2007'den Bugüne 92,307 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Şaşılık (Strabismus)
MAKALE #12733 © Yazan Dr.Şeyda ATABAY YILDIZ | Yayın Haziran 2014 | 6,522 Okuyucu
Şaşılık (Strabismus)

Şaşılık; gözlerin bakış pozisyonunun bir doğrultuda olmayıp, her iki görsel ekseninin farklı yönlere doğru kaymış olması ve tek bir noktada çakışamıyor olması halidir.
Sık görülür, yaklaşık çocukların %4′ünü etkiler ancak erişkinlerde de gelişebilir.
Gözde kayma olduğunda ise iki gözden gelen görüntü beyinde iki farklı görüntü ortaya çıkacağından, beyin kayan gözden gelen görüntüyü baskılayacaktır bu da derinlik hissinde ve her iki gözle sağlanan görüşte azalmaya sebep olacaktır. Erişkinlerde ise kayan gözden gelen görüntünün baskılanması artık yapılamadığından çift görme şikayeti ortaya çıkar.

Hayatın ilk 6 ayı içinde ortaya çıkan şaşılıklara ’’infantil şaşılıklar’’denilir.Bu tip kaymalara önceleri konjenital ezotropya denilmekteydi,ancak gerçekte doğumdan itibaren olmadığı için infantil terimi son yıllarda daha çok kabul görmüştür.
Yeni doğanda çoğu zaman gözler paralel değildir,gözlerde içe ve dışa kaymalar gözlenir.Bu nedenle bu dönemde kaymanın tespit edilmesi zordur.
Genellikle gözlerin pozisyonu 3.ayda sabit hale gelir.Bu dönemde anne çocuğun gözünün kaydığını ifade ediyorsa bu durum mutlaka değerlendirilmelidir. Ayrıca katarakt, göz tümörleri veya nörolojik hastalıklarda şaşılık ile kendini gösterebileceğinden mutlaka uzman bir göz hekimine danışılmalıdır.


Aile öyküsünde; ailede göz problemi olan var mı, yüksek derecede gözlük, kayma, görme azlığı gibi problemlerin varlığı sorgulanır.
Hamileliğin normal geçip geçmediği, geçirilen ateşli, döküntülü hastalıklar (viral hastalıklar), alınan ilaçlar, bebeğin term olup olmadığı sorgulanmalıdır (Prematür retinopatisi açısından). Kaymanın nasıl fark edildiği, sürekli olup olmadığı, kaç yaşından beri olduğu, bir tek gözünde mi yoksa zaman zaman her iki gözde de gözlenip gözlenmediği, herhangi spesifik bir olay sonrasında gelişip gelişmediği, örneğin travma, konvülziyon gibi bir olaydan sonra mı fark edildiği önemlidir. Ve daha önce kayma için herhangi bir tedavi yapılıp yapılmadığı, varsa gözlüklerinin numaraları, kapama ya da cerrahi tedavi olup olmadığı bilinmelidir.

Öncelikle görme keskinliği her iki gözden ayrı ayrı ölçülmelidir, Üç yaşından önce çocuklar genellikle E eşeline koopere olamazlar, bu yaş grubunda resimli görme eşelleri kullanılabilir eğer çocuğun yaşı net bir görme keskinliği ölçümüne izin vermiyorsa, çocuğun herhangi bir nesneye foveasıyla bakıp fikse edip edemediği ve bu fiksasyonun sürekli olup olmadığı, daha sonra hareket halindeki nesneyi izleyip izleyemediği değerlendirilmelidir.

Artık gelişen teknoloji ile daha önce göz refraksiyon ölçümünde zorlandığımız bebeklerde plusoptix gibi gelişmiş cihazlarla çok daha rahat ölçümler alabilmekteyiz. Ayrıca plusoptix cihazlarının video özelliği sayesinde göz hareketlerini ve optik akstan sapmaları daha rahat inceleyip daha kolay tanı koymaktayız. Bu cihaz 1 aylıktan itibaren çocuklarda refraksiyon ölçümünde şaşılık ölçümünde kullanılabilmektedir. Göz tembelliği konusunda, optik aks kesafetleri konusunda bize ön bilgiler sunabilmektedir.

Eğer bir görme yollarındaki bir patolojiden şüpheleniyorsak VEP (Visual evoked potential) -görsel uyarılmış potansiyel- testi yapılabilir. Bu testte bir flaş uyarana karşılık meydana gelen oksipital korteks aktivitesi kaydedilir.

Kaymanın niteliği, içe mi dışa mı doğru olduğu, sürekli mi intermittan mı olduğu değerlendirilmelidir. Şaşılıklara sıklıkla göz hareketi patolojileri eşlik eder bu nedenle göz hareketleri değerlendirilmelidir. Kaymanın derecesi prognoz ve tedavi yaklaşımı açısından önemlidir bu nedenle kayma derecesi ölçülmelidir.

