Kedilerin Enfeksiyöz Peritonitisi (Fıp)
Feline infectious peritonitis (fip) Nedir?
Feline infectious peritonitis (fip) kedi koronaviruslerinin (fcov) virulent ve mutant bir formu tarafından Olusturulan, sistemik bir hastalıktır. Genç kedilerdeki en önemli ölüm nedeni olduğu bildirilmektedir. Bu virusun Mutantı olduğu koronavirusler (fcov), genellikle patojenik değildirler ya da bazı olgularda sadece hafif ishale Neden olabilirler. Bu iki sus, birbirlerinden morfolojik ya da antijenik olarak ayrılamazlar. Bu nedenle fip'in Tanısı çok zordur. Olası tanı, klinik bulgular ve bazı kan parametrelerindeki karakteristik değisiklikler sonucunda Koyulur. Tanıyı kesinlestirmek tek bir test temelinde mümkün değildir. Klinik bulgular, laboratuar bulguları ve Seroloji birlikte değerlendirilmelidir. Enfeksiyonun kesin tedavisi yoktur. En etkin tedavi kedilere özgü interferon omega uygulanmasıdır. Mevcut tek Ası vardır ancak etkinliği tartısmalıdır ve diğer asılar gibi % 100 etkili olduğu söylkedilerin enfeksiyöz peritonitisi (fip) Kedi coronavirüslerinin (fcov) neden olduğu bir Enfeksiyondur. Coronavirüsler birçok memeli ve Kusta yaygın olarak bulunan bir patojendir. Herhangi Bir rna virüsünden daha büyük rna Genomuna sahiptirler ve bu nedenle, genetik Materyalin replikasyonu sırasında küçük rna Virüslere göre daha fazla hata sekillenir Kedi koronavirusları bimodal bir Patogenite dağılımı gösterirler. Düsük virulensli Susları feline enteric coronavirus-fecv hafif Ishal, fecv nin mutantı olduğu düsünülen yüksek Virulensli susları da feline infectious Peritonitis viruses (fipv) letal fipv'e neden Olurlar Fcov ile enfekte kediler tamamen sağlıklı Kalabilirler, bununla birlikte,fcov ile enfekte 10 Kediden birisinde genellikle de ilk bulasıyı takiben, Fip gelistiği bildirilmektedir. Fipv tasıyan Tüm kediler aynı zamanda fecv de tasır, oysa Fecv tasıyan tüm kedilerde fip gelismez Ne yazık ki fip'in bireylerdeki olusumunu Hangi faktörlerin desteklediği henüz bilinmemektedir. Bir teoriye göre çoğu kedi hastalığa Neden olma yeteneği çok düsük olan suslarla Enfekte olmakta, virüs replike oldukça olusan Mutasyonlar virüsün daha patojen hale gelmesine Yol açmaktadır. Bir kedinin bireysel olarak Fcov enfeksiyonuna vereceği yanıt immun sistemi Ve maruz kaldığı virüs susunun doğası tarafından Belirlenir Potansiyel olarak fip'e neden olan patojenik Mutasyonlar genellikle viral replikasyon Hızı çok yüksek bir seviyeye ulastığında ortaya Çıkar. Bu nedenle fip viral replikasyonun arttığı Immunsupresif kedilerde daha fazla görülür. Örneğin çok genç ya da çok yaslı kediler, Immunsupresif hastalıklar ya da kedilerin operasyon, Asırı kalabalık vb nedenlerle stres altında Olanlar diğerlerine oranla daha fazla risk altındadır8. Genetik faktörlerin de hastalığın olusumunda Etkin bir role sahip oldukları bilinmektedir. ?ran, birman, burmese ve bengal kedileri gibi Bazı ırklar ve bazı aileler fip'e diğerlerinden Daha fazla yakalanırlar
