Çocuklarda Cinsel İstismar
Çocuk cinsel istismarı nedir?
Bir bebeğin hayat yolculuğuna baktığımızda, biyolojik açıdan doğumunun gerçekleşmesinin ardından Dünya’ya gelmesiyle birlikte kendisine bakım sağlayan kişiler tarafından yeme içme, barınma, gibi temel gereksinimlerinin karşılandığını, bakım verenler tarafından sağlıklı bir iletişim kurularak yaşamını sürdürebilmek adına asgari birtakım temel yaşam ihtiyaçlarının karşılandığı bilinmektedir. Bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişimini tamamlayarak zaman içerisinde bir yetişkin olması için bu hayat yolculuğunda olmazsa olmaz bazı değerlerin varlığıyla yaşamanı sürdürmek zorunda olduğunu biliyoruz. Tüm bu biyolojik gereksinmelerin yanında aynı zamanda ailede ve çevrede bir çocuğun sosyal, duygusal ve psikolojik açıdan da beslenmesinin önemi yadsınamayacak boyuttadır. Tüm bu gelişim süreci içerisine baktığımızda çocuğun sağlıklı bir biçimde toplumda varlığını sürdürebilmesi adına ebeveynlerinin ya da kendisine bakım sağlayan kişilerin varlığına ihtiyacı olduğu kadar sosyal desteğe de ihtiyaç duymaktadır.
Son zamanlarda gerek sosyal medyadan gerekse sosyal hayatımızın içerisinde sıklıkla karşılaştığımız ya da duyduğumuz, çoğu defa bunu yapanlar için nefret duyduğumuz, bu durumdan de etkilenen küçük yaşta olan çocuğa üzüntü hissetmişizdir. İnsan hayatında derin izler bırakan böylesine çok önemli bir konu olan Çocuklarda Cinsel İstismar olayı ile ilgili bazı notlar paylaşmak istiyorum.
Nedir bu cinsel istismar?
Tanım olarak, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinde yer alan 18 yaşın altında bulunan her birey çocuktur. 1.maddesinde geçen “Bu sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, onsekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır.”
Bir çocuğun yetişkin bir kişi ya da yaşıtları tarafından cinsel amaca yönelik gerçekleştirilen her türlü eylemi içerisine alan geniş bir tanımı kapsamaktadır. Bu durumu gerçekleşmesinde çoğu zaman fiziksel temas bulunurken bazı zamanlarda ise dokunma olmaksızın cinsel istismardan söz etmek mümkündür.
Öncelikle dokunma olmaksızın gerçekleşen cinsel istismar durumlarından bahsetmek istiyorum. Burada söz konusu olan çocuğun cinsel obje olarak (çocuk pornografisi) fotoğraf veya görsel malzeme olarak kullanılmasından bir diğer boyut olan çocuğa, cinsel organ gösterilmesi, cinsel içerikli konuşmalar, ayartıcı şekilde cinsel bilgiler sunma gibi geniş bir spektrumu kapsamaktadır.
Öte yandan dokunmaların varlığıyla karakterize olan cinsel istismardan bahsedecek olursak burada şunu görmekteyiz.
Çocuğa yönelik, yaşıtı veya kendisinden büyük bir yetişkin tarafından çocuğun bedeninin tümüne ya da bir kısmına yönelik çocuğun özel bölgelerine dokunmaların varlığıyla karakterize olabilir. Bu dokunmalar cinsel organlar, göğüs, kalça, oral-jenital bölgeleri kapsamaktadır. Bu dokunmaların cinsel amaçla basit bir dokunmadan cinsel ilişki boyutuna kadar sürdürülmesi ile gerçekleştirilen çocuğa yönelik her türlü cinsel eylemi içerisine aldığını görmekteyiz.
İstismarcılar Kimdir?
Cinsel istismar tanımının ardından istismarcıların genel olarak çocuğun en yakın çevresinde bulunan insanlardan, hiç tanımadığı insanlara varan geniş bir yelpazede bulunduğunu görmekteyiz. İstismarı gerçekleştiren kişilerin bir çocuğun mağdur çocuk ile iletişime geçen yakınları tarafından meydana gelebileceği gibi, örneğin;( ebeveyn, baba, ağabey, amca, dayı, dede ya da yakın çevresinde bulunan ve çocuk ile bir şekilde iletişimde bulunan komşu, tanıdık veya çocuk ile iletişim sağlayan kişiler) tarafından olabileceği bilinmektedir. Diğer bir uç olarak ise çocuğun hiç tanımadığı kişi ya da kişiler tarafından da istismar edildikleri bilinmektedir.
