2 diyabet oluşumunu karşılaştıran bir meta-analiz çalışmasını sonuçlarına göre Mg alımı ile tip 2 diyabet oluşumu arasında istatistiksel bir ilişki olduğu gösterilmiştir(7).
İnsülin Magnezyum Metabolizmasını düzenler
İnsülin Mg’ un hücre dışı sıvıdan hücre içine hareketini uyarıcı bir iyonik etkisi vardır böylece hücre içi sıvıda Mg miktarı artmış olur(1). Diyabetik kişilerde hücre içi Mg’ un azalması Diyabet ile güçlü bir ilişkisinin olduğunu göstermektedir. Mg yetersizliği insülin direnci üzerine olumsuz etkileri bulunduğundan bu kişilerde oral olarak yapılacak Mg desteği insülin direncinin kontrolünü geliştirecektir (2).
Hücresel düzeyde Mg eksikliğinin insülinin çalışmasının bozulması sonucu, hücre içerisine glikoz alımında, reseptör düzeyinde insülin etkinliğinde ve tirozin kinaz aktivitesinde azalma oluşur. Mg özellikle karbonhidrat metabolizmasında etkili olan enzimlerin çalışması için mutlaka ortamda bulunmalıdır. Kilolu çocuklarda yapılan bir çalışma(4) normal çocuklara oranla kilolu çocukların serum Mg oranlarının daha düşük olduğunu göstermiştir. Nedeni olarakta barsaklardan Mg emiliminin azalması ve atılımının artmasına bağlı olarak serum Mg’unun azalması gösterilmiştir.
Mevcut veriler kalsiyum ve magnezyumun birbirlerine oranlarının da insülin salınım süreçlerinde temel düzenleyici faktör olarak karşımıza çıkarır. Düşük hücre içi Mg düzeyi insülin reseptör düzeyinde tirozin kinaz aktivitesinde bozulmaya yol açar ve bunun sonucu olarak hücre içi kalsiyum konsantrasyonunu artırır. Hem tirozin kinaz aktivitesinin azalması hem de artan hücre içi kalsiyum konsantrasyonu insülinin bozulmasına yol açar.Mg, rekabetçi bir şekilde insülin salınımında anahtar rolü olan voltaj bağımlı kalsiyum kanallarının çalışmasını da engeller. Bu durum Mg’un insülin salınımın da ne denli etkili olduğunu gösteren deliller arasındadır. Yapılan bir çalışmada günlük verilen 2,5 gr MgCl2 nin, pankreas beta hücrelerinin insülin salgılama yeteneği üzerine olumlu etkileri olduğunu göstermiştir(5).
2011 yılında Dong ve ark. yaptığı 13 çalışmanın sonuçlarını değerlendiren meta analiz çalışmasında(9) Mg alımı ile insülin direnci oluşumu arasında negatif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Yine rastgele, çift kör kontrollü başka bir meta analiz çalışmada(10) ise insülin direnci bulunan 370 kişiye 4-16 hafta arası Mg desteği verildikten sonra plasebo verilen gruba oranla açlık şekerinin azaldığı fakat HbA1C üzerine herhangi bir etkisinin olmadığı gösterilmiştir.
Wang ve ark. 2013 yılında yaptığı çalışmada metabolik sendromu bulunan kişilerin günlük aldığı Mg ‘un 1 yıl süreyle izlenmesi sonucunda normalin altında olduğu, yeterli Mg’un insülin direnci üzerine koruyucu etkisi için diyetsel Mg’un artırılarak normal değerlere ulaşılması gerektiğini bildirmişlerdir(11).
Aşırı doz
Besinlerle yüksek miktarda Mg alımı sağlığa zararlı bir etki oluşturmazken ağızdan destek olarak alınması güvenli ve yan etkisi olmayan doz ise günlük 250-420 mg dır. Yüksek doz kullanıma bağlı bazı kişilerde diyare durumu yan etki olarak karşımıza çıkabilir(3).
Eski çağlardaki avcı/toplayıcı topluluklar ile iligili makro ve mikro besin araştırmaları günlük Mg alımının 600 mg olduğunu göstermektedir ve bugünkü tüketimden çok daha fazladır. Taş devrinde yaşayan atalarımız ile benzer gen yapılarına ve mekanizmalara sahibiz buda metabolizmamızın yüksek Mg alımına karşı ne kadar adapte olabildiğinin bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor(3).
Magnezyum eksikliği sonucu?
