Depresyon- Majör , Doğumsonrası (Pospartum) ve Mevsimsel Depresyon
DEPRESYONDA MIYIM?
Günümüzde hemen hemen herkes ‘depresyondayım’ ifadesini kullanıyor. Kişiler, aslında günlük hayatlarını, ilişki ve aktivitelerini etkilemeyen sadece belirli bir zamanda üzüntülü olma durumunu depresyon diye nitelendirmektedirler fakat klinik depresyon kişinin normal mutsuzluk hissinden daha fazla ve yoğun hissettiği, işlevselliğini etkilediği, günlük işlerini yapamayacak hale geldiği seviyedeki çökkün duygu durumu ifade eder. Peki, gerçekten depresyonda olduğumuzu nasıl anlayacağız? Aslında depresyon nedir? Depresif bozukluk, hem vücudu, hem düşünceleri hem de duygu durumu (ruh halini) etkileyebilen, genelde isteksizlik, mutsuzluk, yorgunluk hissi, hayattan zevk alamama gibi belirtilerle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Majör depresyon(klinik), Postpartum (hamilelik sonrası), distimik(kronik), manik depresyon gibi türleri bulunmaktadır.
Majör Depresyon
Hayattan zevk alamama,
İlgi azalması,
Konsantrasyon bozukluğu,
Dikkatte azalma ve buna bağlı unutkanlık,
Karasızlık,
Değersizlik hissi,
Suçluluk hissetme,
İntihar düşünceleri,
Karamsarlık gibi bilişsel belirtiler
Uykuda artış ya da azalma
İştahta azalma ya da artış,
Enerji azlığı,
Yorgunluk,
Psikomotor retardasyon denilen hareketlerde yavaşlama, (bazen artış gösterebilir)
Cinsel istekte azalma
Huzursuzluk,
Çabuk sinirlenme gibi duygusal değişikler
Kişinin yukarıda belirtilen semptomlardan bazılarını 2 hafta süreyle yaşıyor olması durumunda klinik depresyon yaşıyor olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumda tedavi adına psikolog ve psikiyatristlere başvurabilirsiniz. En ideal tedavi kombine tedavidir.
‘Bazen yapılacak en cesur şey çıkıp yardım aramaktır, içinde bulunduğunuz biçimde yaşamak zorunda değilsiniz’ (Prof. Dr. Kemal Sayar).
Peki, ailemizde ya da yakın çevremizde depresyonda olan birisi varsa ona nasıl davranmalıyız? Her şeyden önce kişinin ve yakınlarının bunun bir hastalık (klinik tablo) olduğunu kabullenmeleri gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki; kimse bilerek kendine bu zorluğu yaşatmaz, kişinin engelleyebileceği bir durum değildir, çektiği acıların farkında olun ve olabildiğince anlamaya çalışın. Bu durumu kabullenmekle utanç ve suçluluk duygularından kişiyi uzaklaştırabiliriz. Hastayı suçlamak yerine onu tedaviye yönlendirmek, ona tedavi konusunda destek olmak çok daha sağlıklı bir çözümdür. Kişi, depresyondayken isteksiz olduğu için evden dışarı çıkmak istemez, onu ısrarla yoğun aktiviteler yapmaya zorlamamalıyız, başaramadığı takdirde kendini daha da değersiz ve başarısız hissedebilir fakat bunun yerine onunla kısa gezintilere çıkmayı zorlayıcı olmayan bir şekilde teklif edebilirsiniz. Unutmayın, tedavi zaman alır bu konuda sabırsız davranmak faydalı olmayacaktır, kişiyle birlikte bunu kabullenmeli ve ona karşı anlayışla yaklaşmalısınız.