Bulaşma ve hastaliğin oluşumu:
Fip'in nasıl bulastığı hala tam olarak bilinmemektedir. Kedilerin çoğunda fcov hastalık Olusturmadan enterositlerdeki varlığını sürdürür. Bu kediler dıskılarıyla fcov'ü yayarak Diğer kedileri enfekte ederler. Virüs kediler arasında Dıskı ya da salyanın oral ve nazal dokulara Bulasması ile de yayılır. Bazı kedilerde fcov Enterositlerden ayrılarak dolasımdaki monosit ve Doku makrofajlarını etkiler. Makrofajlar ve Monositler kendilerini virustan temizleyemezler Enfekte kediler tarafından virus yayılımı Ay kadar devam eder. Enterik enfeksiyonun bulasmasında Idrar ve dıskı kaplarının etkin olduğu Düsünülmektedir. Çok kedili ortamlara giren Hemen tüm tüm kediler fcov ile enfekte olurlar. Fcov partikülleri ağız yolu ile alındıktan sonra 24 saat içinde tonsiller ve ince barsaklarda bulunabilir. Bu kediler yaklasık 1 haftada serolojik Olarak pozitiftirler. Takiben 14 gün içinde de Sekum, kolon, mezenterik lenf nodülleri ve karaciğer Enfekte olur, 2-4 hafta içinde fcov'a karsı Antikor olusmaya baslar, enfekte kediler, 2 gün Gibi kısa bir sürede de dıskıları ile etkeni yaymaya Baslarlar. Moleküler teknikler kullanılarak Dıskı ile virüs yayılımının 10 aya kadar değisen Sürelerde devam ettiği bildirilmistir Fcov ile enfeksiyonu takiben 4 olası gelisim Söz konusudur 1. Bazı kedilerde (yaklasık % 10 unda) Virus mutasyona uğrar ve fip'e neden olan farklı Bir virusa dönüsür. A. Bu kedilerin bazılarında hücre iliskili Immun yanıt gelismez ve kedide yas fip Sekillenir. B. Bazı kedilerde kısmi bir koruyucu hücresel Bağısıklık gelisir ve kedide mutant Virus, kuru fip'e neden olur. C. Bazı kedilerde tam bir hücresel yanıt gelisir Ve bu yanıt enfeksiyonu hücresel Immun yanıtın herhengi bir nedenle baskılandığı Ana kadar engeller (yaslılık, felv, Fiv, kemoterapi). 2. Kediler fcov ile eçici olarak enfekte Olur, virusu 2-3 ay boyunca yayar, seropozitif Hale gelir, virus yayılımı durur ve seronegatif Olur. Bu kediler tekrar enfeksiyona duyarlıdırlar. 3. Yasam boyu tasıyıcı ancak sağlıklıdırlar (%13). 4. Çok az bir kısmı da doğustan dirençlidir.
Hastaliğin klinik belirtileri:
Fip'ın klinik bulguları kedinin immun durumu ve Enfeksiyona daha önce maruz kalıp Kalmadığı ile iliskili olarak değiskendir. ?nkubasyon süresi aylar hatta yıllar alabilir, özellikle Kuru fip olgularında inkubasyon süresi Daha uzundur Klinik fip genellikle 6 ay-5 yaslı kedilerde, Özellikle de 6 ay-2 yaslı olanlarda görülür Bununla birlikte 2 aylık olan kedi yavrularının Fip nedeni ile öldükleri de bilinmektedir. Eriskin Kedilerde fip enfeksiyonu aylar hatta yıllarca Süren kronik bir formda seyreder. Bu nedenle 10 Yasında ve o güne kadar evin dısına çıkmamıs Bir kedideki klinik belirtilerin fip'a atfedilmesi Edilmesi olası ve gerçekçi bir yaklasımdır. Enfeksiyonun Anneden bulasabildiği de dikkate Alınmalıdır Fip iki formda görülür. Efüsiv form Peritonitis ya da pleuritis ile ya da her ikisi ile Birden