Çocuğum Yalan Söylüyor...
Bazı sorular sizin dürüst olup olmadığınız sorgulamaya yöneliktir. Çocukta olsa sorulan sorunun cevabının, kendisine neler getireceğini hesaplar. Özellikle çocuklar eğer yalan söylediklerini ebeveynlerinin bunu anlayacağını düşündüklerinde dürüstçe hayır şuan söylediğim yalan veya yanlıştı demezler ( Unutmayın 7-8 yaşına kadar yalanın tam karşılığı çocuklarda yoktur, yetişkinler gibi yalan söylemezler, yanıltma, farklı kelimeler kullanma, saklama türünde ifadeler kullanır çocuklar). Söylediği sözün ebeveynini yanılttığını bilen çocuk bana doğru söylüyor musun? sorusunun karşılığında ilk hissedeceği ben eğer bunun yanıltma veya yalan olduğunu söylersem annem - babam beni sevmeyecek, benden nefret edecekler duygusu gelir. Bu yüzden en sevdiğiniz nesneleri kaybetmemek için söylediğiniz sözü doğrulamaya çabalarsınız, sonrasında durum ortaya çıkınca da mahcubiyet, suçluluk, utanç başlar. İşte bu evre de ebeveyn devreye girerek çocuğa doğru ifadelerle yaklaşarak onun gelecekte olumlu davranışlar sergileyerek hayatına devam etmesi için katkı da bulunabilir.
- Söylediğin şeyi düşününce aslında bunu neden değiştirmediğini sanırım anlayabiliyorum. Eğer bunun yanlış, yanıltma bir söz olduğunu söyleseydin benim seni sevmeyeceğimden, seni azarlamamdan, sana kızmamdan belki de sana bağırmamdan korkmuş olabilirsin...
Bu yüzden de bana o anda doğruyu ifade edemedin diye düşündüm, ne dersin bu söylediklerim hakkında, senin fikrin ne?
( Bu tip bir konuşma sizi nereye götürecek, gerçekten gerekli mi? gereksiz mi? Çocuğunuz bu konuşma tarzıyla ne elde edecek, kazancı veya kaybı ne olacak? elde edeceği çıkarım ne olacak? Tüm bu soruların cevabı karmaşık bir durum aslında çünkü sizin vereceğiniz bu şekilde bir tepki beklendiği gibi hemen etkisini göstermeyebilir ve bu da koskoca bir hayal kırıklığı olabilir. O kadar uğraşıyorum fakat herhangi bir sonuç alamıyorum.
Hayır!!! şimdi olduğunuz yerde durun. Yaptığınız eylem aslında sizin vücudunuzda herhangi bir yer ağrıdığında ağrı kesici almanız gibi.
Yalan söyleme davranışı (Ağrıyı başlatan bölge olarak düşünün), sizin tepkiniz ( ağrıyı hissetme), İlaç almayı düşünme (ağrıyı nasıl ortadan kaldırabilirim düşüncesi), hangi ilacı alacağınıza karar verme (çocuğunuza söyleyeceğiniz sözleri düşünme), İlacı dolabınızdan alma suyla birlikte yutmaya hazırlanma aşaması( sizin çocuğunuza sakin, anlamlı, doğru ve net ifadeler kullanma süreci), İlacın suyla birlikte yutulması ( çocuğunuzun sizin söylediklerinizi anlaması, onları kendi zihin dünyasında düşünmesi, zihnindeki anlamlı çağrışımlarla eşleştirmesi, zihnindeki şemaları bulması, algılaması ve en sonunda da bunları içsel dünyasıyla hazmetmesi), ardından ilacın etkisinin beklenme süresi ( Çocuğun hazmetmeye başladığı an itibariyle iç dünyasında yeni düşünce tarzlarının filizlenmesi, size ifadesel olarak net, açıklayıcı, hatasını anlayan dil kalıplarıyla yaptığının yanlış olduğunu söylemesi), ilacın etkisi ve ağrının durması ( Daha sonraki süreçlerde bu davranışın tekrarlanma olasılığının olması fakat daha kısa sürmesi, daha aza inmesi ve iletişim durumunuz çocuğunuzla iyiyse bir daha çok uzun zaman çıkmaması durumu)....
