2007'den Bugüne 92,301 Tavsiye, 28,216 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Stres ve Stresle Başa Çıkma
MAKALE #14529 © Yazan Uzm.Psk.Uğur ŞENOL | Yayın Nisan 2015 | 6,787 Okuyucu
Stres Nedir?

Stres, çok duyduğumuz, herkesin hayatı boyunca karşılaştığı bir durumdur. Kişinin çevreyle uyumunu bozar ve kapasitesini zorlar. Herkes streste olup olmadığını anlayabilir. Stresi tanımlamak gerekirse, bireyin kendisini rahatsız eden bir ortamda organizmanın verdiği cevaptır. Vücut, stresli halde her duruma aynı tepkiyi vermez. Yani güzel bir olayla da karşılaşsa, kötü bir olayla da karşılaşsa her iki duruma da adaptasyon (uyum) göstermek zorundadır.
Stressiz bir insan yoktur. Çünkü insanlar çevrede olup bitenlere tepki verirler. Eğer stres hiç yoksa kişi tepki veremez. Çünkü enerjisi yoktur. Bu yüzden stres hayatın bir parçası olarak kabul edilmektedir. Bunun tam tersi bir durumda, yani aşırı streste de insan yaşayamaz. Çünkü aşırı bir şekilde enerjisini sarfetmektedir. Bu yüzden olması gereken düzeyde stres olmalıdır.

Stresin Varlığı Nasıl Anlaşılır?

Stres kaynakları kişiden kişiye değişiklik gösterse de, pek çok insan için geçerli olan, bilinen stres kaynaklan da vardır. Stres yaşamakta olduğunuzu size gösteren belirtiler dört grupta toplanabilir: duygusal, düşünsel, davranışsal ve bedensel. Bunlardan bir ya da birkaçını aynı anda yaşayabilirsiniz.


Duygusal Belirtiler:
• Endişe ya da sıkıntı hissetmeniz
• Korku duymanız ya da çabuk ürkmeniz
• Kendinizi değersiz, yetersiz, güvensiz ya da terkedilmiş hissetmeniz
• Alınganlaşmanız ya da sinirli oluşunuz
• Çabuk utanmanız
Düşünsel Belirtiler:
• Özgüven eksikliği içinde olmanız
• Unutkanlık yaşamanız
• Karamsar düşünmeniz
• Gelecekle ilgili olumsuz kurgularınız
• Zihninizin sürekli birşeylerle dolu olması
• Sürekli hayal kurmanız, dikkatinizi toplayamamanız




Davranışsal Belirtiler:
• Önceleri kolaylıkla verilebildiğiniz kararları almada zorluk çekmeniz
• Kekelemeniz ya da diğer konuşma zorluğu yaşamanız
• Yüksek sesle gülmeniz ve sinirli bir ses tonuyla konuşmanız
• Nedensiz yere ağlamanız
• Sonuçlarını düşünmeden hareket etmeniz
• Sigara, ilaç ya da alkol kullanımını artırmanız



Bedensel Belirtiler:
• Ellerinizin ya da bedeninizin aşırı terlemesi
• Kalp atış ritminizin artışı
• Bedeninizin titremesi
• Sinirsel tiklerin ortaya çıkması ya da artması
• Uyku (aşırı az ya da fazla) sorunu yaşamanız
• İshal, hazımsızlık ya da kusma gibi sindirim sorunu çekmeniz
• (Kadınlarda) Adet öncesi geriliminizin artışı
• Boyununuzda ve sırtınızın altında ağrı olması
• İştahınızı kaybetmeniz ya da aşırı yemeniz




Stresle Başa Çıkma Yolları
Stres, aşırı derecede yaşandığı taktirde zihinsel, ruhsal ve fiziksel açıdan sağlımızı olumsuz yönde etkileyen bir tehdit olarak karşımıza çıkabilir. Stresi ortadan tamamen kaldırmak mümkün olmasa da mücadele etmenin yolları vardır. Stresle başa çıkmanın yollarını aşağıda yazılanları uyguladığınız taktirde size bir çok faydası olduğunu göreceksiniz.

