Panik Bozukluğu
Panik Bozukluğu nedir?
Panik Bozukluğu tanısı, kişinin Panik Atağından sonra en az bir ay boyunca yine bir atak olacağından dolayı kaygılanması, ataktan sonra çıldıracak veya kalp krizi geçirecek olabileceğinden dolayı korkması ve davranışlarını atak nedeniyle değiştirmeye başlaması sonucunda konur.
Atakların oluşması ne özel bir duruma, olaya veya objeye bağlıdır ne de başka bir psikolojik veya bedensel bir rahatsızlığa. Panik Bozukluğu tanısı almış insanların % 60’ı geceleri de Panik Atakları yaşarlar.
Korku Bozukluğu olan insanlar eğer kaçındıkları, korktukları obje veya durumlarla karşılaştıklarında Panik Atağı yaşayabilirler.
Panik Atak
Panik Atak, aniden ortaya çıkan, tekrarlayıcı periyodlardan oluşan, insanı dehşet içinde bırakan yoğun korku nöbetleri olup genelde sadece birkaç dakika sürer. Panik Atakları, nöbet şeklinde (paroksimal) veya bölümler halinde (epizodik) ortaya çıkar.
Tek bir epizoddan oluşan Panik Atağı, kendiliğinden, aniden oluşur birkaç dakika içinde en yoğun düzeye çıkar (ortalama 30 dakika sürer) ve yine kendiliğinden geçer.
İlk Panik Atak o kadar yoğun, yaşamı tehdit edici ve travmatik olarak hissedilir ki ‘Beklenti Korkusu’ nedeniyle bir kaçınma davranışı ortaya çıkar. Çoğu zaman ev dışında gerçekleştiğinden de Agorafobinin de gelişmesine zemin hazırlar.
Agorafobi
Panik Atak çoğu zaman Agorafobi (alan korkusu) ile ortaya çıkar bu nedenle de hastalar çoğu zaman, bu atakların ortaya çıktığı yerlerden özellikle kaçınırlar.
Örnek olarak sinema, tiyatro, konser salonu, süpermarket, asansör, metro, tren, uçak, otobüs, otomobil sayılabilir. Diğer yandan, geniş meydanlar veya köprüler de aynı özelliği taşıyan yerler olabilmektedir. Panik Bozukluğu olan insanlar gitgide daha fazla yerden kaçınmaya ve dolayısıyla yaşam alanları önemli ölçüde kısıtlanmasına yol açabilmektedirler. Toplu taşıma araçlarını kullanmamaya özen gösteren biri gittikçe alış yapmamaya ve nihayetinde evden çıkmamaya kadar ‘korkularının esiri’ olabilirler.
Yaygınlık
Panik Bozukluğunun yaygınlığı %2,4’ dür. En sık görülen yaş aralığı 25-30 arası yaşlardır. Kadınlarda ortalaması 30 yaştır. Erkeklerde iki uçlu bir görünüm hakimdir: erken başlangıç 20’li yaşlarda ve geç başlangıç 40’lı yaşlarda ortaya çıkar. Geç başlangıçta daha çok boğulma hissi ve ölüm korkusu semptomları sık görülür.
Kadınlarda erkeklere oranla 4 kat daha sık görülür. Kadınlarda en sık görülen psikolojik rahatsızlıklardandır.
Agorafobisiz Panik Bozukluğu olanların % 65 – 81 i başka bir korku bozukluğu veya affektif bozukluğa da sahiptirler.Bunlardan en sık görülenler Spezifik Fobi (%10-20), Genel Korku Bozukluğu (%25), Sosyal Fobi (%15-30), Obsesif-Kompülsif Davranış Bozukluğu (%8-10) ve Depresyondur (%50-65). Panik Bozukluğu olanların %51-91’ inde Agorafobi görülür. Ayrıca Alkol Bağımlılığı ve Hipokondri de eşlik eden hastalıklardan olabilir.
Risk faktörleri arasında ayrılık, boşanma veyabir yakının ölümü sayılabilir. İlk panik Atağından önce kritik yaşam olayları sıklıkla yer alır ve ortaya çıkmasını kolaylaştırır.