İstismara uğrayan çocukların hayatları boyunca en az bir kez istismara maruz kaldıkları bilinmektedir.
İstismara maruz kalan çocuğun yaşadığı travma istismarcının yakınlığı, kendisine dokunulma durumu(istismarın şekli) ve sıklığı ile doğrudan ilişkili olup, istismarın sıklığı çocukta oluşan travmanın şiddetini arttırmaktadır. İstismarda bulunan kişinin yakınlık derecesi ve istismar sıklığı arttıkça çocuğun yaşamış olduğu istismar durumunun travması da artmaktadır.
İstismar ne zaman ortaya çıkar?
Oyun çağında olan bir çocuğun yakınları tarafından istismar edilmesi durumunda istismar çoğu zaman çok geç ortaya çıkmaktadır. Bunun temel sebebi çocuğun oyun faaliyeti içerisindeyken istismara maruz kalması ve bu durumu bir “oyun olarak “ değerlendirmiş olmasından dolayı yaşandığı bilinmektedir. Kendisine karşı yapılan bu davranışları bir yakını tarafından meydana geldiğinden dolayı çocuk bu durumu yanlış yorumlamak istememekte ve bu durumu istismar olarak değerlendirmemektedir. Diğer bir boyuttan bakılacak olursa istismarcının kendisinde yaratmış olduğu dokunma hissini kaybetmemek için cinsel eylemlerden dolayı aldığı hazzı korumak istemekte ve bu durumu saklama gereksinimi hissetmektedir. İstismarcı çoğu zaman fiziksel güç kullanmaz, ama oyun kullanabilir, hile yapıp çocuğu kandırabilir, çocuk üzerinde korku oluşturabilir. Çocuğu sessiz olması, bu durumu kimseye söylememesi için çeşitli tehdit yollarına başvurabilir. İstismarcılar ikna becerilerini çocuklar üzerinde ustaca taktikler kullanarak çocuğun kendisine bağlanmasını sağlarlar. Bu taktikler genellikle hediyeler alma, para verme, özel aktiviteler ayarlama, gezme gibi birçok çeşitli kafa karıştırıcı planlarını çocuk üzerinde uygularlar ve çocuğun kafasının karışmasına sebep olup bu durumdan faydalanmaya çalışırlar.
Bu durum istismarcının işini kolaylaştırdığı gibi istismarın süresini ve çocuk üzerinden bıraktığı travmayı da arttırmaktadır.
Ne zaman ki çocuk bu durumu fark edip bir şeyler yapmaya çalıştığında istismarcı kişi bu durumu engellemek amaçlı çocuğa karşı tehdit, şantaj, hile, hediyeler alma, para verme gibi bir takım faaliyetlerde bulunup istismarın uzun süreli olmasını hedeflemektedir.
Psikolojik sonuçları
İstismar mağduru bir çocukta yaşamış olduğu travmaya bağlı olarak psikolojik problemlerin varlığı dikkati çekmektedir. Bu psikolojik sorunların başında korku, uyku bozuklukları, kâbuslar, yalnız kalmaktan korkma, içe kapanma, gelecek ile ilgili kaygılar ve öfke patlamaları yaşadıkları bilinmektedir.Bir çok mağdur bu süreçte yoğun bir anksiyete ve depresyon yaşamakta ve bu durum sonucunda ise çaresizlik duygularının gelişmesiyle kendisini değersiz ve utanç kaynağı olarak görmektedir.Bazı durumlarda istismarın uzun süreli etkileri dolayısıyla mağdur çocukta özkıyım(intihar)davranışları,kendine zarar verme davranışları görülebilmektedir. Bununla birlikte gençlik ve yetişkinlik döneminde güven/bağlanma sorunları, cinsel kimlik karmaşası, evlilikten kaçınma, cinsel sorunlar( vajinusmus(ilişkiye girememe), Disparoni (ağrılı cinsel ilişki), cinsel isteksizlik gibi birçok sorunu da beraberinde getirebildiği bilinmektedir.