Ya süreğen ağrılarınız varsa işte o zaman sizin çocuğunuzdan önce, kendi iç dünyanızdaki ağrılara odaklanmanız gerekmektedir. ( Çünkü çocuk anne- babanın modelidir. Siz çocuğunuza hamur şekli veren ustasınız, sizin düşünceniz, sizin dokunuşlarınız, sizin hayal dünyanız o eseri ortaya çıkarmaktadır.)
Çocuğunuza dürüstlük kazandırmak istiyorsanız her şart altında siz öncelikle model olmalısınız eğer bir yerde farklı başka bir yerde farklı davranırsanız davranışsal ve sözel ifade olarak işte o zaman ortaya bir denge problemi çıkacaktır. Çocuk sürekli ikilem içerisinde kalacaktır. Peki sonuç ne olacak: çocuğunuzda gelecekte öğrendiğini yansıtacaktır.
İkinci bir sorunu çözme yöntemi olarakta;
- Şuan ortaya ikimiz de üzen bir durum çıktı, daha önce sana sorduğum zaman bana farklı bir cevap vermiştin fakat şimdi ikimizde görüyoruz ki ortaya çıkan sonuç farklı ( çocuğunuz bu sözü söylerken başka bir şeyle uğraşmak, oradan kaçmak, tuvalet ihtiyacının geldiğini, su içmesi gerektiği gibi durumdan kurtulma üzerine tüm bahaneleri bulmaya çalışacaktır. Sakin, net, kararlı bir duruş ve ifade ile bu konuyu senin burada çözmeden herhangi bir yere gitmeni veya bir şey yapmanı istemiyorum nokta).
Bu ortaya çıkan durum hakkında benimle konuşmak ister misin?
O an da böyle bir cevap vermeye / bir davranış sergilemeye seni yönelten sebep ne olabilir?
Sence neden böyle bir davranış içerisine girmiş olabilirsin?
Bu durumu başka sözlerle/ yollarla ifade etmek isteseydin ve bu ifade sonucunda şuan yaşadığımız sonuç gibi bir durum çıkmaması için, nasıl bir ifade yolu seçerdin?
Çocuğunuza neden ve sonuçlarını düşünebileceği yolları araştırmasına sebebiyet verecek açık uçlu sorular sorarsanız durum hakkında düşünme, analiz etme, sorgulama ve farklı çözümler bulma gibi ekstra yetenekler kazandırmış olacaksınız. Çocuğunuz sorular karşısında herhangi bir suçlunun aranmadığını sorunun çözülmesi için tarafların diyalog halinde olduğunu düşünmüş olacaktır. Çocuklar öğrenmeye açık oldukları ve öğrendiklerini sadece bugün için değil hayatları boyunca kullandıklarından bu türü bir diyalog yaşanılabilecek farklı sorun türleri içinde bir ön kriter olacaktır. Çocuğunuz buradaki davranışın sonucunda gerçekleşen pozitif eylemi farklı zamanlarda farklı şekillerde yorumlama ve yordama yani oradaki duruma adapte etme kapasitesine sahip olacaktır.
Ebeveyn olarak sürekli çocuğunuza olumlu davranışlar kazandırıp onun hayatta mutlu olmasını, başarılı olmasını, pısırık olmamasını, çözüm odaklı olan, vazgeçmeyen, atılım yapmaktan korkmayan birisi olmasını istemekteydiniz. İşte size mükemmel bir fırsat SORUN dan FIRSAT çıkarma imkanı.
Ebeveynler bazen şunu düşünebilir bu sözler sadece filmlerde olur, ekonomik durumları daha iyi ailelerde olur, tek çocuklu ailelerde olur vs. vs. haklı olduğunuz taraflar olabilir fakat şuna emin olun ki siz istedikten sonra herşey mümkün.
Şimdi size bazı şeyleri nasıl mümkün olacağını göstermek istiyorum. Küçük bir deney yapacağız sizinle sadece söyledikleri gerçek manasıyla hayal edin yeterli olacaktır.
