Öğrenme Stratejileri
ÖĞRENME STRATEJİLERİ
Öğrenme stratejisi en yalın tanımıyla bireyin kendi kendine öğrenmesini kolaylaştıran tekniklerden her biridir (Weinstein ve Mayer, 1986) Öğrenme stratejileri belleğe yerleştirme,geri getirme gibi bilişsel stratejileri ve bilişsel stratejileri yönlendirici bilişötesi süreçlerini kapsayan, öğrenenin öğrenmesini etkileyen, öğrenen tarafından kullanılan davranış ve düşünme süreçlerine işaret etmektedir (Arends, 1997). Öğrenme stratejileriyle, öğrencinin bilgiyi işleyerek kalıcı biçimde öğrenmesi amaçlanmaktadır.
Öğrenme Stratejileri konusunda farklı sınıflandırmalar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Gagne ve Driscoll
1) Dikkat stratejileri
2) Kısa süreli belleği geliştirme stratejileri
3) Kodlamayı artırma stratejileri
4) Geri getirmeyi artırma stratejileri
5) İzleme- yöneltme stratejileri
Richard Mayer
1) Temel öğrenme durumları için tekrarlama stratejileri
2) Karmaşık öğrenme durumları için tekrarlama stratejileri
3) Temel öğrenme durumları için anlamlandırma stratejileri
4) Karmaşık öğrenme durumları için anlamlandırma stratejileri
5) Temel öğrenme durumları için örgütleme stratejileri
6) Karmaşık öğrenme durumları için örgütleme stratejileri
7) Kavramayı izleme stratejileri
8) Duyuşsal ve güdüsel stratejiler.
Senemoğlu (1997: 562-579*) öğrenme stratejilerini içsel süreçlere göre ele almış ve altı grupta
açıklamıştır:
1. Dikkat stratejileri : Anahtar sözcüklerin ya da temel fikirlerin altını çizme ve metin kenarına not alma
2. Kısa süreli bellekte depolamayı artıran stratejiler : Zihinsel (örtük) tekrar ve gruplama stratejileri
3. Anlamlandırmayı (Kodlamayı) güçlendirici stratejiler : Örtük ve Açık Tekrar,kodlama -Anlamlandırma , Eklemleme, Örgütleme, Bellek Destekleyicilerle Destekleme
4. Geri getirmeyi (Hatırlamayı) artırıcı stratejiler : Bu işlemin yapılabilmesi için ipuçlarının ve diğer bilgilerin kullanılarak geri getirilmesi istenen bilginin yeniden canlandırılması gerekmektedir.
5. Güdülemeyi artırıcı stratejiler : Öğrencinin duygusal ve güdüsel engelleri ortadan kaldırmasında kullandığı stratejilere duyuşsal stratejiler ya da güdüleme stratejileri adı verilmektedir.
6. Yürütücü biliş stratejileri : Öğrenme hedeflerini oluşturmalarını, bu hedeflerin ne derece gerçekleştiğini değerlendirmelerini ve bu hedeflere ulaşmak için kullanılan stratejileri yerine göre değiştirmelerini kapsar.
*İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
Öğrenenin Aktif Olduğu Grupla Uygulanabilecek Yöntem ve Teknikler
1-Örnek Olay: Kişiler örnek olaylar üzerinde çalıştıktan ve çözüm önerileri ürettikten sonra çözüm önerileri üzerinde küçük grup ya da büyük grup tartışması yapılır. Böylece benzer bir durum söz konusu olduğunda nasıl davranılması gerektiğine ilişkin kavrayış sağlanır. Bu teknik; analiz yapma, problem çözme, eleştirel düşünme ve akıl yürütme gibi üst düzey becerilerin gelişmesine de katkı sağlar. Örneğin, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık öğrencilerine sunulacak örnek olay çalışmasının içeriği; “Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri” dersinin konuları ile ilgili doğru ve yanlış bilgileri içeren X Psikolojik danışman kişisinin danışmanlık becerilerini anlatan bir öykü olabilir ve öğrencilerden bu öyküde X kişisinin doğru ve yanlış davranışlarını analiz etmeleri ve bu davranışların nasıl olması gerektiği konusunda bir tartışma yürütmeleri istenerek dersin konusunu öğrenmeleri sağlanabilir.
2- Tartışma : Bir konunun üzerinden birden fazla kişinin karşılıklı fikir alışverişinde bulunması ve birbirlerini dinlemesi şeklinde incelenmesidir. Tek doğrusu olmayan soru ve problemlerde; bir film, gösteri, gözlem ya da deney sırasında ya da sonrasında rahatlıkla kullanılabilir. Örneğin, Sinema Televizyon bölümü öğrencilerine bir filmin teknik unsurları ile ilgili o filmi izledikten sonra tartışma yapmaları sağlanarak kaçırdıkları unsurları yakalamaları ve bilmediklerini kendi sınıf arkadaşları sayesinde de öğrenme imkanı sunulabilir.
