Çocukluk Çağında ve Gençlerde Obezite
Yetişkinler arasında yaygın olarak görülen, diyabet, yüksek tansiyon ve obezite’ye bağlı diğer kronik hastalıklar, gençler arasında, son zamanlarda çok sık görülmeye başlamıştır. Çocuklar ve ergenlik çağındaki gençler arasında, fazla kilolu olmak yada obezite rahatsızlığı, son zamanlarda, her zamankinden çok daha fazla görülmektedir. Gençlerdeki obezitenin sebepleri arasında, kötü ve yanlış beslenme alışkanlığı ve hareketsizlik görülmektedir.
Çocukluk ve ergenlik çağındaki, fazla kilo, yetişkinlikteki fazla kilonun işaretidir. 10-14 yaş arası ve en azından ailesinde fazla kilolu yada obez bir anne babaya sahip olan çocukların, % 79’nun kilosunun yetişkinlikte de kalıcı olduğu görülmüştür.
Cinsiyet ve Obezite
Çocuklarda ve ergenlikte, fazla kilolu olmanın yada obez olmanın pek çok olumsuz etkisi vardır. Çocukluk boyunca ve özellikle ergenlik döneminde görülen bu iki durumda, ileriki yıllarda, marazi ve ölümle ilgili düşüncelere sebep olmaktadır.
Astım:
Astımlı çocuklarda, fazla kilolu olma yüzdesi, diğerlerine göre daha fazladır.
Diabet (2.Tip):
Son zamanlarda, 2.Tip şeker hastalığı, çocuklarda ve ergenlik çağındaki gençlerde belirgin bir şekilde artış göstermiştir. Aynı yaş grubunda, bu artışa paralel olarak, obezitenin artmasının, şeker hastalığının neden daha çok görülmeye başlandığını açıklayabilir. Obez çocukların, obez olmayanlara göre, daha yüksek açlık insülin seviyesine sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu durum, 2. Tip şeker hastalığı riskinin var olduğunu gösterir.
Yüksek tansiyon:
5-18 yaş arası obez gençlerde, obez olmayanlara göre 9 kat daha fazla, devamlı bir yüksek kan basıncı görülmüştür. Ayrıca, obez gençlerin, obez olmayanlara göre 2.5 kat daha fazla, yüksek diyastolik kan basıncı ve 4.5 kat daha fazla sistolik kan basıncına sahip oldukları tespit edilmiştir.
Ortopedik komplikasyonlar
Gelişme çağında olan çocukların, kemikleri ve kıkırdakları , fazla kiloyu taşımaya müsait değildir. Sonuç olarak, obeziteye bağlı çeşitli ortopedik rahatsızlıklar görülmektedir. Daha küçük çocuklarda, fazla kilolu olmak eğik durmaya ve bacak kemiklerinin fazla büyümesine sebep olabilir. Gelişmekte olan kalça kemiklerinde, fazla kilo ağrıya sebep olabilir ve hareket kabiliyetini kısıtlar.
Psikolojik etkileri
Fazla kilolu çocuklar, normal çocuklardan daha uzun boyludur. Genellikle arkadaşları arasında, şaka yapılan ve dalga geçilen çocuklardır. Bu tip kişiler, başkalarının kendileri hakkında aşağılayıcı konuşmalarından rahatsız olurlar. Örneğin, hareketsiz, tembel ve diğerlerinden daha kuvvetli gibi, yada duygularının olmadığı ve pis oldukları gibi sözler sarf edilmesinden şikayet ederler.
Uyku sırasında nefes alamama
Uyku sırasında, nefes almanın bir süreliğine durması, obez çocukların yaklaşık % 7’sinde görülür. Obezitede ve uyku sırasında nefes alamama durumunda, normal düşünebilme yeteneğinde azalma görülür.
Çocuklardaki obezite
Ergenlik çağındakilerin yaklaşık 15.5’i obezdir. Obezite, son yirmi yıldır çok fazla artış göstermektedir. Çocukluktaki ve ergenlikteki çocuklardaki obezitenin çeşitli nedenleri vardır. Bu sebeplerden bazıları değiştirilebilir , bazıları ise değiştirilemez sebeplerdir.
Değiştirilebilir sebepler:
Çocukluk ve ergenlik çağındaki, fazla kilo, yetişkinlikteki fazla kilonun işaretidir. 10-14 yaş arası ve en azından ailesinde fazla kilolu yada obez bir anne babaya sahip olan çocukların, % 79’nun kilosunun yetişkinlikte de kalıcı olduğu görülmüştür.
