Ergenlerde Kimlik Gelişimi
Ergenlerin kimlik gelişimi ile ilgili tanımladığımız süreç 12-18 yaş arası dönemdir. Kimlik oluşumu ve bireyin hem bilişsel, hem sosyal gelişimi yaşam boyu devam etse de mesleki, politik ve kişiler arası alanda verdiği kararlar genelde bireyin bu yaş dönemine denk gelir. Bunun 2 farklı sebebi vardır. Bunlardan ilki, birey bu yaş döneminde bedensel ve zihinsel gelişimi sonucu artık çocuk değildir ve bu durum çevresi ve ailesiyle ilişkisini doğrudan etkilemiştir. İkincizi ise takvim yaşı ile paralel olarak gelişen bilişsel kapasitesi artık daha soyut düşünebilmesi, olaylara farklı açıdan bakabilmesi ve değerlerini tekrardan sorgulamasına olanak sağlamaktadır. Buna bağlı olarak ergen bireyler bu dönemde sıklıkla 'Ben Kimim' sorusunu kendilerine sorarlar. Bu geçmişi değerlendirmeye yönelik bir soru olmasının yanında aynı zamanda geleceğe yönelik kararlar almasının gerekliliğini doğuran bir sorudur. Be evrede ergenin amacı yetişkinliğe sağlıklı bir kimlik kazanarak geçmektir. Bunun için ihtiyacı olan çocukluk dönemindeki deneyimleri ile gelecekte yapmak istedikleri arasında bir köprü insa etmektir.
Bu yaş aralığında Marcia karar vermeden önce bireyin bir krize yani etrafındaki soyut, somut bütün temel kavramları değerlendirip bir araştırma evresine girmesinin sağlıklı bir kimlik gelişimi için gerekli olduğunu savunur.
Marcia için Kimlik oluşumunda önemli iki kavram vardır. Bunlar Bunalım ve Bağlanma'dır.
1. Bunalım (Crisis): Kimlik biçimleme sürecinde bireyin, çeşitli seçenekler arasında seçim yapmak için ve sorgulama yapmasıdır. Var olan seçeneklerin araştırılması (keşif) olarak tanımlamanın daha doğru olacağını söylemiştir. Marcia bu evreyi ilk başta sadece mesleki, dini ve siyasi anlamda sorgulamayı içerdiğini öne sürmüş fakat daha sonra bunu kişilerarası alan ve ve ideolojik alan olarak tanımlamıştır. İdeolojik alan, dini inançlar, politik seçimler, mesleki seçimler, felsefi yaşam biçimini ifade ederken kişilerarası ilişki alanlı; arkadaşlık, flört, cinsiyet rolü ve hobileri tanımlamaktadır.
2. Bağlanma: Seçenekler arasında karar verme, bu karar doğrultusunda hareket etme olarak tanımlanabilir. Kişi bir araştırma yaptıktan ya da aile yönlendirmesiyle herhangi bir araştırma yapmadan bir alana bağlanır ve bir karara varır.
Araştırma ve bağlanma sonrası ergenler kendi farklılıklarını ve başkalarıyla benzerliklerini farkeder. Bu hem toplumsal bir anlam içerir, hemde bireyin bireyselliğini tanımlamasını sağlar.
KRİZ VE BAĞLANMA TEMELİNDE GELİŞEN DÖRT FARKLI KİMLİK STATÜSÜ
A) Başarılı Kimlik Statüsü
Bireyin keşif döneminden sonra ideolojik ve kişilerarası alanda kalıcı bağlanmaları yaptığı anlamına gelir. Ergenlik gelişiminin tamamlandığı ve olgunluğun kazanıldığının göstergesidir. Keşif dönemi ve bağlanmanın ikisi de vardır. Birey araştırma yapmış ve bir karara varmıştır. Başarılı kimlik ergenlik gelişiminin tamamlandığının ve olgunluğun kazanıldığının göstergesidir.
Başarılı Kimlik Statüsü’nde; Aile Yapısı: Kısmen uzaktır ve reddedici aile ilişkileri vardır, bireyin kendine bakışı ‘ben değerliyim’ şeklindedir. Başarılı kimlik statüsünde sahip bireyler, kişilerarası ilişkilerinde güvenli bağlanma yaşarlar, insan ilişkilerinde başarılıdırlar, hedefleri vardır e ne istediğini bilen kişilerdir.
