Takıntılarımız
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) (TAKINTI-ZORLANTI HASTALIĞI)
Halk arasında takıntı hastalığı olarak bilinen Obsesif Kompulsif Bozukluk, belli obsesyonlar (takıntılar) ve kompulsiyonlar (zorlantılar) ile karakterize bir rahatsızlıktır. Obsesyonlar ve kompulsiyonlar sıklıkla birlikte seyreder. Obsesyonlar, sürekli surette tekrarlanarak zihne gelen düşünce, duygu, istek, dürtü ve hayaller olup kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, yoğun sıkıntı ve anksiyeteye sebep olan özelliktedirler. Yani kişinin isteği dışında aklına gelmekte ve sıklıkla kişi tarafından bu soruların cevabı bulunamamaktadır. Örneğin "Acaba ütünün fişini çektim mi?", "Bebeğime zarar verir miyim?", "Kapı kolundan elime kir bulaştı mı?", "Arabanın kapısını kilitlemiş miydim?" sorularında olduğu gibi. Kompulsiyonlar ise, obsesyonların sebep olduğu kaygıyı azaltmak veya ortadan kaldırmak için yapılan belli rutinler ve ritüelleri acil olarak gerçekleştirme ihtiyacından doğar. Kişi bunları çoğu kez mantıksız, saçma ve garip bulur fakat buna rağmen onları yapmak zorunda hisseder. Ayrıca kompulsiyon, ya olayla gerçekçi bir biçimde ilişkili değildir ya da aşırı bir düzeydedir: "Aklından eşinin ölmesi geçtiğinde 1'den 10'a kadar saymak" ve "Kapının kilitlendiğine emin olmasına rağmen kapıyı 3 kez kontrol etme gereği duymak" örneklerinde olduğu gibi. Kişi bu eylemleri yaptığında geçici bir rahatlama yaşar. Ama bir süre sonra sıkıntıları yeniden başlar.
Yaygın Obsesyon Belirtileri:
*Pislik veya mikrop bulaşması
*Başkasına zarar vermekten korkma
*Hata yapmaktan korkma
*Sosyal açıdan kabul edilemeyecek bir davranışta bulunmaktan korkma
*Günahkar düşünmekten korkma
*Düzenli, tertipli, simetrik ve kusursuz olma isteği
*Kuşku duyma ve emin olamama
Yaygın Kompulsiyon Belirtileri:
*Defalarca el yıkama, yıkanma
*Kapı kolu gibi pekçok kişinin dokunmuş olma ihtimali olan yerlere dokunmayı ve el sıkışmayı reddetme
*Ocak, ev-araba kapılarının kilitleri ve prizde unutulduğu düşünülen elektirikli ev aletlerini defalarca kontrol etme
*Bir iş yaparken içinden veya yüksek sesle sürekli sayı sayma
*Belli bir sıraya göre yemek yeme, duş alma vs.
*Birşeyler yaparken mütemadiyen belli bir ritüeli, düzeni, biçimi takip etme
*Belli bir işi yaparken belli kelimeleri, cümleleri, duaları tekrarlama ya da bedenin belli yerlerine dokunma
*İşleri belli bir sayıda yapma (3-5-7-11 gibi)
Obsesif Kompulsif Bozukluk tanısı koyarken en önemli nokta, takıntı ve zorlantıların kişinin günlük işleyişini ve işlevselliğini bozuyor olmasıdır. Çünkü her takıntılı davranış ya da düşünce OKB değildir. Günlük yaşamımızda hepimizin temiz olması, tertipli olması, kapı-pencere kontrolleri yapması normaldir, hastalık sayılamaz. Fakat eğer kişi, günde 1 saatten fazla olacak şekilde obsesyonları ve kompulsiyonlarıyla uğraşıyor ve bu durum onun sosyal, mesleki, ailevi ilişkilerini olumsuz etkiliyorsa burada OKB söz konusu olabileceği akla getirilmeli ve mutlaka bir ruh sağlığı uzmanından yardım istenmelidir. Aşağıda OKB'yi düşündürebilecek örnek cümleler yer almaktadır:
"Arabanın kapısını kilitleyip birkaç kez kontrol ediyorum. Fakat içimden bir his kilitlenmediğini söylüyor. Sonuçta kilidi açıp tekrar kilitliyorum ve birkaç kez kontrol ediyorum."
