Kas İskelet Sistemi Hastalıkları ile İlgili Psikolojik Sorunlar
KAS İSKELET SİSTEMİ HASTALIKLARI İLE İLGİLİ PSİKOLOJİK SORUNLAR
Kas iskelet sistemi bozukluğu olan çoğu hasta eşlik eden psikiyatrik hastalığı düşündüren belirti ve bulgularla gider. Hastalığın neden olduğu rahatsızlık ve kayıplara karşı hastanın verdiği psikolojik yanıtın bir sonucu olabilir. Ya da hastalık sürecinin merkezi sinir sistemi üzerine olan etkisi sonucu ortaya çıkmış olabilir.
Kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavilerinde kullanılan ilaçlardan pek çoğu kaygı bozukluğu, depresyon gibi psikiyatrik yan etkilere neden olabilir
Duygusal açıdan bloke edilmenin etkileri kas sistemine yansımakta ve kendini birçok psikosomatik bozukluk şeklinde gösterebilmektedir.
Beden sağlığımız ruh sağlığımızı ruh sağlığımızda beden sağlığımızı olumsuz yönde etkileyebilir. Denge ve ritim içinde olması işlevsellik için önemlidir.
İnsanın genetik, doğum öncesi ve erken çocukluk yaşantısı¬na ait etkenler birbiri ile etkileşim halinde olup, bu etkenler psikososyal çevre ile bir denge halindedir. Psikosomatik hastalıklarda bu dengenin bozulması, bu bozulmaya karşı organizmanın kendi olanaklarıyla yeterli ya da yetersiz biçimde bir çözüm bulmaya, en azından uyum sağlamaya çalışmasıdır.
BEDENSEL BELİRTİ BOZUKLUĞU (DSM-V Tanı ölçütleri)
A. Sıkıntı veren ya da günlük yaşamı önemli ölçüde kesintiye uğratan bir ya da birden çok bedensel belirti.
B. Aşağıdakilerin en az biri ile kendini gösteren, bedensel belirtiler ya da bunlara eşlik eden sağlıkla ilgili kaygılarla ilişkili aşırı düzeyde düşünceler, duygular ya da davranışlar:
1-Kişinin belirtileriyle orantısız, süreklilik gösteren düşünceler
2-Sağlıkla ya da belirtilerle ilgili, sürekli yüksek düzeyde bir kaygı
3-Bu belirtilere ya da sağlık kaygılarına aşırı zaman ve içsel güç harcanır.
C. Herhangi bedensel bir belirti sürekli olarak bulunmasa da, belirti gösteriyor olma durumu süreklilik gösterir. ( altı aydan daha uzun süreli olarak)
Varsa belirtiniz:
Ağrının baskın olması ile giden
Süregiden
Ağır olmayan
Orta derecede
Ağır
ROMATOİD ARTRİT
Hastaların yaklaşık %20'sinde romatoid artrite depresyon eşlik eder. Depresyonu olanlar genellikle evli olmayan, hastalığı daha uzun süredir devam eden ve hastalığa eşlik eden daha fazla tıbbi durumu bulunanlardır. Romatoid artriti ve depresyonu olan bireylerde depresyonu olmayan artritli bireylere oranla sıklıkla işlevsellikte bozulma, daha fazla eklem ağrısı, belirgin ağrı yaşantılama, sağlık hizmetlerini fazla kullanma, uzun süre yatakta kalma ve çalışamama gözlenmektedir .
Bu hastaların çoğu gelişim yaşlarında bedensel hareketlilikleri sıkı denetim altına alınmış, duygusal gerilimli kişilerdir. Psikodinamik alt yapıda bilinçdışı saldırgan duygular ile bu duyguların yöneldiği kişileri kendi saldırganlığından koruma isteğinden doğan çatışmalı durumların yattığı bildirilmektedir
PSİKOSOMATİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİNDE GENEL İLKELER
Temel olarak önerilen yaklaşım hastanın sorun alanlarını ortaya çıkaracak şekilde emosyonel durumu, kişilerarası ilişkileri ve kişilik özelliklerini temel alan görüşmelerin yapılmasıdır. Psikiyatrist olmayan bir klinisyen de hastaya belirtilerle psikolojik durumu arasındaki bağlantıları açıklayabilir. Bu konularda hasta yeterince aydınlatıldıktan ve psikoterapiden yararlanacağı sonucuna varıldıktan sonra, bilgisi dahilinde psikiyatriste yönlendirilebilir .
Neden ve etki farklılıkları hem seçilecek tedavi yöntemlerini hem de tedavi süresini etkiler. Kişiye özel tedavi programları oluştururken birçok etme¬ni dikkate almak gerekir.