karakterizedir. Non-efüsiv ya da kuru form ise, lenf nodülleri, Böbrekler, gözler ve merkezi sinir sistem Gibi organlarda granülamatoz lezyonlara neden Olur Efüsiv fip, yaygın bir vaskulit ile karakterizdir, Bu durum proteinden ve fibrinden zengin Sıvının damar dısına sızmasına neden olur. Antikor Titreleri immuniteyle doğru orantılı olmasa Da titreler efüsiv fip lezyonlarının kendiliğinden Gelisimi ile yükselir. Bu hastalıktan korunmada En etkili koruyucu sadece antikorlar virusun Replikasyonu için en fazla tercih ettiği fagositik Hücreler tarafından virus alınımını aktive ettiği Için hücre kökenli immunitedir Kuru fip'li kedilerde aralıklı ates ve istahsızlık Haftalarca devam edebilir. Klinik muayenede Anterior uveitis,chorioretinitis, böbreklerde Düzensizlik, ya da mesenterik lenf nodüllerinde Büyüme, karaciğerin etkilenmesi halinde Sarılık, saptanabilir. Kedilerin bir kısmında Nörolojik belirtiler sekillenir, belirtiler genellikle Sinir sisteminde etkilenen bölgeyi, meningitis ya Da ostrüktif hidrosefalusu yansıtır. Ataksi, Nistagmus, reflekslerin kaybı, parapare-sis, Vestibular ataksi gibi nörolojik bulgular gözlenir. Kuru fip'de retinal vasculitis'in sekillenmesi Destekleyici diğer bulguların varlığında, tanı Açısından patognomik olarak değerlendirilebilir.
Hastaliğin teşhis edilmesi:
Kedi hastalıkları içinde tanısı en zor ve Tartısmalı olan enfeksiyon fip'tir. Diğer hastalıkların Tanısında uygulanan bilinen tanı yöntemleri (pcr, seroloji) ve fcov enfeksiyonunun Kontrolu için uygulanan ölçemler, veteriner hekimler Açısından hala tartısmalıdır ve çeliskilere Neden olmaktadır. Bu durumun fcov enfeksiyonuna Iliskin dinamiklerin ve enfeksiyonun Pathogenesisinin hala anlasılamamıs olmasından Kaynaklandığı düsünülmektedir Fip kedilerde görülen tanısı en zor hastalıktır. Fip'ın efüsiv formunun tanısı, kuru formdan Daha kolaydır. Bir kez pleural ya da Peritoneal efüzyon gelistiğinde sıvının makroskobik Ya da mikroskobik muayenesi klinik tanı Için yeterli olacaktır. Kuru formun tanısı daha Zordur çünkü klinik tablo belirgin değildir. Hastanın tüm bilgi ve verilerinin birlikte Değerlendirilmesi tanıya yardımcı olur. Hastanın Yası, cinsiyeti ve ırkının sorgulanması ile hastalığa Iliskin ilk ipuçlarına ulasılabilir. Fip tüm Kedilerde görülebilmesine rağmen daha çok < 3 Yaslı genç kedilerde görülür. Bazı raporlar enfeksiyonun Daha çok erkek kedilerde görüldüğünü Bildirmektedirler ancak bu bilgi henüz genellesmemistir. Benzer sekilde, belli ırkların hastalığa Diğer kedilerden daha fazla predispoze olduklarını Da bildirmektedirler. Hastadan tam bir Anamnez alınması büyük önem taşır
Klinik bulgular:
Etkilenen kedilerde kilo Kaybı, istahsızlık, ates, antibiyotiklere yanıt alınamaması Gibi klinik bulgular vardır. Yaygın Olarak ikterus ve membranlarda solgunlasma Görülebilir. Bazı kedilerde retinal hemorajilere Rastlanabilir, bu bulguların gözlendiği olgularda Ayırıcı tanı listesine fip mutlaka eklenmelidir.
