Vitaminler, vücudumuzda büyüme ve gelişme, sinir ve sindirim sisteminde işlevlerin tam olarak gerçekleştirilmesi ve vücudumuzda besin öğelerinin daha iyi bir şekilde kullanılabilmesi için anahtar role sahip besin öğeleridir. Birçoğu vücudumuzda sentez edilemez ve bu nedenle dışarıdan besinlerle alınması zorunludur. Vücudumuzun düzgün çalışmasını sağlayan vitaminler aynı zamanda bağışıklık sistemimizi düzenleyerek, bizi hasta olmaktan korurlar. Bu bahar soğuk algınlığı yaşamak istemiyorsanız, bağışıklık sistemi üzerinde etkileri olan vitaminleri ve hangi besinlerde bulunduklarına bir göz atın…
** A VİTAMİNİ: Yağda eriyen bir vitamin olup, vücudumuzda karaciğerde depolanmaktadır. Bağışıklık sistemi için olan önemi, deri bütünlüğünü sağlaması ve hücresel olaylarda olan görevlerine bağlanmaktadır. A vitamini yetersizliğinde hücresel olaylarda değişiklikler gözlenir ve deri bütünlüğü bozulur. Bu sorunlarda, bağışıklık sisteminde olumsuzluklara neden olur ve zararlı mikroorganizmaların vücudumuza girişini kolaylaştırır. A vitamini yetersizliğinde, vücudun enfeksiyonlara karşı direncinin azaldığını gösteren birçok bilimsel çalışma vardır. Bağışıklık sisteminin güçlü olmasını sağlamak için yeterli miktarda A vitamini alınması gerekir. Bu vitaminden zengin besinler; karaciğer, balık, süt, tereyağı, yumurta sarısı, ıspanak, havuç, kayısı ve domatestir. Bu besinlerden düzenli olarak tüketmek günlük A vitamini gereksinmenizi karşılamanızı sağlar. Unutulmaması gereken bir nokta ise, karaciğeri mümkün olduğunca az tüketmektir. Çünkü karaciğer vitaminlerin depo organı olduğu gibi, bazı toksik (zehirli) maddelerin de depolandığı organdır.
** E VİTAMİNİ: Güçlü bir antioksidan etkiye sahip olan E vitamini, vücudumuzun serbest radikallerden temizlenmesinde rol oynar. Bağışıklık hücreleri, serbest radikallerin oluşturacağı zararlara karşı daha duyarlı olduklarından, bu hücrelerin düzgün olarak çalışması için yeterli E vitamini almak önemlidir. Önerilen düzeyde E vitamini alımının, grip riskini ve özellikle yaşlılarda solunum sistemi enfeksiyonları riskini azalttığı bilinmektedir. Enfeksiyon döneminde ise, yeterli E vitamini almak önemlidir çünkü bu vitamin mikropların kandan temizlenme hızını arttırmaktadır. E vitamininden zengin besinler; bitkisel sıvı yağlar, fındık, fıstık, ceviz gibi yağlı tohumlar ve buğday embriyosudur. Bu tür besinlerin günlük beslenmemizde yer alması önemlidir fakat içerdikleri yoğun enerji ve yağ nedeni ile tüketiminde aşırıya kaçılmaması önerilmektedir.
** B GRUBU VİTAMİNLERİ: B-kompleks vitaminlerinden olan riboflavin, B6, folik asit ve B12 vitaminlerinin bağışıklık sistemi üzerinde etkileri olduğu bilinmektedir. Bu vitaminler arasında bağışıklık sistemi ile en güçlü ilişkiye sahip olan vitamin B6 vitaminidir. Bu vitaminlerin yetersizliklerinde, bağışıklıkta azalma gözlenir. Özellikle B6 vitamininin yetersizliği yaşlılarda bağışıklık hücrelerinde oluşan olumsuz değişikliklerle ilişkilidir. Bağışıklık sisteminin görevlerini tam olarak yerine getirebilmesi için, bu vitaminlerin yeteri miktarda alınması gerekir. Riboflavinden zengin besinler, süt ve süt ürünleridir. B6 vitamininden zengin besinler; sakatatlar ve tahıl tohumlarıdır. Folik asidin kaynağı olan besinler ise; karaciğer ve koyu yeşil yapraklı sebzelerdir. B12 vitamini ise sadece hayvansal kaynaklı besinlerde bulunmaktadır. Karaciğer ve diğer sakatatlar bu vitaminlerden her ne kadar zenginde olsalar, tüketimi önerilmeyen besinlerdir.
** C VİTAMİNİ: Suda eriyen vitaminlerden olan C vitamini, güçlü bir antioksidandır. Aynı zamanda diş eti bütünlüğünün sağlanmasında, kas, bağ ve kemik dokunun üretiminde ve yanık gibi yaraların iyileşme sürecinde önemli rollere sahiptir. C vitamini, bazı bağışıklık hücrelerinde yoğun miktarda yer alır ve bu hücreleri serbest radikaller adı verilen zararlı maddelerden korur. Böylece bağışıklık sisteminin görevine devam etmesini ve güçlenmesini sağlar. Soğuk algınlığından korunmak için yeterli miktarda C vitamini alınması gereklidir. Soğuk algınlığı olan çocuklara yapılacak C vitamini desteğinin de soğuk algınlığı süresini azaltabileceği düşünülmektedir. Fakat, soğuk algınlığı süresince alınacak mega doz C vitamini hakkında şüpheler devam etmektedir. C vitamininden zengin besinler; kuşburnu, yeşilbiber, turunçgiller ve diğer sebze ve meyvelerdir. Bu tür besinlerin her öğünde yer alması önerilmektedir.
NOT: Günlük beslenmenizin yeterli miktarda vitamin içerip içermediğini öğrenmek için bir diyetisyene danışmalısınız. Lütfen vitamin ve mineral desteklerini (tabletlerini) doktorunuza danışmadan kullanmayınız.
Sağlıklı günler dilerim…
04.03.2007 tarihinde Eskişehir Anadolu Gazetesi'nde yayınlanmıştır.