2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Obsesif Kompülsif Bozukluk
MAKALE #15429 © Yazan Psk.Ferit KARADAŞ | Yayın Ekim 2015 | 3,715 Okuyucu
Obsesif kompulsif bozukluk, istenmeden gelen, uygunsuz olarak yaşanan, belirgin anksiyete ve sıkıntıya neden olan, benliğe yabancı ve yineleyici özellikte sürekli düşünceler, dürtüler ve hayal, düşlemler olarak tanımlanan obsesyonlar ve bunlara ikincil olarak gelişen, kişinin yapmaktan kendini alıkoyamadığı yineleyici davranışlar ve da zihinsel eylemler olarak tanımlanan kompulsiyonlar ile karakterize bir bozukluktur.

Bulaşma obsesyonu ( Bu obsesyon, kişinin mikrop, pislik, kir vb. araçlarla kirleneceğine dair zorayıcı bir inancı içerir. Bu obsesyonuna sahip kişiler aşırı temizlik yapma gibi kompulsif davranışlara veya mikrop bulaştıracak ortamlardan uzaklaşma gibi kaçınma davranışları sergileyebilirler.) kuşku obsesyonu (Bu obsesyona sahip kişiler yaptıkları şeylerden emin olamazlar. Acaba kapıyı kilitledim mi? Acaba ocağı kapattım mı? benzeri sorular zihinlerini sürekli meşgul eder. Bu obsesyonları çoğu zaman kontrol etme kompulsiyonları izler.) cinsel obsesyonlar( Ayıplanacak şekilde, kendisiyle ya da başkalarına dönük cinsel içerikli obsesyonlardır. Çoğunlukla kişinin hemcinsiyle ya da ailesinden birileriyle (kardeş, çocuk, anne-baba) cinsel ilişki yaşamasına dair düşünceler şeklindedir. Bu tür obsesyonlara yıkanma ve kontrol kompulsiyonları eşlik eder. Utanma, suçluluk, günahkârlık gibi duygular yoğun olarak yaşanabilir.) dinsel obsesyonler (Din ile ilgili karşı kabul edilemez olarak algılanan düşüncelere sahip olmaktır. Tanrıya ya da peygambere küfür en sık görülen dini obsesyonlardır. İbadetin tekrarı ve kaşınma genellikle gözlemlenen kompülsiyonlardır.)simetri obsesyonları ( Her şeyin yerli yerinde ve düzenli olması gerekliliği ile ilgili düşüncelerdir. Düzeltme, sıraya koyma vb. kompulsif davranışlar eşlik edebilir.) en sık gözlenen obsesyonlardır.

Obsesyonların peşi sıra ortaya çıkan kompulsiyonların temel amacı obsesyonların ortaya çıkardığı sıkıntıyı azaltmaktır. Ancak ilk etapta geçici bir rahatlık yaşatsalar da uzun vadede OKB hastalığının devam etmesinde en büyük etkeni oluştururlar.Kompulsiyonların bazıları gözle görülebilen davranışlar iken (el yıkamak vb) diğer kısmı zihinde gerçekleşen davranışlar (sayı saymak vb)dır.Obsesyonların var olmasına karşın kompulsiyonlar eşlik etmediği durumlarda mevcuttur.

Okb’li kişiler aşırı titiz, düzenli, kontrollü ve kuralcı kişilerdir. Hastalık ilerledikçe kişinin düzeni bozulabilir. Konuşma düzgün ve denetimlidir. İlişki kurarken titiz, kuralcı ve zaman zaman sıkıcı derecede saygılılı görülebilir. Kişi saplantı ve zorlantılarından ötürü anksiyete yaşar. Çoğu zaman kişi başından geçen olumsuz yaşantıları anlatırken duygudan yalıtılmış biçimde anlatabilir. Depresif duygular yoğun bir şekilde yaşanabilir. Obsesif kompulsif bozukluğa sahip bireyler genellikle bellekleri güçlü ve zeki kişilerdir. Olayların ayrıntılarını iyi hatırlarlar. Algı ve yönelim bozukluğu çoğu zaman olmaz. Okb’li kişilerin düşünceleri düzgün, eksiksiz ve ayrıntıcıdır. Düşünce içeriğinde obsesyonlar yer alır. Düşünce içeriğinin ayrıntılarını genellikle kişinin sahip olduğu obsesyonun türü belirler. Bireyin tekrarlayan kompülsiyonlarına bağlı olarak hareketler zamanla kalıplaşıp törensel bir halalabilir. Kişideki ellerini ileri derecede yıkama ya da uzun süre banyoda kalma gibi durumlar bireyde deterjan izleri ve yaralara neden olabilir.

OKB’nin oluşumuna etki eden faktörler net bir şekilde belirlenememiş olsa da hastalığın oluş sebepleri arasında birçok faktör sıralana bilir. Daha öncesinde OKB ruhsal kökenli bir hastalık olarak kabul edilse de yakın zamanda yapılan çalışmalar OKB’ye biyolojik ve nörolojik yapılanmanın da etki ettiğini göstermektedir. Obsesif kompulsif bozukluk hastalığına, kişinin içinde doğup büyüdüğü ortamın etkili olduğu düşünülmektedir. Bireyin bire bir etkilendiği kişiler ( mesela anne baba ya da bakıcı) de hastalığın ortaya çıkmasında etken olabilir.Ayrıca aşırı stresör faktörler (cinsel travma vb) de oluşumunda rol oynayabilir.

