İşyerinde Ergonomi
ERGONOMİ
Patronlar yapılan işten maksimum verim almak isterler ve bu yüzden de personellerinin hasta olmasını istemezler. Çünkü bu durum ciddi bir işgücü kaybına ve üretkenliğin azalmasına sebep olur.
İşgücü kaybına yol açan en önemli rahatsızlıklar arasında bel ve boyun ağrısı ile sırt ağrıları gelir. Bunda da insanların çalışma ortamları önemli rol oynar. İş yeri ortamının sağlıksız oluşu, kişiye uygun olmaması bunda etkendir. İşte burada ergonomi kavramı ve ergonomi bilimi devreye girerek önem kazanır.
Ergonomi: Kişilerin çalışma ve yaşama ortamlarının en uygun, en sağlıklı ve konforlu hale getirilmesidir. Ergonomide amaç; kaza ve yaralanmaları önlemek, yorgunluğu ve insan vücudunun aşırı kullanımını, işe devamsızlığı, zaman kaybını, kaza ve rahatsızlıklara bağlı tazminatları en alt düzeye indirmek, verimliliği, kaliteyi, güvenliği, konforu ve üretkenliği en üst düzeye çıkarmaktır.
Uygun olmayan çalışma koşulları ve yeteri miktarda dinlenmenin sağlanmadığı durumlarda kas iskelet sisteminde ve gözlerde sorunlar ortaya çıkar.
Vücudumuz sürekli olarak konforu arar. Bu konforu elde etmek içinde mümkün olduğunca az enerji harcamak ister. Az enerji ile maksimum konforu sağladığında da sağlıklı olur. Vücudumuz, konforu bozulduğunda tekrar bu konforu arama yoluna gider. Konforuna ulaşmak için maksimum enerji kullanması gerekse de onu gerçekleştirir. Maksimum enerji ile konfora ulaşmaya çalıştığı zamanda omurga hastalıkları ve sırt ağrısı gibi sorunlar ortaya çıkmaya başlar.
İş yerinde her şeyden önce çalışan personelin sağlıklı olması ve mutluluğu önemlidir. Sağlıklı ve mutlu personelden verimli bir çalışma bekleyebiliriz. İnsanlar, eve ve uykuya ayırdığı zamandan daha fazlasını işyerlerine ayırırlar. Dolayısı ile iş yerindeki konforları önem kazanmaktadır. Ofisteki çalışma ortamı eklemler, kaslar ve postür üzerinde doğrudan etkilidir. Bütün gün ofis ortamındaki yanlış duruş pozisyonumuzun zamanla ciddi eklem ve kas hastalıklarına yol açabileceğini unutmamak gerekir.
Masa ve bilgisayar başında uzun süre çalışanlarda gün sonunda boyun, omuz, el bileği, sırt bölgesinde ağrı, hareket kısıtlılığı ve uyuşma gibi yakınmalar sık görülür. İş başarısını ve performansı düşüren bu durum bazı ergonomi kurallarının uygulanması ile en aza düşürülebilir.
İş yeri ortamındaki stres, fiziksel çalışma zorlukları, personel üzerinde ciddi yorgunluğa sebep olur. Yorgunluk da personelin performansında ve üretkenliğinde düşüşe sebep olur. Yorgunluk dikkat eksikliğine, üretkenliğin düşmesine, performans düşüklüğüne ve beraberinde iş yeri kazalarına sebep olur. Yorgunluğun sebepleri arasında çalışma ortamındaki zorluklar, yeterli mola verilmemesi ve dinlenme süresinin azlığı sayılabilir.