Bu durum çocuğun ilerleyen yaş dilimlerinde psikolojik problemler yaşamasına ve sosyal ilişkilerinin olumsuz etkilenmesine sebep olmaktadır.
İstismarın genellikle kız çocuklarına yapıldığı yönünde bir kanı bulunmaktadır. Ancak bu durum doğru değildir. İstismar kız çocuklarına yapıldığı kadar erkek çocuklarına yönelik de olabilmektedir. Ancak erkek çocuklarına yapılan istismar çoğu zaman daha geç ortaya çıkmaktadır. Bunun temel sebebi ise erkek çocuklarının bu durumu genellikle saklamaları ve yaşadıkları bu olayı utandıklarından dolayı anlatmak istememeleridir.
Çocuklar neden istismara uğradıklarını anlatmazlar.
Bu durumun birçok sebebi olabilmektedir.
Fiziksel zararlarla tehditler (çocuğun kendisine ya da ailesine yönelik)
Evden atılma korkusu
Kendisine inanılmaması korkusu
Utanma veya suçluluk düşünceleri bunlardan bazılarıdır.
İstismarcı eğer yakın bir tanıdık kişi ya da aile için önemli bir çocuk/kişi ise mağdur çocuk istismarcının problem yaşamasından ceza almasından endişe eder ve evde bulunan diğer bireylerin de durumunun kötü olacağına inanır ve bu durum dolayısıyla kendisini suçlu hissedebilir. Çoğu zaman çocuklar istismara uğramalarının kendi hataları olduğunu düşünerek başlarının derde girmesinden ceza almaktan çekindikleri için bu durumu paylaşmak istemezler.
Küçük yaşta bulunan çocuklar ise dil gelişimleri henüz gerçekleşmediği için bu durumu ifade etme becerileri bulunmayabilir. İstismar oyun faaliyeti içerisinde meydana gelmişse eğer mağdur çocuk bu durumu istismar olarak tanımlayamamaktadır.
İstismara uğrayan çocuklar genellikle bu durumu bir yetişkinle ya da arkadaşıyla paylaşmaktadır. Ancak istismara uğradıklarını ailelerine söylediklerinde çoğu zaman kendilerine inanılmamasından dolayı istismara uğramalarının yanında ailesinden de yeterli desteği görememeleri neticesinde kendilerine kimsenin inanılmayacağını düşünmelerine sebep olmakla birlikte bu durumun istismarın devam etmesine de sebebiyet vermektedir.
Çocuk istismara uğradığını söylerse ne yapılmalı?
Böyle bir durumla karşılaştığınızda ve ya bu durumu hissettiğinizde öncelikle soğukkanlılığınızı korumalısınız. Panik halinde olmanız çocuğu korkmasına neden olup olayı gizlemeye çalışmasına ya da yanlış anlatmasına neden olabilir.
Çocuğunuzla iletişimde bulunmak amacıyla sakin ve kimsenin sizi rahatsız etmeyeceği bir ortamda bulunun. Ona bu yaşadıkları ile ilgili çok fazla soru sormayın ve kendisinin bu olayı anlatması için onu cesaretlendirin ve onu dikkatle dinleyin. Çocuğunuza, asla bu anlattıklarından dolayı onu suçlamayacağınızı bildirin. Her ne yaşanılmış olursa olsun, onun yanında olduğunuzu ve ona destek olacağınızı belirtin. Size bu olayı doğru anlattığı için ona teşekkür edin ve ona desteğinizin tam olacağı ve bu süreçte yalnız bırakmayacağınız için güven verin.
Cinsel İstismar ile İlgili Notlar
• Cinsel İstismar konusundaki suskunluğa son vermek gerekir.
• Ailelerin ve toplumun dikkatinin bu konuya çekilmesine yardımcı olmak gerekir.
• Tüm çocukların cinsel istismara uğrama potansiyelinin olduğunu unutmamamız gerek.
• Toplum içinde en gizli kalan istismar şekli cinsel istismardır.
• Cinsel istismarın çocuk üzerinde uzun süreli, olumsuz psikolojik etkileri vardır.
• Bu tür olaylar hem aileyi, hem de toplumu ilgilendirir.
• Cinsel istismarın sıklığına ve yaygınlığına ilişkin doğru ve tam rakamlar vermek mümkün değildir.