Panik Atak belirtileri nelerdir?
Aşağıda sıralanan belirtiler, Panik Bozukluğu olan hastalarda bir Panik Atağı esnasında sıkça görülen belirtilerdir. Bu belirtilerin tek başına veya kombinasyon halinde ortaya çıkabilirler.
Panik Atak Kriterleri (DSM-IV TR ):
Yoğun korku ve rahatsızlıktan oluşan belirgin bir süreçtir, bu süreçte, aşağıdaki bulgulardan dört veya fazlası aniden ortaya çıkar ve 10 dakikada zirveye ulaşır:
1. Çarpıntılar, kalbin güçlü atması veya kalp atışlarının hızlanması
2. Terleme
3. Titreme, sarsılma
4. Boğulma veya nefessiz kalma duygusu
5. Boğaza bir şey kaçmış da boğuluyormuş duygusu
6. Göğüs ağrısı
7. Mide bulantısı, karında rahatsızlık
8. Baş dönmesi, bayılacak gibi hissetmek
9. Derealizasyon (gerçek değil ya da hayalmiş duygusu), veya depersonalizasyon (kişinin kendinden ayrılması duygusu)
10. Delirme ya da kontrolü kaybetme korkusu
11. Ölme korkusu
12. Karıncalaşma, uyuşma, hissizleşme
13. Üşüme veya ateş basması
Panik Ataklarının Kişi İçin Sonuçları
1. Kişi korkutucu olan her şeyi ‘tehlikeli’ kategorisine sokmaya başlar
2. Yeni bir ‘beden bilinci’ oluşur. Kişi, kalp krizi, inme veya beyin tümörü gibi yaşamı tehdit edebilecek hastalıklardan korkmaya başlar ve en ufak belirtiler bile (karıncanlanma, baş ağrısı, ilaçların yan etkisi) aşırı derecede ciddiye alınır. Kişinin dikkati artık ‘içe’ yönelmiştir yani bedensel uyaranlara karşı dikkati artmıştır.
3. Kişi çeşitli tıbbi tetkiklerden alınan negatif sonuçlara rağmen (örneğin EKG) hastalığının makul bir açıklamasını bulamadığından dolayı rahatlayamaz, tedirgindir.
4. Kişi çözümlenemez gibi gözüken Panik Ataklarından dolayı moral bozukluğu yaşar.
5. Depersonalizasyon yaşantısı (kişinin kendinden ayrılması duygusu) ve duruma bağlı beyindeki oksijen azlığı ve iç basınç artışı delirme ya da kontrolü kaybetme korkusunun ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Ayrıca başkalarının kişideki değişiklikleri fark edeceği korkusu da bunu arttırır.
6. Kişide beklenti korkusu (korkudan korkma) ve kaçınma davranışı (Agorafobi) gelişir.
7. Kişide yardımcı olabileceği düşünülen bazı şeylere (örneğin sürekli ilaç yanında bulundurma, cep telefonu vb) veya kişilere karşı bir psikolojik bağımlılık gelişebilir.
8. Kişide korkularıyla başa çıkabilmek için alkol veya ilaç bağımlılığı gelişebilir.
Panik Atağının sebepleri nelerdir?
Biyoloji
Panik Atağının biyolojik nedenleri tam açıklanabilmiş olmamasına rağmen araştırmalar sonucunda bazı yönleri aydınlatılabilmiştir.
Beyin sapında bulunan locus coeruleus daki noradrenalin aktivitesinin panik reaksiyonlarına sebep olduğu bulunmuştur. Locus coeruleus beyin sapında küçük bir bölgeye verilen addır. Locus coeruleus Amygdala’ ya (Limbik sistemin bir parçası olup heyecan duygularından sorumludur) bağlıdır ve Nordadrenalin nörotransmitterlerini buraya aktarır. Bu da Panik Atağı ve Depresyona neden olur.
