Çalışan Ebeveynler ve Çocuklarındaki Şiddet Davranışları
Çocuklarda Şiddet Davranışı
Şiddet, karşıdaki kişiye fiziksel ve ya duygusal olarak sözel ya da fiziki olarak zarar verme davranışıdır. Silah taşıma, çakı, jilet, bıçak gibi kesici aletleri taşımakta şiddet içeri olarak değerlendirilmelidir (Ögel, 2006).
Çocuklardaki şiddet davranışları birçok şekilde görülebilir. En yaygın şekilde görülenleri:
Başka bir canlıya/nesneye vurmak
Başka bir canlıya/nesneye tekme atmak
Başka bir canlıyı itmek
Zarar vermek amacıyla bir nesneyi savurmak
Tehdit etmek
Hayvanlara zarar vermek
Yangın çıkarmaya teşebbüs etmek
Karşı tarafın fiziksel/duygusal özellikleriyle dalga geçmek
Çocuklarda Şiddet Eyleminin Nedenleri
Çocuklarda şiddet eyleminin sebebi multifaktöreldir. Son yapılan çalışmalar göstermiştir ki tek başına kişilik özellikleri şiddet eylemini açıklayamamaktadır. Çocuklarda şiddet eyleminin gelişmesi kişilik özelliğine eşlik eden bazı faktörlerle oluşur. Bunlar:
Çevresel Faktörler
Çocukları şiddete yönlendiren en yaygın çevresel faktörlerden biri medyadır. Şiddet eylemlerinin birçok devam eden televizyon programında yayınlanması şiddete karşı çocukları duyarsızlaştırmakta hatta bazı durumlarda şiddete karşı özendirmektedir.
Ailenin çocuğa karşı olan ilgisizliği ve ihmali çocuğu şiddet eylemine itebilirken büyükşehirlerdeki ilişki kurma güçlüğü de sosyalleşmeyi engelleyerek şiddet davranışlarının artmasına sebep olabilir (Ögel, 2006).
Yapılan araştırmalarda aile içi dinamiklerin çocukların şiddet eylemini desteklediği görülmektedir. Özellikle erkek çocuklarda aile içi iletişimsizlik ve etkileşimin azlığı şiddet uygulama olasılığını arttırmaktadır. Çocukların şiddet uygulamasında ailesel risk faktörleri şu şekildedir (Lipsey & Derzon, 1998; Resnick, Ireland ve Borowsky, 2004; Pelcovitz, 2010):
Otoriter ve baskıcı şekilde çocuk yetiştirme
Gereksiz şekilde sıkıya da serbest disiplin anlayışı
Yetersiz ebeveyn ilgisi
Aile ile yetersiz ilişki kurulması
Düşük sosyoekonomik durum
Ebeveynlerin eğitim durumları
Ebeveynlerin alkol ve uyarıcı madde kullanımı
Çocuğun yetersiz şekilde kontrol edilmesi
Toplumsal Faktörler
Şiddetin ortaya çıkması ve artmasına sebep olan toplumsal faktörler silah ve uyuşturucu kullanımına erişimin kolay olması, sosyal düzendeki eksiklikler, eğitimin düzensizliği sebebiyle eğitime ulaşmada güçlük ve gereken destekleyici eğitimlerin sağlanamaması olarak tanımlanabilir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde silah bulundurma ve kullanma, eyaletlerin silah bulundurmak için belirli şartlar getirmesine rağmen, oldukça yaygın bir gerçektir (Cork, 1999). 2005 yılında yapılan istatistik çalışması silah kullanarak şiddet uygulayan kişilerin %2,7’sinin 13 ile 16 yaş arasında olduğunu göstermektedir (FBI, 2005; Mercy ve ark., 2002). Gençlerde kokain kullanımının silahla şiddet üzerinde destekleyici bir unsur olduğu ise araştırmalarda görülmektedir (Grogger & Mike, 1998; Blumstein, 1995).