• İstismarcı çocuğu kendi cinsel istekleri doğrultusunda kullanabilmek için, çocuğun karakterini, gereksinimlerini, içinde bulunduğu durumu kendi lehine çevirir.
• Örneğin; çocuğun arkadaşa gereksinimini fark eder ve bunu kullanır.
• Aile içinde ve okulda sorunları olan çocukları seçer.
• İstismarı sürdürebilmek için zaman içinde gözdağı verme, tehdit ve şantaja başvurur.
• Teşhis çok güçtür, çünkü istismar genellikle gizli yapılır ve şahit yoktur.
• Sınırlı kelime dağarcığı olan çocuk olayı anlatamayabilir.
• Her şeye rağmen çocuktan alınan hikaye en güçlü delildir. Buna kesinlikle güvenilmesi gerekir.
• Çocukta, istismar sonrası bir takım davranış bozuklukları ve bazı psikosomatik bozukluklar cinsel istismar şüphesi uyandırmalıdır.
Bu aşamadan sonra olayın adli mercilere ulaştırılması bakımından derhal konu ile ilgili olarak kolluk kuvvetlerini arayarak (155 Polis, 156 Jandarma)yardım talebinde bulunun.
Bu aşamadan sonra adli işlemlerin yerinde ve zamanında yapılabilmesi için adli mercilere destek olmanızda büyük önem taşımaktadır.
İstismar durumunun özellikli bir durum olduğu düşünüldüğünde çocuğa istismar sonrası psikolojik destek ve yaklaşımın da önemli bir yer tuttuğu bilinmektedir. Bu bakımından istismarın Türkiye’de görülme sıklığı göz önünde alındığında bu alanda mevcut çalışan kolluk kuvvetlerinin istismar konusunda asgari özen göstermesine rağmen diğer taraftan uygun olmayan şartlarda mağdur çocuktan yaşadıklarına dair bilgi alınması aşamasında çocuğun bu süreç içerisinde korku yaşamasına ve olayı farklı bir biçimde anlatmak istemesine sebebiyet vermektedir.
Bu bakımdan Türkiye’de Ankara, Samsun, İzmir, Gaziantep, Bursa, Diyarbakır, Adana, Erzurum gibi yaklaşık 13 ilde pilot olarak Çocuk İzlem Merkezleri (çim)çalışmalarını sürdürmektedir. Değişik coğrafi bölgelerde cinsel istismara yönelik çalışmalarını sürdüren ve Adli görüşme alanında mağdur çocukla görüşme teknikleri eğitimi ile yetişmiş psikolog ve Sosyal Hizmet Uzmanları tarafından adli görüşme işlemlerinin çocuğun yüksek yararı gözetilerek sağlıklı ve hızlı bir şekilde adli görüşmesinin gerçekleştirilebildiği merkezler bulunmaktadır. Bu merkezlerde çocuğun yüksek yararının bulunduğu her ayrıntıya dikkat edilmiş bulunulmaktadır.
Bu merkezlerde
Özel olarak ses ve görüntü kaydı yapılabilen aynı zamanda aynanın arkasından izlenme olanağı sunan Adli Görüşme odası
Aynanın diğer tarafında görüşmenin sürecini izleyen Savcı, Avukat, Aile görüşmeci bulunmaktadır.
İstismar mağdurunun gerekli adli muayene işlemlerinin, yaşanılan travmanın etkilerini en aza indirmek amacıyla özel bir muayene odasında gerekli işlemleri yapılmaktadır.
7/24 hizmet vermekte olan bu merkezlerde çocuğun dinlenebilmesi için dinlenme odaları, Çocuk oyun ve ergen bekleme odası, aile bekleme odası, aile görüşme odası bulunmaktadır.
Bu merkezlerin amacı mağdur çocuğun maruz kaldığı olayı bir seferde alanında uzman personel ile birlikte adli süreç ile ilgili ayrıca bir mağduriyet yapılmaması amacıyla kurulmuş olan ve haftanın belirli günleri sağlık kurulu yapılan birim olarak mağdur çocukların hizmetindedir.
Güzel bir gelecek için çocuklarımıza özen gösterelim, onları yargılamadan, suçlamadan sevgiyle kucaklayalım.