Birden fazla disipline ait profesyonelin birlikte çalıştığı ekipler, farklı tedavilerin hastanın ihtiyaçlarına göre düzenlenip "kişiye özel" bir tedavi paketinin hazırlanmasında çok yararlı olmaktadır. Psikiyatristin ekipteki rolü iki ana kanalda işleyebilir.
Birincil tanı psikiyatrik olmasa da uzun süre ağrı çeken kişilerde psikiyatrik bozukluklar tabloya eklenebilmektedir. Psikiyatri hekiminin diğer görevi ağrılı hastalıklara eşlik eden ruhsal sorunları tanıyıp (depresyon, anksiyete bozukluğu, vb.) tedavilerini düzenlemesi ve hastaları izlemesidir.
Bundan sonraki aşamalar hastanın diğer insanlarla olan ilişkilerinin ve bu ilişkilerin şekillenmesinde önemli olan kişilik özelliklerinin ele alındığı aşamadır. Bu alanlardaki sorunların konuşulmasıyla hastalar, rahatsızlıklarının yalnız fiziksel bir sorun olmadığını kavradıklarında yönelimleri değişecek ve iyileşme yönünde gösterdikleri gelişme artacaktır.
Ayaktan psikoterapi daha çok organ belirtiler hafif olan ve derinde yatan temel kişilik bozukluğunun nevrotik bir üst yapı ile kaplandığı, organ belirtilerinin ortaya çıkışında nevrotik nitelikte çatışmaların rol oynadığı vakalarda uygun düşer.
”Hiçbir şeyi kafana takmayacaksın, hiçbir şeye üzülmeyeceksin" şeklinde, çok da anlamı olmayan önerilerde bulunulmamalıdır. Hastalar hastalıkları-na neden olabileceğini düşündükleri sorunlarını ve çatışmalarını dile getirme yönünde desteklenmelidir.
Psikoterapi uygulanacak hastalarda psikodinamik psikoterapi, kısa psikoterapi, analitik yönelimli psikoterapi, analitik grup psikoterapisi, bilişsel davranışçı terapi seçenek olarak değerlendirilebilir.
Grup terapilerinde hastalar için her şeyden önce az da olsa ruhsal hastalık ve baskılar konusunda iç görü gerekmektedir.
Aile yapısında ve ilişkilerinde bozukluklar olduğunda, sistemik aile psikopatolojisi ile birlikte bulunduğunda ve özellikle de çocukları psikosomatik hastalıklarında aile psikoterapisi gerekli ve çok yararlıdır.
Biofeedback yöntemiyle hastanın kendi otonomik belirtilerini tanıması ve onları yatıştırması sağlanabilir.
Gevşeme egzersizlerinin öğretilmesi de hastalar için yararlı olmaktadır.
Psikoterapinin ayaktan uygulanacağı durumlarda tedaviye organik hastalığın akut durumunun dindiği aralıklarda başlanmalıdır. Bir kez başlandıktan sonra da arada organik nüksler ya da belirtilerde artış olsa bile psikoterapi kesilmeden sürdürülmelidir.
Sevdikleri kişinin geçirdiği değişikliklerin çaresiz gözlemcileri olduklarını hisseden hasta yakınları, aynı zamanda ailede meydana gelen rol değişiklikleri, hastanın işlevlerini üstlenme, çalışamayan kişi ile azalan gelir kaynakları ve hastalıkla artan giderleri karşılama çabaları içinde yorgun ve depresif olabilirler. Özellikle hastaya bakan kişinin kendi gereksinimlerini suçluluk duymadan karşılaması, mümkün olduğunca diğer aile bireylerinden yardım alması tükenme¬ye karşı önlem olabilir. Yakın ve sıcak ilişkileri olan ailelerde genellikle bilgiler açıktır. Bazen hastayı koruma isteği ile tanıyı gizleme, hasta ile konuşmama, karşılıklı yalnızlık duygusunu artırır. Hem hastalar, hem de eşleri iyimser ve güvenli gözükmek için endişelerini, ümitsizlik duygularını gizleyebilirler. Duyguların açıkça konuşulması, tedavi kararlarının paylaşılması, aile grupları uyumu attırmada yararlı bulun¬muştur.
İlaç tedavilerinin seçiminde, hem psikiyatrik ilaçların hem de fiziksel sağaltım amacıyla kullanılan ilaçların karşılıklı etkileşimlerine, hastalık belirti ve bulgularıyla karışabilecek etkilerine ve fiziksel durum nedeniyle değişebilecek biyoyararlanım düzeylerine dikkat edilmelidir.
