2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Fibromyalji
MAKALE #16189 © Yazan Fzt.Şahin ÖZASLAN | Yayın Şubat 2016 | 1,573 Okuyucu
FİBROMYALJİ
Uzm.FİZYOTERAPİST ŞAHİN ÖZASLAN
Giriş
Fibromyalji Sendromu (FMS), kronik yaygın ağrı ve yorgunluk, kognitif fonksiyon bozukluğu ve depresif duygu durumu gibi bir çok semptomun yer aldığı bir klinik tablodur (1). Fibromiyaljili kişilerde irritabl barsak sendromu, kronik baş ağrısı, depresyon, anksiyete, huzursuz bacak sendromu, temporomandibular disfonksiyon, kronik yorgunluk sendromu ve irritabl mesane sendromu gibi bazı semptom ya da sendromlara sık rastlanmaktadır. Genel polikliniklere başvuruların %5–6’sını, romatoloji polikliniklerine yeni başvuranların %10-20 sini fibromiyalji hastaları oluşturmaktadır(2).
•Yüzyıl öncesine kadar “nörasteni” ve benzeri terimlerle tarif edilmiş olan tablonun “fibromiyalji” terimine giden yolu Gowers’ın 1904’te tabloyu “fibrositis” olarak tanımlaması ile başlamıştır.
•1975’de Moldofsky ve arkadaşları uykunun non-REM dönemindeki bozukluğu tanımlayarak, fibrositiste santral sinir sistemi tutulumu olabileceğini ileri sürmüşlerdir(3).
• Fibrositis (Gowers 1904)
• Fibromyositis (Telling 1911)
• Myogelose (Mueller 1912)
• Myofascitis (Albee 1927)
•Myofibrositis (Murray 1929)
• Idiopathic Myalgia (Gutstein- Good 1940)
•Rheumatoid Myalgia (Good 1941)
•Myofascial painsyndrom/ myofascial Trigger Points (Travell 1948)
•Myodysneurie (Gutstein 1955)
•Fibromyalgia (Yunus 1977)
•1990 yılında Amerikan Romatoloji Koleji (ACR) fibromiyalji (FM) adını kullanarak araştırmalara temel olmak üzere günümüzde yaygın olarak kullanılan kriterleri kabul etmiştir (4).

