Anneler ve Kızları
ANNELER VE KIZLARI
Toplumun hangi kesimine bakarsak bakalım, hangi evden içeriye uzanırsak uzanalım anne ve kızların birbirlerini bir şekilde özgür bırakmadıkları bir ilişki biçimidir anne kız ilişkisi. Hayattaki en özel ilişkidir ve uzaktan bakıldığında oldukça özendirici görünür. “İçi seni dışı beni yakar” deyimi bu ilişkinin bazı dönemleri için kullanıldığında hiç de yanlış olmaz. Hamilelik sürecinde başlayan anne-bebek ilişkisi, doğumdan sonra fiziksel temas ve beslenme yoluyla daha da gelişerek ömür boyu sürecek bir iletişim haline gelir. Bir çocuğun ilk seveceği ve iletişim kuracağı kişi annesidir. Annenin çocuğunu beslemesinin, ilgilenmesinin ve onu hayata hazırlamasının çocukta sevgi ve güven duygusunu oluşturduğunu söyleyebiliriz. Çocuk yetişkin olduğunda bu iki temel duygu aracılığıyla ilişkilerine yön verir ve hayatı yorumlarken ilk olarak annesini örnek alır. Anne-çocuk ilişkisinde fiziksel temas çok önemlidir. Annenin kokusu, vücut ısısı, sesi ve bakışları çocukla aralarındaki bağı güçlendirir. Bu duygulardan yoksun büyüyen çocuk, bir yetişkin olduğunda çeşitli ruhsal sorunlarla karşılaşabilir. Özellikle 0–3 yaş arası anne-bebek ilişkisi, çocuğun ruhsal hayatının ve özgüven duygusunun temelini oluşturur. Çocuğun anadilini keşfetmesi, yaşadığı dünyayı anlamlandırması ve davranışlarını kontrol etmesi anneyi taklit etme yöntemiyle gelişir, yine soyut ve somut kavramları da annesinden öğrenir. Kız çocukları üç yaşından itibaren anneyi taklit etmeye ve onun gibi davranmaya başlarlar. Bu dönem çocuğun cinsel kimliğinin geliştiği bir dönemdir. Doğal olarak erkek çocuklar babayı kız çocuklar anneyi taklit ederler. Kız çocuğu oyunlarında evin hanımı olur çocuğuna bakar, evin işlerini yapar ve anne gibi davranır. Ergenlik döneminde ise kız çocukları anne ile çatışma içine girerler. Anne kızın büyüdüğünü ve artık kendisini dinlemez olduğunu düşünürken genç kız “annem beni anlamıyor” diye yakınmaktadır. Yakın ilişkilerde çatışmaların olması kaçınılmazdır. Bu tarafların kötü oldukları ya da hasta oldukları anlamına gelmez. Ancak ilişkide çatışmalara neden olan sürekli ve değişmeyen bir takım davranış kalıpları varsa kişilerin mutsuz olmaları da kaçınılmazdır. Sürekli olarak gergin bir anne-kız ilişkisinde tepkiler, fanteziler, ifade edilemeyen duygular ve hepsinden önemlisi, geçmişte yapılamayanlar yüzünden ilişki çıkmaza girebilir. İlişkilerde süregelen bir çatışma varsa önce hatalı tutum ve davranışların ne olduğunun fark edilmesi gerekir. Sağlıklı bir anne, kızı için yavaş yavaş bir güven ve koruma bağı oluşturur ve daha sonra, yıllarla birlikte adım adım kızının özgürlüğünü tanır. Çocuğunu olduğu gibi kabullenir, dinler, işitir. Çocuğu dinlerken onu kendinden ayrı bir birey olarak görebilmeli; kendi isteklerini, beklentilerini yansıtmadan işitebilmeli, öncelikle onu olduğu gibi görüp kabul edebilmelidir. Bu, çocuğun hiçbir davranışına karışılmayacağı, her yaptığının kabul edileceği anlamına gelmez. Sağlıklı bir anne çocuğunun gereksinimlerinin her zaman farkındadır. Çocuğun bağımsızlık