POSPARTUM (DOĞUMSONRASI DEPRESYON)
Doğum, ebeveynlerin hayatında önemli bir etki yaratan, fizyolojik, psikolojik ve ekonomik değişikliklere sebep olan bir olgudur. Her kadın anne olmayı istemektedir, bir karar alınır ve bunun sonucunda kişinin hayatında ömür boyu seveceği ve sorumluluğunu alacağı belki de kimi zaman kızacağı bir çocuk sahibi olunur.Çoğu anne, doğum sonrası dönemde belirli bir hüzün yaşamaktadır fakat bu hüznü pospartum depresyonla karıştırmamalıyız. Doğum sonrası hüzün hali hemen başlamakta ve kısa süre sonra geçmektedir bunun aksine pospartum depresyon daha uzun süreli ve geç başlamaktadır. Doğum sonrası depresyon; depresif, çökkün duygudurum, hayata ve etkinliklere karşı ilgi azlığı, istah artması veya azalması, suçluluk duyguları, konsantrasyon problemleri, güven azlığı, yorgunluk, uyku problemleri, psikomotor gerileme ve intihar düşünceleri gibi belirtiler içermektedir. Doğum sonrası 2. ve 8. haftalar aralığında başlamakta ve 2 haftayla bir yıl aralığında sürmektedir. Pospartum depresyon anne ve çocuğun sağlığını ciddi şekilde etkileyebilmekte ve olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir, bu sebeple kesinlikle dikkate alınmalıdır.Doğum sonrası dönemde aile bireylerinin desteği çok önemlidir. Anne, eğer bu gibi belirtiler yaşıyor ise bir uzmandan yardım almaktan çekinmemelidir.Toplumumuzda doğum mutluluk getirmesi gereken bir durum olarak algılanmaktadır ve dolayısıyla bu gibi çökkün duygudurumları yaşayan anne suçluluk duygusu taşıyabilmekte ve belirtileri görmezden gelebilmektedir.Oysa ki doğumsonrası depresyon her annenin başına gelebilecek bir rahatsızlıktır. Annenin bu durumun rahatsızlık olduğunu anlaması ve bu belirtiler için destek alması gerekmektedir. Yapılan araştırmalarda depresif olan annelerin çocuklarıyla da daha az şefkat içeren temaslarda bulundukları gözlemlenmiştir.Bu anneler tarafından büyütülen çocukların depresif olmayan annelerin çocuklarına göre daha çekingen, sinirli oldukları gözlemlenmiştir. Anne ve çocuğun da ruh sağlığı ve kaliteli bir yaşam geçirmesi adına depresyonun tedavisi çok önemlidir.
MEVSİMSEL DEPRESYON
Sonbahar aylarını yaşadığımız şu günlerde sıcaklık değişiklikleri, mevsimsel farklılıklar her alanda olduğu gibi, ruhsal sağlığımızı da etkilemektedir. Mevsimsel geçişler esnasında, iklimdeki değişmelerin kişiler üzerindeki tesiri kanıtlanmıştır. İlk olarak, mevsimlerle duygulanım bozukluklarının arasındaki bu bağ Rosenthal ve arkadaşları tarafından incelenmiştir (Rosenthal ve ark. 1984). Sonbahar ve kış aylarında havaların yavaş yavaş soğuması, gecelerin uzaması ile ilişkili olan bu durum Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu olarak da adlandırılmaktadır. Kış aylarının bitmesiyle kişilerin semptomları da geçmektedir fakat ilkbahar ve yaz aylarına geçilmesiyle başlayan diğer bir duygudurum bozukluğu(yaz tipi mevsimsel depresyon) da görülebilmektedir. Hastalığın depresif ucu; sıklıkla kış depresyonu olarak gözlenmektedir ve mevsimsel affektif bozukluğun en yaygın görünümü olarak belirtilmektedir (Kış Tipi Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu).Genellikle Ekim-Kasım aylarında başlamakta, Şubat-Mart aylarında bitmektedir. Bayanlarda daha yaygın olarak görülmektedir ve genellikle 20-30 lu yaşlarda başladığı görülmüştür. Kış tipi depresyon belirtileri;