Cinsiyet ve Obezite
- Fazla kilolu olma durumu, erkek çocuklarda, kız çocuklarından daha fazla yaygındır. Ergenlik çağında ise durum, hemen hemen eşittir.
- Ergenlik çağındaki çocuklardaki obezite veya fazla kilolu olma durumu, son yirmi beş yıl içerisinde, neredeyse iki mislinden fazla artmıştır.
Çocuklarda ve ergenlikte, fazla kilolu olmanın yada obez olmanın pek çok olumsuz etkisi vardır. Çocukluk boyunca ve özellikle ergenlik döneminde görülen bu iki durumda, ileriki yıllarda, marazi ve ölümle ilgili düşüncelere sebep olmaktadır.
Astım:
Astımlı çocuklarda, fazla kilolu olma yüzdesi, diğerlerine göre daha fazladır.
Diabet (2.Tip):
Son zamanlarda, 2.Tip şeker hastalığı, çocuklarda ve ergenlik çağındaki gençlerde belirgin bir şekilde artış göstermiştir. Aynı yaş grubunda, bu artışa paralel olarak, obezitenin artmasının, şeker hastalığının neden daha çok görülmeye başlandığını açıklayabilir. Obez çocukların, obez olmayanlara göre, daha yüksek açlık insülin seviyesine sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu durum, 2. Tip şeker hastalığı riskinin var olduğunu gösterir.
Yüksek tansiyon:
5-18 yaş arası obez gençlerde, obez olmayanlara göre 9 kat daha fazla, devamlı bir yüksek kan basıncı görülmüştür. Ayrıca, obez gençlerin, obez olmayanlara göre 2.5 kat daha fazla, yüksek diyastolik kan basıncı ve 4.5 kat daha fazla sistolik kan basıncına sahip oldukları tespit edilmiştir.
Ortopedik komplikasyonlar
Gelişme çağında olan çocukların, kemikleri ve kıkırdakları , fazla kiloyu taşımaya müsait değildir. Sonuç olarak, obeziteye bağlı çeşitli ortopedik rahatsızlıklar görülmektedir. Daha küçük çocuklarda, fazla kilolu olmak eğik durmaya ve bacak kemiklerinin fazla büyümesine sebep olabilir. Gelişmekte olan kalça kemiklerinde, fazla kilo ağrıya sebep olabilir ve hareket kabiliyetini kısıtlar.
Psikolojik etkileri
Fazla kilolu çocuklar, normal çocuklardan daha uzun boyludur. Genellikle arkadaşları arasında, şaka yapılan ve dalga geçilen çocuklardır. Bu tip kişiler, başkalarının kendileri hakkında aşağılayıcı konuşmalarından rahatsız olurlar. Örneğin, hareketsiz, tembel ve diğerlerinden daha kuvvetli gibi, yada duygularının olmadığı ve pis oldukları gibi sözler sarf edilmesinden şikayet ederler.
Uyku sırasında nefes alamama
Uyku sırasında, nefes almanın bir süreliğine durması, obez çocukların yaklaşık % 7’sinde görülür. Obezitede ve uyku sırasında nefes alamama durumunda, normal düşünebilme yeteneğinde azalma görülür.
Çocuklardaki obezite
Ergenlik çağındakilerin yaklaşık 15.5’i obezdir. Obezite, son yirmi yıldır çok fazla artış göstermektedir. Çocukluktaki ve ergenlikteki çocuklardaki obezitenin çeşitli nedenleri vardır. Bu sebeplerden bazıları değiştirilebilir , bazıları ise değiştirilemez sebeplerdir.
Değiştirilebilir sebepler:
- Fiziksel aktivitenin azlığı yada düzgün egzersiz yapmama gibi
- Oturarak yapılan alışkanlıklar, örneğin televizyon izlemek, bilgisayar oynamak yada kullanmak gibi alışkanlıklar
- Sosyo ekonomik durum, düşük aile geliri ve çalışmayan anne baba
- Yüksek kalorili gıdaları fazla tüketme alışkanlığı. Aç değilken, televizyon izlerken veya başka şeyler yaparken, bir şeyler yemek
- Çevresel faktörler, yani yüksek kalorili gıdaların reklamlarının kişiyi, fazla yemeye teşvik etmesi gibi
Değiştirilemeyen sebepler:
Genetik. Obezitenin, en büyük sebepleri, fazla kilolu anne baba’ya sahip olmak ve çocuklukta fazla kilolu olmaktır.