Personelin yapılan iş ile ilgili bilgi eksikliği mental yorgunluğa sebep olur. Çalışma süresinin uzun olması, ışıklandırma, gürültü, araçların tasarımı ve personele uyumu da fiziksel yorgunluğa sebep olur. Yorgunluk kas dokularında laktik asit birikimine ve kastaki glukojenin azalmasına sebep olur. Bunun sonucunda personelin verimliği azalır, çalışma kapasitesi düşer, eklem ve kas ağrıları başlar. Bu sefer de ağrılara bağlı olarak personelin alacağı izinler, mola ve dinlenme süreleri uzun tutulacak ve dolayısı ile üretkenliği azaltacaktır.
Yorgunluğun azaltılmasında fiziksel ve mental dinlenmenin sağlanması gerekir. Bunun için de yeteri kadar mola verilmeli, iş yerinde aşırı yorgunluğa sebep olan araçlarla ilgili düzenlemeler yapılmalıdır. Böylece besin ögelerinin kas ve dokulara yeniden dağılımı ve metabolik atıkların uzaklaştırılması sağlanır, vücudun kendini toparlaması sağlanarak verimlilik arttırılır.
Yorgunluğun nedenleri
-Olumsuz çevre koşulları
-Performans düzeyinin üzerinde fiziksel ve mental efor
-Biyolojik ritim
-Sorumluluklar, kaygı ve çelişkiler
-Kötü beslenme
-Dinlenme süresinin yeterli olmaması
-Ağrı ve hastalıklar
İş yerinde ne gibi düzenlemeler yapılmalıdır?
-Çalışılan yerin iyi düzenlenmesi (Çalışma alanı, makineler, göstergeler, kontroller, masa ve sandalyelerin kişiye özel ayarlarının yapılması vb.)
-İş çevresinin analizi ve düzenlenmesi (Ses, gürültü, aydınlatma, titreşim, iklim monitör, klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi vb.)
-İşin kapsamı, çalışma ve dinlenme süreleri iyi ayarlanmalıdır.
-Kişinin yaşına, cinsiyetine, engelli olma durumuna, öğrenme kapasitesine veya işe yatkınlığına uygun işlerde çalıştırılmalıdır.
-Yapılan işlerde kişisel hatalar en aza indirgenecek şekilde olmalıdır. Bunda işe uygun personel seçimi, gerekli uyaranların uygun yerlerde bulunması önemlidir.
-İş yerinde öğrenme kolay ve hızlı olmalıdır. Anlatımlar görev ve sorumluluklar basit şekilde ve uygulamalı şekilde anlatılmalıdır.
-İş yerinde personel ihtiyaç duyduğu malzemelere kolay ulaşabilmelidir. Birbirleri ile işbirliği içinde olması gereken personellerin diyaloğu ve işbirliği rahat sağlanabilir şekilde olmalıdır.
-Zorlanma düzeyi mesai süresi boyunca sürdürülebilir olmalıdır.
-İnsan, sistem içinde bulunmaktan hoşnut olmalıdır.
-İnsanın iş kazası ve meslek hastalığına uğrama riski az olmalıdır.
-Tehlike anında hızla yer değiştirmek mümkün olmalıdır.
-İnsanın yüklenme sınırı, yaş, cinsiyet, engelli olup olmama gibi durumları göz önüne alınarak belirlenmelidir.
Neler yapılabilir?
-Ofis egzersizleri
-Bel ağrılarına karşı koruyucu ergonomik ilkeler
Ofis düzeninde yapılan hatalar
1) Ofis ortamında havalandırmanın iyi olmaması, klimanın sürekli açık olması. Göz kuruluğuna, gözde yanma ve kamaşmaya sebep olur. Özellikle lens kullanan kişilerde klimalı ortamlar göz enfeksiyonuna uygun zemin hazırlar. Akciğer rahatsızlıklarına, soğuk algınlığına, deri hastalıklarına, deri döküntülerine ve alerjik duyarlılığın artmasına neden olur.)
2) Bilgisayar karşısında geçirilen sürenin uzun olması. Bilgisayar monitörlerinden yayılan negatif yüklü partiküller, gözlerde konjonktivite neden olur. Kollarda uyuşmaya, omuz, boyun ve sırt ağrılarına neden olur. Monitörden yayılan negatif enerji, yorgunluğa neden olur.