10.04.2014
Psikolog Burhan ERGÜN
Bir bebeğin hayat yolculuğuna baktığımızda, biyolojik açıdan doğumunun gerçekleşmesinin ardından Dünya’ya gelmesiyle birlikte kendisine bakım sağlayan kişiler tarafından yeme içme, barınma, gibi temel gereksinimlerinin karşılandığını, bakım verenler tarafından sağlıklı bir iletişim kurularak yaşamını sürdürebilmek adına asgari birtakım temel yaşam ihtiyaçlarının karşılandığı bilinmektedir. Bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişimini tamamlayarak zaman içerisinde bir yetişkin olması için bu hayat yolculuğunda olmazsa olmaz bazı değerlerin varlığıyla yaşamanı sürdürmek zorunda olduğunu biliyoruz. Tüm bu biyolojik gereksinmelerin yanında aynı zamanda ailede ve çevrede bir çocuğun sosyal, duygusal ve psikolojik açıdan da beslenmesinin önemi yadsınamayacak boyuttadır. Tüm bu gelişim süreci içerisine baktığımızda çocuğun sağlıklı bir biçimde toplumda varlığını sürdürebilmesi adına ebeveynlerinin ya da kendisine bakım sağlayan kişilerin varlığına ihtiyacı olduğu kadar sosyal desteğe de ihtiyaç duymaktadır.
Son zamanlarda gerek sosyal medyadan gerekse sosyal hayatımızın içerisinde sıklıkla karşılaştığımız ya da duyduğumuz, çoğu defa bunu yapanlar için nefret duyduğumuz, bu durumdan de etkilenen küçük yaşta olan çocuğa üzüntü hissetmişizdir. İnsan hayatında derin izler bırakan böylesine çok önemli bir konu olan Çocuklarda Cinsel İstismar olayı ile ilgili bazı notlar paylaşmak istiyorum.
Nedir bu cinsel istismar?
Tanım olarak, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinde yer alan 18 yaşın altında bulunan her birey çocuktur. 1.maddesinde geçen “Bu sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, onsekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır.”
Bir çocuğun yetişkin bir kişi ya da yaşıtları tarafından cinsel amaca yönelik gerçekleştirilen her türlü eylemi içerisine alan geniş bir tanımı kapsamaktadır. Bu durumu gerçekleşmesinde çoğu zaman fiziksel temas bulunurken bazı zamanlarda ise dokunma olmaksızın cinsel istismardan söz etmek mümkündür.
Öncelikle dokunma olmaksızın gerçekleşen cinsel istismar durumlarından bahsetmek istiyorum. Burada söz konusu olan çocuğun cinsel obje olarak (çocuk pornografisi) fotoğraf veya görsel malzeme olarak kullanılmasından bir diğer boyut olan çocuğa, cinsel organ gösterilmesi, cinsel içerikli konuşmalar, ayartıcı şekilde cinsel bilgiler sunma gibi geniş bir spektrumu kapsamaktadır.
Öte yandan dokunmaların varlığıyla karakterize olan cinsel istismardan bahsedecek olursak burada şunu görmekteyiz.
Çocuğa yönelik, yaşıtı veya kendisinden büyük bir yetişkin tarafından çocuğun bedeninin tümüne ya da bir kısmına yönelik çocuğun özel bölgelerine dokunmaların varlığıyla karakterize olabilir. Bu dokunmalar cinsel organlar, göğüs, kalça, oral-jenital bölgeleri kapsamaktadır. Bu dokunmaların cinsel amaçla basit bir dokunmadan cinsel ilişki boyutuna kadar sürdürülmesi ile gerçekleştirilen çocuğa yönelik her türlü cinsel eylemi içerisine aldığını görmekteyiz.
İstismarcılar Kimdir?
Cinsel istismar tanımının ardından istismarcıların genel olarak çocuğun en yakın çevresinde bulunan insanlardan, hiç tanımadığı insanlara varan geniş bir yelpazede bulunduğunu görmekteyiz. İstismarı gerçekleştiren kişilerin bir çocuğun mağdur çocuk ile iletişime geçen yakınları tarafından meydana gelebileceği gibi, örneğin;( ebeveyn, baba, ağabey, amca, dayı, dede ya da yakın çevresinde bulunan ve çocuk ile bir şekilde iletişimde bulunan komşu, tanıdık veya çocuk ile iletişim sağlayan kişiler) tarafından olabileceği bilinmektedir. Diğer bir uç olarak ise çocuğun hiç tanımadığı kişi ya da kişiler tarafından da istismar edildikleri bilinmektedir.