•Vücudunuza dar gelen kıyafetleri giymekten kaçının.
•Sürekli ilaç kullanarak iyileşeceğinizi düşünmekten vazgeçin.
•Randevularınızı önceden ayarlayın ve randevu günü kimseye söz vermeyin.
•Yapmayı sevmediğiniz işler için mutlaka birinden yardım isteyin.
•Etrafınızda dağınık ne varsa toparlayın. Böylece ferah bir ortamda bulunmuş olmanız stresi önleyecektir.
•Kendinizi her şeyi bilmek zorundaymış gibi hissetmeyin.
•Sizi mutlu edecek olan bazı şeyleri yapmayı yarına bırakmayın.
•Görünüşünüze önem gösterin
•Her zaman iyi bir şeyler yapmaya çalışın ama kendinizi mükemmeliyetçi görmeyin.
•İşinize her gün aynı yoldan gitmeyin. Farklı yollardan gitmeyi deneyin.
•Sigara ve alkol tüketimini azaltın.
•Sürekli spor yapın, beslenmenize dikkat edin.
•Evinize misafir ağırladığınız da kendinizi rahat hissedin ve muhabbet edin.
•Kafanıza bir şeyler takmaktan vazgeçin.
•Evinize iş getirmeyin. Eşinizle çocuğunuzla veya dostlarınızla vakit geçirin
•Arada sırada iş yerinde oturduğunuz masadan kalkın, yürüyün ve dolaşın. Böylece kan dolaşımınız da harekete geçecektir.
•Hayır demeyi öğrenmelisiniz. Yapamayacağınız sözler vermekten kaçının.
•İnsanların sizin boş vaktinizi çalmalarına izin vermeyin.
•Stres ve sıkıntılı anlar yaşadığınız da başarılarınızı düşünün ve kendinizi motive edin.
•İş stresinden kaçınmak için önemli işler listesi yapmak uygun olabilir. Böylelikle, yapılması gereken acil işler ön sıraya konur ve geri kalan işlerin ise yetiştiği kadarı yapılır.


Stresi kontrol etmenin ilk adımı onu tanımaktır. Başlangıç olarak, her tür stres kötü değildir. Aslında, bazı küçük zorluklar olmasa hayatımız ne kadar tekdüze ve sıkıcı olurdu. Bu sağlıklı ve normal bir durumdur; bizi mutlu kılar ve motive eder. Bazı insanlar bunu ‘pozitif stres’ olarak adlandırır.

Negatif stres’i ise, üzerimizde çok fazla baskı hissettiğimiz ve bunların üstesinden gelemeyeceğimizi düşündüğümüz zamanlarda yaşarız.

Stres günlük yaşamımızın bir parçasıdır. Gerilim veya panik şeklinde yüksek düzeylerde gerçekleşmesi şart değildir. Günlük endişeler, zamanın baskısı, ve günlük yaşamın bizden istediği herşey stres yaratabilir.

Başa çıkma kişinin stres yaratıcı faktörleri önleme yada üstesinden gelme çabasıdır. Kişiler stres tepkisini azaltmak için çeşitli yöntemler kullanırlar. Bunların bir kısmı olumlu, bir kısmı da olumsuz, etkisiz yöntemlerdir.
Stresle başetmede etkili olmayan yöntemler sigara ve alkol kullanımı, saldırganlık, içe kapanma, aşırı yemek yeme gibi tepkilerdir.
Stresle başa çıkmada etkili olan yöntemler şunlardır.

Bedenle ilgili Yöntemler:

Gevşeme teknikleri:
Bu yöntemin temel amacı sinir sisteminin gerilimini azaltmak ve tüm bedeni denetim altına almaktır. Gevşeme egzersizleri önce kaslardaki gerginliği azaltarak, dolaylı yoldan kalp atışının, kan basıncının ve solunumun yavaşlamasını ve tüm bedende derin bir rahatlamayı sağlar. Bu yöntemi kullanarak stres tepkisi sırasında bedenimizde ortaya çıkan gerilimi ortadan kaldırabiliriz. Stresli olduğumuzda nefes alıp verişimiz değişir; daha hızlanır. Bunun nedeni, vücudun oksijen almak için her zamankinden daha çok efor sarfetmesidir.
Yavaş ve derin nefes almak, stresli anlarda vücudumuzu kontrol altına almak için etkili bir yoldur.

Fiziksel egzersiz:
Spor yapmak stresle başetmede en etkili yöntemlerden biridir. Egzersiz kas gücünü ve dayanıklılığı geliştirir, gerilimi hafifletir, bedenin genel fizyolojik koşullarını iyileştirir. Stresle başetmede uygun egzersizi seçmek önemlidir. Yaş, sağlık durumu, uygun zaman, maliyet, rahatlık, fiziksel kondisyon, ve zevklerimize göre kendimize en uygun egzersizi seçmek dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Bu konuda beden eğitimi öğretmeninizden yardım alabilirsiniz.
Doğru beslenme:
Stres yaratıcı faktörlerden biri de beslenme alışkanlıklarımızdır. Bazı besinler sempatik sinir sisteminin ortaya çıkardığı stres tepkilerini doğrudan uyararak veya yorgunluğu ve duyarlılığı arttırarak stres oluşumuna katkıda bulunur. Kafein içeren, kolalı, kakaolu yiyecekler, çay şeker, tuz ve alkol buna örnek olarak verilebilir. Ayrıca C ve B vitamini eksikliği de strese yol açabilir. Bu yüzden doğru beslenme alışkanlıkları edinmek stresle başetmede etkili olan yöntemlerden birisidir.