3) Çalışma alanının önünde ışık kaynağı (pencere, lamba, yansıtıcı vs.) oluşu.
(Çalışma alanı yanlış aydınlatıldığı için gözlerde kamaşma ve göz rahatsızlıkları, baş ağrısına sebep olur. Monitörün titremesi, renk ayarının iyi olmaması, ekranı görmede zorlanma ve konsantrasyon eksikliğine sebep olur. Miyop astigmat gibi göz rahatsızlıklarının artmasına sebep olur.
Işık kaynağının karşıdan yani bilgisayar tarafından gelmemesi sağlanmalı ve kişinin monitörle mesafesinin ortalama 60-70 cm kadar olmasına dikkat edilmelidir. Omuz ve kol destekliği uygun olmalıdır. Monitörün üst ucu göz seviyesinden 30 derece kadar aşağıda olmalıdır. Monitör çapraz durmamalı, personel müşteri ile çapraz konumda konuşur vaziyette olmamalıdır. 20 dk aralıklarla gözler ekrandan ayrılıp uzakta bir noktaya odaklanmalı, 10–15 sn. gözler kapatılıp dinlendirilmelidir. Sık sık göz kırpma işlemi yapılmalıdır. Monitörün temiz tutulmasına özen gösterilmelidir. Ekranda çok küçük karakterler kullanılmamalıdır. Ekran kontrastı gözü yormayacak şekilde ayarlanmalıdır. Monitörden gelen kimi zararlı ışınları önlemek için ekran filtresi kullanılmalıdır.
Oturma sırasında vücudun uygun duruşu
-Baş nötral pozisyonda tutulmalıdır.
-Kişi tüm alanlara rahatlıkla ulaşabilmeli ve bu sırada vücudu eğilip bükülmemelidir.
-Oturma postürü sürekli değiştirilmelidir.
Patronlar yapılan işten maksimum verim almak isterler ve bu yüzden de personellerinin hasta olmasını istemezler. Çünkü bu durum ciddi bir işgücü kaybına ve üretkenliğin azalmasına sebep olur.
İşgücü kaybına yol açan en önemli rahatsızlıklar arasında bel ve boyun ağrısı ile sırt ağrıları gelir. Bunda da insanların çalışma ortamları önemli rol oynar. İş yeri ortamının sağlıksız oluşu, kişiye uygun olmaması bunda etkendir. İşte burada ergonomi kavramı ve ergonomi bilimi devreye girerek önem kazanır.
Ergonomi: Kişilerin çalışma ve yaşama ortamlarının en uygun, en sağlıklı ve konforlu hale getirilmesidir. Ergonomide amaç; kaza ve yaralanmaları önlemek, yorgunluğu ve insan vücudunun aşırı kullanımını, işe devamsızlığı, zaman kaybını, kaza ve rahatsızlıklara bağlı tazminatları en alt düzeye indirmek, verimliliği, kaliteyi, güvenliği, konforu ve üretkenliği en üst düzeye çıkarmaktır.
Uygun olmayan çalışma koşulları ve yeteri miktarda dinlenmenin sağlanmadığı durumlarda kas iskelet sisteminde ve gözlerde sorunlar ortaya çıkar.
Vücudumuz sürekli olarak konforu arar. Bu konforu elde etmek içinde mümkün olduğunca az enerji harcamak ister. Az enerji ile maksimum konforu sağladığında da sağlıklı olur. Vücudumuz, konforu bozulduğunda tekrar bu konforu arama yoluna gider. Konforuna ulaşmak için maksimum enerji kullanması gerekse de onu gerçekleştirir. Maksimum enerji ile konfora ulaşmaya çalıştığı zamanda omurga hastalıkları ve sırt ağrısı gibi sorunlar ortaya çıkmaya başlar.