Hematoloji ve biyokimyasal:
Hem efüsiv hem de nonefüsiv formda total lökosit sayısı Belirgin sekilde yükselmistir, absolut bir nötrofili Vardır ve lenfosit sayısı düsüktür. Fip ile birlikte Felv enfeksiyonu da olan kedilerde belirgin bir Panlökopeni saptanır. Çoğu fip olgusunda orta Derecede siddetli anemi görülür. Serum biyokimyasal: Hiperglobulinemi ile iliskili olarak total protein düzeyinin yükselmesi Fip olgularının % 40-50 sinde karsılasılan Bir durumdur. Hipoalbuminemi, hiperbilirubinemi, Azotemi, alt ve alp düzeylerinde artıs Sekillenmesi de karsılasılabilecek diğer problemlerdir. Alt ve alp düzeylerindeki artıs çok Belirgin değildir
Tedavi:
Fip için uygulanan etkin bir tedavi ya da Korunma yöntemi yoktur. Geleneksel olarak Kortikosteroidler ve cyclophosphamide kullanılarak Klinik bulgular minimalize edilir. Kedi interferonu Ile glukokortikoidlerin birlikte uygulanması Umut veren bir yeniliktir. Bu yaklasımın Temeli fip'li kedilerin ifn-gamma üretememelerine Dayanır. Rekombinant feline interferon Omega (ifn omega) ilk kez fip'in tedavisi Amacı ile ishida tarafından kullanılmıstır. Ifnomega Baslangıçta 1 mu/kg dozda günasırı uygulanır, Daha sonra hastalıkta bir gerileme saptanması Halinde haftada 1 defaya dönüstürülür. Ek olarak 1 mg/kg dozda dexamethasone Intrathorasik ya da intraperitoneal yolla 1 kez Uygulanır, aynı zamanda oral prednisolon 2mg/kg Dozda günde 2 kez verilir. Iyilesme belirtileri Gözlendiğinde doz 48 saatte 1 kez 0.5 Mg/kg'a çekilir. Ishida17'nın çalısmasında toplam 12 kedinin 4'ü tamamen iyilesmis, 2'si de 4-5 ay yasamıslardır Fip'in tedavisine iliskin bazı kisisel denemeler Pentoxifyline'in yararlarını ortaya koymaktadır. Efuzif ve kuru fip'in tedavisi için Önerilen protokol 10-15 mg/kg po pentoxifyline, 12 saatte bir +prednisolon 1.1 mg/kg po 24 saatte Bir +150 ünite interferon alfa po 24 saatte Birdir. Bilindiği gibi pentoxifyline mikrovasküler Kan akımının baskılandığı vasküler ve Serebrovasküler hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Pentoxifyline'in fip'in tedavisindeki etkilerini daha kesin ortaya koymak için Daha fazla çalısma yapılması gereklidir.
Korunma:
Fip'ten etkilenen cov seropozitif kedilerde Yapılan bir çalısmada, 12-24 haftalık kedi Yavruları incelenmis, diğer kedilerle birlikte Tutulan yavrularda hastalığın görülme oranı %52, Annesiyle bırakılan ve diğer kedilerden ayrılanlarda Ise %30 olarak belirlenmistir. Buna karsın Evlerde beslenen ve tüm eriskinlerden izole edilen 16 haftalık yavruların seronegatif olduğu Saptanmıstır. Bu hastalığın yavrulara doğumdan Sonra horizontal yolla, annelerinden çok diğere Bireylerde bulastığını göstermistir. Fcov'nin Kontrolü iyi beslenme, sağlık durumunun iyi Olması ve sanitasyonun sağlanmasıdır. Isıya duyarlı üst solunum yollarının düsük Isısında replike olabilen ancak sistematik sıcaklıklarda Üremeyen bir fcov susu gelistirilmistir. I ntranasal olarak uygulandığında iga artısı Sağlayarak lokal immuniteyi güçlendirir. Ası Virusunun orijinal virustan daha zayıf ve etkisiz Olduğu düsünülmektedir11. Buna karsın fcov Pozitif kedilerde ası nedenli ölümlerin sekillendiği De bilinmektedir. Mevcut ası 16 haftalıktan Büyük kedilere uygulanabilmektedir. Bu konuda Süregelen en büyük çeliski, 4-6. Haftalarda Maternal antikorların giderek azalması nedeni ile Asılama sırasında fcov negatif olan yavrularda Hatalı (+) sonuç alınabilmesidir.