"Mutfakta yemek yaparken kullandığım bıçaklar birden gözüme çocuklarımı, eşimi öldürdüğüm bıçaklar olarak görünüyor. Onlara zarar vermekten korktuğum için bıçakları kolay ulaşamayacağım yerlere koyuyorum."
"Daha önce çok başıma gelmemesine rağmen topluluk içinde düşmekten, gaz çıkarmaktan, hata yapmaktan korkuyorum. Dolayısıyla toplulukta her davranışımı kontrol etmek zorunda hissediyorum."
"Evde ocağı kapattığımdan emin olmama rağmen işyerinde aklıma ocağı kapatıp kapatmadığım sorusu takılıyor. Bunun üzerine işyerinden izin alarak eve gidip ocağı kontrol etmeksizin rahat edemiyorum."
"Elim burnuma değse, üstüme değse, tezgaha değse (ya da herhangi başka bir yere) 'ya kirlendiyse' düşüncesiyle yıkama ihtiyacı hissediyorum. Bazen bu yıkamaların sayısı günde 50-100'ü buluyor. Artık ellerim soyulmaya başladı."
"Namaz kılarken sanki Allah'a küfür etmişim gibi geliyor ve büyük bir suçlulukla sünneti, farzı hatta namazı baştan kılma gereği hissediyorum. Bazen 1 saat boyunca namazı tekrar tekrar kıldığım zamanlar oluyor."
"Yemek yerken yudumlarımı ve lokmalarımı belli bir düzene göre sıralama gereği hissediyorum. Ayrıca belli sayıda lokma ve yudumda yeyip içmezsem müthiş bir rahatsızlık duyuyorum."
"Birşeylerin yamuk, eğik, bozuk, ters durması (özellikle terliklerin ve çerçevelerin) beni çok sıkıntılandırıyor. Onu en kısa zamanda düzeltmezsem huzur bulamıyorum, uyuyamıyorum."
Halk arasında takıntı hastalığı olarak bilinen Obsesif Kompulsif Bozukluk, belli obsesyonlar (takıntılar) ve kompulsiyonlar (zorlantılar) ile karakterize bir rahatsızlıktır. Obsesyonlar ve kompulsiyonlar sıklıkla birlikte seyreder. Obsesyonlar, sürekli surette tekrarlanarak zihne gelen düşünce, duygu, istek, dürtü ve hayaller olup kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, yoğun sıkıntı ve anksiyeteye sebep olan özelliktedirler. Yani kişinin isteği dışında aklına gelmekte ve sıklıkla kişi tarafından bu soruların cevabı bulunamamaktadır. Örneğin "Acaba ütünün fişini çektim mi?", "Bebeğime zarar verir miyim?", "Kapı kolundan elime kir bulaştı mı?", "Arabanın kapısını kilitlemiş miydim?" sorularında olduğu gibi. Kompulsiyonlar ise, obsesyonların sebep olduğu kaygıyı azaltmak veya ortadan kaldırmak için yapılan belli rutinler ve ritüelleri acil olarak gerçekleştirme ihtiyacından doğar. Kişi bunları çoğu kez mantıksız, saçma ve garip bulur fakat buna rağmen onları yapmak zorunda hisseder. Ayrıca kompulsiyon, ya olayla gerçekçi bir biçimde ilişkili değildir ya da aşırı bir düzeydedir: "Aklından eşinin ölmesi geçtiğinde 1'den 10'a kadar saymak" ve "Kapının kilitlendiğine emin olmasına rağmen kapıyı 3 kez kontrol etme gereği duymak" örneklerinde olduğu gibi. Kişi bu eylemleri yaptığında geçici bir rahatlama yaşar. Ama bir süre sonra sıkıntıları yeniden başlar.