Ayrıca genetik bir yatkınlığın da Panik Bozukluğunda bir rolünün olduğu ikiz araştırmaları ile tespit edilmiştir. Tek yumurta ikizlerinden %24 ünde, çift yumurta ikizlerinde % 11 inde Panik Bozukluğu olduğu görülmüştür.
Psikoloji
Bedensel Belirtilerin Yanlış Yorumlanması
Panik Bozukluğu olan kişiler, belirli bedensel uyaranlara karşı aşırı duyarlı olup bu uyaranları tehdit edici, felaket olarak yanlış yorumlarlar.
Bedensel belirtiler yediğimiz bir yemek veya iş yerindeki bir tartışma nedeniyle de ortaya çıkabilir. Belirtilerin gerçek sebeplerini araştırmak yerine Panik Bozukluğu olan kişiler hemen en kötü olandan yola çıkarak Panik Atağını tetiklerler.
Taşikardi ya da hiperventilasyon gibi bedensel belirtiler çoğu zaman korktuğumuzda ortaya çıkar. Bu belirtiler Panik Atak hastalarında bir felaket habercisi gibi ( örneğin kalp krizi geçireceğim, boğulacağım) yanlış yorumlanır.
Korku Kısırdöngüsü
Panik Atağının diğer bir psikolojik açıklama modeli Korku Kısırdöngüsüdür. İnsanlar her zaman dış dünyadan gelen uyaranları anlamlandırma ihtiyacı hissederler.Dış uyaranlar (stres) eğer potansiyel tehlikeli olarak sınıflandırılırsa bu korkuya yol açar. Korku da bedensel tepkilere neden olur örneğin kalbin hızlı atması gibi (semptomlara karşı savunma). Bu bedensel tepkilerin algılanması yine korkuyu ve bedensel semptomları daha da arttırır. Sonuçta Panik Atak ortaya çıkar. Ataktan sonra bir beklenti oluşur, fizyolojik değişikliklere karşı duyarlılık artar.
Korku Kısırdöngüsü aşağıdaki şekilde gösterilen her aşamada ortaya çıkabilir. Bedensel semptomlar gibi düşünceler de ortaya çıkarabilir. Önemli olan nokta iç veya dış sinyaller değerlendirilirken tehlikeli olarak algılanıp algılanmadığıdır.
Klasik Koşullama
Başlangıçta tamamen „anlamsız“ olan bir durum, insanın beynindeki bir çağrışımla panik atağın tetikleyici unsuru olabilmektedir. Bu durum da, uzun vadeli bakıldığında hastanın bu tetikleyici unsurdan kaçınmaya yönelik önleyici bir davranış biçimi geliştirmesine yol açmaktadır.
Panik Atağının tedavisi
İlaç Tedavisi
Bazı vakalarda psikoterapiye ek olarak ilaç alınması da gereklidir. İlaç tedavisini sadece Psikiyatristler düzenleyebilir. Psikiyatrist dışında hiçkimsenin önerdiği ilaç vb maddeleri kullanmayınız! Burada verilen ilaç bilgileri genel bilgiler olup özel durumlarda sadece hekimin yazdığı ilaçlar, önerdiği dozlarda kullanılmalıdır.
Antidepresanlar
Antidepresanlar arasında, trisiklik antidepresanlar (TSA) ve seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) etkili olduğu gösterilmiştir.
Trisiklik antidepresanlardan (TSA) İmipramin ve Clomipramin ilaçları ile ilgili çok sayıda araştırma vardır. Bunlardan İmipramin’ in hastaların %70-90’ ında kısa ve uzun vadeli (1 yıla kadar) iyileşme gösterdiği görülmüştür. İlacın antipanik etkisi 2 ile 6 hafta arasında ortaya çıkmakta olup anti fobik etkisi bunu takip etmektedir. Yan etkileri korku, tedirginlik, uyku bozuklukları, titreme ve yüksek kalp frekansı olabiliyor. Zun süreli tedavide ağız kuruluğu, kabızlık, idrar sorunları ve baş dönmesi olabilir.