• İştah ve yeme değişiklikleri, özellikle çikolata gibi karbonhidratlı gıdalara aşırı istek ve düşkünlük,
• Uykuda artış
• Libido azalması (Cinsel isteksizlik)
• Huzursuzluk (irritabilite)
• Enerji azalması
• Motivasyon güçlüğü, yoğunlaşma problemleri
• Performans düşüklüğü
• Sosyal aktivitelerin azalması, içe çekilme
• Umutsuzluk
• Ağlama krizleri
• Öncelerde zevkle yapılan şeylerden artık zevk alamama
• Keyifsizlik, mutsuzluk
Yaz depresyonunun belirtileri;
• İştah azalması dolayısıyla kilo kaybı
• Uyku azalması, insomnia
• Sinirlilik hali
• Ajitasyon
• Libido artışı (Cinsel isteğin artması)
• Kaygılı hal (anksiyete)
• Huzursuzluk
Hastanın majör depresyon, bipolar bozukluk gibi başka affektif bozukluk tanısı almamış, en az iki yıl mevsim geçişlerinde, yılın aynı zamanında birkaç ay süren bu belirtileri gösteriyor ve diğer mevsimlerde bu belirtileri taşımıyor olması durumunda, depresyonun mevsimsel olduğu söylenebilir.
Kişi böyle duygusal değişiklikler yaşıyorsa tedavi için psikofarmakolojik tedavi (ilaç tedavisi) görebileceği gibi, bireysel psikoterapilerden de yarar sağlayabilir. Psikoterapi seanslarında mevsimsel duygu değişiklikleriyle sağlıklı başa çıkmanın yolları, negatif duygu, düşünce ve davranışlarının neden ve nasıl geliştiği, sorunu anlamak ve çözüm yolları aramak, kişinin kendini tanıması, tolere etmeninin nasıl kolaylaşacağı gibi konular hakkında yardım alabilmektedir.
Günümüzde hemen hemen herkes ‘depresyondayım’ ifadesini kullanıyor. Kişiler, aslında günlük hayatlarını, ilişki ve aktivitelerini etkilemeyen sadece belirli bir zamanda üzüntülü olma durumunu depresyon diye nitelendirmektedirler fakat klinik depresyon kişinin normal mutsuzluk hissinden daha fazla ve yoğun hissettiği, işlevselliğini etkilediği, günlük işlerini yapamayacak hale geldiği seviyedeki çökkün duygu durumu ifade eder. Peki, gerçekten depresyonda olduğumuzu nasıl anlayacağız? Aslında depresyon nedir? Depresif bozukluk, hem vücudu, hem düşünceleri hem de duygu durumu (ruh halini) etkileyebilen, genelde isteksizlik, mutsuzluk, yorgunluk hissi, hayattan zevk alamama gibi belirtilerle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Majör depresyon(klinik), Postpartum (hamilelik sonrası), distimik(kronik), manik depresyon gibi türleri bulunmaktadır.
Majör Depresyon
Hayattan zevk alamama,
İlgi azalması,
Konsantrasyon bozukluğu,
Dikkatte azalma ve buna bağlı unutkanlık,
Karasızlık,
Değersizlik hissi,
Suçluluk hissetme,
İntihar düşünceleri,
Karamsarlık gibi bilişsel belirtiler
Uykuda artış ya da azalma
İştahta azalma ya da artış,
Enerji azlığı,
Yorgunluk,
Psikomotor retardasyon denilen hareketlerde yavaşlama, (bazen artış gösterebilir)
Cinsel istekte azalma
Huzursuzluk,
Çabuk sinirlenme gibi duygusal değişikler
Kişinin yukarıda belirtilen semptomlardan bazılarını 2 hafta süreyle yaşıyor olması durumunda klinik depresyon yaşıyor olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumda tedavi adına psikolog ve psikiyatristlere başvurabilirsiniz. En ideal tedavi kombine tedavidir.