3- Soru-Cevap : Bir konuyu anlamayı, düşünmeyi ve pekiştirmeyi sağlamak için sorular sormayı içerir. Aynı zamanda belli bir bilgiyi keşfetmek için de yönlendirici sorular olabilir. Örneğin ilköğretim birinci kademe öğrencilerine “Dünya neden yuvarlaktır?” şeklinde bir soruyla hem konu öncesi ne kadar önbilgiye sahip oldukları ölçülebilir, merakları uyandırılıp konuyu daha açık bir şekilde dinlemeleri sağlanabilir.
4- Problem Çözme : Bu teknikle kişilerin problemin çözümü için belli bilgilere ihtiyaç duyması ve bu bilgileri araştırarak öğrenmesi amaçlanır.
5- Beyin Fırtınası : Bir konuya çözüm getirmek, karar vermek, yaratıcı düşünce ve fikir üretmek için kullanılan bir tekniktir. Kısa sürede (10-15 dakika) çok sayıda fikir üretilmesine dayanır.
6- Rol Yapma : Başka kimliğe girerek kişinin kendini ifade etmesine, başkalarının da neler düşündüğünü ve yaptığını anlamasına imkan veren bir tekniktir. Belli bir konu ya da problemle ilgili yapılan canlandırmaları içerir. Rol yapma süreci, duyguları keşfetme, tutumlarla ilgili bilgi sahibi olma ve problem çözeme becerilerinin gelişimini sağlar.
İşbirlikli Öğrenme Teknikleri
1-Birleştirme Tekniği : Parçalara bölünebilen bir konu (Kıtalar, mevsimleri, duyu organları,vs) belirlendikten sonra konu içeriğinde bölünebilecek başlık sayısı kadar kişiyi içeren gruplar oluşturulduktan sonra grubun üyelerine farklı konu başlıkları verilir (tüm gruplar için). Grup üyeleri kendilerine düşen başlığın içeriğini okuduktan sonra diğer gruplarda kendi başlığına sahip kişilerle bir araya gelip uzman grupları oluştururlar ve bu gruplarda (herkes aynı başlığa sahiptir.) Başlığın içeriği hakkında daha detaylı tartışılarak kapsam konu dışına çıkmayarak örnekler ve fikirlerle genişletilir. En son aşamaya (grup-içi çalışma) geçildiğinde kişiler eski gruplarına geri döner ve tüm bilgilerini paylaşır.
2-Düşün-Eşleş-Paylaş Tekniği : Düşün aşamasında kişilere düşünmeleri için bir soru/konu verilir, belli bir süre düşünmeleri sağlandıktan sonra eşleş aşamasında herhangi biriyle rastgele eşleşerek konu hakkında fikirlerini tartışırlar. Paylaş aşamasında ise eşlerden herhangi birisinden son görüş alınır.
3- Üç Aşamalı Görüşme : Kişilere üzerinde düşünmeleri için bir soru/konu verilir. Düşün-eşleş-paylaş aşamasındaki gibi kendilerine bir es seçmeleri ve konuyu tartışmaları beklenir. Son aşamada ise dörtlü gruplar oluşturularak eşlerin görüşlerini paylaşmaları beklenir.
4- Kafa Kafaya Tekniği : Küçük gruplar halinde çalışmayı ve grup üyelerinin tamamının ilgili konuyu öğrenmekten sorumlu olmalarını destekleyen bir tekniktir.
KAYNAKLAR
1- Solso L. Robert, Maclin M. Kimberly, Maclin H.Otto ; Kitabevi Yay; Çev: Dinn, Ayşe Ayçiçeği; Bilişsel Psikoloji
2- TEGV’de Öğrenme Yaklaşımları ve Modelleri Eğitimi Gönüllü Kitabı
3- Sübaşı, Güzin Etkili Öğrenme: Öğrenme Stratejileri; Meb.Yay Dergisi
4- Tuncer, Can (2011) “Yaşam Boyu Öğrenme Bağlamında Yabancı Dİl Olarak İngilizce Ders Kitaplarında Strateji Kullanımı” , İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yabancı Diller Eğitimi Anabilim Dalı, İngiliz Dili Eğitimi
5- Erdem, Ali Rıza; Öğrenmede Etkili Yollar: Öğrenme Stratejileri ve Öğretimi, Pamukkale Üniversitesi
Öğrenme stratejisi en yalın tanımıyla bireyin kendi kendine öğrenmesini kolaylaştıran tekniklerden her biridir (Weinstein ve Mayer, 1986) Öğrenme stratejileri belleğe yerleştirme,geri getirme gibi bilişsel stratejileri ve bilişsel stratejileri yönlendirici bilişötesi süreçlerini kapsayan, öğrenenin öğrenmesini etkileyen, öğrenen tarafından kullanılan davranış ve düşünme süreçlerine işaret etmektedir (Arends, 1997). Öğrenme stratejileriyle, öğrencinin bilgiyi işleyerek kalıcı biçimde öğrenmesi amaçlanmaktadır.