Trisiklik antidepresanlara (TSA) alternatif olarak seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) kullanılabilir. Citalopram, Fluoxetin, Fluvoxamin, Paroxetin ve Sertralin bu ilaçlardandır. Yan etkileri tedirginlik, uyarılma ve uyku bozuklukları olabilir.
Benzodiazepinler
Panik Bozukluğuna ve Agorafobiye karşı Alprazolam (Tafil), Clonazepam, Lorazepam und Diazepam (Valium) ilaçlarının etkili olduğu ispatlanmıştır. Benzodiazepinlerin avantajı hemen etki etmeleri ve kısa süreli tedavilerde yan atkilerinin çok az olmasıdır. Uzun süreli alımlarda kişilik değişimleri, psikomotor değişimler, kas zayıflığı, unutkanlık, korku ve depresif semptomlar ortaya çıkabilir.
Benzodiazepinler uzun süreli kullanımda (düşük doz da olsa) bağımlılığa yol açıyorlar. Bu nedenle ilaç aşamalı olarak doz azaltılarak bıraktırılır. Kısa süreli kullanımda (2-4 hafta) veya arada bir kullanımda bağımlılık yapmaz.
Psikoterapi
Uygulanan psikoterapi yöntemi hakkındaki detaylı bilgiler seanslarda danışanlara verilecektir. Burada kısa bilgiler ile yetinilecektir. Bilişsel-Davranışcı Terapi, anksiyete ve panik tedavisinde en iyi ve en hızlı sonuç veren terapi yöntemidir.
Genel olarak bireysel terapi 15 oturum sürer, başta haftada 2 seans (ik 10 seans) sonra haftada tek seans (son 5 seans). Her seans 50 dakikadır.
Psikoeğitim
Konfrontasyon Yöntemleri
Anksiyete yönetimi
Bilişsel Yapılandırma
Korkunun üstesinden gelmenin altın kuralları
1. Korku hislerinizin ve onlarla birlikte ortaya çıkan bedensel belirtilerin, stres durumunda ortaya çıkan normal vücut reaksiyonlarının abartılı bir şekli olduğunu hiçbir zaman unutmayın.
2. Bu tür hisler ve vücut reaksiyonları her ne kadar hoş bir olgu değilse de, ne tehlikeli, ne de herhangi bir şekilde zararlıdır. Korkmayın, kötü bir şey olmayacak!
3. Korku durumlarında „peki, şimdi ne olacak?“ ve „bunun sonu nereye varacak?“ gibi düşüncelere kapılıp, daha büyük korkular yaşamanıza kesinlikle izin vermeyin.
4. Sadece çevrenizde olup bitenlere ve vücudunuzda gerçekten nelerin cereyan ettiğine konsantre olun. Düşüncenize göre daha nelerin olabileceğine değil!
5. Beklemeyi bilin ve korkunuzun geldiği gibi gitmesine zaman tanıyın. Korkunuzla mücadele etmeyin ve ondan kaçmayın; korkunuzu kabullenme cesaretini gösterin.
6. Kuruntulu düşüncelerinize yoğunlaşmaktan („korkudan korkmaktan“) vazgeçtiğinizde, korkunuzun nasıl kendiliğinden azaldığını takip edin.
7. Bu egzersizleri yapmanızdaki amacın, korkuyu önlemek değil, sadece korkuyu kontrol altına almayı öğrenmek olduğunu unutmayın. Bu konuda ilerleme kaydedebilmenizin tek yolu budur.
8. İçinizdeki hedeflerinizi daima gözünüzde canlandırın ve bütün zorluklara rağmen hangi ilerlemeleri kaydettiğinizi gözlemleyin. Bu kez de başarılı olduğunuz takdirde, ne kadar mutlu olacağınızı tasavvur edin.
