2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Öfke Kontrol Bozukluğu Nedir? Öfke Nasıl Kontrol Edilir?
MAKALE #16249 © Yazan Psk.Engin OLGUN | Yayın Şubat 2016 | 8,465 Okuyucu
Öfke Nedir?
Öfke, doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara, olumsuz ortamlara ve kişilere, anlık beklenmedik durumlara karşılanmayan beklentilere karşı verilen, içgüdüsel, dürtüsel, evrensel ve insani duygusal bir tepkidir. Öte yandan kişiler arası ilişkileri, sosyal ortamları, bireylerin kariyerlerini olumsuz etkileyebilecek, belki de hayatlarını sonlandırmayla sonuçlanacak büyük sonuçlar doğurabilen güçlü bir duygudur. Ciddi ve zarar verici olabilen duygusal yaşantı olarak da tanımlanabilir. Kontrolsüz öfkenin hem birey hem de toplum üzerinde ciddi biçimde olumsuz bir etkisi vardır. Öfke genellikle şiddet suçları, cinsel suçlar, dürtü kontrol sorunu ile ilgili suçlar, olumsuz örnek oluşturabilecek bir çok durumu tetikleyebilmektedir. Şiddete yönelik davranışlarla ilgili olarak eş ve çocuk tacizi örneklerinde toplu şiddet olgularında kendini göstermektedir. Bununla birlikte öfke, kişiler arası sorunlu ilişkilere, boşanmaya, çalışma yaşamında üretkenliğin ve işlevselliğin bozulmasına, fiziksel ve ruhsal sağlıkta önemli sorunlara neden olabilmektedir.
Günlük yaşam içinde bu duygu temelde insanların birbirlerine zarar vermesine, evliliklerin bitmesine, kişilerin mutsuzluğuna neden olabilmektedir.
Öfke hem yöneldiği hedefi hem de kaynağını olumsuz bir yaşantı içine sokmaktadır. Öfkenin tüm olumsuz sonuçlarına rağmen, aslında, kişiyi uyarıcı, koruyucu veya harekete geçirici olan işlevleri, bu duygusal yaşantının, yaşamın devamı için ne kadar önemli olduğuna işaret etmektedir. Doğada birçok canlının yaşamını sürdürebilmesi için, kendisi için var olan tehditlere karşı uyarılması ve kendisini korumak, yaşamda kalabilmek ve türünü sürdürebilmek için saldırgan davranışlar gösterebilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla öfke bir taraftan organizmayı bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da organizmanın kendisine zarar verici veya saldırgan davranma eğiliminin farkına varması konusunda etkin bir oynar.
Trafikte, işyerinde, evde, maçta ya da diğer sosyal ortamlarda olumsuz ve istenmedik durumlarla karşılaşınca çoğu insan, bu durumlarda tepkisini direk gösterir. Ya bağırıp çağırır, ya kavga eder ya da sağı solu kırıp döker. Bu tepkileri kontrol edemediğimiz takdirde kendimize zarar verebiliriz veya sosyal ilişkilerimizi yıkıma uğratabiliriz. Kimisi de tepkisini içine atar ve biriktirir. Bu ikinci grup insanlar “olayları hep içime atıyorum, kimseye tepki veremiyorum, kimseyi kırmak istemiyorum, hayır diyemiyorum” diyen insanlardır. Öfkelerini biriktirirler. Stres insan vücuduna girdiği zaman bir şekilde çıkacak yol arar, aynı elektriğin girdikten sonra bedenin bir yerinden çıkması gibi. Biliyorsunuz şiddetli elektrik çarpmalarında ayak topuğu gibi yerlerde patlamalar olur. Elektrik bu şekilde dışarı çıkar. İşte günlük hayatta biriktirdiğimiz stres ve kızgınlık da benzer şekilde etki yaratır.
Öfke durumunda ortaya çıkan tepkiler:
Kan basıncı artması ve kalp atışları hızlanır.
Nefes alıp vermede düzensizlik oluşur.
Aşırı stres ve gerginlik ortaya çıkar.
Tartışma sırasında kişiye veya herhangi nesneye yönelik şiddet uygulanması ortaya çıkabilir.