Öğrenme Stratejileri konusunda farklı sınıflandırmalar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Gagne ve Driscoll
1) Dikkat stratejileri
2) Kısa süreli belleği geliştirme stratejileri
3) Kodlamayı artırma stratejileri
4) Geri getirmeyi artırma stratejileri
5) İzleme- yöneltme stratejileri
Richard Mayer
1) Temel öğrenme durumları için tekrarlama stratejileri
2) Karmaşık öğrenme durumları için tekrarlama stratejileri
3) Temel öğrenme durumları için anlamlandırma stratejileri
4) Karmaşık öğrenme durumları için anlamlandırma stratejileri
5) Temel öğrenme durumları için örgütleme stratejileri
6) Karmaşık öğrenme durumları için örgütleme stratejileri
7) Kavramayı izleme stratejileri
8) Duyuşsal ve güdüsel stratejiler.
Senemoğlu (1997: 562-579*) öğrenme stratejilerini içsel süreçlere göre ele almış ve altı grupta
açıklamıştır:
1. Dikkat stratejileri : Anahtar sözcüklerin ya da temel fikirlerin altını çizme ve metin kenarına not alma
2. Kısa süreli bellekte depolamayı artıran stratejiler : Zihinsel (örtük) tekrar ve gruplama stratejileri
3. Anlamlandırmayı (Kodlamayı) güçlendirici stratejiler : Örtük ve Açık Tekrar,kodlama -Anlamlandırma , Eklemleme, Örgütleme, Bellek Destekleyicilerle Destekleme
4. Geri getirmeyi (Hatırlamayı) artırıcı stratejiler : Bu işlemin yapılabilmesi için ipuçlarının ve diğer bilgilerin kullanılarak geri getirilmesi istenen bilginin yeniden canlandırılması gerekmektedir.
5. Güdülemeyi artırıcı stratejiler : Öğrencinin duygusal ve güdüsel engelleri ortadan kaldırmasında kullandığı stratejilere duyuşsal stratejiler ya da güdüleme stratejileri adı verilmektedir.
6. Yürütücü biliş stratejileri : Öğrenme hedeflerini oluşturmalarını, bu hedeflerin ne derece gerçekleştiğini değerlendirmelerini ve bu hedeflere ulaşmak için kullanılan stratejileri yerine göre değiştirmelerini kapsar.
*İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
Öğrenenin Aktif Olduğu Grupla Uygulanabilecek Yöntem ve Teknikler
1-Örnek Olay: Kişiler örnek olaylar üzerinde çalıştıktan ve çözüm önerileri ürettikten sonra çözüm önerileri üzerinde küçük grup ya da büyük grup tartışması yapılır. Böylece benzer bir durum söz konusu olduğunda nasıl davranılması gerektiğine ilişkin kavrayış sağlanır. Bu teknik; analiz yapma, problem çözme, eleştirel düşünme ve akıl yürütme gibi üst düzey becerilerin gelişmesine de katkı sağlar. Örneğin, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık öğrencilerine sunulacak örnek olay çalışmasının içeriği; “Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri” dersinin konuları ile ilgili doğru ve yanlış bilgileri içeren X Psikolojik danışman kişisinin danışmanlık becerilerini anlatan bir öykü olabilir ve öğrencilerden bu öyküde X kişisinin doğru ve yanlış davranışlarını analiz etmeleri ve bu davranışların nasıl olması gerektiği konusunda bir tartışma yürütmeleri istenerek dersin konusunu öğrenmeleri sağlanabilir.
2- Tartışma : Bir konunun üzerinden birden fazla kişinin karşılıklı fikir alışverişinde bulunması ve birbirlerini dinlemesi şeklinde incelenmesidir. Tek doğrusu olmayan soru ve problemlerde; bir film, gösteri, gözlem ya da deney sırasında ya da sonrasında rahatlıkla kullanılabilir. Örneğin, Sinema Televizyon bölümü öğrencilerine bir filmin teknik unsurları ile ilgili o filmi izledikten sonra tartışma yapmaları sağlanarak kaçırdıkları unsurları yakalamaları ve bilmediklerini kendi sınıf arkadaşları sayesinde de öğrenme imkanı sunulabilir.
