Gıdaları Saklama Koşulları
GIDALARI SAKLAMA KOŞULLARI
Hep sağlıklı beslenmekten bahsederiz ama bu kavramı satın aldığımız besinlerin tazeliği ve diyetin örüntüsünde tüm besin gruplarını bulundurmak olarak algılamaktayız. Fakat aslında “sağlıklı beslenmek” kavramı besinlerin üretimi, satın alınması, saklanması, işlenmesi ve tüketimi şeklinde tüm aşamalarını kapsamaktadır. Besinlerin saklanması, besinlerden maksimum faydanın elde edilmesi açısından önem arz etmektedir. Peki besinleri nasıl saklamalıyız? Her besin grubu için saklama koşulları farklı mıdır?
Basit kurallara uygulayarak hem besinlerinizi uzun süre taze tutabilir hem de gıdalardan maksimum fayda edinmiş olursunuz. Her besin grubu için ele alalım:
ETLER:
Potansiyel riskli besinlerdendir. Bu nedenle buzdolabında saklayacağımız etler, buzdolabının en soğuk yerinde saklanmalıdır. Buzluğa en yakın olan en üst raf buzdolabının en soğuk bölümüdür. Buzdolabında çiğ olarak saklayacağımız kıyma 1-2 gün, parça etler 2-3 gün bozulmadan kalabilir. Eğer etlerimizi uzun süre saklamak istiyorsak, dondurucularda saklayabiliriz. Fakat dondurucuda saklayacağımız etlerimizi şu şekilde hazırlamalıyız; tek pişirimlik halde paketlemelisiniz. Dondurucuya yerleştirdiğiniz tarihi not etmelisiniz ve ilk yerleştirdiğiniz paketi ilk önce tüketmeye özen göstermelisiniz. Çözdürülen etlerin tekrar dondurulması mikrobiyal tehlike oluşturacağı için tekrar dondurulması kesinlikle doğru değildir. Bu şekilde hazırlayıp dondurucuya attığımız etleri 8-12 ay bozulmadan saklayabiliriz.
Buzdolabı ve dondurucuyu yerleştirirken pişmiş ve çiğ etlerin temas etmemesine dikkat edin. Beyaz et ve kırmızı et birbiriyle temas etmemelidir. Bu şekilde temaslar çapraz bulaşmaya neden olur ve mikrobiyal tehdit oluşturur.
BALIK:
Buzdolabında 1-2 gün saklayabileceğimiz balıklar dondurucularda 6 aya kadar saklanma özelliği taşırlar. Yağlı balıklar ise (somon balığı, ton balığı vb.) dondurulduğunda 1 yıla kadar saklanabilir. Balığın çok uzun süre saklanması besin zehirlenmesine yol açabilir. Uzun süre bekleyen balıklarda histamin oranı artar ve buna bağlı olarak tüketen bireylerde baş ağrısı, ateş, kızarıklık oluşabilir. Bunun yanında kılcal damarlarda geçirgenlik artar.
PEYNİR:
Beyaz peynir, dilimlenmeden tuzlu suyun içinde saklanmalıdır. Dış ortamla teması minimuma indirerek daha uzun süre saklanmasını sağlamış olursunuz.
Diğer peynirler suda bekletildiğinde lezzet kalitesi bozulur. Poşetleme veya streçleme iyi bir yöntem olacaktır.
Krem peynirler ise kendi ambalajlarında saklanmalıdır.
YUMURTA:
Yıkanmadan, kuru olarak buzdolabında 2-3 hafta saklama süresi vardır. Yumurta yıkandığı zaman üzerindeki porlar açılır ve yumurtanın içine mikroorganizma geçişi olur. Sağlığı tehdit eden bir durumdur. Aynı zamanda yumurtanın çabuk bayatlamasına da sebebiyet verir. Yumurtayı saklamak için en doğru yöntem açık olmayacak şekilde kapaklı bir kapta veya satın alındıkları viyollerin içinde saklanmasıdır.
Yumurtanın bayatladığını anlamak için 3 yöntem kullanabilirsiniz;
Açık alınan sütler buzdolabında 2-3 gün saklanabilir. Pastörize şeklinde alınanlar ise buzdolabında 2 günden fazla saklanmamalıdır. UHT sütler açılmadı sürece oda sıcaklığında 1,5 ay, buzdolabında ise 3 ay saklanma özelliğindedir.