Feline infectious peritonitis (fip) kedi koronaviruslerinin (fcov) virulent ve mutant bir formu tarafından Olusturulan, sistemik bir hastalıktır. Genç kedilerdeki en önemli ölüm nedeni olduğu bildirilmektedir. Bu virusun Mutantı olduğu koronavirusler (fcov), genellikle patojenik değildirler ya da bazı olgularda sadece hafif ishale Neden olabilirler. Bu iki sus, birbirlerinden morfolojik ya da antijenik olarak ayrılamazlar. Bu nedenle fip'in Tanısı çok zordur. Olası tanı, klinik bulgular ve bazı kan parametrelerindeki karakteristik değisiklikler sonucunda Koyulur. Tanıyı kesinlestirmek tek bir test temelinde mümkün değildir. Klinik bulgular, laboratuar bulguları ve Seroloji birlikte değerlendirilmelidir. Enfeksiyonun kesin tedavisi yoktur. En etkin tedavi kedilere özgü interferon omega uygulanmasıdır. Mevcut tek Ası vardır ancak etkinliği tartısmalıdır ve diğer asılar gibi % 100 etkili olduğu söylkedilerin enfeksiyöz peritonitisi (fip) Kedi coronavirüslerinin (fcov) neden olduğu bir Enfeksiyondur. Coronavirüsler birçok memeli ve Kusta yaygın olarak bulunan bir patojendir. Herhangi Bir rna virüsünden daha büyük rna Genomuna sahiptirler ve bu nedenle, genetik Materyalin replikasyonu sırasında küçük rna Virüslere göre daha fazla hata sekillenir Kedi koronavirusları bimodal bir Patogenite dağılımı gösterirler. Düsük virulensli Susları feline enteric coronavirus-fecv hafif Ishal, fecv nin mutantı olduğu düsünülen yüksek Virulensli susları da feline infectious Peritonitis viruses (fipv) letal fipv'e neden Olurlar Fcov ile enfekte kediler tamamen sağlıklı Kalabilirler, bununla birlikte,fcov ile enfekte 10 Kediden birisinde genellikle de ilk bulasıyı takiben, Fip gelistiği bildirilmektedir. Fipv tasıyan Tüm kediler aynı zamanda fecv de tasır, oysa Fecv tasıyan tüm kedilerde fip gelismez Ne yazık ki fip'in bireylerdeki olusumunu Hangi faktörlerin desteklediği henüz bilinmemektedir. Bir teoriye göre çoğu kedi hastalığa Neden olma yeteneği çok düsük olan suslarla Enfekte olmakta, virüs replike oldukça olusan Mutasyonlar virüsün daha patojen hale gelmesine Yol açmaktadır. Bir kedinin bireysel olarak Fcov enfeksiyonuna vereceği yanıt immun sistemi Ve maruz kaldığı virüs susunun doğası tarafından Belirlenir Potansiyel olarak fip'e neden olan patojenik Mutasyonlar genellikle viral replikasyon Hızı çok yüksek bir seviyeye ulastığında ortaya Çıkar. Bu nedenle fip viral replikasyonun arttığı Immunsupresif kedilerde daha fazla görülür. Örneğin çok genç ya da çok yaslı kediler, Immunsupresif hastalıklar ya da kedilerin operasyon, Asırı kalabalık vb nedenlerle stres altında Olanlar diğerlerine oranla daha fazla risk altındadır8. Genetik faktörlerin de hastalığın olusumunda Etkin bir role sahip oldukları bilinmektedir. ?ran, birman, burmese ve bengal kedileri gibi Bazı ırklar ve bazı aileler fip'e diğerlerinden Daha fazla yakalanırlar
Bulaşma ve hastaliğin oluşumu:
Fip'in nasıl bulastığı hala tam olarak bilinmemektedir. Kedilerin çoğunda fcov hastalık Olusturmadan enterositlerdeki varlığını sürdürür. Bu kediler dıskılarıyla fcov'ü yayarak Diğer kedileri enfekte ederler. Virüs kediler arasında Dıskı ya da salyanın oral ve nazal dokulara Bulasması ile de yayılır. Bazı kedilerde fcov Enterositlerden ayrılarak dolasımdaki monosit ve Doku makrofajlarını etkiler. Makrofajlar ve Monositler kendilerini virustan temizleyemezler Enfekte kediler tarafından virus yayılımı Ay kadar devam eder. Enterik enfeksiyonun bulasmasında Idrar ve dıskı kaplarının etkin olduğu Düsünülmektedir. Çok kedili ortamlara giren