Sosyal çevrede şiddet eylemlerinin normal karşılanması, çocuğun, bulunduğu ortamda beğeni alması ve kabul görmesi için şiddete başvurmasına neden olabilir (Ögel, 2006).
Bireysel Sebepler
Çocuklarda gelişen şiddet davranışlarının dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla yakından ilişkisi olduğu görülmüştür. Özellikle 6- 13 yaş arası erkek çocuklardaki agresif davranışlar gelecekte oluşabilecek bir şiddet eyleminin habercisi olabilir (Ögel, 2006; Blumstein, 1995).
Çalışan Anne Olmanın Çocuk Gelişimine Etkisi
Son yıllarda değişen toplum normlarıyla kadınların iş yaşamına girmesi kaçınılmaz bir hal almıştır. Güncel istatistikler annelerin % 75’ inin doğum yaptıkları yıl tam zamanlı çalıştığını göstermektedir (Brooks-Gunn, Han ve Waldfogel, 2010).
Kadınların iş sektöründe lider konumlara gelmesi ve çocuk yetişmede annenin varlığının minimum düzeye inmesinin çocuk üzerinde ne tarz etkiler oluşturduğu merak konusu olmaya başladı. 1991 yılında ABD’de 10 değişik merkez, çalışan anneler, çocuk bakım deneyimleri ve çalışan annelerin çocukları üzerindeki etkileri ilgili ulusal çalışmalar yapıldı. Son yapılan gözden geçirmede şu sonuçlara ulaşıldı (Lucas-Thompson, Goldberg ve Prause, 2010):
Çocukları 3 aylık olmadan çalışamaya başlayan annelerin çocuklarında bakıcıları ve öğretmenleri tarafından raporlanan önemli davranışsal problemler vardır.
Yarı zamanlı çalışan annelerin çocuklarında davranış bozuklukları tam zamanlı çalışanlardan daha az bulundu. Davranışsal bozuklukların olma olasılığı en yüksek 3 yaş ve ilköğretimin birinci sınıfında şeklinde belirlendi.
Yarı zamanlı çalışan annelerin çocuklarının davranışları üzerinde oluşturduğu koruyucu faktör ev ortamını kalitesi olarak gözlendi.
Çocuklarını doğurduktan sonra bir yıl geçmeden tam zamanlı çalışmaya başlayan annelerin çocuklarında bilişsel puanlamanın, çalışmayan annelere göre daha düşük olduğu bulunmuştur.
Çocuklarını doğurduktan sonra bir yıl geçmeden yarı zamanlı çalışmaya başlayan annelerin çocuklarında bilişsel puanlamanın düşük çıkmadığı bulunmuştur.
Bulunan bulgular 3 aydan önce annelerin çocuklarını bırakarak tam zamanlı işe başlamalarının çocuğun davranışsal gelişi üzerinde negatif etkileri olsa da annelerin tam zamanlı çalışmalarının çocuklarla ilgilenmeleri üzerinde yararlı bir etkisi olduğu da bulunmuştur (Bittman & Pixley, 1997).
Tam zamanlı çalışan kadınların çocuk bakımı açısından daha fazla yardım aldıkları gözlenmiştir. Son 5 yılı içine alan annelerin doğum sonrası tam zamanlı çalışmasının çocuk üzerinde etkisini araştıran bir meta-analizin sonucuna göre; doğum yapan kadınların ekonomik riskte olduğu koşulda, tam zamanlı olarak çalışması çocuk davranışları açısından olumlu sonuçlar göstermektedir. Buna açıklama olarak yüksek ekonomik gelir, düşük anksiyete ve gelişmiş eğitim ve öğretim materyallerine sahip olma gösterilmiştir. Diğer koşulda düşük gelir ve oluşturduğu stresin çocuğun davranışlarını pozitif etkilemeyeceği görülmüştür (Bittman & Pixley, 1997).