9. Kendinizi tekrar iyi hissettiğinizde, çevrenize bakının ve bir sonraki adımınızı planlamaya başlayın.
10. Egzersizlere devam edebileceğiniz kanaatinde iseniz, sakin ve soğukkanlı bir şekilde bir sonraki egzersize geçin.
Panik Bozukluğu tanısı, kişinin Panik Atağından sonra en az bir ay boyunca yine bir atak olacağından dolayı kaygılanması, ataktan sonra çıldıracak veya kalp krizi geçirecek olabileceğinden dolayı korkması ve davranışlarını atak nedeniyle değiştirmeye başlaması sonucunda konur.
Atakların oluşması ne özel bir duruma, olaya veya objeye bağlıdır ne de başka bir psikolojik veya bedensel bir rahatsızlığa. Panik Bozukluğu tanısı almış insanların % 60’ı geceleri de Panik Atakları yaşarlar.
Korku Bozukluğu olan insanlar eğer kaçındıkları, korktukları obje veya durumlarla karşılaştıklarında Panik Atağı yaşayabilirler.
Panik Atak
Panik Atak, aniden ortaya çıkan, tekrarlayıcı periyodlardan oluşan, insanı dehşet içinde bırakan yoğun korku nöbetleri olup genelde sadece birkaç dakika sürer. Panik Atakları, nöbet şeklinde (paroksimal) veya bölümler halinde (epizodik) ortaya çıkar.
Tek bir epizoddan oluşan Panik Atağı, kendiliğinden, aniden oluşur birkaç dakika içinde en yoğun düzeye çıkar (ortalama 30 dakika sürer) ve yine kendiliğinden geçer.
İlk Panik Atak o kadar yoğun, yaşamı tehdit edici ve travmatik olarak hissedilir ki ‘Beklenti Korkusu’ nedeniyle bir kaçınma davranışı ortaya çıkar. Çoğu zaman ev dışında gerçekleştiğinden de Agorafobinin de gelişmesine zemin hazırlar.
Agorafobi
Panik Atak çoğu zaman Agorafobi (alan korkusu) ile ortaya çıkar bu nedenle de hastalar çoğu zaman, bu atakların ortaya çıktığı yerlerden özellikle kaçınırlar.
Örnek olarak sinema, tiyatro, konser salonu, süpermarket, asansör, metro, tren, uçak, otobüs, otomobil sayılabilir. Diğer yandan, geniş meydanlar veya köprüler de aynı özelliği taşıyan yerler olabilmektedir. Panik Bozukluğu olan insanlar gitgide daha fazla yerden kaçınmaya ve dolayısıyla yaşam alanları önemli ölçüde kısıtlanmasına yol açabilmektedirler. Toplu taşıma araçlarını kullanmamaya özen gösteren biri gittikçe alış yapmamaya ve nihayetinde evden çıkmamaya kadar ‘korkularının esiri’ olabilirler.
Yaygınlık
Panik Bozukluğunun yaygınlığı %2,4’ dür. En sık görülen yaş aralığı 25-30 arası yaşlardır. Kadınlarda ortalaması 30 yaştır. Erkeklerde iki uçlu bir görünüm hakimdir: erken başlangıç 20’li yaşlarda ve geç başlangıç 40’lı yaşlarda ortaya çıkar. Geç başlangıçta daha çok boğulma hissi ve ölüm korkusu semptomları sık görülür.
Kadınlarda erkeklere oranla 4 kat daha sık görülür. Kadınlarda en sık görülen psikolojik rahatsızlıklardandır.
Agorafobisiz Panik Bozukluğu olanların % 65 – 81 i başka bir korku bozukluğu veya affektif bozukluğa da sahiptirler.Bunlardan en sık görülenler Spezifik Fobi (%10-20), Genel Korku Bozukluğu (%25), Sosyal Fobi (%15-30), Obsesif-Kompülsif Davranış Bozukluğu (%8-10) ve Depresyondur (%50-65). Panik Bozukluğu olanların %51-91’ inde Agorafobi görülür. Ayrıca Alkol Bağımlılığı ve Hipokondri de eşlik eden hastalıklardan olabilir.
Risk faktörleri arasında ayrılık, boşanma veyabir yakının ölümü sayılabilir. İlk panik Atağından önce kritik yaşam olayları sıklıkla yer alır ve ortaya çıkmasını kolaylaştırır.