Öfke Kontrol Bozukluğu Sebepleri:
Öfke kontrolü çocukluk çağında başlar ve beyin ön bölgesinin bir işlevidir. Kötü çocukluk çağı yaşantıları ve yanlış tutumlar çocuklarda öfke kontrolünü bozar. Öfke Kontrol Bozukluğu yaşayan bireylerde mutluluk hormonu adı verilen serotonin hormonunun çalışmasında da bir sıkıntı olduğu bilinmektedir.
Öfke Nedir ve Ne İşe Yarar?
Öfke, son derece normal ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli bir duygudur.
Öfke duygusal bir tepkidir.
Öfke uyarıcı bir işarettir.
Öfke kişiyi tehditlere karşı uyarır ve kendisini korumasına olanak sağlar.
Öfke, yeni öğrenmeler için motivasyon kaynağıdır.
Öfke sınırlandırılabildiği sürece sağlıklıdır ve işe yarar.
Öfke, kontrol edilmediğinde kişinin kendisi ve çevre için zararlı olabilir. Öfkenin sağlıklı ve işe yarar olabilmesi için inkâr edilmemesi, bastırılmaması ve öncelikle kabul edilmesi, tanınması ve kontrollü bir biçimde ifade edilebilmesi gerekir.

Öfke Ne Değildir?
Öfke bir problem çözme aracı değildir.
Öfke bir öç alma ve intikam yolu değildir.
Öfke başkalarını suçlama biçimi değildir.
Öfke şiddet göstermek ve suç işlemek için bir neden değildir.
Öfke başkalarını kontrol etme yolu değildir.
Öfke bir haklı olma yolu değildir.
[b]Öfke Sırasında Ortaya Çıkan Belirtiler

Öfke açıkça ve doğrudan gözlenebilen sözel ve davranışsal belirtiler yoluyla gösterilebileceği gibi, yine davranışsal ya da sözel olarak, doğrudan olmayan yollarla da ifade edilebilir. Tokat atma, tekme atma, vurma, yüksek sesle konuşma, küfür etme ya da tehdit etme, aşırı eleştirel olma, hata arama, tartışmacı ve saldırgan bir tavır içinde olma, isim takma, suçlama, alay etme, dedikodu yapma, şüphecilik, önyargıyla yaklaşma, öfke nöbetleri geçirme gibi açıkça, kişinin başkalarını incitmeyi ya da çevreye zarar vermeyi istediğini gösteren sözel ve fiziksel tacizler genellikle öfkenin doğrudan görülebilen belirti ve işaretleridir.
Başkalarından uzak durma ve onlarla işbirliğini reddetme, sessizlik, unutkanlık, psikolojik kaynaklı bedensel hastalıklar, depresyon ve suçluluk duyguları, kazaya yatkınlık, işbirliğine karşı direnç, bağımlılık davranışları, aşırı alttan alma, ağlama, şiddete ve suça yönelik fanaaailer içinde bulunma, yoğun bir rahatsızlık ve stres altında olma duygusu, mutsuzluk ve gerginlik, küskünlük ve ruhsal acı çekme duygularının varlığı gibi belirtiler ise öfkenin dolayı olarak ifadesini içeren belirti ve işaretlerdir.