Çalışan Ebeveynlerin Çocuklarındaki Şiddet Davranışları
Uyumlu ve toplumsal sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmek zaman ve yükümlülük gerektiren zor bir görevdir. Sorumluluklar ve çocuğun davranışları nedeniyle gergin bir deneyim olan ebeveynliğe çalışıyor olmanın yükü de eklendiğinde yaşanan stres artmaktadır. Hükümet politikaları ve toplumun genel görüşü ebevenliği desteklemekte ve çoğu ebeveynin evini geçindirmesini beklese de günümüzde iş koşulları, özellikle profesyonel kariyer dallarında, uzun süreli işten ayrılmayı giderek zorlaştırmaktadır. (Baker, 2006). Çalışan ebeveyn olmanın ortaya çıkardığı zaman kısıtlılığı, işten izin almada zorluk, fiziksel yorgunluk gibi sorunlar kişilerin kendilerini yetersiz görmelerine ve çocukları için daha fazla çabalamaları gerektiği düşüncesine sebep olabilmektedir (Baker, 2010). Ayrıca çocuklarının zor ve talepkar olduğunu düşünen ve kendilerinin yetersiz olarak algılayan ebevenlerin stres seviyesi daha yüksek bulunmuştur (Crnic & Low, 2002).
Kadınlar bakım verme ve geçimini sağlama yükümlülüklerini bir arada yerine getirmeye çalıştıklarında, iş yaşamlarında bazı problemlerle karşılaşmaktadırlar. Gebe ya da anne olan kadınların iş başvurularında ya da çalıştıkları iş yerlerinde niteliği, yeterliliği ve işe uygunluğu daha az çalışanlar olarak değerlendirilmesi etkenlerden biridir (Correll, Benard & Paik, 2007). Diğer bir etken ise çocuğu olmayan kadınlarla annelerin kazancı arasında ciddi bir fark gözlenmekte, zaman zaman bu fark cinsiyetin sebep olduğu gelir farkından daha yüksek olmaktadır (Crittenden, 2001; Zhang, 2009). Anneliği ve kazanç sağlamayı bir arada yürütmek iyi nitelik, girişimcilik hareketleri ve sürekli üretkenlik gerektiren üniversite öğretim görevliliği gibi işlerde özellikle zordur (Basset, 2005; Bracken, Allen & Dean, 2006). Geçim sağlamak için çalışmak ve anneliğin zorunlu sorumluluklarını yerine getirmek arasında kalan kadınların öncelikleri değişmektedir. Bazıları işten ayrılmayı tercih ederken bazıları ise anne ve çalışan rollerini birlikte üstlenmeyi tercih ederler (Baker, 2010). Anne olmakla birlikte işten ayrılmayı tercih eden kadınlarda iş yükü yalnızca ev işleri ve çocuğun bakımını içermekte ve bunlara ayrılan zaman artmaktayken, çalışan kadınlar sınırlı zaman içerisinde ev işlerini yapmak, çocuğun fiziksel, ruhsal ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak ve aynı zamanda mesleki yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Bunun yanı sıra, çocukların duygusal ve fiziksel bakımı anne ve baba tarafından genellikle eşit ölçüde paylaşılmadığından kadın erkekten daha fazla sorumluluğa sahiptir (Bittman & Pixley, 1997; Craig & Bittman, 2008; Edlund, 2007; Kitterod & Pettersen, 2006; Potuchek, 1997). Evlilik ve ebeveynlik, babaların, para kazanma ve geçim ile ilgili sorumlulukları daha ciddiye almalarına sebep olurken, annelerin işle ilgili sorumluluklarını azaltmasına yol açar (Beaujot, 2000). İş yerindeki güçlükler, kadın ve erkeğin üstlendiği sorumluluktaki farklılık ve yaşanan rol çatışmasının (anne-çalışan-eş-kadın) ortaya çıkardığı gerginlik ve stres, algılanan yetersizlikle birlikte artmaktadır.