Oturduğunuz yerde rahat olduğunuza eminseniz gözlerinizi kapatın ve sadece rahatlayın, içinizden yavaş yavaş 10 dan 1'e kadar sayın ve her defasında 10 rahatla... 9 rahatlaa.. 8 rahatlaaa... 7 rahatlaaaa... 6 rahatlaaaaa... 5 rahatlaaaaaa... 4 rahatlaaaaaaa... 3 rahatlaaaaaaaa... 2 rahatlaaaaaaaaa... 1 iyice rahatlaaaaaa... komutunu verin rakamları birer birer inerken aşağıya doğru aralarında biraz bekleyin. Sonra oturduğunuz yerden yavaşça kalktığınızı hayal edin, mutfağınıza doğru adım adım ilerleyin. Mutfak kapısına kaç adımda vardığınızı ve her adımınızı sayarak ilerleyin. Şimdi mutfak kapınızdasınız, mutfağınızdaki tüm eşyalarınıza göz gezdiriyorsunuz, hepsine tek tek bakın, sonra buzdolabına bakın ve birazdan buzdolabına doğru ilerleyeceksiniz hazır olduğunuzda buzdolabına doğru ilerleyin şimdi buzdolabının tam önündesiniz, elinizi uzatın ve kapağının kolunu tutun bekleyin... o kolu iyice hissedin, ardından kolu yavaşça kendinize doğru çekin buzdolabının kapağının açılmaya başladığını görün, buzdolabı açılmaya başladıktan sonra yavaş yavaş ortama yayılan soğuk havayı hissedin sanki derinize değdiğini, deri üstündeki tüylerinize dokunduğunu hissedin, kapak daha da açıldıkça gerçekten ne kadar soğuk havanın teninize dokunduğunu hissedin, şimdi kapağı iyice açtınız, raflarda veya buzdolabının herhangi bir yerinde bulunan limondan bir tane elinize alın, sonra yavaşça buzdolabının kapağını kapatın. Mutfak tezgahına doğru adım adım ilerleyin... Mutfak tezgahının üzerinde kullandığınız tahtadan veya plastik kesme tahtasını alın, bıçağınızı da alın ve limonu ortadan ikiye kesin, kesmiş olduğunuz bir parçayı elinize alın ve yukarıya kaldırıp ağzınıza limonu sıkın, limonu ekşi damlalarının ağzınıza düştüğünü hayal edin, her damla da daha da ekşilik oluyor ağzınızda... Ekşilikle birlikte ağzınızda farklı bir tad, dişlerinizde daha keskin bir his oluşuyor değil mi?...
İşte aslında her şeyin mümkün olduğunu gösteren küçük bir deney gerçekte limon olmamasına rağmen verdiğiniz tepki ağzınızın sulanması, kamaşması ve farklı bir his oluşması.. Demek ki insan istedikten sonra kesinlikle yapabilir.
- Söylediğin şeyi düşününce aslında bunu neden değiştirmediğini sanırım anlayabiliyorum. Eğer bunun yanlış, yanıltma bir söz olduğunu söyleseydin benim seni sevmeyeceğimden, seni azarlamamdan, sana kızmamdan belki de sana bağırmamdan korkmuş olabilirsin...
Bu yüzden de bana o anda doğruyu ifade edemedin diye düşündüm, ne dersin bu söylediklerim hakkında, senin fikrin ne?
( Bu tip bir konuşma sizi nereye götürecek, gerçekten gerekli mi? gereksiz mi? Çocuğunuz bu konuşma tarzıyla ne elde edecek, kazancı veya kaybı ne olacak? elde edeceği çıkarım ne olacak? Tüm bu soruların cevabı karmaşık bir durum aslında çünkü sizin vereceğiniz bu şekilde bir tepki beklendiği gibi hemen etkisini göstermeyebilir ve bu da koskoca bir hayal kırıklığı olabilir. O kadar uğraşıyorum fakat herhangi bir sonuç alamıyorum.
Hayır!!! şimdi olduğunuz yerde durun. Yaptığınız eylem aslında sizin vücudunuzda herhangi bir yer ağrıdığında ağrı kesici almanız gibi.
