2007'den Bugüne 92,307 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kişilik Bozuklukları
MAKALE #12220 © Yazan Dr.Psk.Melis DEMİRCİOĞLU | Yayın Şubat 2014 | 4,110 Okuyucu
Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel Elkitabı DSM IV’e göre, kişilik bozukluğu kültürel beklentilerden belirgin olarak sapan, yaygın görülen ve esneklik göstermeyen, ergenlik veya erken erişkinlik dönemlerinde başlayan ve zamanla istikrarlı hale gelen, günlük hayatta ve işlevsellikte ciddi bozukluklara sebep olan deneyim ve davranış örüntüleridir.

Kişilik Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?

Kişilik bozukluklarının nedenleri önemli bir tartışma konusundur. Bazı uzmanlar, kişilik bozukluklarının normal düşünce ve davranış kalıplarının gelişimini engelleyen erken dönem deneyimlerinden kaynaklandığına inanmaktadırlar. Diğer araştırmacılar, biyolojik veya genetik etkilerin kişilik bozukluklarının altında yatan temel neden olduğuna inanmaktadırlar. Genetik yatkınlık ve çevresel değişkenlerin bir arada kişilik bozukluklarının gelişmesine katkıda bulunması muhtemeldir.

Kişilik Bozukluklarının Tanı Kriterleri

Bir kişinin kişilik bozukluğu tanısı alabilmesi için, DSM IV’de belirtilen semptomları taşıması gerekir. Bu semptomlar şunlardır:
- Davranış örüntüleri sosyal işlevsellik, iş, okul ve yakın ilişkiler gibi bireyin hayatının farklı yönlerini etki altına alarak kronik ve yaygın olmalı.
- Kişiler aşağıda belirtilen alanların iki veya daha fazlasını etki altına alan belirtilere sahip olmalı:
Düşünceler, duygular, kişilerarası işlevsellik ve dürtü kontrolü.
- Davranış örüntülerinin ergenlik veya ilk yetişkinlikte izlenebilecek bir başlangıcı olmalı ve bunlar zaman içinde kararlı bir şekilde devam etmeli
- Bu davranışlar başka bir ruhsal bozukluk, madde kullanımı veya tıbbi durum ile açıklanamaz olmalı.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Nedir?
Paranoid kişilik bozukluğu, yıkıcı düşünce, davranış ve işlevsellik kalıpları ile karakterize kronik ve yaygın bir bozukluktur. Belirtileri sıklıkla şizofreni ile benzerlik gösterebilir. Bazı araştırmalar bu iki bozukluk arasında genetik bir bağ olabileceğine işaret etmektedir. Paranoid kişilik bozukluğu olan bireyler, aynı zamanda depresyonu, madde kullanımını ve agorafobiyi deneyimlemede büyük risk altında olurlar.

Paranoid Kişilik Bozukluğunun Belirtileri:
Paranoid kişilik bozukluğu bulunan bireylerin tipik olarak sahip olduğu belirtiler:
- Kronik ve yaygın güvensizlik ve diğerlerinden şüphe duyma
- Diğer insanlar tarafından aldatıldıklarına, kendilerine yalan söylendiğine ve istismar edildiklerine dair hisler
- Arkadaşların, ailenin ve sevgilinin güvenilmez ve sadakatsiz olduğuna inanma
- Diğerlerinin kendilerini aldattığına inanmaları sonucu gösterilen öfke patlamaları
- Sıklıkla kıskanç, ketum, soğuk ve ciddi olarak tanımlanma
- Jest ve konuşmalarda gizli anlamlar arama

Şizoid Kişilik Bozukluğu Nedir?
Şizoid kişilik bozukluğu, yıkıcı düşünce, davranış ve işlevsellik kalıpları ile karakterize kronik ve yaygın bir durumdur. Kişilik bozukluğunun bu tipinin nispeten nadir görüldüğüne inanılmaktadır. Şizoid kişilik bozukluğu kadınlardan daha çok erkekleri etkileme eğilimindedir. Şizoid kişilik bozukluğu olan bireyler depresyona sahip olma açısından risk altındadırlar.

Şizoid Kişilik Bozukluğunun Belirtileri:
Şizoid kişilik bozukluğu bulunan bireylerin tipik olarak sergiledikleri belirtiler:
- Diğer insanlardan ayrılma
- Diğerleriyle yakın ilişki kurmaya isteksizlik veya çok az arzu durma
- Eğlenceli aktivitelere nadiren katılma
- Eleştirilmeye ve reddedilmeye olduğu kadar övgü ve kabul görmeye kayıtsızlık hissi
- Çoğu zaman ilgisiz, soğuk, geri çekilmiş ve mesafeli olarak nitelendirilme.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu Nedir?

Şizotipal kişilik bozukluğu, çarpık düşünce, davranış ve işlevsellikle karakterize kronik bir durumdur. Bu bozukluğu olan bireyler depresyon ve psikotik bozukluklar yaşamaya daha yatkındırlar.