Okb de ilaç ve terapi yaklaşımı temel iki tedavi yöntemidir ve tedavi sürecince bu iki yöntem bir birine eşlik eder. İlaç kullanımında yan etkiler gözüke bilir (mide bozuklukları, terleme, uyku problemleri ve seksüel ilgi azlığı vb). Bu durum çoğu zaman kişileri rahtsız olup ilaç kullanmayı istememesi ile sonuçlanır. Bunlar istenen etkiler değildir ve bazen vücudun ilaca alışması zaman alabilir. Bu konuda kişinin sabırlı olması ama hala yan etkiler geçmiyor ise ilacı yazan hekimiyle durumu değerlendirmesi gerekir. Terapilerde bilişsel davranışçı terapi en sık baş vurulan terapi yöntemidir. Bireyin bir yandan düşünce içeriği gözden geçirilip negatif düşüncelerle baş edilir iken diğer yandan kademeli olarak maruz bırakılarak kaygılarla baş etmesi sağlanmaya çalışılır


DSM-IV- TR’ye göre Obsesif Kompulsif Bozukluk tanı ölçütleri şunlardır:
A. Obsesyonlar ya da kompulsiyonlar vardır:
Obsesyonlar aşağıdakilerden (1), (2), (3) ve (4) ile tanımlanır:
(1). Bu bozukluk sırasında kimi zaman istenmeden gelen ve uygunsuz olarak yaşanan ve belirgin anksiyete ya da sıkıntıya neden olan, yineleyici ve sürekli düşünceler dürtüler ya da düşlemler.
(2). Düşünceler, dürtüler ya da düşlemler sadece gerçek yaşam sorunları hakkında duyulan aşırı üzüntüler değildir.
(3). Kişi bu düşünceleri, dürtüleri ya da düşlemlerine önem vermemeye ya da baskılamaya çalışır veya başka bir düşünce ya da eylemle bunları etkisizleştirmeye çalışır.
(4). Kişi obsesyonel düşüncelerini, dürtülerini ya da düşlemlerini kendi zihninin bir ürünü olarak görür (düşünce sokulmasında olduğu gibi değildir).
Kompulsiyonlar aşağıdakilerden(1) ve (2) ile tanımlanır:
(1). Bir tepki olarak ya da katı bir biçimde uygulanması gereken kurallarına göre yapmaktan kendini alıkoyamadığı yineleyici davranışlar (örneğin; el yıkama, düzene koyma, kontrol etme) ya da zihinsel eylemler ( örneğin; dua etme, sayı sayma, birtakım sözcükleri sessiz bir biçimde söyleyip durma).
Kompulsif Bozukluk
(2). Davranışlar ya da zihinsel eylemler, sıkıntıdan kurutulmaya ya da var olan sıkıntıyı azaltmaya ya da korku yaratan olay ya da durumdan korunmaya yöneliktir, ancak bu davranışlar ya da zihinsel eylemler ya etkisizleştirilmesi ya da korunulması tasarlanan şeylerle gerçekçi bir biçimde ilişkili değildir ya da açıkça çok aşırı bir düzeydedir.
B. Bu bozukluğun gidişi sırasında bir zaman kişi obsesyon ya da kompulsiyonlarının aşırı ya da anlamsız olduğunu kabul eder. Not: Bu çocuklar için geçerli değildir.
C. Obsesyon ya da kompulsiyonlar belirgin bir sıkıntıya neden olur, zamanın boş harcanmasına yol açar (günde 1 saatten daha uzun zaman alırlar) ya da kişinin olağan günlük işlerini, mesleki (ya da eğitimle ilgili) işlevselliğini ya da toplumsal etkinliklerini ya da ilişkilerini önemli ölçüde bozar.
D. Başka bir Eksen I bozukluğu varsa, obsesyon ya da kompulsiyonların içeriği bununla sınırlı değildir ( örneğin; bir Yeme Bozukluğunun olması durumunda yemek konusu üzerinde düşünüp durma; Trikotillomaninin olması durumunda saç çekme üzerinde durma; Vücut Dismorfik Bozukluğunun olması durumunda dış görünümle aşırı ilgilenme; bir madde kullanım bozukluğunun olması durumunda ilaçlar üzerine düşünüp durma; Hipokondriazisin olası durumunda ciddi bir hastalığı olduğu biçiminde düşünüp durma; bir parafilinin olması durumunda cinsel dürtüler ya da fanteziler üzerinde düşünüp durma ya da Majör depresif bozukluk olması durumunda suçluluk üzerine geviş getirircesine düşünme).
E. Bu bozukluk bir maddenin ( örneğin; kötüye kullanılabilen bir ilaç ya da tedavi için kullanılan bir ilaç) ya da tıbbi bir durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir.

İçgörüsü az olan tip: O sıradaki epizodda çoğu zaman kişi obsesyon ya da kompulsiyonlarının aşırı ya da anlamsız olduğunu kabul etmiyorsa.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Obsesif Kompülsif Bozukluk" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ferit KARADAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ferit KARADAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ferit KARADAŞ Fotoğraf
Psk.Ferit KARADAŞ
Diyarbakır (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi32 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Ferit KARADAŞ'ın Yazıları
► Obsesif Kompülsif Bozukluk (Okb) Nedir? Psk.Güzide TÜRKYILMAZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Obsesif Kompülsif Bozukluk' başlığıyla benzeşen toplam 20 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Bipolar Bozukluk Şubat 2017
► Depresyon Kasım 2016
► Kişilik Bozuklukları Ekim 2016
► Cinsel Bozukluklar Ekim 2016
◊ Ayrılık Eylül 2016
◊ Çocuklar Neden Ağlar? Eylül 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


19:56
Top