Çalışan ebeveyn olmanın sebep olduğu stres ve gerginlik, anne babanın çocuğa karşı olan davranışlarının daha agresif olmasına yol açmaktadır. Ebeveynlerindeki stres arttıkça öfke dışavurumunun da arttığı gözlenmiştir (Rodriguez & Green, 1997). Dışavurum, ebeveynin sözlerine yansıyıp çocuk için örseleyici kelimelere dönüşebileceği gibi, sabırsız ve yıpratıcı uyarılar, ani tepkiler ve hatta fiziksel şiddet içeren davranışlara da dönüşmektedir (Biringen ve ark., 1998). Anne babanın agresif davranışları çocuğu da olumsuz etkileyerek çocuğun istenmeyen olumsuz tepkilerini ortaya çıkaracak ve ebeveyn-çocuk ilişkisinde öfke ve agresyon bir döngü içine girecektir (McMahon & Meins, 2012).
Daha yüksek stres ve gerginliği olan çalışan ebeveynlerin aynı zamanda daha katı disiplin uyguladığı da ortaya konmuştur (Anthony ve ark., 2005). Aşırı kontrolcü tutumlar ve çocuğu hem ruhsal hem fiziksel olarak zorlayacak katı cezalar uygulama da stresi yüksek olan çalışan ebeveynlerde diğerlerine göre daha fazla sergilenmektedir. Bunların yanı sıra çalışma hayatı, ev işlerinin yükü ve çocuğun ihtiyaçlarının karşılanması ile ortaya çıkan tükenmişlik çocuğa ilginin ya da ayırılan zamanın azalmasına sebep olabilir. Aşırı kontrolcü tutum ve ilgisizlik de daha önce belirtildiği gibi çocuklarda agresyona sebep olmaktadır.
Sonuç olarak, çalışan ebeveynlerin artan stresi, yetersizlik duygusu ile ortaya çıkan gerginliği, istemsiz ve dolaylı dahi olsa aşırı katı tutumları ve düşmanca davranışları (sözel/fiziksel), yetersiz ilgi/ilgisizliği ve artan stresle beraber aşırı kontrolcü ya da otoriter yetiştirme tutumları çocuktaki fiziksel ve psikolojik agresyonu artırmaktadır. Çocuk, ortaya çıkan bu öfkeyi evde gözlemleyip öğrendiği katı ve saldırgan davranışlar (alay etme, bağırma, vurma vb.) ile kendi sosyal çevrelerinde (okul, oyun parkları, doğum günü buluşmaları vb.) dışa vurmaktadır. Diğer yandan, ailesel faktörler çocuklarda şiddet eylemini arttırdığı gibi koruyucu bir görev de üstlenebilmektedir. Bunun için çalışan ebeveynlerin, iş ve ev sorumluluklarının yanı sıra anne ve baba olmanın getirdiği yükümlülüklerin stresini azaltmaları gerekmektedir. İyi bir zaman planlaması, hedef belirleme ve eşler arası görev dağılımı ebeveynlik stresinin başarılı şekilde yönetilmesini (Cicognani, 2011) ve ebeveynlerin kendilerini daha yeterli hissetmesine yardımcı olacak (Cherniss, 2000). Ayrıca, çocuğun ebeveynleriyle olan iletişimin artması ve aile ile problemlerini konuşabilmesi/tartışabilmesi, ebeveynlerin çocuklarının başarılı olabileceğine dair düşüncelerinin güçlenmesi, sık gerçekleştirilen aile etkinlikleri, ebeveynlerinden birinin, çocuk uyanırken veya yatarken, yemek yerken veya okuldan geldiğinde onunla bulunması ve çocuğun katıldığı sosyal aktivitelerin artırılması çocuklardaki psikolojik ve fiziksel şiddet eyleminin azalmasına yol açacaktır (Resnick ve ark., 2004; Lösel & Farrington, 2012).