Sütlerin buzdolabı kapağında saklanması doğru bir uygulama değildir. Buzdolabı kapakları sürekli açılıp kapandığı için hava ile temas eden sütler ısı değişimine uğrar ve bozulma süresinin kısalmasına sebep olur.
Yoğurt, buzdolabında ağzı kapalı olmak şartıyla 2 hafta bozulmadan kalabilir. Yoğurdun sulanmasını önlemek amacıyla saklanan kabın içinde kaşık bırakılmamalı ve yoğurt alındığında yüzeyi kaşıkla düzeltilmelidir.
MEYVE:
Muz hariç tüm meyveler buzdolabında saklanabilir. Muz oda sıcaklığında saklanabilir. Buzdolabında saklandığında kararmalar oluşacağı için renk ve tat kalitesinde bozulmalar oluşacaktır.
Portakal, elma, armut vb. meyveler buzdolabında 1-2 hafta, üzüm, şeftali, kayısı vb. meyveler 4-5 gün; kiraz, çilek, dut vb. meyveler ise 1-2 gün saklanabilir.
Dondurucuya atılacak meyveler uygun şekilde yıkandıktan sonra poşetlenmelidir. Meyvelerin su içeriği düşünüldüğünde, dondurma işlemi sonrası hacim artışı meydana geleceği için poşette bir miktar boşluk bulundurmak gerekir.
Muzu dondururken püre haline getirmek ve içine bir miktar limon sıkmak kararmayı önleyecektir ve lezzet ve doku kalitesi bozulmayacaktır.
Bunun yanı sıra meyveleri dondururken şeker ilave ederek veya şurup içinde biraz bekleterek de dondurma işlemi gerçekleştirebiliriz. Bu şekilde dondurulan meyvelerin ömrü 6-12 ay şeklinde değişmektedir. Etteki uygulama meyveler ve diğer besinler için de geçerlidir ve tek kullanımlık şekilde poşetleme yapmakta yarar vardır.
SEBZELER:
Buzdolabında;
Yeşillikler ve domates 2-3 gün; lahana, havuç, kereviz vb. sebzeler 6-7 gün, fasulye, bakla, bezelye vb. sebzeler ise 3-4 gün saklanabilir.
Yeşillik, ıspanak gibi sebzelerin tazeliklerini koruması için, nem kaybının olmaması için temiz havlu kağıtlara sarılarak saklanmalıdır. Sebzeler ve meyveler buzdolabında yıkanmadan saklanmalıdır.
BAKLİYAT:
Kuru ve serin ortamda saklanmalıdır. Saklandıkları ortam sıcaklığının 18 derece olması yeterlidir. Hava sirkülasyonunu sağlayabilecek şekilde bez torbalarda ağzı kapalı olarak muhafaza edilmelidir. Ortamın havadar, rutubetsiz ve güneş ışığından uzak olması gerekmektedir. Aksi takdirde, nem ve güneş ışığına maruz kalan kurubaklagillerde aflatoksin denen toksik bir madde oluşur ve insan sağlığını tehdit edici bir unsurdur. Nemin önlenmesi için kurubaklagilleri saklarken iri tuz eklenmesi işe yarayacaktır. Çünkü tuz, ortamdaki nemi çekecek ve baklagiller için daha uzun süre dayanma etkisi sağlayacaktır. Ayrıca 1 diş sarımsak koymak, böceklenmeyi önleyecektir.
BAHARATLAR:
Nem ve ısı baharatların koku ve lezzet kalitesinde bozulmalar oluşturacaktır. Genelde baharatlar, ocağın yanında muhafaza edilir ki bu yanlış bir uygulamadır. Ocaktan gelen ısı ile zamanla renk, tat ve kokuda değişiklik meydana gelmektedir.
Tane baharatlar, toz olanlara göre dış etkenlere karşı daha uzun süre dayanmaktadır. Baharatlar için en doğru saklama koşulları; serin, kuru ve güneş ışığından uzak bir ortamdır. Buzdolabı kapaklarında saklamak en doğrusu olacaktır.