ACR Kriterleri
•1. Yaygın ağrı öyküsü
•Tanım: Ağrının yaygın kabul edilmesi için vücudun sağ ve sol tarafında, belin üzerinde ve altında olması gerekmektedir.
•Ek olarak, boyun, göğüs ön duvarı, torakal veya lomber omurga ağrısı gibi aksiyel iskelet ağrısı olmalıdır.
•Yaygın ağrı en az 3 ay süreli olmalıdır.
2. Parmakla palpasyonda 18 bilinen hassas noktanın 11’de ağrı
•Oksiput: Bilateral, suboksipital kas insersiyonlarında
•Alt servikal: Bilateral, C5-C7 intertransvers aralığın onunde
•Trapez: Bilateral, üst sınırın orta noktasında.
•Supraspinatus: Bilateral, origolarda, spina skapula üzerinde, spina iç kenarına yakın
•İkinci kosta: Bilateral, ikinci kostokondral bileşkede, bileşkenin üst yuzeyinin hemen lateralinde.
•Lateral epikondil: Bilateral, epikondillerin 2 cm. distalinde.
•Gluteal: Bilateral, kasın ön kıvrımında kalça üst dış kadranında.
•Büyük trokanter: Bilateral, trokanterik çıkıntının posteriorunda.
•Diz: Bilateral, medial yağ yastıkçığında, eklem çizgisi proksimalinde.
Dijital palpasyon, yaklaşık 4 kg bir güç uygulanarak yapılmalıdır. Bir noktanın ağrılı sayılması icin hasta palpasyonun ağrılı olduğunu söylemelidir.
•Hassas’’ifadesi “ağrılı” olarak kabul edilmez.
•Sınıflandırma amacıyla, her iki kriteri de karşılayan hastalar fibromiyalji olarak kabul edilirler.
•ACR kriterlerine göre Amerika Wichita Kansas’taki yapılan epidemiyolojik çalışmada fibromiyaljinin erişkin toplumdaki prevelansı %2 (kadınlarda %3,5 erkeklerde %0.5) olarak bulunmuştur.(5)
•Türkiye’de 20-64 yaş kadınlarda yapılan çalışmada da prevalans benzer olarak %3.6 bulunmuştur.(6) Birçok ülkede yapılmış çalışmalar fibromiyaljinin dünyada benzer sıklıkta bulunduğunu göstermiştir.
•FMS sıklıkla 30-50 yaş arası kadınları etkiler. Toplumda sıklığı yaşla birlikte artmaktadır. Başlıca risk faktörleri kadın olmak, boşanmış olmak, eğitim seviyesinin düşük olması ve düşük ekonomik düzey olduğu çalışmalarla tespit edilmiştir.
•Yaygın vücut ağrıları (hiperaljezi ve /veya allodini) belirli anatomik bölgelerde hassasiyet (hassas noktalar) ,kronik yorgunluk ,uyku bozukluğu,tutukluk ,subjektif şişlik gibi semptomların eşlik ettiği hastalık hem fiziksel hem de psikolojik bozukluğa yol açması nedeniyle kişinin yaşam kalitesini bozmaktadır.
•Tedavi programı hastanın ağrısını gidermek, yorgunluğunu azaltmak ve yaşam kalitesini arttırmaya yönelik olmalıdır. FMS tedavisinde elektroterapi ,kaplıca tedavileri ,myofasial serbestleştirme yöntemleri ,aerobik egzersizler ve ilaç tedavileri birlikte yada farklı dönemlerde ayrı ayrı kullanılabilir (7)
•Ancak FMS tedavisinde tam olarak başarı sağlanması zordur, yakınmalar tedavi sonrası tekrarlayabilir. İlaç tedavileri yetersiz kalabilir.
•Hastalığın uzun süre devam etmesi durumunda ikincil olarak özellikle omuz ve sırt kaslarında Myofasiyal Ağrı Sendromu (MAS) gelişebilir (8).
•MAS ile uyumlu tetik noktalara yönelik tedavi verilmez ise sırt ve boyun ağrıları sebat edebilir. Dolayısıyla FMS tedavisine ek olarak MAS açısından değerlendirilip tedavi düzenlenmesinde fayda vardır.
Etyoloji
•Kesin olarak bilinmemekle birlikte genetik eğilim, bazı enfeksiyonlar, fiziksel ve duygusal travmaların fibromiyaljinin gelişmesinde rolü olduğu ileri sürülmektedir. Fibromiyaljili hastaların birinci derece yakınlarında fibromiyalji sıklığının sekiz kat fazla bulunması ve ailevi birikimi gösteren diğer çalışmalar genetik geçişi akla getirmiştir(2).
•Bu bozuklukların ortaya çıkışında ebeveyn yoksunluğu, olumsuz çocukluk çağı deneyimlerinin rol oynayabileceği ileri sürülmüştür.
•Savaş sonrası askerlerde fibromiyaljiye sık rastlanması, savaşın yoğun stresinin yatkın kişilerde hastalığın ortaya çıkmasına yol açtığı şeklinde yorumlamıştır(9).
Patogenez
•Fibromiyaljinin patogenezinde kasa ait nedenler, uyku bozuklukları, nöropeptit değişiklikleri öne sürülmüş, her birine ait birtakım kanıtlar elde edilmiştir.

Kas çalışmaları
•Fibromiyaljide kas iskelet ağrısının başlıca semptom oluşu araştırıcıları kasta patoloji aramaya yöneltmiştir.Morfolojik çalışmalarda hassas noktalarda rastlanan hafif nonspesifik metabolik değişiklikler MR spektroskopi gibi daha gelişkin yöntemlerle gösterilememiştir.