Mg eksikliğinin sonuçları çok değişken olup spesifik olmayan klinik belirtileri bulunmaktadır. Sıklıkla aşırı heyecanlanma, düzensiz kalp atışı, artmış kas tansiyonu, kas krampları, artmış stres duyarlılığı ve baş ağrıları gözlenirken aynı zamanda karıncalanma, sinirlilik, azalmış dikkat süresi, mental konfüzyon ve baş dönmesi gözlemlenir(3).
Diyabetli kişilerde birlikte görülen mikroalbüminüri yani idrarda protein kaçağı durumu düşük Mg düzeyi ile ilişkilendirilmiştir(12). Bu kişilere yüksek dozda verilen Mg desteği ile protein kaçağını durdurulmuştur.
Magnezyum artırmak için Tavsiyelerim
- İşlenmiş/rafine edilmiş besinleri mutfağınızdan çıkarın
- Kurubaklagilleri haftada en az 2 sefer tüketin
- Hayvansal kaynaklı tek tip beslenme davranışından kaçının
- Pişirmek yerine sebzeleri çiğ tüketin
- Koyu yeşil yapraklı sebzeleri az su ile haşlayarak ya da buharda pişirin . . suyunuda kullanın
- Brokoli, ıspanak, pırasa,marul,brüksel lahanası,su teresi, roka tüketin
- Günde 10-15 gr kadar bitter tüketin
- Öğlen yada akşam yemeğinizin en az 1 tanesi mutlaka sebze yemeği olsun
- Günde 1 avuç ceviz, badem,fındık ve kaju fıstığı tüketin
- Haftada 2-3 kez 1 çay bardağı ay yada kabak çekirdeği tüketin
- Ana öğünlerinizde mutlaka bol limonlu ve az yağlı salata yiyin
- Pirinç pilavı yerine kepekli pirinç yada bulgur pilavı tüketin
- Çavdar,tam buğday,kepekli,yulaf ya da ruşeym ekmeği tüketin
- Günde 2-3 yumruğunuz kadar meyve tüketin
Kaynaklar
1- Mario Barbagallo, Ligia J. Dominguez. Magnesium metabolism in type 2 diabetes mellitus, metabolic syndrome and insulin resistance. Archives of Biochemistry and Biophysics 458 (2007) 40–47
2- Nils-Erik L. Magnesium An update on physiological, clinical and analytical aspects. Clinica Chimica Acta 294 (2000) 1–26
3- Jurgen Vormann.Magnesium: nutrition and metabolism. Molecular Aspects of Medicine 24 (2003) 27–37
4- BIPIN JOSE. Serum Magnesium in Overweight Children. INDIAN PEDIATRICS VOLUME 49__FEBRUARY 16, 2012
5- Fernando Guerrero-Romero. Magnesium improves the beta-cell function to compensate variation of insulin sensitivity: double-blind, randomized clinical trial. European Journal of Clinical Investigation Vol 41
6- Balon TW, Gu JL, Tokuyama Y, Jasman AP, Nadler JL. Magnesium supplementation reduces development of diabetes in a rat model of spontaneous NIDDM. Am J Physiol 1995; 269 (4 Pt 1): E745–52.
7- S. C. Larsson. Magnesium intake and risk of type 2 diabetes: a meta-analysis. 2007 Blackwell Publishing Ltd Journal of Internal Medicine 262; 208–214
8- Ford ES, Mokdad AH. Dietary magnesium intake in a national sample of US adults. J Nutr 2003; 133: 2879-82.
9- Dong, J.Y.; Xun, P.; He, K.; Qin, L.Q. Magnesium intake and risk of type 2 diabetes:Meta-analysis of prospective cohort studies. Diabetes Care 2011, 34, 2116–2122.
10- Song, Y.; He, K.; Levitan, E.B.; Manson, J.E.; Liu, S. Effects of oral magnesium supplementation on glycaemic control in type 2 diabetes: A meta-analysis of randomized double-blind controlled trials. Diabet. Med. 2006, 23, 1050–1056.
11- Jinsong Wang. Dietary Magnesium Intake Improves Insulin Resistance among Non-Diabetic Individuals with Metabolic Syndrome Participating in a Dietary Trial. Nutrients 2013, 5, 3910-3919; doi:10.3390/nu5103910
12- Baihui Xu. Low Serum Magnesium Level Is Associated with Microalbuminuria in Chinese Diabetic Patients. International Journal of Endocrinology Volume 2013, Article ID 580685, 6 pages
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Magnezyum Eksikliği İnsülin Direnci' Ne Yol Açıyor" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Atilla ZEYREK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Atilla ZEYREK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