Panik Atak belirtileri nelerdir?
Aşağıda sıralanan belirtiler, Panik Bozukluğu olan hastalarda bir Panik Atağı esnasında sıkça görülen belirtilerdir. Bu belirtilerin tek başına veya kombinasyon halinde ortaya çıkabilirler.
Panik Atak Kriterleri (DSM-IV TR ):
Yoğun korku ve rahatsızlıktan oluşan belirgin bir süreçtir, bu süreçte, aşağıdaki bulgulardan dört veya fazlası aniden ortaya çıkar ve 10 dakikada zirveye ulaşır:
1. Çarpıntılar, kalbin güçlü atması veya kalp atışlarının hızlanması
2. Terleme
3. Titreme, sarsılma
4. Boğulma veya nefessiz kalma duygusu
5. Boğaza bir şey kaçmış da boğuluyormuş duygusu
6. Göğüs ağrısı
7. Mide bulantısı, karında rahatsızlık
8. Baş dönmesi, bayılacak gibi hissetmek
9. Derealizasyon (gerçek değil ya da hayalmiş duygusu), veya depersonalizasyon (kişinin kendinden ayrılması duygusu)
10. Delirme ya da kontrolü kaybetme korkusu
11. Ölme korkusu
12. Karıncalaşma, uyuşma, hissizleşme
13. Üşüme veya ateş basması
Panik Ataklarının Kişi İçin Sonuçları
1. Kişi korkutucu olan her şeyi ‘tehlikeli’ kategorisine sokmaya başlar
2. Yeni bir ‘beden bilinci’ oluşur. Kişi, kalp krizi, inme veya beyin tümörü gibi yaşamı tehdit edebilecek hastalıklardan korkmaya başlar ve en ufak belirtiler bile (karıncanlanma, baş ağrısı, ilaçların yan etkisi) aşırı derecede ciddiye alınır. Kişinin dikkati artık ‘içe’ yönelmiştir yani bedensel uyaranlara karşı dikkati artmıştır.
3. Kişi çeşitli tıbbi tetkiklerden alınan negatif sonuçlara rağmen (örneğin EKG) hastalığının makul bir açıklamasını bulamadığından dolayı rahatlayamaz, tedirgindir.
4. Kişi çözümlenemez gibi gözüken Panik Ataklarından dolayı moral bozukluğu yaşar.
5. Depersonalizasyon yaşantısı (kişinin kendinden ayrılması duygusu) ve duruma bağlı beyindeki oksijen azlığı ve iç basınç artışı delirme ya da kontrolü kaybetme korkusunun ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Ayrıca başkalarının kişideki değişiklikleri fark edeceği korkusu da bunu arttırır.
6. Kişide beklenti korkusu (korkudan korkma) ve kaçınma davranışı (Agorafobi) gelişir.
7. Kişide yardımcı olabileceği düşünülen bazı şeylere (örneğin sürekli ilaç yanında bulundurma, cep telefonu vb) veya kişilere karşı bir psikolojik bağımlılık gelişebilir.
8. Kişide korkularıyla başa çıkabilmek için alkol veya ilaç bağımlılığı gelişebilir.
Panik Atağının sebepleri nelerdir?
Biyoloji
Panik Atağının biyolojik nedenleri tam açıklanabilmiş olmamasına rağmen araştırmalar sonucunda bazı yönleri aydınlatılabilmiştir.
Beyin sapında bulunan locus coeruleus daki noradrenalin aktivitesinin panik reaksiyonlarına sebep olduğu bulunmuştur. Locus coeruleus beyin sapında küçük bir bölgeye verilen addır. Locus coeruleus Amygdala’ ya (Limbik sistemin bir parçası olup heyecan duygularından sorumludur) bağlıdır ve Nordadrenalin nörotransmitterlerini buraya aktarır. Bu da Panik Atağı ve Depresyona neden olur.