İstismara uğrayan çocukların hayatları boyunca en az bir kez istismara maruz kaldıkları bilinmektedir.
İstismara maruz kalan çocuğun yaşadığı travma istismarcının yakınlığı, kendisine dokunulma durumu(istismarın şekli) ve sıklığı ile doğrudan ilişkili olup, istismarın sıklığı çocukta oluşan travmanın şiddetini arttırmaktadır. İstismarda bulunan kişinin yakınlık derecesi ve istismar sıklığı arttıkça çocuğun yaşamış olduğu istismar durumunun travması da artmaktadır.
İstismar ne zaman ortaya çıkar?
Oyun çağında olan bir çocuğun yakınları tarafından istismar edilmesi durumunda istismar çoğu zaman çok geç ortaya çıkmaktadır. Bunun temel sebebi çocuğun oyun faaliyeti içerisindeyken istismara maruz kalması ve bu durumu bir “oyun olarak “ değerlendirmiş olmasından dolayı yaşandığı bilinmektedir. Kendisine karşı yapılan bu davranışları bir yakını tarafından meydana geldiğinden dolayı çocuk bu durumu yanlış yorumlamak istememekte ve bu durumu istismar olarak değerlendirmemektedir. Diğer bir boyuttan bakılacak olursa istismarcının kendisinde yaratmış olduğu dokunma hissini kaybetmemek için cinsel eylemlerden dolayı aldığı hazzı korumak istemekte ve bu durumu saklama gereksinimi hissetmektedir. İstismarcı çoğu zaman fiziksel güç kullanmaz, ama oyun kullanabilir, hile yapıp çocuğu kandırabilir, çocuk üzerinde korku oluşturabilir. Çocuğu sessiz olması, bu durumu kimseye söylememesi için çeşitli tehdit yollarına başvurabilir. İstismarcılar ikna becerilerini çocuklar üzerinde ustaca taktikler kullanarak çocuğun kendisine bağlanmasını sağlarlar. Bu taktikler genellikle hediyeler alma, para verme, özel aktiviteler ayarlama, gezme gibi birçok çeşitli kafa karıştırıcı planlarını çocuk üzerinde uygularlar ve çocuğun kafasının karışmasına sebep olup bu durumdan faydalanmaya çalışırlar.
Bu durum istismarcının işini kolaylaştırdığı gibi istismarın süresini ve çocuk üzerinden bıraktığı travmayı da arttırmaktadır.
Ne zaman ki çocuk bu durumu fark edip bir şeyler yapmaya çalıştığında istismarcı kişi bu durumu engellemek amaçlı çocuğa karşı tehdit, şantaj, hile, hediyeler alma, para verme gibi bir takım faaliyetlerde bulunup istismarın uzun süreli olmasını hedeflemektedir.
Psikolojik sonuçları
İstismar mağduru bir çocukta yaşamış olduğu travmaya bağlı olarak psikolojik problemlerin varlığı dikkati çekmektedir. Bu psikolojik sorunların başında korku, uyku bozuklukları, kâbuslar, yalnız kalmaktan korkma, içe kapanma, gelecek ile ilgili kaygılar ve öfke patlamaları yaşadıkları bilinmektedir.Bir çok mağdur bu süreçte yoğun bir anksiyete ve depresyon yaşamakta ve bu durum sonucunda ise çaresizlik duygularının gelişmesiyle kendisini değersiz ve utanç kaynağı olarak görmektedir.Bazı durumlarda istismarın uzun süreli etkileri dolayısıyla mağdur çocukta özkıyım(intihar)davranışları,kendine zarar verme davranışları görülebilmektedir. Bununla birlikte gençlik ve yetişkinlik döneminde güven/bağlanma sorunları, cinsel kimlik karmaşası, evlilikten kaçınma, cinsel sorunlar( vajinusmus(ilişkiye girememe), Disparoni (ağrılı cinsel ilişki), cinsel isteksizlik gibi birçok sorunu da beraberinde getirebildiği bilinmektedir.
