Zihinsel Antrenman
ZİHİNSEL ANTRENMAN
Osman URFA (Psikolojik Danışman, Spor Psikoloğu)
Albert Einstein ise hiç sporla bağlantısı olmasa dahi “Hayal gücü bilgiden önemlidir” diye zihinsel olarak aktif olmanın önemini yıllar öncesinden belirtmiştir.
Zihinsel antrenman, bireyin ve özellikle sporcuların yapmak istedikleri fiziksel aktiviteleri ve karmaşık psikomotor becerileri zihinde ayrıntılı olarak canlandırmasıyla yapılan çalışmalardır. Başka bir deyişle herhangi bir fiziksel alıştırma yapmaksızın sadece planlı ve yoğun bir şekilde hayal ederek yeni bir hareketin öğrenilmesi veya zaten bilinen bir hareketin kusursuzlaştırılması sürecidir. Özellikle spor çalışmalarında yoğun olarak kullanılan bir yöntemdir. Denge sporlarında, teniste, basketbolda, futbolda birçok branşta kullanılabilmektedir.
Zihinsel Antrenman Yöntemleri
- Kendi kendine konuşma antrenmanı:Sporcunun belli bir hareketin nasıl yapılması konusunda zihinsel olarak kendisiyle konuşması ve bundan kendisine sonuçlar çıkarmasıdır.
- Gizli algı antrenmanı:Burada sporcu, idealize ettiği bir sporcuyu (şampiyonu vb.) belli bir hareketi yaparken zihninde canlandırması, hayal etmesidir.
- Kendini hayal etme (imgeleme-ideomotor) antrenmanı: Sporcu, kendisinin belli bir hareketi yaptığını tasarlaması ve o sırada tüm ayrıntıları gözden geçirerek eksiklerini belirlemesidir. İmgeleme yaparken en önemli kısım tüm duyu organlarının canlandırılan duruma odaklanması sağlanmalıdır. Bir basketbolcu için örnek verirsek. Sahayı, topu hissetmesi, taraftar baskısını, gürültüyü duyması ve onunla baş etmesi, rakibi ve takım arkadaşlarını düşünerek ona göre hareket etmesini içermektedir. Karşısına gelebilecek her türlü duruma hazır olmasını sağlayacaktır.
Yapılan Araştırmalar
1.grup: %100 fiziksel antrenman
2.grup: %75 fiziksel antrenman, %25 imgeleme
3.grup: %50 fiziksel antrenman, %50 imgeleme
4.grup: %25 fiziksel antrenman, %75 imgeleme
Bu çalışmanın hemen sonrasında 1980 kış olimpiyatlarında en büyük başarıyı 4.grubun gösterdiği görülmüştür. 4.grubu sırasıyla 3.grup ve 2.grup takip etmiştir. Bu araştırma da zihinsel antrenman çeşitlerinden olan imgelemenin performans üzerindeki etkisini göstermiştir.
Zihinsel Antrenman Yönteminin Etkileri
1. Duyguları kontrol etme: Bireyler için olumsuz özellikler taşıyan ve performansı etkileyen öfke, kaygı, korku, saldırganlık, baskı, tükenmişlik gibi duyguların kontrol edilmesinde son derece etkilidir.
2. Konsantrasyonu geliştirme: Yapılacak olan işe odaklanmayı sağlamaktadır.
3. Strateji oluşturmaya yardım: Yapılacak olan işin farklı kombinasyonları zihinde ayrıntılı olarak canlandırılarak farklı durumlarda hatasız performans sergilemeyi sağlayacaktır.
4. Kendine güveni geliştirir: Bu yöntemin etkili olduğunu gören birey/sporcu yapabileceklerinin farkına varacak ve özgüveni gelişecektir.
5. Sakatlıkların iyileşmesini hızlandırır: Sakatlık durumlarında zihnin olumsuz duygu ve düşüncelerden uzak tutulması ve olumlu düşünmesi iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Aynı zamanda sakatlık anında yapılamayan fiziksel antrenmanalr zihinsel olarak yapılarak sakatlık sonrası performansta görülen düşüş büyük oranda engellenmiş olmaktadır.
6. Teknik beceriyi arttırarak sporcunun kapasitesini geliştirir: Teknik beceri ve kapasiteyi kusursuzlaştırmak için zihinde defalarca, kusursuz performansın provası yapılır ve bu şekilde kusursuz performans sergilenir. Özellikle denge sporlarında yoğun olarak kullanılmaktadır. En küçük bir hataya bile yer verilmeyen bu sporlarda kusursuz performans için zihinsel antrenmanlar kullanılmaktadır.
7. Hataları düzeltir: performansı etkileyen ve fiziksel antrenmanlarla kısa sürede düzeltilemeyen hataların düzeltilmesinde etkildir.