B) Moratoryum (Askıya Alınmış) Kimlik Statüsü
Bireyin yoğun bir sorgulama içinde olmasına karşın gerek ideolojik gerekse kişilerarası alanda bağlanmanın olmaması durumudur. Birey çaba içindedir. Marcia, bu aşamayı kimlik kazanımının ön evresi olarak görmektedir. Birey keşif aşamasındadır. Araştırmaya devam eder ancak herhangi bir alanda bağlanma yoktur. Önemli kişilerin bir dönem her şeyi bırakıp başlarını alıp gitmeleri bu evreyi ifade eder.
Moratoryum Kimlik Statüsü’nde; Dengesiz aile ilişkileri vardır. Bireyin kendine bakışı ‘ben kararsız biriyim’ şeklindedir. Moratoryum Statüsünde kalmış kişiler; erteleyici, kararsız, hedefleri olmayan, kaygılı, ilişkilerde bağlanmaktan kaçınan kişilerdir.
C) İpotekli Kimlik Statüsü
Bireyin sorgulama ve araştırma yapmadan çevredeki diğer kişilerin beklentilerini benimsemesi ve buna bağlı bir kimlik biçimlenmesi durumudur. Bu evrede yoktur ancak bağlanma vardır. Anne ve babanın beklentileri şeklinde toplumsallaşmıştır. Kişilik yapılarında genel bir katılık olduğu için onlar için son durum olabilir ve diğer evrelere geçemeyebilirler.
İpotekli (Foreclouse) Kimlik Statüsü’nde; Aile yapısında baskın A+B tutumu vardır, çocuk merkezli aile ilişkileri ön plandadır. Bireyin kendine bakış açısı ‘onay bekleyen’ şeklindedir. Bu bireyler bağımlı, onay arama ihtiyacı olan, katı, geleneksel, özsaygısı yüksek kişilerdir.
D) Dağınık Kimlik Statüsü ( Idenditity Diffusion)
Bireyin sorgulama ve araştırma dönemi yaşamadığı gibi herhengi bir alanda bağlanma da yapmaması durumudur. Etkilere açık bireylerdir. Bu kimlik statüsünde uzama kişiliğin bütünleşmemesi ve dolayısıyla psikopatolojiye yol açabilir. Bu aşamada keşif de bağlanma da yoktur.
Dağınık Kimlik Statüsü’nde; Aileler; En az etkileşim ve yönlendirmenin olduğu ailelerdir. Bireyin kendine bakış açısı ‘kaçınan’ yapıdadır. Bu bireyler; ideolojik ve dinsel gruplara girme eğilimi olan, etki altında kalan, madde kullanımı eğilimi olan kişilerdir.
Kimlik gelişiminde ergen bireyin gelişimi haricinde aile ilişkileri de çoğu zaman önemli bir faktördür. Aile içi ilişkiler sorunlu olduğunda birey kimlik bocalaması yaşayabilmektedir. Kararlarının ve kendisinin aile içinde kabul ve onay görmesi, sağlıklı bir kimlik gelişimi için en uygun zemin olacaktır. Başarılı kimlik statüsüne sahip kişilerin, çocuklarına karşı yakın, destekleyici ve çocuğun özelliklerini onaylayıcı anne babaya sahip olduğunu göstermektedir. Çocuk merkezli ailelerde bu durum aksine çocuğun kendi kararlarını kendisinin verememesine buna bağlı olarak ailenin beklentilerini karşılamaya yönelik kararlar almasına sebep olur. İpotekli kimlik statüsüne sahip olma eğilimi, korumacı ve yönlendirici ebeveynli bir ailede büyüyen kişilerde daha sık ortaya çıkmaktadır. Bireyin çevresinden ve ailesinden ihtiyacı olan desteği ve kabul görmeyi alamaması, kendi kişilik yapısına yönelik içsel bir öfkeyi ve bunun doğurduğu saldırganlığa arttırmaktadır. Dolayısı ile ergen bireyin kendisi ile ilgili algısında derin çatlaklar oluşacaktır.
Psikolojik problemler ve kimlik gelişimi arasında da yakın bir ilişki vardır. Türkiye'de yapılan çalışmalar özellikle anksiyete ve depresyonun kimlik bocalamasına sebep olduğunu göstermektedir.