Referanslar
Anthony, L. G., Anthony, B. J., Glanville, D. N., Naiman, D. Q., Waanders, C., & Shaffer, S. (2005). The relationships between parenting stress, parenting behavior and preschoolers’ social competence and behavior problems in the classroom. Infant and Child Development, 14, 133–154
Baker, M. (2006). Restructuring family policies: Convergences and divergences. Toronto: University of Toronto Press.
Baker, M. (2010). Motherhood, employment and the “child penalty”. Women's Studies International Forum, 33, 215–224.
*Bassett, R. H. (Ed.). (2005). Parenting and professoring. Nashville:Vanderbilt University Press.
Beaujot, R. (2000). Earning and caring in Canadian families. Peterborough, Ontario: The Broadview Press.
Biringen, Z., Robinson, J. L., & Emde, R. N. (1998). The Emotional Availability Scales (3rd ed.). Unpublished manual for the EAS Training.
Bittman, M., & Pixley, J. (1997). The double life of the family: Myth, hope and experience. Sydney: Allen and Unwin.
Blumstein, A. (1995). "Youth Violence, Guns and the Illicit-Drug Industry".*Journal of Criminal Law and Criminology*(The Journal of Criminal Law and Criminology (1973-), Vol. 86, No. 1)*86*(1): 10–36.doi:10.2307/1143998.*JSTOR*1143998.*NCJ*162687.
Bracken, S, Allen, J. K., & Dean, D., R. (Eds.). (2006). The balancing act: Gendered perspectives in faculty roles and work lives. Sterling, Virginia: Stylus Publishing.
Brooks-Gunn, J., Han, W. ve Waldfogel, J. (2010), First-year maternal employment and child development in the first 7 years: VIII. Discussion and Conclusions.*Monographs of the Society for Research in Child Development, 75(2), 96-113.
Cherniss, C. (2000). Social and emotional competence in the workplace. Bar-On, Reuven (Ed); Parker, James D. A. (Ed), The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment, and application at home, school, and in the workplace. (sf. 433-458). San Francisco, CA, US: Jossey-Bass, xv
Cicognani, E. 2011. “Coping Strategies with Minor Stressors in Adolescence: Relationships with Social Support, Self-Efficacy, and Psychological Well-Being.” Journal of Applied Social Psychology, 41, 559–578.
Cork, D. (1999). "Examining Time-Space Interaction in City-Level Homicide Data: Crack Markets and the Diffusion of Guns AmongYouth".Journal of Quantitative Criminology,*15*(4), 379–406. doi:10.1023/A:1007540007803.*NCJ*180974.
Correll, S., Benard, S. & Paik, I. (2007). Getting a job: Is there a motherhood penalty? American Journal of Sociology, 112(5), 1297−1338.
Craig, L., & Bittman, M. (2008). The incremental time costs of children: An analysis of children's impact on adult time use in Australia. Feminist Economics, 14(2), 59−88.
Crittenden, A. (2001). The price of motherhood: Why the most important job in the world is still the least valued. New York: Metropolitan Books
Crnic, K., & Low, C. (2002). Everyday stresses and parenting. In M. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting: Vol. 5. Practical issues in parenting. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Edlund, J. (2007). The work–family time squeeze: Conflicting demands of paid and unpaid work among working couples in 29 countries. International Journal of Comparative Sociology, 48(6), 451−480.
FBI (2005). "Expanded Homicide Data Table 3, Murder Offenders by Age, Sex, and Race".
Grogger, J & Mike, W. (1998). "The Introduction of Crack Cocaine and the Rise of Urban Crime Rates".*National Bureau of Economic Research Working Paper No. 6352.*National Bureau of Economic Research.
Kitterød, R. H., & Pettersen, S. V. (2006). Making up for mothers' employed working hours? Work, Employment and Society, 20(3), 473−492.
