Çocuklarda Televizyon Bağımlılığı
ÇOCUĞUM NE KADAR TELEVİZYON İZLEMELİ?
Televizyon, doğru kullanılırsa çocuğun zihinsel gelişimine katkıda bulunabilir. Bunun için onunla birlikte televizyon izlenmeli, izleyeceği programları birlikte seçmeli ve televizyon izleyeceği süreyi sınırlı tutmak gerekir. Özellikle tatillerde çocuklar daha fazla televizyon izlerler. Tatil günlerinde yayınlanan, çocuklar için eğitici, öğretici ve eğlendirici programları seyretmelerini sağlayarak ya da teşvik ederek televizyon kullanımını olumlu hale getirilebilir. Çocuklar televizyonla kendilerini daha iyi değerlendirebilir, televizyonlardan aldıkları bilgileri kendi mantıklarıyla biçimlendirebilirler. Bu durumda televizyon ideal bir iletişim aracı haline gelebilir. (Temur, 2007)
Televizyonda söz ve görüntü bir arada verildiği için çocuklar çok kolay etkilenirler. İyi seçilmiş programlar izlettirildiğinde çocukların bilgisini, hayal gücünü artırabilir. İlk yıllarda özellikle reklamlar bebeklerin ve çocukların ilgisini daha fazla çeker. Müzik kanalları da aynı şekilde müzik-ritm ve renkli görüntülerin eşlik ettiği klipler nedeniyle ilgi çekici olur. Bu dönemde fazla televizyon karşısında tutulan çocukların televizyon izleme alışkanlıklarının gelişmeye başladığı bilinmektedir. Özellikle de çocuğa rahat yemek yedirmek veya onun sakince oturmasını sağlamak amacıyla televizyon seyrettirmek, çocukların okul yıllarında da televizyon izleme alışkanlığı gelişmektedir. Ayrıca anne-babası çok televizyon izleyen çocukların da yine model alma yoluyla zaman geçirme ve eğlenme aracı olarak televizyonu tercih etmeleri söz konusudur. Küçük yaşlardan itibaren televizyon izleme saatleri sınırlandırılmayan çocuklar okul yaşlarında televizyon bağımlısı olmaya aday olmaktadırlar. Kontrolsüz şekilde televizyon izlettirilen çocukların yorum yapma, muhakeme etme yeteneklerinin olumsuz etkilendiği bilinmektedir. Çünkü televizyon izlemek tek yönlü, pasif bir etkinliktir. Oysa en etkin öğrenme yolu deneyerek yaşayarak öğrenmedir. Fazla televizyon karşısında kalan çocuk direkt bilgi almaya alışır ve etkileşim içine giremez. Bu nedenle televizyonun olumlu etkileri ancak sınırlı ve seçilmiş programların izlenmesiyle sağlanabilir. (Temur, 2007)
TV İzlemenin Yararları
Bazı eğitimsel programların özellikle yetersiz çevresel koşullarda yaşayan çocuklar için yararlı olabileceği düşünülmektedir. Burada yine bu programların belli bir pedagojik sansürden geçmiş olması gerekliliği söz konusudur. Bunun yanı sıra çocukların gerçek hayatta karşılaşma fırsatı bulamadıkları doğa ve çevre ile ilgili bazı görüntüleri örneğin belgeseller aracılığı ile izlemeleri okul bilgisinin görsel bir malzemeyle eşleştirilmesi anlamında kalıcılık sağlamaktadır. Belgeseller hem çocukların ilgisini çekmekte hem de yeni bilgiler öğrenme konusunda teşvik edici ve merak uyandırıcı olmaktadır. (Dereobalı, 2005)
TV İzlemenin Zararları
• Başkalarına ve kendilerine karşı saldırganlık davranışı sergilemeye ve çok yönlü korkular oluşturmaya neden olabilir.
• Kızgınlık ve öfkenin yanlış ve yıkıcı olarak ifade edilmesine örnek oluşturur.
• Anne-Baba-Çocuk arasındaki iletişimin kalitesinin bozulmasına yol açar.
• Grupla oynama, tek başına oyun oynama, kitap okuma gibi alışkanlıkların bozulmasına yol açar. (Dereobalı, 2005)
Özellikle 0-3 yaş arasında uzun süre televizyon karşısında kalan çocuklarda başka nedenler de eklenerek bazı psikiyatrik tablolar gelişebilir.
Bu tür çocuklarda:
• Etrafa karşı ilgisizlik.
• Seslenince bakmama.
• Göz kontağı kurmama
• İnsanlara ve yaşıtlarına ilgisizlik.
• Onlarla sosyal ve duygusal iletişime geçmemek.
• Kendi halinde olmaya çalışmak.
• Kendi etrafında dönmek.
• Sallanma
• Cansız nesnelerle aşırı derecede ilgilenmek.
• Konuşmamak.
• Cümle kurmamak.
• İletişim ve etkileşimde problemler.