kazanma yönündeki ilk hareketlerini fark edip, yüreklendirmek gerekir. Anne çocuğun kendi dünyasını keşfedebilmesi için izin vermeli, sevgisini tehdit amacıyla kullanmamalıdır. Çocuğun büyüdüğünü gördüğünde annenin telaşlanması anlaşılabilir bir duygudur ancak yine de onun büyümesine otonomi kazanmasına yardımcı olmaya çalışmalıdır. Aşırı titiz anneler kendisini sadece her şey kontrolü altındayken güvende hisseder, bu yüzdende çocuğun bağımsızlığını fark etmeden zora koşabilir. Bazen bu durumun tam terside olabiliyor. Çok hassas bir denge gerektiren anne- kız ilişkisinde her iki tarafında sağlıklı davranışlar göstermesi çok önemlidir. Son yıllarda ergenlik çağında kızı olan annelerden 'Ben çocuğumla arkadaş gibiyim' cümlesini sıkça duyuyoruz. Oysa anne ile kızı arkadaş olmamalı, arada mutlaka bir sınır bulunmalıdır. Neden mi? Çünkü bu durumda genç kız her şeyi yapabilirim şeklinde yanlış bir düşünceye kapılarak telafisi zor olan hatalı davranışlar sergileyebiliyor. Hemen hepimiz ergenlik dönemindeki kızımızla arkadaş olmaya çalışıyor, bununla da gurur duyuyoruz. Oysa sanılanın aksine kızınızla arkadaş olmayın sadece iyi iletişimi olan anne-kız olmaya çalışın. Ergenlik dönemindeki bir genç kız, annesini sıkıntılarını ve mutluluklarını paylaşacak kadar yakınlık hissedebilir. Fakat burada sınır ihlali yapmamasını ve sizin bazı durumlarda izin veren merci olduğunuzu mutlaka hatırlatmanızda yarar var. Çünkü arkadaş, aynı haklara sahip akran anlamına da geliyor. Ancak bu durum ilişkide çeşitli riskleri de barındırıyor. Annelerin bu riskleri göz önüne alarak kızıyla olan ilişkilerini yeniden düzenlemeleri gerektiğini söylemeliyiz. Anne-kız arkadaşlığı bazı sorunlara yol açabilir. Sınır tanımaz, istediği her şeyi yaşar; Arkadaşlık ilişkisi kurmak ergenlik çağındaki genç kızda "Eğer annemle arkadaşsak ben de istediğim saatte eve gelebilirim, istediğim saatte yatabilirim. Ders çalışıp çalışmamaya ben karar verebilirim" gibi ucu açık durumlara neden olabiliyor. Ayrıca, sevgilisi, kıyafeti ya da gitmek istediği yerler konusunda sizi babasına karşı kullanabiliyor. Siz de ilişkinizin bozulmaması için kızınızın suç ortağı noktasına gelebiliyorsunuz. Otorite kurmaya kalkarsanız, sizi cezalandırır; Arkadaş, 'her davranışı kabul eden' anlamına geliyor. Bu nedenle arkadaşça yaklaştığınız için yaşadığınız bu sorunlardan sonra otorite kurmaya başladığınızda ise 'Eskisi gibi davranmazsan ben de seni böyle cezalandırırım' düşüncesiyle sert tepkiler verebiliyor; bağırabiliyor, kapıları çarpabiliyor eve daha geç saatlerde gelebiliyor, bilgisayarda sabaha kadar oturabiliyor, eşyaları fırlatabiliyor, ender rastlansa da kendi bedenine zarar verebiliyor, hatta intihar girişimlerine bile başvurabiliyor. Bu tür davranışlarla, yine eskisi gibi her istediğini veya yaptığını anlayışla karşılayan 'arkadaş' gibi davranmanız için sınırlarınızı zorlamaya başlıyor. İsyankar davranışları ciddi problemleri getirebileceği için bu tür sorun karşısında mutlaka bir uzman yardımı almanız gerekiyor Peki ama sağlıklı bir anne ilişkisi nasıl olmalı? Dinleyin