8. Isınmayı kolaylaştırır: Zihinsel ısınma müsabakaya psikolojik olarak hazırlanmayı sağlar. Çoğu müsabakadan sonra şu tarz cümleleri duymuşuzdur “kendimi veremedim”, “maça hazır değildim”, “tam ısınıyordum ki maç bitti” gibi ifadeler sporcuların müsabakaya psikolojik olarak hazır olmadıklarının işaretidir.
Yöntemi Uygulayan Sporcu Örnekleri
“O gece ansızın bazı gerçekleri anlamaya başladım. Sırada oturmuş, Trev ile McKelvey’i seyrediyordum. Beğendiğim bir hareketi yaptıklarında ben de gözlerimi kapatıp aynı hareketi yapıyordum. Bazen hata yapıyordum fakat denedikçe hareketimi mükemmelleştirdim. O gece özellikle McKelvey gibi hücumda ribaund alıyor çok çabuk çembere yükleniyordum. Bu hareketi yapmak basketbolda uzun oyuncular için kolaydır fakat ben yapamıyordum. Özellikle McKelveyin hareketlerini zihnimde canlandırdığımdan bu yana sırada oturup sanki o hareket gerçekmiş gibi o duyguları yaşıyorum. Bunları defalarca bıkmadan usanmadan yaptım. Bir gün aynı McKelvey gibi hücum ribaundu aldım ve basket yaptım. O an öyle kolay gelmişti ki her şey zihnimde bir film gibiydi. Zihnimde yaptığım şeyi vücuduma yansıtmayı başarmıştım. Çok kolaydı. Bu benim 18 yaşında yaşadığım ilk sporculuk başarımdı”.
Başka bir basketbolcu olan Allen Iverson’ın ise hayatına baktığımız zaman başarıları üzerinde zihinsel antrenman tekniğinin çok önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Iverson’ın koçu Kozlowski psiko-sibernetik yöntem olarak isimlendirdiği zihinsel antrenmanların önemini Iverson’a açıklarken şöyle demiştir: “Bağcıklarını bağlamak için ayağına bakmak zorunda kalmadın, bunu düşünmedin bile. İşte böyle oynamanı istiyorum. Otomatik hareket etmeni istiyorum. Bunu yapmanın tek yolu bir şeyi yapmadan önce zihninde görüntülemendir”. Iverson koçundan öğrendiği zihinsel antrenmanları en iyi şekilde uygulamıştır ve hatta bu konuda M.Jordan ile kıyaslandığında şu sonuca varmışlardır: “Iverson, Jordan gibi günde yüzlerce şut çalışan bir zanaatkârın aksine, olasılığı hayal ederek çalışır ve hayal etttiklerini mutlaka gerçekleştirirdi”. 1997-2002 yılları arasında Iverson’un korumalığını yapan Terry Royster ise Iverson’ın yaptığı antrenmanlar hakkında şöyle demiştir: “Onunla geçirdiğim süre içinde, bir tane bile ağırlık kaldırdığını veya şut çalıştığını görmedim. Bunun yerine, maça gitmek için yola çıktığımızda bir anda sessizleşir ve düşünmeye başlardı. Sonra aniden ‘Genelde adamımı crosover yaparak geçerim, bilirsin, sonra topu içeriye sürerim ve zıplarım. Ama bugün böyle yapmayacağım, crossover ile onu şaşırtacağım sonra bir adım geri çekilip, geriye doğru zıplayıp şut atacağım. Bu gece sırf bunu yaparak bitireceğim herifleri’ gibi bir şeyler söylerdi. Sonra sahaya çıkar ve biraz önce bana anlattıklarının tam olarak aynısını yapardı. İşte bu Iverson’un şekliydi. Sadece oturur ve oyunu kafasında canlandırırdı”.
Sonuç olarak zihinsel antrenmanlar performansın gerektiği her alanda (spor, eğitim...) kullanılabilen ve etkisi kanıtlanmış bir yöntemdir. Bu konuda kendini geliştirmek isteyen sporcuların öncelikle bu konuda eğitimli bir uzmandan yardım almaları gerekmektedir. Süreç ilerledikçe birey/sporcu bu yöntemi kendi kendine uygulayabilecek seviyeye gelecektir.
Kaynakça
Charles A.Garfield (1984). Peak Performance: Mental Training Techniques of the World's Greatest Athletes, New York: Warner Books
İkizler, C. ve Karagözoğlu, C. (1997). Sporda Başarının Psikolojisi, 3.Baskı. Alfa Yayınları, İstanbul
Konter, E. (1999). Uygulamalı Spor Psikolojisinde Zihinsel Antrenman, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
Platt, L. (2015). Allen Iverson Efsanesi: Yalnızca Güçlüler Ayakta Kalır, 4.Baskı. Maviağaç yayıncılık, İstanbul
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Zihinsel Antrenman" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Osman URFA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Osman URFA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