İş yerinde her şeyden önce çalışan personelin sağlıklı olması ve mutluluğu önemlidir. Sağlıklı ve mutlu personelden verimli bir çalışma bekleyebiliriz. İnsanlar, eve ve uykuya ayırdığı zamandan daha fazlasını işyerlerine ayırırlar. Dolayısı ile iş yerindeki konforları önem kazanmaktadır. Ofisteki çalışma ortamı eklemler, kaslar ve postür üzerinde doğrudan etkilidir. Bütün gün ofis ortamındaki yanlış duruş pozisyonumuzun zamanla ciddi eklem ve kas hastalıklarına yol açabileceğini unutmamak gerekir.
Masa ve bilgisayar başında uzun süre çalışanlarda gün sonunda boyun, omuz, el bileği, sırt bölgesinde ağrı, hareket kısıtlılığı ve uyuşma gibi yakınmalar sık görülür. İş başarısını ve performansı düşüren bu durum bazı ergonomi kurallarının uygulanması ile en aza düşürülebilir.
İş yeri ortamındaki stres, fiziksel çalışma zorlukları, personel üzerinde ciddi yorgunluğa sebep olur. Yorgunluk da personelin performansında ve üretkenliğinde düşüşe sebep olur. Yorgunluk dikkat eksikliğine, üretkenliğin düşmesine, performans düşüklüğüne ve beraberinde iş yeri kazalarına sebep olur. Yorgunluğun sebepleri arasında çalışma ortamındaki zorluklar, yeterli mola verilmemesi ve dinlenme süresinin azlığı sayılabilir.
Personelin yapılan iş ile ilgili bilgi eksikliği mental yorgunluğa sebep olur. Çalışma süresinin uzun olması, ışıklandırma, gürültü, araçların tasarımı ve personele uyumu da fiziksel yorgunluğa sebep olur. Yorgunluk kas dokularında laktik asit birikimine ve kastaki glukojenin azalmasına sebep olur. Bunun sonucunda personelin verimliği azalır, çalışma kapasitesi düşer, eklem ve kas ağrıları başlar. Bu sefer de ağrılara bağlı olarak personelin alacağı izinler, mola ve dinlenme süreleri uzun tutulacak ve dolayısı ile üretkenliği azaltacaktır.
Yorgunluğun azaltılmasında fiziksel ve mental dinlenmenin sağlanması gerekir. Bunun için de yeteri kadar mola verilmeli, iş yerinde aşırı yorgunluğa sebep olan araçlarla ilgili düzenlemeler yapılmalıdır. Böylece besin ögelerinin kas ve dokulara yeniden dağılımı ve metabolik atıkların uzaklaştırılması sağlanır, vücudun kendini toparlaması sağlanarak verimlilik arttırılır.
Yorgunluğun nedenleri
-Olumsuz çevre koşulları
-Performans düzeyinin üzerinde fiziksel ve mental efor
-Biyolojik ritim
-Sorumluluklar, kaygı ve çelişkiler
-Kötü beslenme
-Dinlenme süresinin yeterli olmaması
-Ağrı ve hastalıklar
İş yerinde ne gibi düzenlemeler yapılmalıdır?
-Çalışılan yerin iyi düzenlenmesi (Çalışma alanı, makineler, göstergeler, kontroller, masa ve sandalyelerin kişiye özel ayarlarının yapılması vb.)
-İş çevresinin analizi ve düzenlenmesi (Ses, gürültü, aydınlatma, titreşim, iklim monitör, klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi vb.)
-İşin kapsamı, çalışma ve dinlenme süreleri iyi ayarlanmalıdır.
-Kişinin yaşına, cinsiyetine, engelli olma durumuna, öğrenme kapasitesine veya işe yatkınlığına uygun işlerde çalıştırılmalıdır.
-Yapılan işlerde kişisel hatalar en aza indirgenecek şekilde olmalıdır. Bunda işe uygun personel seçimi, gerekli uyaranların uygun yerlerde bulunması önemlidir.