Kaymanın ölçülmesi için, pratik olması ve fazla hasta kooperasyonu gerektirmemesi nedeniyle Hirschberg testi kolaylıkla uygulanabilir. Bu testte bir fener ışığı gözlere tutulur ve ışığın korneadan yansımasına bakılır, bu yansıma bize görsel eksenin nerede olduğunu gösterir. Ancak bu test bazı durumlarda yanıltıcı sonuçlar verebilir, örneğin kısa interpupiller mesafe, negatif kappa açısı yani ışık reflesinin nazalde olması, (yüksek miyopi, ektopik fovea) gibi nedenlerle psödoezotropya (yalancı ezotropya); geniş interpupiller mesafe ve pozitif kappa açısı yani ışık reflesinin temporalde olması nedeniyle psödoekzotropya (yalancı ekzotropya) saptanabilir.
Göz dibi bakısı yapılmalı ve siklopleji yapılarak refraksiyon ölçülmelidir.

Şaşılığın tam olarak nedeni bilinmemektedir. Fonksiyonel, nörolojik veya kaslardaki yapısal bozukluklar ve dengesizlik kaymaya neden olur. Gözü hareket ettiren kaslardaki dengesizlikler, bu kasları kontrol eden beyin merkezlerinin etkilendiği serebral palsi, Down sendromu, hidrosefali gibi hastalıklar ya da gözü etkileyen katarakt, glokom veya travma gibi durumlar gözlerin paralelliğini bozarak kaymaya neden olabilir. Daha çok kabul gören immatür visuel sistemdir.Buna göre çeşitli şaşılığa neden olan bazı faktörler, sensoryel olarak normal fakat gelişmemiş ve fonksiyonel olarak yetersiz olan vizuel sistemi etkiler. .İnfantil ezotropyanın etiyolojisi konusunda farklı görüşler vardır. Otozomal resesif geçiş çoğunlukta olmak üzere otozomal dominantta olabileceği bulunmuş. Ayrıca bu çocukların ebeveynlerinde de monofiksasyon sendromunun sık görüldüğü bulunmuş.

Kaymanın ilk belirtisi gözlerin aynı noktaya odaklanmamasıdır ancak güneşte bir gözünü kapama, kafasını eğerek veya döndürerek bakma gibi bulgularda kaymanın sonucu olabilir.

Bebeklik dönemi veya okul öncesi dönemde her çocuk muhtemel göz problemleri (şaşılık, göz tembelliği, kırma kusurları veya katarakt, glokom, göz içi tümörler gibi) için muayene olmalıdır. Halk arasında yanlış inanış olarak bebeklikte olan kaymanın büyümekle zamanla düzeleceği düşünülmektedir, ancak bu hatalıdır şaşılık hiçbir zaman büyümekle kendiliğinden düzelmez. Ancak çocuklarda burun kökünün geniş olduğu ve kayma olmadığı halde kayma varmış gibi görünüme yol açan yalancı şaşılık dediğimiz durumlarda zamanla burun kemiğinin gelişmesi ile kayma görünümü düzelmektedir bu da yanlış olarak kaymanın düzeldiğini düşündürmektedir. Böyle durumlarda ayırıcı tanı ve doğru teşhis için mutlaka göz doktoru görmelidir.

Ayrıca ailede şaşılık veya göz tembelliği olan kişiler varsa çocuk mutlaka 1-2 yaşında göz doktoruna gösterilmelidir. Bunun dışında her çocukta 3 yaşına dek göz muayenesi yapılmalıdır.

Kaymanın başlangıç yaşı ile ilgili bilgi annenin ve ailenin vereceği ifadeye bağlıdır. Daha önce de ifade edildiği gibi infantil şaşılıklarda kayma altı aydan önce görülür. Bazı hastalara da hekim tarafından yanlış olarak yalancı şaşılık tanısı konulur. Bu hastalarda kayma daha sonra tesbit edilir.
Kayma açısı genellikle 30PD veya daha fazladır. Kayma miktarı daha az olabilir,fakat bu durum çok sık gözlenmez.
Refraksiyon kusuru genellikle çocuğun yaşı için normal olarak bulunur.(yaklaşık +1.50D) Yaptılan çalışmalarda refraksiyon dağılımını %5-6 miyop, %46.4 az hipermetrop(+2.00D) ,%41.8 orta hipermetrop(+2.00-5.00D), %6.4 yüksek hipermetrop olarak tespit etmiştir. Kayma miktarı ile refraksiyon derecesi paralel değildir.

Ambliyopi şaşılık hastalarında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Ambliyopi halk arasında göz tembelliği olarak bilinen durum; Gözün ya da görsel yolların organik bir bozukluğu olmadan görme keskinliğinde meydana gelen düşüklüktür.
İnfantil ezotropyada ambliyopi sıktır, ağır ambliyopi nadirdir. ve erken tedavi edilmelidir.