3- Soru-Cevap : Bir konuyu anlamayı, düşünmeyi ve pekiştirmeyi sağlamak için sorular sormayı içerir. Aynı zamanda belli bir bilgiyi keşfetmek için de yönlendirici sorular olabilir. Örneğin ilköğretim birinci kademe öğrencilerine “Dünya neden yuvarlaktır?” şeklinde bir soruyla hem konu öncesi ne kadar önbilgiye sahip oldukları ölçülebilir, merakları uyandırılıp konuyu daha açık bir şekilde dinlemeleri sağlanabilir.
4- Problem Çözme : Bu teknikle kişilerin problemin çözümü için belli bilgilere ihtiyaç duyması ve bu bilgileri araştırarak öğrenmesi amaçlanır.
5- Beyin Fırtınası : Bir konuya çözüm getirmek, karar vermek, yaratıcı düşünce ve fikir üretmek için kullanılan bir tekniktir. Kısa sürede (10-15 dakika) çok sayıda fikir üretilmesine dayanır.
6- Rol Yapma : Başka kimliğe girerek kişinin kendini ifade etmesine, başkalarının da neler düşündüğünü ve yaptığını anlamasına imkan veren bir tekniktir. Belli bir konu ya da problemle ilgili yapılan canlandırmaları içerir. Rol yapma süreci, duyguları keşfetme, tutumlarla ilgili bilgi sahibi olma ve problem çözeme becerilerinin gelişimini sağlar.
İşbirlikli Öğrenme Teknikleri
1-Birleştirme Tekniği : Parçalara bölünebilen bir konu (Kıtalar, mevsimleri, duyu organları,vs) belirlendikten sonra konu içeriğinde bölünebilecek başlık sayısı kadar kişiyi içeren gruplar oluşturulduktan sonra grubun üyelerine farklı konu başlıkları verilir (tüm gruplar için). Grup üyeleri kendilerine düşen başlığın içeriğini okuduktan sonra diğer gruplarda kendi başlığına sahip kişilerle bir araya gelip uzman grupları oluştururlar ve bu gruplarda (herkes aynı başlığa sahiptir.) Başlığın içeriği hakkında daha detaylı tartışılarak kapsam konu dışına çıkmayarak örnekler ve fikirlerle genişletilir. En son aşamaya (grup-içi çalışma) geçildiğinde kişiler eski gruplarına geri döner ve tüm bilgilerini paylaşır.
2-Düşün-Eşleş-Paylaş Tekniği : Düşün aşamasında kişilere düşünmeleri için bir soru/konu verilir, belli bir süre düşünmeleri sağlandıktan sonra eşleş aşamasında herhangi biriyle rastgele eşleşerek konu hakkında fikirlerini tartışırlar. Paylaş aşamasında ise eşlerden herhangi birisinden son görüş alınır.
3- Üç Aşamalı Görüşme : Kişilere üzerinde düşünmeleri için bir soru/konu verilir. Düşün-eşleş-paylaş aşamasındaki gibi kendilerine bir es seçmeleri ve konuyu tartışmaları beklenir. Son aşamada ise dörtlü gruplar oluşturularak eşlerin görüşlerini paylaşmaları beklenir.
4- Kafa Kafaya Tekniği : Küçük gruplar halinde çalışmayı ve grup üyelerinin tamamının ilgili konuyu öğrenmekten sorumlu olmalarını destekleyen bir tekniktir.
KAYNAKLAR
1- Solso L. Robert, Maclin M. Kimberly, Maclin H.Otto ; Kitabevi Yay; Çev: Dinn, Ayşe Ayçiçeği; Bilişsel Psikoloji
2- TEGV’de Öğrenme Yaklaşımları ve Modelleri Eğitimi Gönüllü Kitabı
3- Sübaşı, Güzin Etkili Öğrenme: Öğrenme Stratejileri; Meb.Yay Dergisi
4- Tuncer, Can (2011) “Yaşam Boyu Öğrenme Bağlamında Yabancı Dİl Olarak İngilizce Ders Kitaplarında Strateji Kullanımı” , İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yabancı Diller Eğitimi Anabilim Dalı, İngiliz Dili Eğitimi
5- Erdem, Ali Rıza; Öğrenmede Etkili Yollar: Öğrenme Stratejileri ve Öğretimi, Pamukkale Üniversitesi
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Öğrenme Stratejileri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Doç.Dr.Psk.Begüm SATICI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Doç.Dr.Psk.Begüm SATICI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
öğrenme, öğrenme stratejileri, öğrenme stratejisi, öğrenme tekniği, öğrenme teknikleri, kolay öğrenme, öğrenmeyi kolaylaştırma
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