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
Kas iskelet sistemi bozukluğu olan çoğu hasta eşlik eden psikiyatrik hastalığı düşündüren belirti ve bulgularla gider. Hastalığın neden olduğu rahatsızlık ve kayıplara karşı hastanın verdiği psikolojik yanıtın bir sonucu olabilir. Ya da hastalık sürecinin merkezi sinir sistemi üzerine olan etkisi sonucu ortaya çıkmış olabilir.
Kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavilerinde kullanılan ilaçlardan pek çoğu kaygı bozukluğu, depresyon gibi psikiyatrik yan etkilere neden olabilir
Duygusal açıdan bloke edilmenin etkileri kas sistemine yansımakta ve kendini birçok psikosomatik bozukluk şeklinde gösterebilmektedir.
Beden sağlığımız ruh sağlığımızı ruh sağlığımızda beden sağlığımızı olumsuz yönde etkileyebilir. Denge ve ritim içinde olması işlevsellik için önemlidir.
İnsanın genetik, doğum öncesi ve erken çocukluk yaşantısı¬na ait etkenler birbiri ile etkileşim halinde olup, bu etkenler psikososyal çevre ile bir denge halindedir. Psikosomatik hastalıklarda bu dengenin bozulması, bu bozulmaya karşı organizmanın kendi olanaklarıyla yeterli ya da yetersiz biçimde bir çözüm bulmaya, en azından uyum sağlamaya çalışmasıdır.
BEDENSEL BELİRTİ BOZUKLUĞU (DSM-V Tanı ölçütleri)
A. Sıkıntı veren ya da günlük yaşamı önemli ölçüde kesintiye uğratan bir ya da birden çok bedensel belirti.
B. Aşağıdakilerin en az biri ile kendini gösteren, bedensel belirtiler ya da bunlara eşlik eden sağlıkla ilgili kaygılarla ilişkili aşırı düzeyde düşünceler, duygular ya da davranışlar:
1-Kişinin belirtileriyle orantısız, süreklilik gösteren düşünceler
2-Sağlıkla ya da belirtilerle ilgili, sürekli yüksek düzeyde bir kaygı
3-Bu belirtilere ya da sağlık kaygılarına aşırı zaman ve içsel güç harcanır.
C. Herhangi bedensel bir belirti sürekli olarak bulunmasa da, belirti gösteriyor olma durumu süreklilik gösterir. ( altı aydan daha uzun süreli olarak)
Varsa belirtiniz:
Ağrının baskın olması ile giden
Süregiden
Ağır olmayan
Orta derecede
Ağır
ROMATOİD ARTRİT
Hastaların yaklaşık %20'sinde romatoid artrite depresyon eşlik eder. Depresyonu olanlar genellikle evli olmayan, hastalığı daha uzun süredir devam eden ve hastalığa eşlik eden daha fazla tıbbi durumu bulunanlardır. Romatoid artriti ve depresyonu olan bireylerde depresyonu olmayan artritli bireylere oranla sıklıkla işlevsellikte bozulma, daha fazla eklem ağrısı, belirgin ağrı yaşantılama, sağlık hizmetlerini fazla kullanma, uzun süre yatakta kalma ve çalışamama gözlenmektedir .
Bu hastaların çoğu gelişim yaşlarında bedensel hareketlilikleri sıkı denetim altına alınmış, duygusal gerilimli kişilerdir. Psikodinamik alt yapıda bilinçdışı saldırgan duygular ile bu duyguların yöneldiği kişileri kendi saldırganlığından koruma isteğinden doğan çatışmalı durumların yattığı bildirilmektedir
PSİKOSOMATİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİNDE GENEL İLKELER
Temel olarak önerilen yaklaşım hastanın sorun alanlarını ortaya çıkaracak şekilde emosyonel durumu, kişilerarası ilişkileri ve kişilik özelliklerini temel alan görüşmelerin yapılmasıdır. Psikiyatrist olmayan bir klinisyen de hastaya belirtilerle psikolojik durumu arasındaki bağlantıları açıklayabilir. Bu konularda hasta yeterince aydınlatıldıktan ve psikoterapiden yararlanacağı sonucuna varıldıktan sonra, bilgisi dahilinde psikiyatriste yönlendirilebilir .
Neden ve etki farklılıkları hem seçilecek tedavi yöntemlerini hem de tedavi süresini etkiler. Kişiye özel tedavi programları oluştururken birçok etme¬ni dikkate almak gerekir.