-İş yerinde öğrenme kolay ve hızlı olmalıdır. Anlatımlar görev ve sorumluluklar basit şekilde ve uygulamalı şekilde anlatılmalıdır.
-İş yerinde personel ihtiyaç duyduğu malzemelere kolay ulaşabilmelidir. Birbirleri ile işbirliği içinde olması gereken personellerin diyaloğu ve işbirliği rahat sağlanabilir şekilde olmalıdır.
-Zorlanma düzeyi mesai süresi boyunca sürdürülebilir olmalıdır.
-İnsan, sistem içinde bulunmaktan hoşnut olmalıdır.
-İnsanın iş kazası ve meslek hastalığına uğrama riski az olmalıdır.
-Tehlike anında hızla yer değiştirmek mümkün olmalıdır.
-İnsanın yüklenme sınırı, yaş, cinsiyet, engelli olup olmama gibi durumları göz önüne alınarak belirlenmelidir.
Neler yapılabilir?
-Ofis egzersizleri
-Bel ağrılarına karşı koruyucu ergonomik ilkeler
Ofis düzeninde yapılan hatalar
1) Ofis ortamında havalandırmanın iyi olmaması, klimanın sürekli açık olması. Göz kuruluğuna, gözde yanma ve kamaşmaya sebep olur. Özellikle lens kullanan kişilerde klimalı ortamlar göz enfeksiyonuna uygun zemin hazırlar. Akciğer rahatsızlıklarına, soğuk algınlığına, deri hastalıklarına, deri döküntülerine ve alerjik duyarlılığın artmasına neden olur.)
2) Bilgisayar karşısında geçirilen sürenin uzun olması. Bilgisayar monitörlerinden yayılan negatif yüklü partiküller, gözlerde konjonktivite neden olur. Kollarda uyuşmaya, omuz, boyun ve sırt ağrılarına neden olur. Monitörden yayılan negatif enerji, yorgunluğa neden olur.
3) Çalışma alanının önünde ışık kaynağı (pencere, lamba, yansıtıcı vs.) oluşu.
(Çalışma alanı yanlış aydınlatıldığı için gözlerde kamaşma ve göz rahatsızlıkları, baş ağrısına sebep olur. Monitörün titremesi, renk ayarının iyi olmaması, ekranı görmede zorlanma ve konsantrasyon eksikliğine sebep olur. Miyop astigmat gibi göz rahatsızlıklarının artmasına sebep olur.
Işık kaynağının karşıdan yani bilgisayar tarafından gelmemesi sağlanmalı ve kişinin monitörle mesafesinin ortalama 60-70 cm kadar olmasına dikkat edilmelidir. Omuz ve kol destekliği uygun olmalıdır. Monitörün üst ucu göz seviyesinden 30 derece kadar aşağıda olmalıdır. Monitör çapraz durmamalı, personel müşteri ile çapraz konumda konuşur vaziyette olmamalıdır. 20 dk aralıklarla gözler ekrandan ayrılıp uzakta bir noktaya odaklanmalı, 10–15 sn. gözler kapatılıp dinlendirilmelidir. Sık sık göz kırpma işlemi yapılmalıdır. Monitörün temiz tutulmasına özen gösterilmelidir. Ekranda çok küçük karakterler kullanılmamalıdır. Ekran kontrastı gözü yormayacak şekilde ayarlanmalıdır. Monitörden gelen kimi zararlı ışınları önlemek için ekran filtresi kullanılmalıdır.
Oturma sırasında vücudun uygun duruşu
-Baş nötral pozisyonda tutulmalıdır.
-Kişi tüm alanlara rahatlıkla ulaşabilmeli ve bu sırada vücudu eğilip bükülmemelidir.
-Oturma postürü sürekli değiştirilmelidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "İşyerinde Ergonomi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Fzt.Dursun SUMER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Fzt.Dursun SUMER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