Hemen tüm tüm kediler fcov ile enfekte olurlar. Fcov partikülleri ağız yolu ile alındıktan sonra 24 saat içinde tonsiller ve ince barsaklarda bulunabilir. Bu kediler yaklasık 1 haftada serolojik Olarak pozitiftirler. Takiben 14 gün içinde de Sekum, kolon, mezenterik lenf nodülleri ve karaciğer Enfekte olur, 2-4 hafta içinde fcov'a karsı Antikor olusmaya baslar, enfekte kediler, 2 gün Gibi kısa bir sürede de dıskıları ile etkeni yaymaya Baslarlar. Moleküler teknikler kullanılarak Dıskı ile virüs yayılımının 10 aya kadar değisen Sürelerde devam ettiği bildirilmistir Fcov ile enfeksiyonu takiben 4 olası gelisim Söz konusudur 1. Bazı kedilerde (yaklasık % 10 unda) Virus mutasyona uğrar ve fip'e neden olan farklı Bir virusa dönüsür. A. Bu kedilerin bazılarında hücre iliskili Immun yanıt gelismez ve kedide yas fip Sekillenir. B. Bazı kedilerde kısmi bir koruyucu hücresel Bağısıklık gelisir ve kedide mutant Virus, kuru fip'e neden olur. C. Bazı kedilerde tam bir hücresel yanıt gelisir Ve bu yanıt enfeksiyonu hücresel Immun yanıtın herhengi bir nedenle baskılandığı Ana kadar engeller (yaslılık, felv, Fiv, kemoterapi). 2. Kediler fcov ile eçici olarak enfekte Olur, virusu 2-3 ay boyunca yayar, seropozitif Hale gelir, virus yayılımı durur ve seronegatif Olur. Bu kediler tekrar enfeksiyona duyarlıdırlar. 3. Yasam boyu tasıyıcı ancak sağlıklıdırlar (%13). 4. Çok az bir kısmı da doğustan dirençlidir.
Hastaliğin klinik belirtileri:
Fip'ın klinik bulguları kedinin immun durumu ve Enfeksiyona daha önce maruz kalıp Kalmadığı ile iliskili olarak değiskendir. ?nkubasyon süresi aylar hatta yıllar alabilir, özellikle Kuru fip olgularında inkubasyon süresi Daha uzundur Klinik fip genellikle 6 ay-5 yaslı kedilerde, Özellikle de 6 ay-2 yaslı olanlarda görülür Bununla birlikte 2 aylık olan kedi yavrularının Fip nedeni ile öldükleri de bilinmektedir. Eriskin Kedilerde fip enfeksiyonu aylar hatta yıllarca Süren kronik bir formda seyreder. Bu nedenle 10 Yasında ve o güne kadar evin dısına çıkmamıs Bir kedideki klinik belirtilerin fip'a atfedilmesi Edilmesi olası ve gerçekçi bir yaklasımdır. Enfeksiyonun Anneden bulasabildiği de dikkate Alınmalıdır Fip iki formda görülür. Efüsiv form Peritonitis ya da pleuritis ile ya da her ikisi ile Birden karakterizedir. Non-efüsiv ya da kuru form ise, lenf nodülleri, Böbrekler, gözler ve merkezi sinir sistem Gibi organlarda granülamatoz lezyonlara neden Olur Efüsiv fip, yaygın bir vaskulit ile karakterizdir, Bu durum proteinden ve fibrinden zengin Sıvının damar dısına sızmasına neden olur. Antikor Titreleri immuniteyle doğru orantılı olmasa Da titreler efüsiv fip lezyonlarının kendiliğinden Gelisimi ile yükselir. Bu hastalıktan korunmada En etkili koruyucu sadece antikorlar virusun Replikasyonu için en fazla tercih ettiği fagositik Hücreler tarafından virus alınımını aktive ettiği Için hücre kökenli immunitedir Kuru fip'li kedilerde aralıklı ates ve istahsızlık Haftalarca devam edebilir. Klinik muayenede Anterior uveitis,chorioretinitis, böbreklerde Düzensizlik, ya da mesenterik lenf nodüllerinde Büyüme, karaciğerin etkilenmesi halinde Sarılık, saptanabilir. Kedilerin bir kısmında Nörolojik belirtiler sekillenir, belirtiler genellikle Sinir sisteminde etkilenen bölgeyi, meningitis ya Da ostrüktif hidrosefalusu yansıtır. Ataksi, Nistagmus, reflekslerin kaybı, parapare-sis, Vestibular ataksi gibi nörolojik bulgular gözlenir. Kuru fip'de retinal vasculitis'in sekillenmesi Destekleyici diğer bulguların varlığında, tanı Açısından patognomik olarak değerlendirilebilir.