Lipsey, M.W., Derzon, J.H. (1998). Predictors of violent and serious delinquency in adolescence and early adulthood: a synthesis of longitudinal research. In: Loeber R, Farrington DP, editors. Serious and violent juvenile offenders: risk factors and successful interventions. Thousand Oaks (CA): Sage Publications, sf. 86−105.
Lösel, F, & Farrington, D. P. (2012). Direct protective and buffering protective factors in the development of youth violence. American Journal of Preventive Medicine,*43(2), 8-23.
Lucas-Thompson, R., Goldberg, W., Prause, J., (2010). Maternal work early in the lives of children and its distal associations with achievement and behavior problems: A meta-analysis.*Psychological Bulletin, 136(6), 915-942.
McMahon, C., Barnett, B., Kowalenko, N., Tennant, C., & Don, N. (2001). Postnatal depression, anxiety and unsettled infant behaviour. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 35, 581–588.
Mercy, J., Butchart, A., Farrington, D. & Cerdá M. (2002). Youth violence. In: Krug E, Dahlberg LL, Mercy JA, Zwi AB, Lozano R, editors. World report on violence and health. Geneva (Switzerland): World Health Organization, sf. 25−56.
Ögel, K. (2006). Okullarda Suç ve Şiddeti Önleme, Yeniden Yayınları, No: 17,
Pelcovitz, D. ``The Impact of Working Mothers on Child Development``, January 3, 2013 on Orthodox Union.
Potuchek, Jean L. (1997). Who supports the family: Gender and bread winning in dual-earner marriages. Stanford, California: Stanford University Press.
Resnick, M.D., Ireland, M ve Borowsky, I. (2004). Youth violence perpetration: what protects? What predicts? Findings from the National Longitudinal Study of Adolescent Health. Journal of Adolescent Health, 35, 424.
**Rodriguez, C., & Green, A. (1997). Parenting stress and anger expression as predictors of child abuse potential. Child Abuse and Neglect, 21, 367–377.
Zhang, X. (2009). Earnings of women with and without children. Perspectives, March, 5−13.
Şiddet, karşıdaki kişiye fiziksel ve ya duygusal olarak sözel ya da fiziki olarak zarar verme davranışıdır. Silah taşıma, çakı, jilet, bıçak gibi kesici aletleri taşımakta şiddet içeri olarak değerlendirilmelidir (Ögel, 2006).
Çocuklardaki şiddet davranışları birçok şekilde görülebilir. En yaygın şekilde görülenleri:
Başka bir canlıya/nesneye vurmak
Başka bir canlıya/nesneye tekme atmak
Başka bir canlıyı itmek
Zarar vermek amacıyla bir nesneyi savurmak
Tehdit etmek
Hayvanlara zarar vermek
Yangın çıkarmaya teşebbüs etmek
Karşı tarafın fiziksel/duygusal özellikleriyle dalga geçmek
Çocuklarda Şiddet Eyleminin Nedenleri
Çocuklarda şiddet eyleminin sebebi multifaktöreldir. Son yapılan çalışmalar göstermiştir ki tek başına kişilik özellikleri şiddet eylemini açıklayamamaktadır. Çocuklarda şiddet eyleminin gelişmesi kişilik özelliğine eşlik eden bazı faktörlerle oluşur. Bunlar:
Çevresel Faktörler
Çocukları şiddete yönlendiren en yaygın çevresel faktörlerden biri medyadır. Şiddet eylemlerinin birçok devam eden televizyon programında yayınlanması şiddete karşı çocukları duyarsızlaştırmakta hatta bazı durumlarda şiddete karşı özendirmektedir.
Ailenin çocuğa karşı olan ilgisizliği ve ihmali çocuğu şiddet eylemine itebilirken büyükşehirlerdeki ilişki kurma güçlüğü de sosyalleşmeyi engelleyerek şiddet davranışlarının artmasına sebep olabilir (Ögel, 2006).