Ayrıca genetik bir yatkınlığın da Panik Bozukluğunda bir rolünün olduğu ikiz araştırmaları ile tespit edilmiştir. Tek yumurta ikizlerinden %24 ünde, çift yumurta ikizlerinde % 11 inde Panik Bozukluğu olduğu görülmüştür.
Psikoloji
Bedensel Belirtilerin Yanlış Yorumlanması
Panik Bozukluğu olan kişiler, belirli bedensel uyaranlara karşı aşırı duyarlı olup bu uyaranları tehdit edici, felaket olarak yanlış yorumlarlar.
Bedensel belirtiler yediğimiz bir yemek veya iş yerindeki bir tartışma nedeniyle de ortaya çıkabilir. Belirtilerin gerçek sebeplerini araştırmak yerine Panik Bozukluğu olan kişiler hemen en kötü olandan yola çıkarak Panik Atağını tetiklerler.
Taşikardi ya da hiperventilasyon gibi bedensel belirtiler çoğu zaman korktuğumuzda ortaya çıkar. Bu belirtiler Panik Atak hastalarında bir felaket habercisi gibi ( örneğin kalp krizi geçireceğim, boğulacağım) yanlış yorumlanır.
Korku Kısırdöngüsü
Panik Atağının diğer bir psikolojik açıklama modeli Korku Kısırdöngüsüdür. İnsanlar her zaman dış dünyadan gelen uyaranları anlamlandırma ihtiyacı hissederler.Dış uyaranlar (stres) eğer potansiyel tehlikeli olarak sınıflandırılırsa bu korkuya yol açar. Korku da bedensel tepkilere neden olur örneğin kalbin hızlı atması gibi (semptomlara karşı savunma). Bu bedensel tepkilerin algılanması yine korkuyu ve bedensel semptomları daha da arttırır. Sonuçta Panik Atak ortaya çıkar. Ataktan sonra bir beklenti oluşur, fizyolojik değişikliklere karşı duyarlılık artar.
Korku Kısırdöngüsü aşağıdaki şekilde gösterilen her aşamada ortaya çıkabilir. Bedensel semptomlar gibi düşünceler de ortaya çıkarabilir. Önemli olan nokta iç veya dış sinyaller değerlendirilirken tehlikeli olarak algılanıp algılanmadığıdır.
Klasik Koşullama
Başlangıçta tamamen „anlamsız“ olan bir durum, insanın beynindeki bir çağrışımla panik atağın tetikleyici unsuru olabilmektedir. Bu durum da, uzun vadeli bakıldığında hastanın bu tetikleyici unsurdan kaçınmaya yönelik önleyici bir davranış biçimi geliştirmesine yol açmaktadır.
Panik Atağının tedavisi
İlaç Tedavisi
Bazı vakalarda psikoterapiye ek olarak ilaç alınması da gereklidir. İlaç tedavisini sadece Psikiyatristler düzenleyebilir. Psikiyatrist dışında hiçkimsenin önerdiği ilaç vb maddeleri kullanmayınız! Burada verilen ilaç bilgileri genel bilgiler olup özel durumlarda sadece hekimin yazdığı ilaçlar, önerdiği dozlarda kullanılmalıdır.
Antidepresanlar
Antidepresanlar arasında, trisiklik antidepresanlar (TSA) ve seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) etkili olduğu gösterilmiştir.
Trisiklik antidepresanlardan (TSA) İmipramin ve Clomipramin ilaçları ile ilgili çok sayıda araştırma vardır. Bunlardan İmipramin’ in hastaların %70-90’ ında kısa ve uzun vadeli (1 yıla kadar) iyileşme gösterdiği görülmüştür. İlacın antipanik etkisi 2 ile 6 hafta arasında ortaya çıkmakta olup anti fobik etkisi bunu takip etmektedir. Yan etkileri korku, tedirginlik, uyku bozuklukları, titreme ve yüksek kalp frekansı olabiliyor. Zun süreli tedavide ağız kuruluğu, kabızlık, idrar sorunları ve baş dönmesi olabilir.