Kimlik oluşumunda önemli olan dönemde(12-20 yaş) , ergen bireylere; mesleki, politik,dini vb. alanlarda karar vermeden önce kendilerini tanımaları, sınırlarını keşfetmeleri, diğerleri ile benzerliklerini ve farklılılarını görebilmesi adına ne kadar zaman tanıdığımız kültürel değerler de baz alındığında tartışılabilir bir durumdur. Bu yaş aralığında ergen bireylerden genellikle beklentimiz mesleki, dini ağırlıklı olmak üzere bazı yörelerde evlilikle ilgili kararlarını vermesi yönündedir. Bu da bireylerin başarılı kimlik statüsüne erişmesi için olumsuz bir faktör oluştururken, ipotekli bir kimlik oluşmasına eğilim yaratmaktadır.
Bu yaş aralığında Marcia karar vermeden önce bireyin bir krize yani etrafındaki soyut, somut bütün temel kavramları değerlendirip bir araştırma evresine girmesinin sağlıklı bir kimlik gelişimi için gerekli olduğunu savunur.
Marcia için Kimlik oluşumunda önemli iki kavram vardır. Bunlar Bunalım ve Bağlanma'dır.
1. Bunalım (Crisis): Kimlik biçimleme sürecinde bireyin, çeşitli seçenekler arasında seçim yapmak için ve sorgulama yapmasıdır. Var olan seçeneklerin araştırılması (keşif) olarak tanımlamanın daha doğru olacağını söylemiştir. Marcia bu evreyi ilk başta sadece mesleki, dini ve siyasi anlamda sorgulamayı içerdiğini öne sürmüş fakat daha sonra bunu kişilerarası alan ve ve ideolojik alan olarak tanımlamıştır. İdeolojik alan, dini inançlar, politik seçimler, mesleki seçimler, felsefi yaşam biçimini ifade ederken kişilerarası ilişki alanlı; arkadaşlık, flört, cinsiyet rolü ve hobileri tanımlamaktadır.
2. Bağlanma: Seçenekler arasında karar verme, bu karar doğrultusunda hareket etme olarak tanımlanabilir. Kişi bir araştırma yaptıktan ya da aile yönlendirmesiyle herhangi bir araştırma yapmadan bir alana bağlanır ve bir karara varır.
Araştırma ve bağlanma sonrası ergenler kendi farklılıklarını ve başkalarıyla benzerliklerini farkeder. Bu hem toplumsal bir anlam içerir, hemde bireyin bireyselliğini tanımlamasını sağlar.
KRİZ VE BAĞLANMA TEMELİNDE GELİŞEN DÖRT FARKLI KİMLİK STATÜSÜ
A) Başarılı Kimlik Statüsü
Bireyin keşif döneminden sonra ideolojik ve kişilerarası alanda kalıcı bağlanmaları yaptığı anlamına gelir. Ergenlik gelişiminin tamamlandığı ve olgunluğun kazanıldığının göstergesidir. Keşif dönemi ve bağlanmanın ikisi de vardır. Birey araştırma yapmış ve bir karara varmıştır. Başarılı kimlik ergenlik gelişiminin tamamlandığının ve olgunluğun kazanıldığının göstergesidir.
Başarılı Kimlik Statüsü’nde; Aile Yapısı: Kısmen uzaktır ve reddedici aile ilişkileri vardır, bireyin kendine bakışı ‘ben değerliyim’ şeklindedir. Başarılı kimlik statüsünde sahip bireyler, kişilerarası ilişkilerinde güvenli bağlanma yaşarlar, insan ilişkilerinde başarılıdırlar, hedefleri vardır e ne istediğini bilen kişilerdir.
B) Moratoryum (Askıya Alınmış) Kimlik Statüsü
Bireyin yoğun bir sorgulama içinde olmasına karşın gerek ideolojik gerekse kişilerarası alanda bağlanmanın olmaması durumudur. Birey çaba içindedir. Marcia, bu aşamayı kimlik kazanımının ön evresi olarak görmektedir. Birey keşif aşamasındadır. Araştırmaya devam eder ancak herhangi bir alanda bağlanma yoktur. Önemli kişilerin bir dönem her şeyi bırakıp başlarını alıp gitmeleri bu evreyi ifade eder.
Moratoryum Kimlik Statüsü’nde; Dengesiz aile ilişkileri vardır. Bireyin kendine bakışı ‘ben kararsız biriyim’ şeklindedir. Moratoryum Statüsünde kalmış kişiler; erteleyici, kararsız, hedefleri olmayan, kaygılı, ilişkilerde bağlanmaktan kaçınan kişilerdir.