‘Bazen yapılacak en cesur şey çıkıp yardım aramaktır, içinde bulunduğunuz biçimde yaşamak zorunda değilsiniz’ (Prof. Dr. Kemal Sayar).
Peki, ailemizde ya da yakın çevremizde depresyonda olan birisi varsa ona nasıl davranmalıyız? Her şeyden önce kişinin ve yakınlarının bunun bir hastalık (klinik tablo) olduğunu kabullenmeleri gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki; kimse bilerek kendine bu zorluğu yaşatmaz, kişinin engelleyebileceği bir durum değildir, çektiği acıların farkında olun ve olabildiğince anlamaya çalışın. Bu durumu kabullenmekle utanç ve suçluluk duygularından kişiyi uzaklaştırabiliriz. Hastayı suçlamak yerine onu tedaviye yönlendirmek, ona tedavi konusunda destek olmak çok daha sağlıklı bir çözümdür. Kişi, depresyondayken isteksiz olduğu için evden dışarı çıkmak istemez, onu ısrarla yoğun aktiviteler yapmaya zorlamamalıyız, başaramadığı takdirde kendini daha da değersiz ve başarısız hissedebilir fakat bunun yerine onunla kısa gezintilere çıkmayı zorlayıcı olmayan bir şekilde teklif edebilirsiniz. Unutmayın, tedavi zaman alır bu konuda sabırsız davranmak faydalı olmayacaktır, kişiyle birlikte bunu kabullenmeli ve ona karşı anlayışla yaklaşmalısınız.
POSPARTUM (DOĞUMSONRASI DEPRESYON)
Doğum, ebeveynlerin hayatında önemli bir etki yaratan, fizyolojik, psikolojik ve ekonomik değişikliklere sebep olan bir olgudur. Her kadın anne olmayı istemektedir, bir karar alınır ve bunun sonucunda kişinin hayatında ömür boyu seveceği ve sorumluluğunu alacağı belki de kimi zaman kızacağı bir çocuk sahibi olunur.Çoğu anne, doğum sonrası dönemde belirli bir hüzün yaşamaktadır fakat bu hüznü pospartum depresyonla karıştırmamalıyız. Doğum sonrası hüzün hali hemen başlamakta ve kısa süre sonra geçmektedir bunun aksine pospartum depresyon daha uzun süreli ve geç başlamaktadır. Doğum sonrası depresyon; depresif, çökkün duygudurum, hayata ve etkinliklere karşı ilgi azlığı, istah artması veya azalması, suçluluk duyguları, konsantrasyon problemleri, güven azlığı, yorgunluk, uyku problemleri, psikomotor gerileme ve intihar düşünceleri gibi belirtiler içermektedir. Doğum sonrası 2. ve 8. haftalar aralığında başlamakta ve 2 haftayla bir yıl aralığında sürmektedir. Pospartum depresyon anne ve çocuğun sağlığını ciddi şekilde etkileyebilmekte ve olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir, bu sebeple kesinlikle dikkate alınmalıdır.Doğum sonrası dönemde aile bireylerinin desteği çok önemlidir. Anne, eğer bu gibi belirtiler yaşıyor ise bir uzmandan yardım almaktan çekinmemelidir.Toplumumuzda doğum mutluluk getirmesi gereken bir durum olarak algılanmaktadır ve dolayısıyla bu gibi çökkün duygudurumları yaşayan anne suçluluk duygusu taşıyabilmekte ve belirtileri görmezden gelebilmektedir.Oysa ki doğumsonrası depresyon her annenin başına gelebilecek bir rahatsızlıktır. Annenin bu durumun rahatsızlık olduğunu anlaması ve bu belirtiler için destek alması gerekmektedir. Yapılan araştırmalarda depresif olan annelerin çocuklarıyla da daha az şefkat içeren temaslarda bulundukları gözlemlenmiştir.Bu anneler tarafından büyütülen çocukların depresif olmayan annelerin çocuklarına göre daha çekingen, sinirli oldukları gözlemlenmiştir. Anne ve çocuğun da ruh sağlığı ve kaliteli bir yaşam geçirmesi adına depresyonun tedavisi çok önemlidir.