Birden fazla disipline ait profesyonelin birlikte çalıştığı ekipler, farklı tedavilerin hastanın ihtiyaçlarına göre düzenlenip "kişiye özel" bir tedavi paketinin hazırlanmasında çok yararlı olmaktadır. Psikiyatristin ekipteki rolü iki ana kanalda işleyebilir.
Birincil tanı psikiyatrik olmasa da uzun süre ağrı çeken kişilerde psikiyatrik bozukluklar tabloya eklenebilmektedir. Psikiyatri hekiminin diğer görevi ağrılı hastalıklara eşlik eden ruhsal sorunları tanıyıp (depresyon, anksiyete bozukluğu, vb.) tedavilerini düzenlemesi ve hastaları izlemesidir.
Bundan sonraki aşamalar hastanın diğer insanlarla olan ilişkilerinin ve bu ilişkilerin şekillenmesinde önemli olan kişilik özelliklerinin ele alındığı aşamadır. Bu alanlardaki sorunların konuşulmasıyla hastalar, rahatsızlıklarının yalnız fiziksel bir sorun olmadığını kavradıklarında yönelimleri değişecek ve iyileşme yönünde gösterdikleri gelişme artacaktır.
Ayaktan psikoterapi daha çok organ belirtiler hafif olan ve derinde yatan temel kişilik bozukluğunun nevrotik bir üst yapı ile kaplandığı, organ belirtilerinin ortaya çıkışında nevrotik nitelikte çatışmaların rol oynadığı vakalarda uygun düşer.
”Hiçbir şeyi kafana takmayacaksın, hiçbir şeye üzülmeyeceksin" şeklinde, çok da anlamı olmayan önerilerde bulunulmamalıdır. Hastalar hastalıkları-na neden olabileceğini düşündükleri sorunlarını ve çatışmalarını dile getirme yönünde desteklenmelidir.
Psikoterapi uygulanacak hastalarda psikodinamik psikoterapi, kısa psikoterapi, analitik yönelimli psikoterapi, analitik grup psikoterapisi, bilişsel davranışçı terapi seçenek olarak değerlendirilebilir.
Grup terapilerinde hastalar için her şeyden önce az da olsa ruhsal hastalık ve baskılar konusunda iç görü gerekmektedir.
Aile yapısında ve ilişkilerinde bozukluklar olduğunda, sistemik aile psikopatolojisi ile birlikte bulunduğunda ve özellikle de çocukları psikosomatik hastalıklarında aile psikoterapisi gerekli ve çok yararlıdır.
Biofeedback yöntemiyle hastanın kendi otonomik belirtilerini tanıması ve onları yatıştırması sağlanabilir.
Gevşeme egzersizlerinin öğretilmesi de hastalar için yararlı olmaktadır.
Psikoterapinin ayaktan uygulanacağı durumlarda tedaviye organik hastalığın akut durumunun dindiği aralıklarda başlanmalıdır. Bir kez başlandıktan sonra da arada organik nüksler ya da belirtilerde artış olsa bile psikoterapi kesilmeden sürdürülmelidir.
Sevdikleri kişinin geçirdiği değişikliklerin çaresiz gözlemcileri olduklarını hisseden hasta yakınları, aynı zamanda ailede meydana gelen rol değişiklikleri, hastanın işlevlerini üstlenme, çalışamayan kişi ile azalan gelir kaynakları ve hastalıkla artan giderleri karşılama çabaları içinde yorgun ve depresif olabilirler. Özellikle hastaya bakan kişinin kendi gereksinimlerini suçluluk duymadan karşılaması, mümkün olduğunca diğer aile bireylerinden yardım alması tükenme¬ye karşı önlem olabilir. Yakın ve sıcak ilişkileri olan ailelerde genellikle bilgiler açıktır. Bazen hastayı koruma isteği ile tanıyı gizleme, hasta ile konuşmama, karşılıklı yalnızlık duygusunu artırır. Hem hastalar, hem de eşleri iyimser ve güvenli gözükmek için endişelerini, ümitsizlik duygularını gizleyebilirler. Duyguların açıkça konuşulması, tedavi kararlarının paylaşılması, aile grupları uyumu attırmada yararlı bulun¬muştur.
İlaç tedavilerinin seçiminde, hem psikiyatrik ilaçların hem de fiziksel sağaltım amacıyla kullanılan ilaçların karşılıklı etkileşimlerine, hastalık belirti ve bulgularıyla karışabilecek etkilerine ve fiziksel durum nedeniyle değişebilecek biyoyararlanım düzeylerine dikkat edilmelidir.
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kas İskelet Sistemi Hastalıkları ile İlgili Psikolojik Sorunlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Sevilay ZORLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Sevilay ZORLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