C) İpotekli Kimlik Statüsü
Bireyin sorgulama ve araştırma yapmadan çevredeki diğer kişilerin beklentilerini benimsemesi ve buna bağlı bir kimlik biçimlenmesi durumudur. Bu evrede yoktur ancak bağlanma vardır. Anne ve babanın beklentileri şeklinde toplumsallaşmıştır. Kişilik yapılarında genel bir katılık olduğu için onlar için son durum olabilir ve diğer evrelere geçemeyebilirler.
İpotekli (Foreclouse) Kimlik Statüsü’nde; Aile yapısında baskın A+B tutumu vardır, çocuk merkezli aile ilişkileri ön plandadır. Bireyin kendine bakış açısı ‘onay bekleyen’ şeklindedir. Bu bireyler bağımlı, onay arama ihtiyacı olan, katı, geleneksel, özsaygısı yüksek kişilerdir.
D) Dağınık Kimlik Statüsü ( Idenditity Diffusion)
Bireyin sorgulama ve araştırma dönemi yaşamadığı gibi herhengi bir alanda bağlanma da yapmaması durumudur. Etkilere açık bireylerdir. Bu kimlik statüsünde uzama kişiliğin bütünleşmemesi ve dolayısıyla psikopatolojiye yol açabilir. Bu aşamada keşif de bağlanma da yoktur.
Dağınık Kimlik Statüsü’nde; Aileler; En az etkileşim ve yönlendirmenin olduğu ailelerdir. Bireyin kendine bakış açısı ‘kaçınan’ yapıdadır. Bu bireyler; ideolojik ve dinsel gruplara girme eğilimi olan, etki altında kalan, madde kullanımı eğilimi olan kişilerdir.
Kimlik gelişiminde ergen bireyin gelişimi haricinde aile ilişkileri de çoğu zaman önemli bir faktördür. Aile içi ilişkiler sorunlu olduğunda birey kimlik bocalaması yaşayabilmektedir. Kararlarının ve kendisinin aile içinde kabul ve onay görmesi, sağlıklı bir kimlik gelişimi için en uygun zemin olacaktır. Başarılı kimlik statüsüne sahip kişilerin, çocuklarına karşı yakın, destekleyici ve çocuğun özelliklerini onaylayıcı anne babaya sahip olduğunu göstermektedir. Çocuk merkezli ailelerde bu durum aksine çocuğun kendi kararlarını kendisinin verememesine buna bağlı olarak ailenin beklentilerini karşılamaya yönelik kararlar almasına sebep olur. İpotekli kimlik statüsüne sahip olma eğilimi, korumacı ve yönlendirici ebeveynli bir ailede büyüyen kişilerde daha sık ortaya çıkmaktadır. Bireyin çevresinden ve ailesinden ihtiyacı olan desteği ve kabul görmeyi alamaması, kendi kişilik yapısına yönelik içsel bir öfkeyi ve bunun doğurduğu saldırganlığa arttırmaktadır. Dolayısı ile ergen bireyin kendisi ile ilgili algısında derin çatlaklar oluşacaktır.
Psikolojik problemler ve kimlik gelişimi arasında da yakın bir ilişki vardır. Türkiye'de yapılan çalışmalar özellikle anksiyete ve depresyonun kimlik bocalamasına sebep olduğunu göstermektedir.
Kimlik oluşumunda önemli olan dönemde(12-20 yaş) , ergen bireylere; mesleki, politik,dini vb. alanlarda karar vermeden önce kendilerini tanımaları, sınırlarını keşfetmeleri, diğerleri ile benzerliklerini ve farklılılarını görebilmesi adına ne kadar zaman tanıdığımız kültürel değerler de baz alındığında tartışılabilir bir durumdur. Bu yaş aralığında ergen bireylerden genellikle beklentimiz mesleki, dini ağırlıklı olmak üzere bazı yörelerde evlilikle ilgili kararlarını vermesi yönündedir. Bu da bireylerin başarılı kimlik statüsüne erişmesi için olumsuz bir faktör oluştururken, ipotekli bir kimlik oluşmasına eğilim yaratmaktadır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ergenlerde Kimlik Gelişimi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
ergenlikte kimlik, ergenlikte kişilik, kimlik gelişimi, ergenlikte kimlik gelişimi, kimlik bocalaması, kimlik karmaşası, karakter gelişimi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