Yaygın Obsesyon Belirtileri:
*Pislik veya mikrop bulaşması
*Başkasına zarar vermekten korkma
*Hata yapmaktan korkma
*Sosyal açıdan kabul edilemeyecek bir davranışta bulunmaktan korkma
*Günahkar düşünmekten korkma
*Düzenli, tertipli, simetrik ve kusursuz olma isteği
*Kuşku duyma ve emin olamama
Yaygın Kompulsiyon Belirtileri:
*Defalarca el yıkama, yıkanma
*Kapı kolu gibi pekçok kişinin dokunmuş olma ihtimali olan yerlere dokunmayı ve el sıkışmayı reddetme
*Ocak, ev-araba kapılarının kilitleri ve prizde unutulduğu düşünülen elektirikli ev aletlerini defalarca kontrol etme
*Bir iş yaparken içinden veya yüksek sesle sürekli sayı sayma
*Belli bir sıraya göre yemek yeme, duş alma vs.
*Birşeyler yaparken mütemadiyen belli bir ritüeli, düzeni, biçimi takip etme
*Belli bir işi yaparken belli kelimeleri, cümleleri, duaları tekrarlama ya da bedenin belli yerlerine dokunma
*İşleri belli bir sayıda yapma (3-5-7-11 gibi)
Obsesif Kompulsif Bozukluk tanısı koyarken en önemli nokta, takıntı ve zorlantıların kişinin günlük işleyişini ve işlevselliğini bozuyor olmasıdır. Çünkü her takıntılı davranış ya da düşünce OKB değildir. Günlük yaşamımızda hepimizin temiz olması, tertipli olması, kapı-pencere kontrolleri yapması normaldir, hastalık sayılamaz. Fakat eğer kişi, günde 1 saatten fazla olacak şekilde obsesyonları ve kompulsiyonlarıyla uğraşıyor ve bu durum onun sosyal, mesleki, ailevi ilişkilerini olumsuz etkiliyorsa burada OKB söz konusu olabileceği akla getirilmeli ve mutlaka bir ruh sağlığı uzmanından yardım istenmelidir. Aşağıda OKB'yi düşündürebilecek örnek cümleler yer almaktadır:
"Arabanın kapısını kilitleyip birkaç kez kontrol ediyorum. Fakat içimden bir his kilitlenmediğini söylüyor. Sonuçta kilidi açıp tekrar kilitliyorum ve birkaç kez kontrol ediyorum."
"Mutfakta yemek yaparken kullandığım bıçaklar birden gözüme çocuklarımı, eşimi öldürdüğüm bıçaklar olarak görünüyor. Onlara zarar vermekten korktuğum için bıçakları kolay ulaşamayacağım yerlere koyuyorum."
"Daha önce çok başıma gelmemesine rağmen topluluk içinde düşmekten, gaz çıkarmaktan, hata yapmaktan korkuyorum. Dolayısıyla toplulukta her davranışımı kontrol etmek zorunda hissediyorum."
"Evde ocağı kapattığımdan emin olmama rağmen işyerinde aklıma ocağı kapatıp kapatmadığım sorusu takılıyor. Bunun üzerine işyerinden izin alarak eve gidip ocağı kontrol etmeksizin rahat edemiyorum."
"Elim burnuma değse, üstüme değse, tezgaha değse (ya da herhangi başka bir yere) 'ya kirlendiyse' düşüncesiyle yıkama ihtiyacı hissediyorum. Bazen bu yıkamaların sayısı günde 50-100'ü buluyor. Artık ellerim soyulmaya başladı."
"Namaz kılarken sanki Allah'a küfür etmişim gibi geliyor ve büyük bir suçlulukla sünneti, farzı hatta namazı baştan kılma gereği hissediyorum. Bazen 1 saat boyunca namazı tekrar tekrar kıldığım zamanlar oluyor."
"Yemek yerken yudumlarımı ve lokmalarımı belli bir düzene göre sıralama gereği hissediyorum. Ayrıca belli sayıda lokma ve yudumda yeyip içmezsem müthiş bir rahatsızlık duyuyorum."
"Birşeylerin yamuk, eğik, bozuk, ters durması (özellikle terliklerin ve çerçevelerin) beni çok sıkıntılandırıyor. Onu en kısa zamanda düzeltmezsem huzur bulamıyorum, uyuyamıyorum."
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Takıntılarımız" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Makbule UZUN ÇINAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Makbule UZUN ÇINAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
takıntı, zorlantı, takıntı hastalığı, takıntı zorlantı hastalığı, obsesif kompulsif bozukluk, obsesif kompulsif, obsesyon, kompulsiyon, yaygın obsesyon belirtileri, yaygın kompulsiyon belirtileri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