ve onu anladığınızı ifade edin; Kızınız size bir şeyler anlattığında onu eleştirmeden dinlemeye özen gösterin. Sözünü bitirmesini bekleyin. Her cümlesine yorum yapmak zorunda hissetmeyin. Bazen sizden cevap beklemeden sadece anlatmak isteyebilir. Onu dinleyerek saygı duyduğunuzu konuşma sırasındaki beden dilinizle ifade edin. "Hı-hı", "Evet" kelimeleriyle ve kafa sallama gibi beden hareketleriyle onu dinlediğinizi gösteren mimiklerde bulunun. Yanlış olduğunu düşündüğünüz şeyler varsa yasaklamak ya da ceza vermek yerine neden yanlış olduğunu anlatın. Unutmayın ki o artık küçük bir çocuk değil. Usulünce söylendiğinde söylediklerinizi anlayabilir. Yumuşak geçişler yapın; Ergenlik kişiliğini bulma sürecidir. Genç kızınız, birçok şeyi denemek ister. Bunlardan bir kısmı da vücuduyla ilgili şeylerdir. Rimel sürmesini istemiyorsanız " Bir daha sürdüğünü görmeyeceğim!" yerine "Özel günlerde ve hafta sonu bir gün sürersen daha uygun olur, istersen gidip birlikte sana rimel seçebiliriz?" gibi yumuşak geçişler yapın. Ona "Geç kalmayacaksın!" yerine, "Geç kalınca endişeleniyorum" gibi cümleler kurun. İyi bir iletişim kurmayı başarmışsanız, sizi dinleyecektir. Eğer yine sizi dinlemiyorsa bu kez 'Peki o zaman rimel sürmeye devam et. Galiba sözümü dinlemediğin sürece harçlığından kesinti yapabilirim' şeklinde cezalar vermeniz gerekebilir. Bu durumda bir doktordan yardım alınması yanlış bir şeyler yapmanızı engelleyebilir.
Toplumun hangi kesimine bakarsak bakalım, hangi evden içeriye uzanırsak uzanalım anne ve kızların birbirlerini bir şekilde özgür bırakmadıkları bir ilişki biçimidir anne kız ilişkisi. Hayattaki en özel ilişkidir ve uzaktan bakıldığında oldukça özendirici görünür. “İçi seni dışı beni yakar” deyimi bu ilişkinin bazı dönemleri için kullanıldığında hiç de yanlış olmaz. Hamilelik sürecinde başlayan anne-bebek ilişkisi, doğumdan sonra fiziksel temas ve beslenme yoluyla daha da gelişerek ömür boyu sürecek bir iletişim haline gelir. Bir çocuğun ilk seveceği ve iletişim kuracağı kişi annesidir. Annenin çocuğunu beslemesinin, ilgilenmesinin ve onu hayata hazırlamasının çocukta sevgi ve güven duygusunu oluşturduğunu söyleyebiliriz. Çocuk yetişkin olduğunda bu iki temel duygu aracılığıyla ilişkilerine yön verir ve hayatı yorumlarken ilk olarak annesini örnek alır. Anne-çocuk ilişkisinde fiziksel temas çok önemlidir. Annenin kokusu, vücut ısısı, sesi ve bakışları çocukla aralarındaki bağı güçlendirir. Bu duygulardan yoksun büyüyen çocuk, bir yetişkin olduğunda çeşitli ruhsal sorunlarla karşılaşabilir. Özellikle 0–3 yaş arası anne-bebek ilişkisi, çocuğun ruhsal hayatının ve özgüven duygusunun temelini oluşturur. Çocuğun anadilini keşfetmesi, yaşadığı dünyayı anlamlandırması ve davranışlarını kontrol etmesi anneyi taklit etme yöntemiyle gelişir, yine soyut ve somut kavramları da annesinden öğrenir. Kız çocukları üç yaşından itibaren anneyi taklit etmeye ve onun gibi davranmaya başlarlar. Bu dönem çocuğun cinsel kimliğinin geliştiği bir dönemdir. Doğal olarak erkek çocuklar babayı kız çocuklar anneyi taklit ederler. Kız