Çocukluk obezitesinin önlenmesi
Çocuklukta, sağlıklı beslenme alışkanlığının kazanılması çok önemlidir, çünkü ileriki yaşlarda bu alışkanlıkları değiştirmek çok zordur. Çocukluktaki ve ergenlikteki obezitenin, önlenmesinin temel esasları, fiziksel aktivite ve beslenmedir. Aileler ve okullara bu konuda çok iş düşmektedir.
Aile , çocuğa en iyi örnektir ve fiziksel aktivitenin çocuğun sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini kabul etmelidirler. Fakat, genelde aileler çocuklarının fazla kilolu yada obez olmasının, onlar için ne kadar büyük bir tehlike oluşturduğunu çoğunlukla görmezden gelirler.
Hareketli bir ortam yaratın:
- Bütün aile fertlerinin de katılabileceği fiziksel aktiviteler için fırsatlar yaratın. Yürüyüş, bisiklete binmek gibi.
- Aile ile birlikte yapılacak özel durumlar organize edin, örneğin, dağa tırmanmak veya kayak yapmak gibi.
- Komşularınızla yada akrabalarınızla beraber, futbol, voleybol gibi oyunlar oynayabileceğiniz ortamlar yaratın.
- Evde iş bölümü yaparak mecburi hareketler sağlayayın , örneğin, elektrik süpürgesi yapmak, otomobili yıkamak gibi.
- Çocuğunuzu, gitmek isteyeceği bir kursa yazdırabilirsiniz örneğin, tenis, jimnastik, basketbol kursları gibi.
- Çocuğunuzun, televizyon izlediği ve bilgisayar başında geçirdiği saatleri azaltabilirsiniz.
Sağlıklı beslenme ortamı yaratın:
- Uyguladığınız diyete, ailedeki sadece bazı kişilerin değil, herkesin uymasını sağlayın
- Birlikte yemek yapmaya çalışın. Çocuklar, yemek pişirmeyi severler ve sağlıklı beslenmenin nasıl olduğunu ve sağlıklı gıdaların nasıl hazırlandığını, öğrenebilirler.
- Her zaman yemekleri, masaya oturarak ve birlikte yemeye çalışın.
- Yemeği hızlı yiyip bitirmekten kaçının. Hızlı yemek yemek, sindirime fazla vakit bırakmaz ve doyduğunuzu hissetmeye fırsatınız olmaz.
- Yemek sırasında, televizyon izlemek gibi başka şeylerle ilgilenmemelisiniz.
- Yağ ve şeker gibi, yüksek kalorili gıdalardan kaçınmalısınız.
- Az kalorili ve beslenme değeri yüksek gıdalarla besleniniz. Örneğin, sebze ve yoğurt gibi.
- Yemeklerinizi küçük porsiyonlar halinde yemeye çalışmalısınız.
- Çocuklarınıza, yemeleri için ısrar etmemelisiniz.
- Fast-food gıdaları azaltıp ve haftada 1’den fazla çocuğunuzun yemesine izin vermemelisiniz.
- Cezalandırma yöntemi olarak yemek vermemek gibi veya ödüllendirmek için yemek vermek gibi davranışlarda bulunmaktan kaçınmalısınız.
Okullar:
Çocuklar, evlerinin dışındaki vakitlerinin çoğunu okulda geçirirler. Bu yüzden okul , sağlıklı beslenme ortamı sağlamalıdır ve fiziksel hareket alışkanlığı kazandırmalıdır.
Çocukların ve gençlerin kilo verme yöntemleri:
Egzersiz: Çocukların çoğu, egzersiz yapmanın, kilo vermede ve kilo almayı önlemekte oldukça faydalı olduğunu söylemişlerdir.
Yeme alışkanlıklarının değişmesi: Çocukların çoğu, kilo vermek yada kilo almayı önlemek için, daha az yediklerini yada daha az yağ tükettiklerini söylemektedirler.
Aç kalmak: Bazı çocuklar, daha çok kız çocukları, hiç yemeyerek kilo vermeye çalıştıklarını söylemişlerdir.
Zayıflatıcı ürünler: Gençlerin bazıları, doktor tavsiyesi olmadan, bazı zayıflatıcı ilaçlar aldıklarını söylemişlerdir. İlaç kullanan gençler arasında, kızlar yine fazladır.