Bu durum çocuğun ilerleyen yaş dilimlerinde psikolojik problemler yaşamasına ve sosyal ilişkilerinin olumsuz etkilenmesine sebep olmaktadır.
İstismarın genellikle kız çocuklarına yapıldığı yönünde bir kanı bulunmaktadır. Ancak bu durum doğru değildir. İstismar kız çocuklarına yapıldığı kadar erkek çocuklarına yönelik de olabilmektedir. Ancak erkek çocuklarına yapılan istismar çoğu zaman daha geç ortaya çıkmaktadır. Bunun temel sebebi ise erkek çocuklarının bu durumu genellikle saklamaları ve yaşadıkları bu olayı utandıklarından dolayı anlatmak istememeleridir.
Çocuklar neden istismara uğradıklarını anlatmazlar.
Bu durumun birçok sebebi olabilmektedir.
Fiziksel zararlarla tehditler (çocuğun kendisine ya da ailesine yönelik)
Evden atılma korkusu
Kendisine inanılmaması korkusu
Utanma veya suçluluk düşünceleri bunlardan bazılarıdır.
İstismarcı eğer yakın bir tanıdık kişi ya da aile için önemli bir çocuk/kişi ise mağdur çocuk istismarcının problem yaşamasından ceza almasından endişe eder ve evde bulunan diğer bireylerin de durumunun kötü olacağına inanır ve bu durum dolayısıyla kendisini suçlu hissedebilir. Çoğu zaman çocuklar istismara uğramalarının kendi hataları olduğunu düşünerek başlarının derde girmesinden ceza almaktan çekindikleri için bu durumu paylaşmak istemezler.
Küçük yaşta bulunan çocuklar ise dil gelişimleri henüz gerçekleşmediği için bu durumu ifade etme becerileri bulunmayabilir. İstismar oyun faaliyeti içerisinde meydana gelmişse eğer mağdur çocuk bu durumu istismar olarak tanımlayamamaktadır.
İstismara uğrayan çocuklar genellikle bu durumu bir yetişkinle ya da arkadaşıyla paylaşmaktadır. Ancak istismara uğradıklarını ailelerine söylediklerinde çoğu zaman kendilerine inanılmamasından dolayı istismara uğramalarının yanında ailesinden de yeterli desteği görememeleri neticesinde kendilerine kimsenin inanılmayacağını düşünmelerine sebep olmakla birlikte bu durumun istismarın devam etmesine de sebebiyet vermektedir.
Çocuk istismara uğradığını söylerse ne yapılmalı?
Böyle bir durumla karşılaştığınızda ve ya bu durumu hissettiğinizde öncelikle soğukkanlılığınızı korumalısınız. Panik halinde olmanız çocuğu korkmasına neden olup olayı gizlemeye çalışmasına ya da yanlış anlatmasına neden olabilir.
Çocuğunuzla iletişimde bulunmak amacıyla sakin ve kimsenin sizi rahatsız etmeyeceği bir ortamda bulunun. Ona bu yaşadıkları ile ilgili çok fazla soru sormayın ve kendisinin bu olayı anlatması için onu cesaretlendirin ve onu dikkatle dinleyin. Çocuğunuza, asla bu anlattıklarından dolayı onu suçlamayacağınızı bildirin. Her ne yaşanılmış olursa olsun, onun yanında olduğunuzu ve ona destek olacağınızı belirtin. Size bu olayı doğru anlattığı için ona teşekkür edin ve ona desteğinizin tam olacağı ve bu süreçte yalnız bırakmayacağınız için güven verin.
Cinsel İstismar ile İlgili Notlar
• Cinsel İstismar konusundaki suskunluğa son vermek gerekir.
• Ailelerin ve toplumun dikkatinin bu konuya çekilmesine yardımcı olmak gerekir.
• Tüm çocukların cinsel istismara uğrama potansiyelinin olduğunu unutmamamız gerek.
• Toplum içinde en gizli kalan istismar şekli cinsel istismardır.
• Cinsel istismarın çocuk üzerinde uzun süreli, olumsuz psikolojik etkileri vardır.
• Bu tür olaylar hem aileyi, hem de toplumu ilgilendirir.
• Cinsel istismarın sıklığına ve yaygınlığına ilişkin doğru ve tam rakamlar vermek mümkün değildir.