KURUYEMİŞLER:
Uzun süre hava ve ısıya maruz kalan kuruyemişlerde, yağ asitleri oksidasyona uğrar ve hem lezzette acılaşma meydana gelir hem de yağ asitlerinin biyoyararlılığında azalma olur. Kuruyemişler, oksijen, ısı ve neme karşı hassastırlar. En doğru saklama koşulu; serin, kuru ve karanlık bir ortamdır.
EKMEK:
Poşete veya streç filme sararak saklamak nem kaybını önleyeceği için daha uzun süre taze kalmasını sağlar. Dondurucuya atılacaksa, dilimlenmiş halde olmalıdır. Çözdürülen ekmeklerin tekrar dondurucuya atılması besin kalitesi ve doku kalitesinde bozulmalar oluşturacağı için dilimlenen ekmeklerin tüketilecek miktarlarda alınıp çözdürülmesi daha uygun olacaktır.
KONSERVELER:
Konserveler, oda sıcaklığında saklanma özelliğine sahiptirler fakat, yaz aylarında meydana gelen yüksek sıcaklıklar oda sıcaklığının üstüne çıkmakta ve konsevelerde bozulmalar meydana getirmektedir. Bu nedenle konservelerin saklandığı ortamın sıcaklığının 21 derece olması en doğru ve sağlıklı olandır. Konserveler ısıya ve güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır.
Konservelerin saklandığı ortam ne çok soğuk ne de çok sıcak olmalıdır. Donma veya fazla ısınma durumlarında tat kalitesinde bozulmalar meydana gelecektir. Bu nedenle en uygun sıcaklık 21-24 derece aralığıdır.
Hep sağlıklı beslenmekten bahsederiz ama bu kavramı satın aldığımız besinlerin tazeliği ve diyetin örüntüsünde tüm besin gruplarını bulundurmak olarak algılamaktayız. Fakat aslında “sağlıklı beslenmek” kavramı besinlerin üretimi, satın alınması, saklanması, işlenmesi ve tüketimi şeklinde tüm aşamalarını kapsamaktadır. Besinlerin saklanması, besinlerden maksimum faydanın elde edilmesi açısından önem arz etmektedir. Peki besinleri nasıl saklamalıyız? Her besin grubu için saklama koşulları farklı mıdır?
Basit kurallara uygulayarak hem besinlerinizi uzun süre taze tutabilir hem de gıdalardan maksimum fayda edinmiş olursunuz. Her besin grubu için ele alalım:
ETLER:
Potansiyel riskli besinlerdendir. Bu nedenle buzdolabında saklayacağımız etler, buzdolabının en soğuk yerinde saklanmalıdır. Buzluğa en yakın olan en üst raf buzdolabının en soğuk bölümüdür. Buzdolabında çiğ olarak saklayacağımız kıyma 1-2 gün, parça etler 2-3 gün bozulmadan kalabilir. Eğer etlerimizi uzun süre saklamak istiyorsak, dondurucularda saklayabiliriz. Fakat dondurucuda saklayacağımız etlerimizi şu şekilde hazırlamalıyız; tek pişirimlik halde paketlemelisiniz. Dondurucuya yerleştirdiğiniz tarihi not etmelisiniz ve ilk yerleştirdiğiniz paketi ilk önce tüketmeye özen göstermelisiniz. Çözdürülen etlerin tekrar dondurulması mikrobiyal tehlike oluşturacağı için tekrar dondurulması kesinlikle doğru değildir. Bu şekilde hazırlayıp dondurucuya attığımız etleri 8-12 ay bozulmadan saklayabiliriz.
Buzdolabı ve dondurucuyu yerleştirirken pişmiş ve çiğ etlerin temas etmemesine dikkat edin. Beyaz et ve kırmızı et birbiriyle temas etmemelidir. Bu şekilde temaslar çapraz bulaşmaya neden olur ve mikrobiyal tehdit oluşturur.
BALIK:
Buzdolabında 1-2 gün saklayabileceğimiz balıklar dondurucularda 6 aya kadar saklanma özelliği taşırlar. Yağlı balıklar ise (somon balığı, ton balığı vb.) dondurulduğunda 1 yıla kadar saklanabilir. Balığın çok uzun süre saklanması besin zehirlenmesine yol açabilir. Uzun süre bekleyen balıklarda histamin oranı artar ve buna bağlı olarak tüketen bireylerde baş ağrısı, ateş, kızarıklık oluşabilir. Bunun yanında kılcal damarlarda geçirgenlik artar.