MEVSİMSEL DEPRESYON
Sonbahar aylarını yaşadığımız şu günlerde sıcaklık değişiklikleri, mevsimsel farklılıklar her alanda olduğu gibi, ruhsal sağlığımızı da etkilemektedir. Mevsimsel geçişler esnasında, iklimdeki değişmelerin kişiler üzerindeki tesiri kanıtlanmıştır. İlk olarak, mevsimlerle duygulanım bozukluklarının arasındaki bu bağ Rosenthal ve arkadaşları tarafından incelenmiştir (Rosenthal ve ark. 1984). Sonbahar ve kış aylarında havaların yavaş yavaş soğuması, gecelerin uzaması ile ilişkili olan bu durum Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu olarak da adlandırılmaktadır. Kış aylarının bitmesiyle kişilerin semptomları da geçmektedir fakat ilkbahar ve yaz aylarına geçilmesiyle başlayan diğer bir duygudurum bozukluğu(yaz tipi mevsimsel depresyon) da görülebilmektedir. Hastalığın depresif ucu; sıklıkla kış depresyonu olarak gözlenmektedir ve mevsimsel affektif bozukluğun en yaygın görünümü olarak belirtilmektedir (Kış Tipi Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu).Genellikle Ekim-Kasım aylarında başlamakta, Şubat-Mart aylarında bitmektedir. Bayanlarda daha yaygın olarak görülmektedir ve genellikle 20-30 lu yaşlarda başladığı görülmüştür. Kış tipi depresyon belirtileri;
• İştah ve yeme değişiklikleri, özellikle çikolata gibi karbonhidratlı gıdalara aşırı istek ve düşkünlük,
• Uykuda artış
• Libido azalması (Cinsel isteksizlik)
• Huzursuzluk (irritabilite)
• Enerji azalması
• Motivasyon güçlüğü, yoğunlaşma problemleri
• Performans düşüklüğü
• Sosyal aktivitelerin azalması, içe çekilme
• Umutsuzluk
• Ağlama krizleri
• Öncelerde zevkle yapılan şeylerden artık zevk alamama
• Keyifsizlik, mutsuzluk
Yaz depresyonunun belirtileri;
• İştah azalması dolayısıyla kilo kaybı
• Uyku azalması, insomnia
• Sinirlilik hali
• Ajitasyon
• Libido artışı (Cinsel isteğin artması)
• Kaygılı hal (anksiyete)
• Huzursuzluk
Hastanın majör depresyon, bipolar bozukluk gibi başka affektif bozukluk tanısı almamış, en az iki yıl mevsim geçişlerinde, yılın aynı zamanında birkaç ay süren bu belirtileri gösteriyor ve diğer mevsimlerde bu belirtileri taşımıyor olması durumunda, depresyonun mevsimsel olduğu söylenebilir.
Kişi böyle duygusal değişiklikler yaşıyorsa tedavi için psikofarmakolojik tedavi (ilaç tedavisi) görebileceği gibi, bireysel psikoterapilerden de yarar sağlayabilir. Psikoterapi seanslarında mevsimsel duygu değişiklikleriyle sağlıklı başa çıkmanın yolları, negatif duygu, düşünce ve davranışlarının neden ve nasıl geliştiği, sorunu anlamak ve çözüm yolları aramak, kişinin kendini tanıması, tolere etmeninin nasıl kolaylaşacağı gibi konular hakkında yardım alabilmektedir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Depresyon- Majör , Doğumsonrası (Pospartum) ve Mevsimsel Depresyon" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Şeyma KAMA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Şeyma KAMA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
mevsimsel depresyon, depresyon, majör depresyon, doğum sonrası depresyon, pospartum depresyon, bahar depresyonu, depresyon çeşitleri, depresyon türleri, yaz depresyonu, kış depresyonu
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