Şizotipal Kişilik Bozukluğu Belirtileri
- Tuhaf algı, düşünce ve davranışlar
- Akıl okuyabilecekleri veya geleceği görebileceklerine dair “hayali düşünme”
- İlişki kurmada büyük zorluklar
- Zamanla veya tanıdık kişiler ile azalmayan ciddi sosyal kaygı
- Kendi kendine konuşma, diğerlerini görmezlikten gelme veya uygunsuzca tepki verme.

Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireyler:
- Yangın çıkarma, hayvanlara zulüm yapma ve otorite ile zorluk yaşama gibi belirtileri çocukluk dönemi boyunca göstermeye başlayabilirler.
- Sosyal normları karşılamada başarısız olmaktan ve diğerlerinin haklarına önem vermemekten kaynaklanan sebeplerle sık sık yasal problemlerle karşı karşıya gelirler.
- Çoğu zaman dürtüsel olarak hareket eder ve hareketlerinin sonuçlarını önemsemezler.
- Genellikle fiziksel saldırı ile sonuçlanan saldırganlık ve sinirlilik sergilerler.
- Başkaları için empati duymada zorluk çekerler. Diğerlerinin düşünce, duygu ve motivasyonlarını göz önünde bulundurmada yetersizlik yaşarlar.
- Yaptıkları zarar verici davranışlar için pişman olmazlar.

Histrionik Kişilik Bozukluğu
Histrionik kişilik bozukluğu olan bireyler,
- Dikkat çekmek için şiddetli ama yüzeysel davranışlar sergilerler.
- Duygu durum, düşünce ve inançları kısa süreli ve geçicidir. Aynı zamanda modadan çok kolay etkilenebilirler.
- Değer görmek ve dikkat çekmek için çoğunlukla başkalarının kendi duygusal tepkilerine tanık olmalarına ihtiyaç duyarlar.
- Sık sık abartılı zayıflık ve hastalık belirtileri sergilerler ve diğerlerini yönetmek için intiharı tehdit olarak kullanabilirler. Ayrıca, histrionik kişilik bozukluğu olan pek çok kişi dikkat çekmek için cinsel olarak kışkırtıcı davranışlar sergilerler.

Narsisistik Kişilik Bozukluğu Nedir?
Narsisistik kişilik bozukluğu benmerkezcilik, empati eksikliği ve abartılı bir şekilde kendini önemseme ile karakterize bir bozukluktur. Diğer kişilik bozukluklarında olduğu gibi, bu bozukluk da sosyal ilişkiler, aile ve iş ilişkileri gibi hayatın birçok alanını negatif bir şekilde etkileyen kalıcı davranış örüntülerinden oluşur.
Belirtileri
Narsisistik kişilik özelliklerine sahip olan kişiler ile narsistik kişilik bozukluğu olan kişileri birbirinden ayırmak önemlidir. Narsistik kişilikleri olanlar çoğu zaman kibirli, kendinden emin ve bencil görünürler fakat narsisistik kişilik bozukluğunun bir belirtisi olan becerilerin abartılması/büyük görülmesi durumu bu kişiler için geçerli değildir.

DSM-IV’e göre Narsisistik Kişilik Bozukluğu belirtileri:

Narsisistik kişilik bozukluğu olan kişiler genellikle kibirli, dik başlı, kendini beğenmiş ve bencil olarak tanımlanırlar. Kendilerini başkalarından üstün gördükleri için, genellikle başarılı bir yaşam tarzını yansıtan öğeler üzerinde ısrar dururlar. Buna rağmen, benlik saygılarını güçlendirmek için sürekli övgü görmeye ve dikkate çekmeye ihtiyaç duyarlar. Sonuç olarak, narsisistik kişilik bozukluğu olan kişiler çoğu zaman eleştiriyie karşı çok hassastırlar ve eleştirilmeyi kişisel saldırı olarak görürüler.
Narsisistik Kişilik Bozukluğu Nedenleri
kesin nedeni bilinmiyor olsa da, araştırmacılar bozukluğu katkıda bulunan bazı faktörleri belirlemişlerdir. Ebeveynin gösterdiği aşırı hoşgörü, aşırı övgü, güvenilmez ebeveynlik, gerçekçi olmaya uyarıcılar gibi çocukluk dönemi deneyimleri nar kiş boz katkıda bulunduğu düşünülen faktörlerdir.