PEYNİR:
Beyaz peynir, dilimlenmeden tuzlu suyun içinde saklanmalıdır. Dış ortamla teması minimuma indirerek daha uzun süre saklanmasını sağlamış olursunuz.
Diğer peynirler suda bekletildiğinde lezzet kalitesi bozulur. Poşetleme veya streçleme iyi bir yöntem olacaktır.
Krem peynirler ise kendi ambalajlarında saklanmalıdır.
YUMURTA:
Yıkanmadan, kuru olarak buzdolabında 2-3 hafta saklama süresi vardır. Yumurta yıkandığı zaman üzerindeki porlar açılır ve yumurtanın içine mikroorganizma geçişi olur. Sağlığı tehdit eden bir durumdur. Aynı zamanda yumurtanın çabuk bayatlamasına da sebebiyet verir. Yumurtayı saklamak için en doğru yöntem açık olmayacak şekilde kapaklı bir kapta veya satın alındıkları viyollerin içinde saklanmasıdır.
Yumurtanın bayatladığını anlamak için 3 yöntem kullanabilirsiniz;
- 2,5 su bardağı suya(500ml) 2 yemek kaşığı tuz ekleyin. Yumurtayı bu karışımın içine attığınızda eğer su yüzeyinde kalıyorsa yumurta bayatlamış demektir. Çünkü yumurtada beklemeyle beraber su kaybı olur ve ağırlığı azalır.
- Yumurtayı bir tabağa kırın. Kırdığınızda yumurta sarısı beyazından bağımsız bir şekilde hareket ediyorsa bayat demektir. Çünkü taze yumurtanın sarısı, yumurta beyazının tam ortasında kalır ve dağılmaz.
- Yumurtada doğal hava boşluğu mevcuttur. Taze yumurtadaki hava boşluğu 0.7 cm büyüklüğündedir. Yumurta bayatladıkça hava boşluğu genişler. Haşlanmış yumurtada bunu daha kolay fark edebilirsiniz. Haşladığınız yumurtanın tepesinde derin bir çukurluğun varlığı bayat olduğunun göstergesidir.
Açık alınan sütler buzdolabında 2-3 gün saklanabilir. Pastörize şeklinde alınanlar ise buzdolabında 2 günden fazla saklanmamalıdır. UHT sütler açılmadı sürece oda sıcaklığında 1,5 ay, buzdolabında ise 3 ay saklanma özelliğindedir.
Sütlerin buzdolabı kapağında saklanması doğru bir uygulama değildir. Buzdolabı kapakları sürekli açılıp kapandığı için hava ile temas eden sütler ısı değişimine uğrar ve bozulma süresinin kısalmasına sebep olur.
Yoğurt, buzdolabında ağzı kapalı olmak şartıyla 2 hafta bozulmadan kalabilir. Yoğurdun sulanmasını önlemek amacıyla saklanan kabın içinde kaşık bırakılmamalı ve yoğurt alındığında yüzeyi kaşıkla düzeltilmelidir.
MEYVE:
Muz hariç tüm meyveler buzdolabında saklanabilir. Muz oda sıcaklığında saklanabilir. Buzdolabında saklandığında kararmalar oluşacağı için renk ve tat kalitesinde bozulmalar oluşacaktır.
Portakal, elma, armut vb. meyveler buzdolabında 1-2 hafta, üzüm, şeftali, kayısı vb. meyveler 4-5 gün; kiraz, çilek, dut vb. meyveler ise 1-2 gün saklanabilir.
Dondurucuya atılacak meyveler uygun şekilde yıkandıktan sonra poşetlenmelidir. Meyvelerin su içeriği düşünüldüğünde, dondurma işlemi sonrası hacim artışı meydana geleceği için poşette bir miktar boşluk bulundurmak gerekir.
Muzu dondururken püre haline getirmek ve içine bir miktar limon sıkmak kararmayı önleyecektir ve lezzet ve doku kalitesi bozulmayacaktır.