• Duygusal olarak karşılık vermemek. (Aydınlı, 2003)
Anne-Babalara Öneriler
• 3 yaş civarında çocukların çizgi film, belgesel ve eğitimsel programları izlemeleri onların yaratıcılıklarını geliştirir ve hoşça vakit geçirmelerini sağlar. Ancak bu yaşlardan itibaren televizyon başında geçirecekleri vakit sınırlandırılmalıdır. Bebeklik çağlarından itibaren fazla televizyon izlettirilen çocukların özellikle iletişim ve konuşma becerilerinin gecikmesi riski oluşmaktadır.
• Bazı çizgi filmlerin aşırı şiddet ve korku öğesi içerdikleri ve bu nedenle çocuklar üzerinde birçok olumsuz etkiye yol açtıkları bilinmektedir. Oyun çağı çocuğu henüz hayal ile gerçeği ayırt edemeyeceğinden şiddet ve saldırganlık içeren görüntülerden daha çok etkilenir. Bu nedenle çocuğunuzun izlediği çizgi filmlerin denetimini siz yapmalısınız.
• Okula giden çocukların, dinlenme, yemek yeme, oyun oynama, uyku ve ders zamanları çıkarıldığında eğer vakitleri kalıyorsa televizyon seyretmelerine izin verilmelidir. Bu saat de genellikle derslerin bitmesinin ardından planlanmalıdır.
• Çocukların günlük televizyon izlemeleri gereken saatler konusunda değişik görüşler olmakla beraber özellikle okul çocuklarının günde bir saatten fazla televizyon izlememeleri önerilmektedir
• Çocuğun yaşına uygun programlar izlemesi sağlanmalıdır. Yetişkinler için hazırlanmış dizi, film, magazin türü programların mümkün olduğunca çocuklara izlettirilmemesi gerekmektedir.
• Çocuklar genellikle evde kendilerini yalnız hissettiklerinde ve uygun aktivite bulamadıklarında televizyonu tercih etmektedirler. Çocuğunuzun yaşına ve ilgi alanına uygun oyunlar bulup onunla oynayabilirseniz ve televizyon dışında birlikte eğlenebileceğiniz aktiviteler bulabilirseniz çocuğunuz televizyon izlemek yerine sizinle oynamayı tercih edecektir.
KAYNAKÇA
Dereobalı, N.” Okul Çağında Çocuk Gelişimi ve Eğitimi”, Morpa Yayınları, 2005
Temur, B.” www.minikeller.com
Aydınlı, H. “Sık Sorulan Sorular ve Cevapları”, Zambak Yayınları, 2003
Televizyon, doğru kullanılırsa çocuğun zihinsel gelişimine katkıda bulunabilir. Bunun için onunla birlikte televizyon izlenmeli, izleyeceği programları birlikte seçmeli ve televizyon izleyeceği süreyi sınırlı tutmak gerekir. Özellikle tatillerde çocuklar daha fazla televizyon izlerler. Tatil günlerinde yayınlanan, çocuklar için eğitici, öğretici ve eğlendirici programları seyretmelerini sağlayarak ya da teşvik ederek televizyon kullanımını olumlu hale getirilebilir. Çocuklar televizyonla kendilerini daha iyi değerlendirebilir, televizyonlardan aldıkları bilgileri kendi mantıklarıyla biçimlendirebilirler. Bu durumda televizyon ideal bir iletişim aracı haline gelebilir. (Temur, 2007)
Televizyonda söz ve görüntü bir arada verildiği için çocuklar çok kolay etkilenirler. İyi seçilmiş programlar izlettirildiğinde çocukların bilgisini, hayal gücünü artırabilir. İlk yıllarda özellikle reklamlar bebeklerin ve çocukların ilgisini daha fazla çeker. Müzik kanalları da aynı şekilde müzik-ritm ve renkli görüntülerin eşlik ettiği klipler nedeniyle ilgi çekici olur. Bu dönemde fazla televizyon karşısında tutulan çocukların televizyon izleme alışkanlıklarının gelişmeye başladığı bilinmektedir. Özellikle de çocuğa rahat yemek yedirmek veya onun sakince oturmasını sağlamak amacıyla televizyon seyrettirmek, çocukların okul yıllarında da televizyon izleme alışkanlığı gelişmektedir. Ayrıca anne-babası çok televizyon izleyen çocukların da yine model alma yoluyla zaman geçirme ve eğlenme aracı olarak televizyonu tercih etmeleri söz konusudur. Küçük yaşlardan itibaren televizyon izleme saatleri sınırlandırılmayan çocuklar okul yaşlarında televizyon bağımlısı olmaya aday olmaktadırlar. Kontrolsüz şekilde televizyon izlettirilen çocukların yorum yapma, muhakeme etme yeteneklerinin olumsuz etkilendiği bilinmektedir. Çünkü televizyon izlemek tek yönlü, pasif bir etkinliktir. Oysa en etkin öğrenme yolu deneyerek yaşayarak öğrenmedir. Fazla televizyon karşısında kalan çocuk direkt bilgi almaya alışır ve etkileşim içine giremez. Bu nedenle televizyonun olumlu etkileri ancak sınırlı ve seçilmiş programların izlenmesiyle sağlanabilir. (Temur, 2007)
TV İzlemenin Yararları
Bazı eğitimsel programların özellikle yetersiz çevresel koşullarda yaşayan çocuklar için yararlı olabileceği düşünülmektedir. Burada yine bu programların belli bir pedagojik sansürden geçmiş olması gerekliliği söz konusudur. Bunun yanı sıra çocukların gerçek hayatta karşılaşma fırsatı bulamadıkları doğa ve çevre ile ilgili bazı görüntüleri örneğin belgeseller aracılığı ile izlemeleri okul bilgisinin görsel bir malzemeyle eşleştirilmesi anlamında kalıcılık sağlamaktadır. Belgeseller hem çocukların ilgisini çekmekte hem de yeni bilgiler öğrenme konusunda teşvik edici ve merak uyandırıcı olmaktadır. (Dereobalı, 2005)
TV İzlemenin Zararları
• Başkalarına ve kendilerine karşı saldırganlık davranışı sergilemeye ve çok yönlü korkular oluşturmaya neden olabilir.