çocuğu oyunlarında evin hanımı olur çocuğuna bakar, evin işlerini yapar ve anne gibi davranır. Ergenlik döneminde ise kız çocukları anne ile çatışma içine girerler. Anne kızın büyüdüğünü ve artık kendisini dinlemez olduğunu düşünürken genç kız “annem beni anlamıyor” diye yakınmaktadır. Yakın ilişkilerde çatışmaların olması kaçınılmazdır. Bu tarafların kötü oldukları ya da hasta oldukları anlamına gelmez. Ancak ilişkide çatışmalara neden olan sürekli ve değişmeyen bir takım davranış kalıpları varsa kişilerin mutsuz olmaları da kaçınılmazdır. Sürekli olarak gergin bir anne-kız ilişkisinde tepkiler, fanteziler, ifade edilemeyen duygular ve hepsinden önemlisi, geçmişte yapılamayanlar yüzünden ilişki çıkmaza girebilir. İlişkilerde süregelen bir çatışma varsa önce hatalı tutum ve davranışların ne olduğunun fark edilmesi gerekir. Sağlıklı bir anne, kızı için yavaş yavaş bir güven ve koruma bağı oluşturur ve daha sonra, yıllarla birlikte adım adım kızının özgürlüğünü tanır. Çocuğunu olduğu gibi kabullenir, dinler, işitir. Çocuğu dinlerken onu kendinden ayrı bir birey olarak görebilmeli; kendi isteklerini, beklentilerini yansıtmadan işitebilmeli, öncelikle onu olduğu gibi görüp kabul edebilmelidir. Bu, çocuğun hiçbir davranışına karışılmayacağı, her yaptığının kabul edileceği anlamına gelmez. Sağlıklı bir anne çocuğunun gereksinimlerinin her zaman farkındadır. Çocuğun bağımsızlık kazanma yönündeki ilk hareketlerini fark edip, yüreklendirmek gerekir. Anne çocuğun kendi dünyasını keşfedebilmesi için izin vermeli, sevgisini tehdit amacıyla kullanmamalıdır. Çocuğun büyüdüğünü gördüğünde annenin telaşlanması anlaşılabilir bir duygudur ancak yine de onun büyümesine otonomi kazanmasına yardımcı olmaya çalışmalıdır. Aşırı titiz anneler kendisini sadece her şey kontrolü altındayken güvende hisseder, bu yüzdende çocuğun bağımsızlığını fark etmeden zora koşabilir. Bazen bu durumun tam terside olabiliyor. Çok hassas bir denge gerektiren anne- kız ilişkisinde her iki tarafında sağlıklı davranışlar göstermesi çok önemlidir. Son yıllarda ergenlik çağında kızı olan annelerden 'Ben çocuğumla arkadaş gibiyim' cümlesini sıkça duyuyoruz. Oysa anne ile kızı arkadaş olmamalı, arada mutlaka bir sınır bulunmalıdır. Neden mi? Çünkü bu durumda genç kız her şeyi yapabilirim şeklinde yanlış bir düşünceye kapılarak telafisi zor olan hatalı davranışlar sergileyebiliyor. Hemen hepimiz ergenlik dönemindeki kızımızla arkadaş olmaya çalışıyor, bununla da gurur duyuyoruz. Oysa sanılanın aksine kızınızla arkadaş olmayın sadece iyi iletişimi olan anne-kız olmaya çalışın. Ergenlik dönemindeki bir genç kız, annesini sıkıntılarını ve mutluluklarını paylaşacak kadar yakınlık hissedebilir. Fakat burada sınır ihlali yapmamasını ve sizin bazı durumlarda izin veren merci olduğunuzu mutlaka hatırlatmanızda yarar var. Çünkü arkadaş, aynı haklara sahip akran anlamına da geliyor. Ancak bu durum ilişkide çeşitli riskleri de barındırıyor. Annelerin bu riskleri göz önüne alarak kızıyla olan ilişkilerini yeniden düzenlemeleri gerektiğini söylemeliyiz. Anne-kız arkadaşlığı