Bunun yanı sıra meyveleri dondururken şeker ilave ederek veya şurup içinde biraz bekleterek de dondurma işlemi gerçekleştirebiliriz. Bu şekilde dondurulan meyvelerin ömrü 6-12 ay şeklinde değişmektedir. Etteki uygulama meyveler ve diğer besinler için de geçerlidir ve tek kullanımlık şekilde poşetleme yapmakta yarar vardır.
SEBZELER:
Buzdolabında;
Yeşillikler ve domates 2-3 gün; lahana, havuç, kereviz vb. sebzeler 6-7 gün, fasulye, bakla, bezelye vb. sebzeler ise 3-4 gün saklanabilir.
Yeşillik, ıspanak gibi sebzelerin tazeliklerini koruması için, nem kaybının olmaması için temiz havlu kağıtlara sarılarak saklanmalıdır. Sebzeler ve meyveler buzdolabında yıkanmadan saklanmalıdır.
BAKLİYAT:
Kuru ve serin ortamda saklanmalıdır. Saklandıkları ortam sıcaklığının 18 derece olması yeterlidir. Hava sirkülasyonunu sağlayabilecek şekilde bez torbalarda ağzı kapalı olarak muhafaza edilmelidir. Ortamın havadar, rutubetsiz ve güneş ışığından uzak olması gerekmektedir. Aksi takdirde, nem ve güneş ışığına maruz kalan kurubaklagillerde aflatoksin denen toksik bir madde oluşur ve insan sağlığını tehdit edici bir unsurdur. Nemin önlenmesi için kurubaklagilleri saklarken iri tuz eklenmesi işe yarayacaktır. Çünkü tuz, ortamdaki nemi çekecek ve baklagiller için daha uzun süre dayanma etkisi sağlayacaktır. Ayrıca 1 diş sarımsak koymak, böceklenmeyi önleyecektir.
BAHARATLAR:
Nem ve ısı baharatların koku ve lezzet kalitesinde bozulmalar oluşturacaktır. Genelde baharatlar, ocağın yanında muhafaza edilir ki bu yanlış bir uygulamadır. Ocaktan gelen ısı ile zamanla renk, tat ve kokuda değişiklik meydana gelmektedir.
Tane baharatlar, toz olanlara göre dış etkenlere karşı daha uzun süre dayanmaktadır. Baharatlar için en doğru saklama koşulları; serin, kuru ve güneş ışığından uzak bir ortamdır. Buzdolabı kapaklarında saklamak en doğrusu olacaktır.
KURUYEMİŞLER:
Uzun süre hava ve ısıya maruz kalan kuruyemişlerde, yağ asitleri oksidasyona uğrar ve hem lezzette acılaşma meydana gelir hem de yağ asitlerinin biyoyararlılığında azalma olur. Kuruyemişler, oksijen, ısı ve neme karşı hassastırlar. En doğru saklama koşulu; serin, kuru ve karanlık bir ortamdır.
EKMEK:
Poşete veya streç filme sararak saklamak nem kaybını önleyeceği için daha uzun süre taze kalmasını sağlar. Dondurucuya atılacaksa, dilimlenmiş halde olmalıdır. Çözdürülen ekmeklerin tekrar dondurucuya atılması besin kalitesi ve doku kalitesinde bozulmalar oluşturacağı için dilimlenen ekmeklerin tüketilecek miktarlarda alınıp çözdürülmesi daha uygun olacaktır.
KONSERVELER:
Konserveler, oda sıcaklığında saklanma özelliğine sahiptirler fakat, yaz aylarında meydana gelen yüksek sıcaklıklar oda sıcaklığının üstüne çıkmakta ve konsevelerde bozulmalar meydana getirmektedir. Bu nedenle konservelerin saklandığı ortamın sıcaklığının 21 derece olması en doğru ve sağlıklı olandır. Konserveler ısıya ve güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır.
Konservelerin saklandığı ortam ne çok soğuk ne de çok sıcak olmalıdır. Donma veya fazla ısınma durumlarında tat kalitesinde bozulmalar meydana gelecektir. Bu nedenle en uygun sıcaklık 21-24 derece aralığıdır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Gıdaları Saklama Koşulları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Havva ARIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Havva ARIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
gıda saklama, gıdaları saklama, besin saklama, besinlerin saklanması, aflatoksin, etleri saklama, sütü saklama, balığı saklama, peyniri saklama
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