Yalan söyleme davranışı (Ağrıyı başlatan bölge olarak düşünün), sizin tepkiniz ( ağrıyı hissetme), İlaç almayı düşünme (ağrıyı nasıl ortadan kaldırabilirim düşüncesi), hangi ilacı alacağınıza karar verme (çocuğunuza söyleyeceğiniz sözleri düşünme), İlacı dolabınızdan alma suyla birlikte yutmaya hazırlanma aşaması( sizin çocuğunuza sakin, anlamlı, doğru ve net ifadeler kullanma süreci), İlacın suyla birlikte yutulması ( çocuğunuzun sizin söylediklerinizi anlaması, onları kendi zihin dünyasında düşünmesi, zihnindeki anlamlı çağrışımlarla eşleştirmesi, zihnindeki şemaları bulması, algılaması ve en sonunda da bunları içsel dünyasıyla hazmetmesi), ardından ilacın etkisinin beklenme süresi ( Çocuğun hazmetmeye başladığı an itibariyle iç dünyasında yeni düşünce tarzlarının filizlenmesi, size ifadesel olarak net, açıklayıcı, hatasını anlayan dil kalıplarıyla yaptığının yanlış olduğunu söylemesi), ilacın etkisi ve ağrının durması ( Daha sonraki süreçlerde bu davranışın tekrarlanma olasılığının olması fakat daha kısa sürmesi, daha aza inmesi ve iletişim durumunuz çocuğunuzla iyiyse bir daha çok uzun zaman çıkmaması durumu)....
Ya süreğen ağrılarınız varsa işte o zaman sizin çocuğunuzdan önce, kendi iç dünyanızdaki ağrılara odaklanmanız gerekmektedir. ( Çünkü çocuk anne- babanın modelidir. Siz çocuğunuza hamur şekli veren ustasınız, sizin düşünceniz, sizin dokunuşlarınız, sizin hayal dünyanız o eseri ortaya çıkarmaktadır.)
Çocuğunuza dürüstlük kazandırmak istiyorsanız her şart altında siz öncelikle model olmalısınız eğer bir yerde farklı başka bir yerde farklı davranırsanız davranışsal ve sözel ifade olarak işte o zaman ortaya bir denge problemi çıkacaktır. Çocuk sürekli ikilem içerisinde kalacaktır. Peki sonuç ne olacak: çocuğunuzda gelecekte öğrendiğini yansıtacaktır.
İkinci bir sorunu çözme yöntemi olarakta;
- Şuan ortaya ikimiz de üzen bir durum çıktı, daha önce sana sorduğum zaman bana farklı bir cevap vermiştin fakat şimdi ikimizde görüyoruz ki ortaya çıkan sonuç farklı ( çocuğunuz bu sözü söylerken başka bir şeyle uğraşmak, oradan kaçmak, tuvalet ihtiyacının geldiğini, su içmesi gerektiği gibi durumdan kurtulma üzerine tüm bahaneleri bulmaya çalışacaktır. Sakin, net, kararlı bir duruş ve ifade ile bu konuyu senin burada çözmeden herhangi bir yere gitmeni veya bir şey yapmanı istemiyorum nokta).
Bu ortaya çıkan durum hakkında benimle konuşmak ister misin?
O an da böyle bir cevap vermeye / bir davranış sergilemeye seni yönelten sebep ne olabilir?
Sence neden böyle bir davranış içerisine girmiş olabilirsin?
Bu durumu başka sözlerle/ yollarla ifade etmek isteseydin ve bu ifade sonucunda şuan yaşadığımız sonuç gibi bir durum çıkmaması için, nasıl bir ifade yolu seçerdin?
Çocuğunuza neden ve sonuçlarını düşünebileceği yolları araştırmasına sebebiyet verecek açık uçlu sorular sorarsanız durum hakkında düşünme, analiz etme, sorgulama ve farklı çözümler bulma gibi ekstra yetenekler kazandırmış olacaksınız. Çocuğunuz sorular karşısında herhangi bir suçlunun aranmadığını sorunun çözülmesi için tarafların diyalog halinde olduğunu düşünmüş olacaktır. Çocuklar öğrenmeye açık oldukları ve öğrendiklerini sadece bugün için değil hayatları boyunca kullandıklarından bu türü bir diyalog yaşanılabilecek farklı sorun türleri içinde bir ön kriter olacaktır. Çocuğunuz buradaki davranışın sonucunda gerçekleşen pozitif eylemi farklı zamanlarda farklı şekillerde yorumlama ve yordama yani oradaki duruma adapte etme kapasitesine sahip olacaktır.