Zihinsel Yöntemler:

Olumlu ve yapıcı düşünme tarzını öğrenme: Stresli durumlarda kişinin kendisine söylediği olumsuz sözler, o olay sırasında hissedilen gerginliği arttırmaktadır. Olumsuz ve kişinin kendisine zarar veren düşünce tarzı stresle başetmemizi zorlaştırır. Bu yüzden stres düzeyimizi azaltmada olumsuz düşüncelerimizin farkına varmayı ve bu düşüncelerin yerine daha gerçekçi, daha olumlu düşünceler koymayı öğrenmek oldukça etkili bir yöntemdir. Bu şekilde düşünerek daha etkili problem çözme yöntemlerini bulabilir ve stres düzeyimizi azaltabiliriz. Örneğin; stresli olayları tehdit olarak görmek yerine, bu durumlarla mücadele edip, olayları kendi avantajımıza dönüştürebilir ve böylece hem stres düzeyimizi azaltmış, hem de kişisel gelişimimize katkıda bulunmuş oluruz. Yeni koşulları kabullenebilme, bu durumları değişim fırsatları olarak görebilme, esneklik, hayatımızı etkileyen olaylar üzerinde kontrolümüz olduğuna inanma ve kendimize güvenme stresle başetmemizi kolaylaştıran özelliklerdir.

Davranışsal Yöntemler:

Zamanı iyi kullanma:
Stres zamanı nasıl değerlendirdiğimize bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Günümüzde zaman baskısının, zamanı iyi kullanamamanın yarattığı stres oldukça sık karşılaştığımız bir durumdur. Etkili bir zaman planlaması için düzenli olmak, planlama yapmak, öncelikleri belirlemek, olabilecek problemleri önceden tahmin etmeye çalışmak ve gerektiğinde sorumluluklarımızı paylaşmak yararlıdır.

Sosyal destek sistemlerinden yaralanma:
Sosyal destek kaynakları aile, akraba, yakın arkadaşlar, Okul arkadaşları gibi sıkıntılı zamanlarda başvurabileceğiniz, sizinle ortak ilgi ve kaygıları paylaşan, size destek olabilecek kişilerdir. Stresli durumlarda bu kişilerden yardım istemek, duygu ve düşünceleri paylaşmak oldukça etkili olabilir.

Etkili iletişim becerileri geliştirmek:
Kişilerarası ilişkilerdeki sorunlar önemli stres kaynaklarından biridir. Bu sorunları çözebilmek için etkili iletişim becerileri geliştirmek önemlidir.

Girişkenlik becerilerimizi geliştirmek:
Kendimizi uygun şekilde ifade edememek, duygu, düşünce ve isteklerimizi diğer insanlara aktaramamak, gerektiğinde kendi haklarımızı savunamamak stres yaratabilir. Girişkenlik becerilerimizi geliştirmek bu gibi durumlardan kaynaklanan stresleri azaltmada etkilidir.

Problem çözme becerilerimizi geliştirmek:
Günlük hayatımızda hepimiz birçok problemle karşı karşıya kalıyoruz.Bunlardan bazıları ufak sorunlar oluyor ve neredeyse otomatik bir şekilde çözümlüyoruz. Bizi zorlayan özellikte olan problemler ise stres yaratıcı hale gelebiliyor. Stres yaratan bir problemi ele alırken aşağıda sıralanan basamakları kullanmak, problemi etkili bir şekilde çözmemize yardımcı olur.
Problemi tanımlama
Çözüm seçeneklerini oluşturma
Bir çözümü seçme
Seçtiğimiz çözümü uygulamaya geçirme
Sonuçları değerlendirme
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Stres ve Stresle Başa Çıkma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Uğur ŞENOL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Uğur ŞENOL'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Uğur ŞENOL Fotoğraf
Uzm.Psk.Uğur ŞENOL
Zonguldak (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi22 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Uğur ŞENOL'un Makaleleri
► Stres ve Stresle Başa Çıkma Psk.Emine Lamiser ATİK
► Stres ve Stresle Başa Çıkma Psk.Aykut ÖZTÜRK
► Stresle Başa Çıkma Psk.Fundem ECE
► İlişkilerde Stresle Başa Çıkma Psk.Dnş.Aslı DENİZ
► Stresle Başa Çıkma Yolları Psk.İshak BÜYÜKYILDIRIM
► Stresle Başa Çıkma Yolları Psk.Doğan KUŞ
► Stresle Başa Çıkma Yolları Pdg.Aykut AKOVA
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Stres ve Stresle Başa Çıkma' başlığıyla benzeşen toplam 16 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


05:59
Top