Sınır Kişilik Bozukluğu Nedir?
Sınır kişilik bozukluğunun Ruh Sağlığı Ulusal Enstitüsüne göre geçerli tanımı:
"duygu durumunda, kişilerarası ilişkilerde, benlik imgesinde ve davranışlarda görülen yaygın istikrarsızlıkla karakterize ciddi bir akıl hastalığıdır."
Belirtileri
Borderline kişilik bozukluğu olan bireyler:
- İstikrarsız kişilerarası ilişkiler deneyimlerler ve duygu durumu ve benlik imgesi ile problemleri vardır. Dürtüsellik da son derece yaygın olarak görülür.
- Sık sık, birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilen yoğun anksiyete, depresyon ve sinirlilik atakları yaşarlar.
- Agresyonu direkt olarak dışa vurabilirler. Aynı zamanda uyuşturucu kullanımı, yeme bozuklukları, intihar davranışları gibi kendilerine zarar verici davranışlarda bulunabilirler. Bu davranışlara genellikle başkalarına yönetmek için başvururlar.
- Genellikle başkalarıyla aşırı yoğun ilişkiler kurmalarına yol açan zayıf bir kimlikleri vardır. Bu ilişkiler genellikle çatışmayla doludur. Sınır kişilik bozukluğu olan kişiler diğer insanları yüceleştirmek ve değersizleştirmek arasında git-gel’ler yaşarlar.
- Gerçekçi olmayan beklentileri diğer insanlar tarafından karşılanmadığında kızgın ve sinirli olma eğilimindedirler.
Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu nedir?
Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu yaygın çarpık düşünce ve davranış örüntüleri ile karakterize bir bozukluktur. Bu bozukluğu olan bireylerin anksiyete bozuklukları ve strese bağlı tıbbi hastalıklar açısından yüksek risk altında oldukları düşünülmektedir.

Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Genellikle obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu bulunan bireyler:
- Mükemmellik, kontrol etme ve emir verme davranışları ile önemli bir meşguliyet içindedirler.
- Sert davranışları vardır, değişime direnç gösterirler ve aşırı derecede katıdırlar.
- Çoğu zaman, katı, sert, güvenilir ve inatçı olarak tanımlanırlar.
- Kontrol edilemeyen durumlarda çaresizlik duygusu yaşarlar.

Çekingen Kişilik Bozukluğu Nedir?
Çekingen kişilik bozukluğu çarpık düşünce, duygu, davranış ve işlevsellik ile karakterize bir bozukluktur. Bu bozukluğu olan bireyler agorafobi ve sosyal fobi gibi anksiyete bozukluklarını deneyimlemeye daha yatkındır.
Çekingen Kişilik Bozukluğunun Belirtileri
Çekingen kişilik bozukluğu bulunan bireyler:
- Aşırı utangaçtırlar.
- Eleştiriye ve reddedilmeye karşı hassastırlar.
- Düşük benlik saygısı ve yetersizlik duygusuna sahiptirler.
- Başkaları ile yakın ilişkiler kurmak isterler, bununla birlikte aile dışındaki insanlarla ilişki kurmakta güçlük çekerler.
- Okul veya iş de dahil olmak üzere sosyal durumlardan kaçınırlar.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir?
Bağımlı kişilik bozukluğu çarpık düşünce, davranış ve işlevsellik bozukluğudur. Bu tür kişilik bozukluğu olan kişiler anksiyete bozuklukları yaşamaya eğilimlidirler. Bozukluk erkeklere oranla kadınlarda daha çok görülür.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Bağımlı kişilik bozukluğu bulunan bireylerin sahip olduğu semptomlar:
- Kronik olarak itaatkâr, bağımlı ve muhtaç davranış
- Sürekli başkalarının tavsiye, onay ve teşvikine ihtiyaç duyma
- Eleştiriye veya reddedilmeye karşı hassasiyet
- Düşük özgüven ve benlik saygısı
- Başkalarının yönlendirmesi olmadan karar verme yetersizliği
- Yalnızken çaresizlik duygusu
- Diğerlerine karşı gelme yetersizliği
- Yakın ilişkiler sona erdiğinde aşırı yıkım yaşam ve hemen yeni bir ilişkiye başlama ihtiyacı içinde olma
-
KAYNAKÇA
WEB, About.com: Need Know Accomplish http://psychology.about.com/od/personalitydisorders/a/personalitydis.htm, 24.12.210
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kişilik Bozuklukları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Psk.Melis DEMİRCİOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Psk.Melis DEMİRCİOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Melis DEMİRCİOĞLU Fotoğraf
Dr.Psk.Melis DEMİRCİOĞLU
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Doktor Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi11 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Psk.Melis DEMİRCİOĞLU'nun Makaleleri
► Kişilik Bozuklukları Psk.Fadıl KARAKOÇ
► Kişilik Bozuklukları Psk.Enes KUŞ
► Kişilik Bozuklukları Psk.Ferit KARADAŞ
► Kişilik Bozuklukları Psk.Dnş.Özgür TÖNBÜL
► Kişilik Bozuklukları Psk.Gonca BAĞLAR
► Kişilik Bozuklukları Psk.Şeyma KAMA
► Kişilik Bozuklukları Psk.Pınar BAŞPINAR CAN
► Kişilik Bozuklukları Psk.Dnş.Sezen SALİHOĞLU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Kişilik Bozuklukları' başlığıyla benzeşen toplam 26 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:00
Top