Esas tedavi cerrahidir.Tedavide temel olan ambliyopinin önlenmesi ve binoküler görmenin sağlanmasıdır.Cerrahiden önce yapılması gerekenler;

1.Refraksiyonun düzeltilmesi:Normalde yenidoğanlar +2.00 D hipermetropturlar.Çocuklarda 2 yaşına kadar akomodasyon tam gelişmemiştir,infantil esotropya da bazı hastalarda erken başlayan akomodasyon nedeniyle yakında büyük açılı kayma olabilir.Bu nedenle infantil ezotropyada +2.00D ve daha fazla hipermetropi cerrahiden önce tam tashihle düzeltilmelidir. Refraksiyonun düzeltilmesi kayma açısını bir miktar etkileyebilir.
2. Ambliyopi varsa veya şüpeleniliyorsa kapama tedavisi yapılır.Bu yaş grubunda kapama hiçbir zaman 1 saatten fazla olmamalıdır.
Kapama; süresi hastanın yaşına ve ambliyopinin derinliğine göre ayarlanır. Genelde 9-10 yaşına kadar yapılan kapamalar etkilidir, daha ileri yaşlarda etkisi gösterilememiştir.

3.Penalizasyon (cezalandırma) tedavisi: İyi gören göze atropin damlatılarak siklopleji yapılır yani görmesi bir miktar bozulur.Genellikle orta şiddetli ve kapamaya koopere olmayan hastalarda uygulanır.

4.CAM tedavisi

5.Akomodatif veya diğer kazanılmış ezotropyalardan farklı olarak infantil esotropyada binoküler fonksiyonların kazanılabilmesi için erken cerrahi gereklidir. Özellikle 2 yaşından önce yapılacak cerrahinin önemi infantil ezotropya tedavisinde yerleşmiş bir görüştür.

Eğer hastada bu kriterler tam olarak değerlendirilebiliyorsa cerrahinin geciktirilmesi için hiçbir neden yoktur. Erken çocuklukta şaşılığın ihmali ciddi sorunlar doğurur. Geciktirilen operasyonlarda duyusal bozuklukların yanında extraoküler kaslarda sekonder değişiklikler ,konjonktiva ve tenonda büzülme,hacminde küçülme gibi patolojik değişiklikler görülür.

Lateral rektus kası gelişimini tamamlamadığından henüz fonksiyon yapan bir kas değildir,dolayısıyla rezeksiyon yapılmasının herhangi bir yararı yoktur.Aynı zamanda bırakılan lateral rektus kası gerekli olduğunda sekonder cerrahi müdahalede kullanılabilir.

Genel olarak bimedial geriletmenin daha iyi sonuç verdiğini bilinmektedir. Bimedial rektus geriletmesinin daha tatmin edici cerrahi sonuç verdiği ve daha az ilave cerrahi gerektirdiği fakat konsekütif ekzotropyaya daha sık rastlandığı sonucuna varmışlar.


Tedavide amacımız görme gelişimini olumsuz etkilenmeden her iki gözün bir arada kullanılarak gelişiminin sağlanmasıdır. Detaylı bir göz muayenesinin ardında kaymanın sebebine göre tedavi planlanır. Tedavi için eşlik eden kırma kusuru varsa gözlük verilmesi ile kayma düzeltilebilir. Cerrahi ile gözlerin paralelliğinin sağlanması iki gözün bir arada kullanılmasını ve derinlik hissi kazanılmasını sağlayacaktır. Cerrahi girişim lazerle yapılmaz, gözün etrafındaki kasların yerleri değiştirilerek gözün pozisyonu ayarlanır.
- Şaşılık tedavisi ne kadar erken dönemde yapılırsa başarısı o denli yüksek olur. Ancak erişkin dönemde olan şaşılıklarda ya da daha önce tedavi yapılmamış erişkinlerde de cerrahi tedavi ile özellikle çevre görüşte artış sağlanabilir.
- Cerrahi tedavi gözlük veya kapamanın alternatifi değildir cerrahi sonrası da gözlük ve kapama tedavisi devam edebilir.

Şaşılık için risk faktörleri nelerdir?

Şaşılık toplumda % 2-4 oranında görülmektedir ancak bazı çocuklarda şaşılık gelişme riski daha yüksektir. Bu faktörler şöyle sıralanabilir;

1. Aile bireylerinde şaşılık öyküsünün bulunması, ne kadar çok kişide ve kuşakta şaşılık varsa olasılık artar.
2. Erken doğum, zor doğum veya düşük doğum ağırlığı olması, küvezde kalma, oksijen tedavisi öyküsü
3. İki göz arasında numalarda asimetri (anizometropi) olması veya yüksek hipermetropi
4. Hidrosefali (Beyinde su toplanması)
5. Serebral palsili ve doğum travması geçirmiş çocuklar
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Şaşılık (Strabismus)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Şeyda ATABAY YILDIZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Şeyda ATABAY YILDIZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Şeyda ATABAY YILDIZ Fotoğraf
Dr.Şeyda ATABAY YILDIZ
İzmir
Doktor "Göz Hastalıkları"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi2 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Şeyda ATABAY YILDIZ'ın Makaleleri
► Bebeklerde Şaşılık Op.Dr.Süleyman Mesut KARAATLI
► Çocuklarda Göz Muayenesi ve Şaşılık Op.Dr.Süleyman Mesut KARAATLI
► Çocuklarda Diğer İçe Şaşılık Türleri Op.Dr.Süleyman Mesut KARAATLI
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Şaşılık (Strabismus)' başlığıyla benzeşen toplam 5 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


07:22
Top