• Kızgınlık ve öfkenin yanlış ve yıkıcı olarak ifade edilmesine örnek oluşturur.
• Anne-Baba-Çocuk arasındaki iletişimin kalitesinin bozulmasına yol açar.
• Grupla oynama, tek başına oyun oynama, kitap okuma gibi alışkanlıkların bozulmasına yol açar. (Dereobalı, 2005)
Özellikle 0-3 yaş arasında uzun süre televizyon karşısında kalan çocuklarda başka nedenler de eklenerek bazı psikiyatrik tablolar gelişebilir.
Bu tür çocuklarda:
• Etrafa karşı ilgisizlik.
• Seslenince bakmama.
• Göz kontağı kurmama
• İnsanlara ve yaşıtlarına ilgisizlik.
• Onlarla sosyal ve duygusal iletişime geçmemek.
• Kendi halinde olmaya çalışmak.
• Kendi etrafında dönmek.
• Sallanma
• Cansız nesnelerle aşırı derecede ilgilenmek.
• Konuşmamak.
• Cümle kurmamak.
• İletişim ve etkileşimde problemler.
• Duygusal olarak karşılık vermemek. (Aydınlı, 2003)
Anne-Babalara Öneriler
• 3 yaş civarında çocukların çizgi film, belgesel ve eğitimsel programları izlemeleri onların yaratıcılıklarını geliştirir ve hoşça vakit geçirmelerini sağlar. Ancak bu yaşlardan itibaren televizyon başında geçirecekleri vakit sınırlandırılmalıdır. Bebeklik çağlarından itibaren fazla televizyon izlettirilen çocukların özellikle iletişim ve konuşma becerilerinin gecikmesi riski oluşmaktadır.
• Bazı çizgi filmlerin aşırı şiddet ve korku öğesi içerdikleri ve bu nedenle çocuklar üzerinde birçok olumsuz etkiye yol açtıkları bilinmektedir. Oyun çağı çocuğu henüz hayal ile gerçeği ayırt edemeyeceğinden şiddet ve saldırganlık içeren görüntülerden daha çok etkilenir. Bu nedenle çocuğunuzun izlediği çizgi filmlerin denetimini siz yapmalısınız.
• Okula giden çocukların, dinlenme, yemek yeme, oyun oynama, uyku ve ders zamanları çıkarıldığında eğer vakitleri kalıyorsa televizyon seyretmelerine izin verilmelidir. Bu saat de genellikle derslerin bitmesinin ardından planlanmalıdır.
• Çocukların günlük televizyon izlemeleri gereken saatler konusunda değişik görüşler olmakla beraber özellikle okul çocuklarının günde bir saatten fazla televizyon izlememeleri önerilmektedir
• Çocuğun yaşına uygun programlar izlemesi sağlanmalıdır. Yetişkinler için hazırlanmış dizi, film, magazin türü programların mümkün olduğunca çocuklara izlettirilmemesi gerekmektedir.
• Çocuklar genellikle evde kendilerini yalnız hissettiklerinde ve uygun aktivite bulamadıklarında televizyonu tercih etmektedirler. Çocuğunuzun yaşına ve ilgi alanına uygun oyunlar bulup onunla oynayabilirseniz ve televizyon dışında birlikte eğlenebileceğiniz aktiviteler bulabilirseniz çocuğunuz televizyon izlemek yerine sizinle oynamayı tercih edecektir.
KAYNAKÇA
Dereobalı, N.” Okul Çağında Çocuk Gelişimi ve Eğitimi”, Morpa Yayınları, 2005
Temur, B.” www.minikeller.com
Aydınlı, H. “Sık Sorulan Sorular ve Cevapları”, Zambak Yayınları, 2003
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Televizyon Bağımlılığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Alaaddin DEBGİCİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Alaaddin DEBGİCİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