Hastaliğin teşhis edilmesi:
Kedi hastalıkları içinde tanısı en zor ve Tartısmalı olan enfeksiyon fip'tir. Diğer hastalıkların Tanısında uygulanan bilinen tanı yöntemleri (pcr, seroloji) ve fcov enfeksiyonunun Kontrolu için uygulanan ölçemler, veteriner hekimler Açısından hala tartısmalıdır ve çeliskilere Neden olmaktadır. Bu durumun fcov enfeksiyonuna Iliskin dinamiklerin ve enfeksiyonun Pathogenesisinin hala anlasılamamıs olmasından Kaynaklandığı düsünülmektedir Fip kedilerde görülen tanısı en zor hastalıktır. Fip'ın efüsiv formunun tanısı, kuru formdan Daha kolaydır. Bir kez pleural ya da Peritoneal efüzyon gelistiğinde sıvının makroskobik Ya da mikroskobik muayenesi klinik tanı Için yeterli olacaktır. Kuru formun tanısı daha Zordur çünkü klinik tablo belirgin değildir. Hastanın tüm bilgi ve verilerinin birlikte Değerlendirilmesi tanıya yardımcı olur. Hastanın Yası, cinsiyeti ve ırkının sorgulanması ile hastalığa Iliskin ilk ipuçlarına ulasılabilir. Fip tüm Kedilerde görülebilmesine rağmen daha çok < 3 Yaslı genç kedilerde görülür. Bazı raporlar enfeksiyonun Daha çok erkek kedilerde görüldüğünü Bildirmektedirler ancak bu bilgi henüz genellesmemistir. Benzer sekilde, belli ırkların hastalığa Diğer kedilerden daha fazla predispoze olduklarını Da bildirmektedirler. Hastadan tam bir Anamnez alınması büyük önem taşır
Klinik bulgular:
Etkilenen kedilerde kilo Kaybı, istahsızlık, ates, antibiyotiklere yanıt alınamaması Gibi klinik bulgular vardır. Yaygın Olarak ikterus ve membranlarda solgunlasma Görülebilir. Bazı kedilerde retinal hemorajilere Rastlanabilir, bu bulguların gözlendiği olgularda Ayırıcı tanı listesine fip mutlaka eklenmelidir.