Öfke Kontrol Edilebilir mi?
Öfke uygun bir biçimde ifade edildiğinde son derece sağlıklı bir duygudur. Ancak tersi durumlarda yıkıcı etkilere yol açabilir.
Öfke, çocuk istismarı ve ev içi şiddet, fiziksel ve sözel taciz gibi sorunlarda görülebileceği gibi birçok kişisel ve sosyal problemin ortaya çıkışında rol oynar.
Öfke kişiler arası ilişkilerde problem yaşanan birçok durumda önemli bir etkendir ve bireylerin iş ve aile yaşantılarına ilişkin ciddi sorunların ortaya çıkmasına neden olur.
Öfke ile etkin bir şekilde baş edememe ve kısıtlı problem çözme becerileri nedeniyle birey sosyal ilişkilerden kaçınır.
Öfke ile etkin bir şekilde baş edememe sonucunda kişilerde sigara kullanımı, madde bağımlılığı, yeme bozuklukları ve depresyon gibi sorunlar açığa çıkabilir.
Öfkeyi kontrol etme ile ilgili sorunları olan bireyler sıklıkla diğer duygularını da uygun bir şekilde ortaya koyma güçlüğü çekerler ve bu durum kişilerde gerginlik ve stres gibi ruh sağlığını tehdit eden kronik problemler ortaya çıkabilir.
Uygun yollarla ifade bulamayan öfke ve saldırganlık ve düşmanlık duyguları kişilerde ciddi sağlık problemleri ortaya çıkarabilir. Özellikle kalp damar hastalıkları ve mide bağırsak sistemi hastalıkları ihtimali artar.
Öfke Kontrolü İçin Öneriler
Kendi öfkenizi tetikleyen durumları ve öfkenizin biçimlerini tanımlayın.
Kendi kendinizi sakinleştirmeye yönelik egzersizleri sürekli ve düzenli olarak yapın.
Derin nefes alın, nabız atışlarınızı ve nefesinizi kontrol altına alın.
Kendinize, sizi sakinleştirecek cümleler söyleyin.
Kendinizi, kontrol etme konusunda kararlı olun. Şiddete yönelik davranışları asla kabul edilebilir çözümler olarak değerlendirmeyin.
Öfke duygusuna evet ancak bu duyguyla davranmaya hayır; bağırmayın, vurmayın.
Çevrenizdekileri öfkelendiğinize dair bilgilendirin.
Kendinize zaman tanıyın. Eğer mümkün ise, kendinizi öfkeli olduğunuz ortamdan hemen uzaklaştırın v sorunla ancak kontrolünüzü yeniden kazandığınızda uğraşın.
Problemi açıklığa kavuşturmaya çalışın ve çözümü aramaya odaklanın.
Bol bol gülün ve espri yeteneğinizi kullanın, olaya yeni bir bakış açısı ve yeni bir çerçeve kazandırın. Yeni bir bakış açısı için güvendiğiniz bir tanıdığınızdan olaya dair farklı bir bakış açısı isteyebilirsiniz.
Kişisel saldırılara cevap vermeyin, olayları kişiselleştirmekten kaçının.

Kaynakça

Bilge F (1996) Danışandan hız alan ve bılışsel-davranışcı yaklaşımlarla yapılan grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin kızgınlık düzeyleri üzerindeki etkilen Yayınlanmamış doktora Tezi Hacettepe Unıversıtesı-Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Ellıs A ve Lange A (1994) How to keep people from pushıng your buttons Carol Press, Secaucus, NJ
Ellıs A (1997) How to control your anger before ıts controls you Carol Publıshıng Group, Secaucus NJ
Frıedman HS (1991) Hostılıty, copıng, and health APA, Hyattsvılle, MD
Gordon T (1999) Etkili anababa eğitimi E Ak-say ve B Özkan (Çev) Ya-pa yayınları, İstanbul
Lerner HG (1985) The dance of anger Harper & Row, New York
Lewıs WA ve Bucher AM (1992) Anger, c at hars ıs, the reformulated fr us tratı on-aggressıon hypothesıs, and health consequences Psychotherapy, 29, 385-392
Rıley WT, Treıber, FA ve VVoods MG (1989) Anger and hostılıty m depressıon Journal of Nervous and Mental Dısease, 177(11), 668-674
Speılberg CD, Reheıser, EC ve Sydeman SJ (1995) Measurıng the experıence, depressıon, and control of anger (Ed) H Kassınove, Anger Dısorders Defınıtıon, Dıagnosıs and Treatment Taylor & Francıs
Tedeschı JT ve Felson RB (1994) Vıolence, aggressıon, and coercıve actıons American Psychologıcal Assocıatıon , Washington, DC

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Öfke Kontrol Bozukluğu Nedir? Öfke Nasıl Kontrol Edilir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Engin OLGUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Engin OLGUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Psk.Engin OLGUN
Antalya (Online hizmet de veriyor)
Psikolog - Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi24 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Engin OLGUN'un Makaleleri
► Öfke Nedir? Nasıl Kontrol Edilir? Psk.Feyzullah ALPMAN
► Öfke Kontrol Psk.Bahar ÖZKAN
► Öfke Kontrol Sorunu Psk.Fatma ÇAKIR ÇALIŞKAN
► Öfke Kontrol Yöntemleri Psk.Nilüfer ŞİŞMAN
► Öfke Kontrol Yöntemi Psk.Dnş.Sedef BAL
► Öfke Duygusunu Kontrol Edebilmek Psk.Suzan AKSÜT OSMANAĞAOĞLU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Öfke Kontrol Bozukluğu Nedir? Öfke Nasıl Kontrol Edilir?' başlığıyla benzeşen toplam 34 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:52
Top