Bazı gençler kusarak yada bağırsakları yumuşatıcı ilaçlar alarak zayıflamaya çalıştıklarını belitmişlerdir.
Okulda sağlıklı beslenme ortamı yaratmak
Gençlerin çoğu, yemeleri gereken miktarlarda meyve ve sebze yememektedirler. Son zamanlarda, içmeleri gerekenden daha az süt içmektedirler. Öğrencilerin kendileri, aileler ve okul yönetimi bu konuda hassas davranıp, beslenmeye gereken önemi vermelidirler.
Fiziksel aktivite konusunda yapılabilecekler:
- Fiziksel aktiviteyi özendirmek ve yaşam boyunca yapılmasını sağlamak
- Gençlerin, rahatlıkla spor yapabilecekleri çok sayıda spor salonu açılmasını sağlamak.
- Sadece takım sporları değil, dans, yürüyüş gibi aktivitelerin yapılmasını teşvik etmek.
- Ailelerin, çocuklarının herhangi bir fiziksel aktivitede bulunmasına yardımcı olmaları.
- Fiziksel aktivite hakkında, öğretmenleri, sağlık elemanlarını ve koçları eğitmek.
Çocuklukta obezite:
Bir çocuğun yada ergenin kilo problemi olup olmadığına kara vermek, zor bir iştir. Çocuğunuzdaki fazla kilonun , onun gelişiminden kaynaklanıp kaynaklanmadığını yada çocuğunuzun sadece normal bir şekilde büyüdüğünü nasıl anlarsınız? Fazla kilonun çocuğunuzu olumsuz etkileyip etkilemediğini nasıl anlarsınız?
Sağlıkla ilgili riskler
Obezitenin daha sık görülmesi ile birlikte, pek çok sorunda ortaya çıkmıştır. Çocuk hastalığı uzmanları ve obezite araştırıcıları, obeziteye bağlı 2.Tip şeker hastalığının, astım ve yüksek tansiyonun, eskiye oranla daha çok görüldüğünü söylemektedirler.
Çocuğunuzun, obez olup olmadığına karar verebilmeniz için bazı işaretler vardır:
- Daha önce ailede obezite hastalığının görülmüş olması.
- Daha önce obeziteye bağlı bazı sağlık sorunlarının örneğin, erken yaşta kalp-damar rahatsızlıklarının, yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı seviyeleri ve 2.Tip şeker hastalıklarının görülmüş olması.
- Ailede sigara içenlerin bulunması ve oturarak yapılan hareketlerin fazlalığı.
- Kalple ilgili riskler. Obez çocuklarla yapılan çalışmalarda, diğer çocuklara göre, daha yüksek kan basıncı ve kalp atışı görülmüştür.
2. Tip şeker hastalığı, glikoz toleransının olmaması ve insülin seviyelerinin normalin üzerinde olmasıdır.
Ortopedik sorunlar. Kaval kemiğinde eğrilme, eğri bacaklar ve kalça kemiğinde bozukluklar.
Derideki bozukluklar. Sıcak havalarda, fazla kilodan dolayı deride meydana gelen, isilik gibi kızarıklıklar ve çeşitleri.
Psikolojik sorunlar.Kendine güven eksikliği, kendini beğenmeme, depresyon ve yalnızlık.
- Oturarak çalışma yada fiziksel hareket azlığı
- Uzun boyluluk, obez çocuklarda görülmektedir.
- Gençlerle yapılan çalışmalarda, sigara içmenin, kilo vermek için bir araç olarak kullanıldığını göstermektedir.
Obezitenin tedavisi:
Tedavide , en önemli şey gençlere dikkat etmektir. Küçük ve başarılabilecek hedefler koymak lazımdır, aksi taktirde hevesleri kırılabilir. Ailedeki bireylerin katılımı sağlanırsa, tedaviyi uygulamak, çocuk açısından daha kolay olur.
Diyetisyenle işbirliği yapmak:
Diyetisyenler, çocuğunuzun özel beslenme programını çıkartabilir ve sağlıklı beslenmesi ve büyümesi devam edebilir. Gıda uzmanlarının bu konudaki tavsiyeleri, küçük lokmalar halinde yemek, yemeği uzun bir süre çiğnemek ve hızlı yemekten kaçınmaktır.
Fiziksel aktivite:
Çocuk, her gün 30 dakika fiziksel aktivitede bulunmalıdır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocukluk Çağında ve Gençlerde Obezite" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Nevra DEMİREL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Nevra DEMİREL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