Trisiklik antidepresanlara (TSA) alternatif olarak seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) kullanılabilir. Citalopram, Fluoxetin, Fluvoxamin, Paroxetin ve Sertralin bu ilaçlardandır. Yan etkileri tedirginlik, uyarılma ve uyku bozuklukları olabilir.
Benzodiazepinler
Panik Bozukluğuna ve Agorafobiye karşı Alprazolam (Tafil), Clonazepam, Lorazepam und Diazepam (Valium) ilaçlarının etkili olduğu ispatlanmıştır. Benzodiazepinlerin avantajı hemen etki etmeleri ve kısa süreli tedavilerde yan atkilerinin çok az olmasıdır. Uzun süreli alımlarda kişilik değişimleri, psikomotor değişimler, kas zayıflığı, unutkanlık, korku ve depresif semptomlar ortaya çıkabilir.
Benzodiazepinler uzun süreli kullanımda (düşük doz da olsa) bağımlılığa yol açıyorlar. Bu nedenle ilaç aşamalı olarak doz azaltılarak bıraktırılır. Kısa süreli kullanımda (2-4 hafta) veya arada bir kullanımda bağımlılık yapmaz.
Psikoterapi
Uygulanan psikoterapi yöntemi hakkındaki detaylı bilgiler seanslarda danışanlara verilecektir. Burada kısa bilgiler ile yetinilecektir. Bilişsel-Davranışcı Terapi, anksiyete ve panik tedavisinde en iyi ve en hızlı sonuç veren terapi yöntemidir.
Genel olarak bireysel terapi 15 oturum sürer, başta haftada 2 seans (ik 10 seans) sonra haftada tek seans (son 5 seans). Her seans 50 dakikadır.
Psikoeğitim
Konfrontasyon Yöntemleri
Anksiyete yönetimi
Bilişsel Yapılandırma
Korkunun üstesinden gelmenin altın kuralları
1. Korku hislerinizin ve onlarla birlikte ortaya çıkan bedensel belirtilerin, stres durumunda ortaya çıkan normal vücut reaksiyonlarının abartılı bir şekli olduğunu hiçbir zaman unutmayın.
2. Bu tür hisler ve vücut reaksiyonları her ne kadar hoş bir olgu değilse de, ne tehlikeli, ne de herhangi bir şekilde zararlıdır. Korkmayın, kötü bir şey olmayacak!
3. Korku durumlarında „peki, şimdi ne olacak?“ ve „bunun sonu nereye varacak?“ gibi düşüncelere kapılıp, daha büyük korkular yaşamanıza kesinlikle izin vermeyin.
4. Sadece çevrenizde olup bitenlere ve vücudunuzda gerçekten nelerin cereyan ettiğine konsantre olun. Düşüncenize göre daha nelerin olabileceğine değil!
5. Beklemeyi bilin ve korkunuzun geldiği gibi gitmesine zaman tanıyın. Korkunuzla mücadele etmeyin ve ondan kaçmayın; korkunuzu kabullenme cesaretini gösterin.
6. Kuruntulu düşüncelerinize yoğunlaşmaktan („korkudan korkmaktan“) vazgeçtiğinizde, korkunuzun nasıl kendiliğinden azaldığını takip edin.
7. Bu egzersizleri yapmanızdaki amacın, korkuyu önlemek değil, sadece korkuyu kontrol altına almayı öğrenmek olduğunu unutmayın. Bu konuda ilerleme kaydedebilmenizin tek yolu budur.
8. İçinizdeki hedeflerinizi daima gözünüzde canlandırın ve bütün zorluklara rağmen hangi ilerlemeleri kaydettiğinizi gözlemleyin. Bu kez de başarılı olduğunuz takdirde, ne kadar mutlu olacağınızı tasavvur edin.
9. Kendinizi tekrar iyi hissettiğinizde, çevrenize bakının ve bir sonraki adımınızı planlamaya başlayın.
10. Egzersizlere devam edebileceğiniz kanaatinde iseniz, sakin ve soğukkanlı bir şekilde bir sonraki egzersize geçin.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Bozukluğu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Tahsin ÇİRİK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Tahsin ÇİRİK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