Nöroendokrin bozuklular
•Fibromiyaljide sempatik hiperaktivite, parasempatik hipoaktivite ve farklı uyaranlara karşı sempatik cevapta azalma gibi otonom sinir sistemi bozukluklarına sık rastlanmaktadır. Ancak tüm bu bozukluklar fibromiyaljiye özgü olmayıp kronik ağrılı birçok durumda saptanmaktadır.
Klinik Belirti ve Bulgular
Hassas noktalar
•Fibromiyaljinin en önemli muayene bulgusudur. Vücudun pek çok bölgesi sağlıklılara göre daha hassas olmakla birlikte, ACR klasifikasyon kriterlerine göre diğer bölgelere göre daha ağrılı bulunan 18 tipik hassas nokta kabul edilmiştir
•Hastaların %70-80 kadarında sabahları daha yoğun olmak üzere gün boyunca devam eden bir yorgunluk vardır.
•Hastaların yaklaşık %80’i uykuya dalmakta güçlük ve geceleri sık uyanma gibi uyku bozukluklarından yakınırlar.Sabahları yorgun uyandıklarını ve yataktan kalkmada güçlük çektiklerini ifade ederler.
•Büyük bir bölümünde özellikle ekstremitelerde olmak üzere vücudun herhangi bir yerinde uyuşma, karıncalanma gibi parestezik şikayetler vardır.
•Başlıca ellerde ve kolda olmak üzere eklemlerde ve yumuşak dokularda şişlik fibromiyaljili hastaların sık şikâyetlerindendir.
•Fibromiyaljili hastalarda ayrıca, irritabl barsak sendromu, baş ağrısı, huzursuz bacak sendromu, temporomandibüler disfonksiyon, kronik yorgunluk sendromu, irritabl mesane sendromu, post travmatik stres bozukluğu gibi tabloların birlikte bulunması sık rastlanılan bir durumdur.
•Bu sendromlar Santral Sensitizasyon Sendromları olarak ele alınmaktadırlar.
•Fibromiyaljili hastaların muayene ve laboratuar tetkiklerinde önemli bir bozukluk bulunamayışı semptomların psikolojik kaynaklı olabileceği düşüncesini uyandırmaktadır.
•Gerçekten de Beck Depresyon Ölçeği, SCL-90 ve anksiyete ölçekleri genellikle kontrollere göre yüksek bulunmuştur. Fibromiyaljililerin doktora başvuru sırasındaki depresyon oranı %20, özgeçmişlerindeki depresyon oranı da %50 gibi yüksek oranlarda bildirilmektedir.
•Bu hastaların ailelerinde de depresyonun normal popülasyona göre sık olduğu gözlenmektedir.

Tedavi
•Fibromiyalji sendromunun etyolojisi bilinmediği için, ön plana çıkan semptomlar ve bunların şiddetlerine göre, farmakolojik ve nonfarmakolojik tedavi yöntemleri hastaya özgü kombinasyonlar şeklinde kullanılmalıdır.
•Farmakolojik yöntemler ağrıyı hafifletmek, kası gevşetmek, uykuyu düzenlemek, antidepresan ve antienflamatuar etki için kullanılır.
•Non-steroid antiinflamatuarlar, antidepresanlar, alfa-2 adrenerjik agonistleri, antikonvülsanlar, lokal anestetikler, botulinum toksin ile TN enjeksiyonları yer almaktadır.
•Farmakolojik olmayan tedavilerde ise, kaplıca, germe egzersizleri , laser, interferansiyal akımlar gibi çeşitli elektroterapi yöntemleri, manuel terapi, iskemik kompresyon ve post izometrik kas gevşeme tekniği kuru iğneleme gibi çeşitli fizyoterapi yöntemleri yer almaktadır.

•Hastalığın uzun süre devam etmesi durumunda ikincil olarak özellikle omuz ve sırt kaslarında Myofasiyal Ağrı Sendromu (MAS) gelişebilir(8). MAS ile uyumlu tetik noktalara yönelik tedavi verilmez ise sırt ve boyun ağrıları sebat edebilir.
•Dolayısıyla FMS tedavisine ek olarak MAS açısından değerlendirilip tedavi düzenlenmesinde fayda vardır.
Kaynaklar
1.Bennett RM, Jones J, Turk DC, et al. An internet survey of 2,596 people with fibromyalgia. BMC Musculoskeletal Disorders 2007;8:27.
2.Wolfe F, Cathey MA. Prevalence of primary and secondary fibrositis J Rheumatol. 1983; 10(6): 965-968
3.Arnold LM, Hudson JI, Hess EV, et al: Family study of fibromyalgia. Arthritis Rheum 2004; 50:944-952
4.Wolfe F,Clauw, DJ,Fitzcharles, MA. Et al. The American College of Rheumatology preliminary diagnostic criteria for fibromyalgia and measurment of symptom severity.Arthritis Care and Research (2010) 62(5): 600-10.
5.Wolfe F, Ross K, Anderson J, et al. The prevalence and charateristic of fibromyalgia in the general population. Arthritis Rheum 1995;38: 19-28
6.Topbaş M, Çakırbay H, Güleç H:The prevalance of fibromyalgia in women aged 20-64 in Turkey.Scand J Rrheumatol. 2005;34(2):140-144
7.Martin J,Torre F,Padierna A,Aguirre U,Gonzales N, Matellanes B,Quintana JM.Impact of interdisciplinary treatment on physical and psychosocial parameters in patient with fibromyalgia: results of a randomised trial. Int J Clin Pract. 2014 May;68(5):618-27
8.Fraga BP,Santos EB,Farias Neto JP,Macieira JC. Signs and symptoms of temporomandibular dysfunction in fibromyalgia patients. J Craniofac Surg. 2012 Mar;23(2):615-8
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler  
► Fibromyalji Sendromu Prof.Dr.Elif AKALIN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Fibromyalji' başlığıyla benzeşen toplam 3 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:49
Top