• İstismarcı çocuğu kendi cinsel istekleri doğrultusunda kullanabilmek için, çocuğun karakterini, gereksinimlerini, içinde bulunduğu durumu kendi lehine çevirir.
• Örneğin; çocuğun arkadaşa gereksinimini fark eder ve bunu kullanır.
• Aile içinde ve okulda sorunları olan çocukları seçer.
• İstismarı sürdürebilmek için zaman içinde gözdağı verme, tehdit ve şantaja başvurur.
• Teşhis çok güçtür, çünkü istismar genellikle gizli yapılır ve şahit yoktur.
• Sınırlı kelime dağarcığı olan çocuk olayı anlatamayabilir.
• Her şeye rağmen çocuktan alınan hikaye en güçlü delildir. Buna kesinlikle güvenilmesi gerekir.
• Çocukta, istismar sonrası bir takım davranış bozuklukları ve bazı psikosomatik bozukluklar cinsel istismar şüphesi uyandırmalıdır.
Bu aşamadan sonra olayın adli mercilere ulaştırılması bakımından derhal konu ile ilgili olarak kolluk kuvvetlerini arayarak (155 Polis, 156 Jandarma)yardım talebinde bulunun.
Bu aşamadan sonra adli işlemlerin yerinde ve zamanında yapılabilmesi için adli mercilere destek olmanızda büyük önem taşımaktadır.
İstismar durumunun özellikli bir durum olduğu düşünüldüğünde çocuğa istismar sonrası psikolojik destek ve yaklaşımın da önemli bir yer tuttuğu bilinmektedir. Bu bakımından istismarın Türkiye’de görülme sıklığı göz önünde alındığında bu alanda mevcut çalışan kolluk kuvvetlerinin istismar konusunda asgari özen göstermesine rağmen diğer taraftan uygun olmayan şartlarda mağdur çocuktan yaşadıklarına dair bilgi alınması aşamasında çocuğun bu süreç içerisinde korku yaşamasına ve olayı farklı bir biçimde anlatmak istemesine sebebiyet vermektedir.
Bu bakımdan Türkiye’de Ankara, Samsun, İzmir, Gaziantep, Bursa, Diyarbakır, Adana, Erzurum gibi yaklaşık 13 ilde pilot olarak Çocuk İzlem Merkezleri (çim)çalışmalarını sürdürmektedir. Değişik coğrafi bölgelerde cinsel istismara yönelik çalışmalarını sürdüren ve Adli görüşme alanında mağdur çocukla görüşme teknikleri eğitimi ile yetişmiş psikolog ve Sosyal Hizmet Uzmanları tarafından adli görüşme işlemlerinin çocuğun yüksek yararı gözetilerek sağlıklı ve hızlı bir şekilde adli görüşmesinin gerçekleştirilebildiği merkezler bulunmaktadır. Bu merkezlerde çocuğun yüksek yararının bulunduğu her ayrıntıya dikkat edilmiş bulunulmaktadır.
Bu merkezlerde
Özel olarak ses ve görüntü kaydı yapılabilen aynı zamanda aynanın arkasından izlenme olanağı sunan Adli Görüşme odası
Aynanın diğer tarafında görüşmenin sürecini izleyen Savcı, Avukat, Aile görüşmeci bulunmaktadır.
İstismar mağdurunun gerekli adli muayene işlemlerinin, yaşanılan travmanın etkilerini en aza indirmek amacıyla özel bir muayene odasında gerekli işlemleri yapılmaktadır.
7/24 hizmet vermekte olan bu merkezlerde çocuğun dinlenebilmesi için dinlenme odaları, Çocuk oyun ve ergen bekleme odası, aile bekleme odası, aile görüşme odası bulunmaktadır.
Bu merkezlerin amacı mağdur çocuğun maruz kaldığı olayı bir seferde alanında uzman personel ile birlikte adli süreç ile ilgili ayrıca bir mağduriyet yapılmaması amacıyla kurulmuş olan ve haftanın belirli günleri sağlık kurulu yapılan birim olarak mağdur çocukların hizmetindedir.
Güzel bir gelecek için çocuklarımıza özen gösterelim, onları yargılamadan, suçlamadan sevgiyle kucaklayalım.
10.04.2014
Psikolog Burhan ERGÜN
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Cinsel İstismar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Burhan ERGÜN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Burhan ERGÜN'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