Hematoloji ve biyokimyasal:
Hem efüsiv hem de nonefüsiv formda total lökosit sayısı Belirgin sekilde yükselmistir, absolut bir nötrofili Vardır ve lenfosit sayısı düsüktür. Fip ile birlikte Felv enfeksiyonu da olan kedilerde belirgin bir Panlökopeni saptanır. Çoğu fip olgusunda orta Derecede siddetli anemi görülür. Serum biyokimyasal: Hiperglobulinemi ile iliskili olarak total protein düzeyinin yükselmesi Fip olgularının % 40-50 sinde karsılasılan Bir durumdur. Hipoalbuminemi, hiperbilirubinemi, Azotemi, alt ve alp düzeylerinde artıs Sekillenmesi de karsılasılabilecek diğer problemlerdir. Alt ve alp düzeylerindeki artıs çok Belirgin değildir
Tedavi:
Fip için uygulanan etkin bir tedavi ya da Korunma yöntemi yoktur. Geleneksel olarak Kortikosteroidler ve cyclophosphamide kullanılarak Klinik bulgular minimalize edilir. Kedi interferonu Ile glukokortikoidlerin birlikte uygulanması Umut veren bir yeniliktir. Bu yaklasımın Temeli fip'li kedilerin ifn-gamma üretememelerine Dayanır. Rekombinant feline interferon Omega (ifn omega) ilk kez fip'in tedavisi Amacı ile ishida tarafından kullanılmıstır. Ifnomega Baslangıçta 1 mu/kg dozda günasırı uygulanır, Daha sonra hastalıkta bir gerileme saptanması Halinde haftada 1 defaya dönüstürülür. Ek olarak 1 mg/kg dozda dexamethasone Intrathorasik ya da intraperitoneal yolla 1 kez Uygulanır, aynı zamanda oral prednisolon 2mg/kg Dozda günde 2 kez verilir. Iyilesme belirtileri Gözlendiğinde doz 48 saatte 1 kez 0.5 Mg/kg'a çekilir. Ishida17'nın çalısmasında toplam 12 kedinin 4'ü tamamen iyilesmis, 2'si de 4-5 ay yasamıslardır Fip'in tedavisine iliskin bazı kisisel denemeler Pentoxifyline'in yararlarını ortaya koymaktadır. Efuzif ve kuru fip'in tedavisi için Önerilen protokol 10-15 mg/kg po pentoxifyline, 12 saatte bir +prednisolon 1.1 mg/kg po 24 saatte Bir +150 ünite interferon alfa po 24 saatte Birdir. Bilindiği gibi pentoxifyline mikrovasküler Kan akımının baskılandığı vasküler ve Serebrovasküler hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Pentoxifyline'in fip'in tedavisindeki etkilerini daha kesin ortaya koymak için Daha fazla çalısma yapılması gereklidir.
Korunma:
Fip'ten etkilenen cov seropozitif kedilerde Yapılan bir çalısmada, 12-24 haftalık kedi Yavruları incelenmis, diğer kedilerle birlikte Tutulan yavrularda hastalığın görülme oranı %52, Annesiyle bırakılan ve diğer kedilerden ayrılanlarda Ise %30 olarak belirlenmistir. Buna karsın Evlerde beslenen ve tüm eriskinlerden izole edilen 16 haftalık yavruların seronegatif olduğu Saptanmıstır. Bu hastalığın yavrulara doğumdan Sonra horizontal yolla, annelerinden çok diğere Bireylerde bulastığını göstermistir. Fcov'nin Kontrolü iyi beslenme, sağlık durumunun iyi Olması ve sanitasyonun sağlanmasıdır. Isıya duyarlı üst solunum yollarının düsük Isısında replike olabilen ancak sistematik sıcaklıklarda Üremeyen bir fcov susu gelistirilmistir. I ntranasal olarak uygulandığında iga artısı Sağlayarak lokal immuniteyi güçlendirir. Ası Virusunun orijinal virustan daha zayıf ve etkisiz Olduğu düsünülmektedir11. Buna karsın fcov Pozitif kedilerde ası nedenli ölümlerin sekillendiği De bilinmektedir. Mevcut ası 16 haftalıktan Büyük kedilere uygulanabilmektedir. Bu konuda Süregelen en büyük çeliski, 4-6. Haftalarda Maternal antikorların giderek azalması nedeni ile Asılama sırasında fcov negatif olan yavrularda Hatalı (+) sonuç alınabilmesidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedilerin Enfeksiyöz Peritonitisi (Fıp)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Somer ÖZÖNER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Somer ÖZÖNER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
feline infectious peritonitis, kedide fip hastalığı, kedilerde fip hastalığı, kedilerde fip, kedide fip, fip hastalığı, fip nedir, kedilerin enfeksiyöz peritonitisi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