Ebeveyn olarak sürekli çocuğunuza olumlu davranışlar kazandırıp onun hayatta mutlu olmasını, başarılı olmasını, pısırık olmamasını, çözüm odaklı olan, vazgeçmeyen, atılım yapmaktan korkmayan birisi olmasını istemekteydiniz. İşte size mükemmel bir fırsat SORUN dan FIRSAT çıkarma imkanı.
Ebeveynler bazen şunu düşünebilir bu sözler sadece filmlerde olur, ekonomik durumları daha iyi ailelerde olur, tek çocuklu ailelerde olur vs. vs. haklı olduğunuz taraflar olabilir fakat şuna emin olun ki siz istedikten sonra herşey mümkün.
Şimdi size bazı şeyleri nasıl mümkün olacağını göstermek istiyorum. Küçük bir deney yapacağız sizinle sadece söyledikleri gerçek manasıyla hayal edin yeterli olacaktır.
Oturduğunuz yerde rahat olduğunuza eminseniz gözlerinizi kapatın ve sadece rahatlayın, içinizden yavaş yavaş 10 dan 1'e kadar sayın ve her defasında 10 rahatla... 9 rahatlaa.. 8 rahatlaaa... 7 rahatlaaaa... 6 rahatlaaaaa... 5 rahatlaaaaaa... 4 rahatlaaaaaaa... 3 rahatlaaaaaaaa... 2 rahatlaaaaaaaaa... 1 iyice rahatlaaaaaa... komutunu verin rakamları birer birer inerken aşağıya doğru aralarında biraz bekleyin. Sonra oturduğunuz yerden yavaşça kalktığınızı hayal edin, mutfağınıza doğru adım adım ilerleyin. Mutfak kapısına kaç adımda vardığınızı ve her adımınızı sayarak ilerleyin. Şimdi mutfak kapınızdasınız, mutfağınızdaki tüm eşyalarınıza göz gezdiriyorsunuz, hepsine tek tek bakın, sonra buzdolabına bakın ve birazdan buzdolabına doğru ilerleyeceksiniz hazır olduğunuzda buzdolabına doğru ilerleyin şimdi buzdolabının tam önündesiniz, elinizi uzatın ve kapağının kolunu tutun bekleyin... o kolu iyice hissedin, ardından kolu yavaşça kendinize doğru çekin buzdolabının kapağının açılmaya başladığını görün, buzdolabı açılmaya başladıktan sonra yavaş yavaş ortama yayılan soğuk havayı hissedin sanki derinize değdiğini, deri üstündeki tüylerinize dokunduğunu hissedin, kapak daha da açıldıkça gerçekten ne kadar soğuk havanın teninize dokunduğunu hissedin, şimdi kapağı iyice açtınız, raflarda veya buzdolabının herhangi bir yerinde bulunan limondan bir tane elinize alın, sonra yavaşça buzdolabının kapağını kapatın. Mutfak tezgahına doğru adım adım ilerleyin... Mutfak tezgahının üzerinde kullandığınız tahtadan veya plastik kesme tahtasını alın, bıçağınızı da alın ve limonu ortadan ikiye kesin, kesmiş olduğunuz bir parçayı elinize alın ve yukarıya kaldırıp ağzınıza limonu sıkın, limonu ekşi damlalarının ağzınıza düştüğünü hayal edin, her damla da daha da ekşilik oluyor ağzınızda... Ekşilikle birlikte ağzınızda farklı bir tad, dişlerinizde daha keskin bir his oluşuyor değil mi?...
İşte aslında her şeyin mümkün olduğunu gösteren küçük bir deney gerçekte limon olmamasına rağmen verdiğiniz tepki ağzınızın sulanması, kamaşması ve farklı bir his oluşması.. Demek ki insan istedikten sonra kesinlikle yapabilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuğum Yalan Söylüyor..." başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.İbrahim GÜLYAŞAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.İbrahim GÜLYAŞAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