bazı sorunlara yol açabilir. Sınır tanımaz, istediği her şeyi yaşar; Arkadaşlık ilişkisi kurmak ergenlik çağındaki genç kızda "Eğer annemle arkadaşsak ben de istediğim saatte eve gelebilirim, istediğim saatte yatabilirim. Ders çalışıp çalışmamaya ben karar verebilirim" gibi ucu açık durumlara neden olabiliyor. Ayrıca, sevgilisi, kıyafeti ya da gitmek istediği yerler konusunda sizi babasına karşı kullanabiliyor. Siz de ilişkinizin bozulmaması için kızınızın suç ortağı noktasına gelebiliyorsunuz. Otorite kurmaya kalkarsanız, sizi cezalandırır; Arkadaş, 'her davranışı kabul eden' anlamına geliyor. Bu nedenle arkadaşça yaklaştığınız için yaşadığınız bu sorunlardan sonra otorite kurmaya başladığınızda ise 'Eskisi gibi davranmazsan ben de seni böyle cezalandırırım' düşüncesiyle sert tepkiler verebiliyor; bağırabiliyor, kapıları çarpabiliyor eve daha geç saatlerde gelebiliyor, bilgisayarda sabaha kadar oturabiliyor, eşyaları fırlatabiliyor, ender rastlansa da kendi bedenine zarar verebiliyor, hatta intihar girişimlerine bile başvurabiliyor. Bu tür davranışlarla, yine eskisi gibi her istediğini veya yaptığını anlayışla karşılayan 'arkadaş' gibi davranmanız için sınırlarınızı zorlamaya başlıyor. İsyankar davranışları ciddi problemleri getirebileceği için bu tür sorun karşısında mutlaka bir uzman yardımı almanız gerekiyor Peki ama sağlıklı bir anne ilişkisi nasıl olmalı? Dinleyin ve onu anladığınızı ifade edin; Kızınız size bir şeyler anlattığında onu eleştirmeden dinlemeye özen gösterin. Sözünü bitirmesini bekleyin. Her cümlesine yorum yapmak zorunda hissetmeyin. Bazen sizden cevap beklemeden sadece anlatmak isteyebilir. Onu dinleyerek saygı duyduğunuzu konuşma sırasındaki beden dilinizle ifade edin. "Hı-hı", "Evet" kelimeleriyle ve kafa sallama gibi beden hareketleriyle onu dinlediğinizi gösteren mimiklerde bulunun. Yanlış olduğunu düşündüğünüz şeyler varsa yasaklamak ya da ceza vermek yerine neden yanlış olduğunu anlatın. Unutmayın ki o artık küçük bir çocuk değil. Usulünce söylendiğinde söylediklerinizi anlayabilir. Yumuşak geçişler yapın; Ergenlik kişiliğini bulma sürecidir. Genç kızınız, birçok şeyi denemek ister. Bunlardan bir kısmı da vücuduyla ilgili şeylerdir. Rimel sürmesini istemiyorsanız " Bir daha sürdüğünü görmeyeceğim!" yerine "Özel günlerde ve hafta sonu bir gün sürersen daha uygun olur, istersen gidip birlikte sana rimel seçebiliriz?" gibi yumuşak geçişler yapın. Ona "Geç kalmayacaksın!" yerine, "Geç kalınca endişeleniyorum" gibi cümleler kurun. İyi bir iletişim kurmayı başarmışsanız, sizi dinleyecektir. Eğer yine sizi dinlemiyorsa bu kez 'Peki o zaman rimel sürmeye devam et. Galiba sözümü dinlemediğin sürece harçlığından kesinti yapabilirim' şeklinde cezalar vermeniz gerekebilir. Bu durumda bir doktordan yardım alınması yanlış bir şeyler yapmanızı engelleyebilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Anneler ve Kızları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İlkten ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İlkten ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