Yapılan araştırmalarda aile içi dinamiklerin çocukların şiddet eylemini desteklediği görülmektedir. Özellikle erkek çocuklarda aile içi iletişimsizlik ve etkileşimin azlığı şiddet uygulama olasılığını arttırmaktadır. Çocukların şiddet uygulamasında ailesel risk faktörleri şu şekildedir (Lipsey & Derzon, 1998; Resnick, Ireland ve Borowsky, 2004; Pelcovitz, 2010):
Otoriter ve baskıcı şekilde çocuk yetiştirme
Gereksiz şekilde sıkıya da serbest disiplin anlayışı
Yetersiz ebeveyn ilgisi
Aile ile yetersiz ilişki kurulması
Düşük sosyoekonomik durum
Ebeveynlerin eğitim durumları
Ebeveynlerin alkol ve uyarıcı madde kullanımı
Çocuğun yetersiz şekilde kontrol edilmesi
Toplumsal Faktörler
Şiddetin ortaya çıkması ve artmasına sebep olan toplumsal faktörler silah ve uyuşturucu kullanımına erişimin kolay olması, sosyal düzendeki eksiklikler, eğitimin düzensizliği sebebiyle eğitime ulaşmada güçlük ve gereken destekleyici eğitimlerin sağlanamaması olarak tanımlanabilir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde silah bulundurma ve kullanma, eyaletlerin silah bulundurmak için belirli şartlar getirmesine rağmen, oldukça yaygın bir gerçektir (Cork, 1999). 2005 yılında yapılan istatistik çalışması silah kullanarak şiddet uygulayan kişilerin %2,7’sinin 13 ile 16 yaş arasında olduğunu göstermektedir (FBI, 2005; Mercy ve ark., 2002). Gençlerde kokain kullanımının silahla şiddet üzerinde destekleyici bir unsur olduğu ise araştırmalarda görülmektedir (Grogger & Mike, 1998; Blumstein, 1995).
Sosyal çevrede şiddet eylemlerinin normal karşılanması, çocuğun, bulunduğu ortamda beğeni alması ve kabul görmesi için şiddete başvurmasına neden olabilir (Ögel, 2006).
Bireysel Sebepler
Çocuklarda gelişen şiddet davranışlarının dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla yakından ilişkisi olduğu görülmüştür. Özellikle 6- 13 yaş arası erkek çocuklardaki agresif davranışlar gelecekte oluşabilecek bir şiddet eyleminin habercisi olabilir (Ögel, 2006; Blumstein, 1995).
Çalışan Anne Olmanın Çocuk Gelişimine Etkisi
Son yıllarda değişen toplum normlarıyla kadınların iş yaşamına girmesi kaçınılmaz bir hal almıştır. Güncel istatistikler annelerin % 75’ inin doğum yaptıkları yıl tam zamanlı çalıştığını göstermektedir (Brooks-Gunn, Han ve Waldfogel, 2010).
Kadınların iş sektöründe lider konumlara gelmesi ve çocuk yetişmede annenin varlığının minimum düzeye inmesinin çocuk üzerinde ne tarz etkiler oluşturduğu merak konusu olmaya başladı. 1991 yılında ABD’de 10 değişik merkez, çalışan anneler, çocuk bakım deneyimleri ve çalışan annelerin çocukları üzerindeki etkileri ilgili ulusal çalışmalar yapıldı. Son yapılan gözden geçirmede şu sonuçlara ulaşıldı (Lucas-Thompson, Goldberg ve Prause, 2010):
Çocukları 3 aylık olmadan çalışamaya başlayan annelerin çocuklarında bakıcıları ve öğretmenleri tarafından raporlanan önemli davranışsal problemler vardır.
Yarı zamanlı çalışan annelerin çocuklarında davranış bozuklukları tam zamanlı çalışanlardan daha az bulundu. Davranışsal bozuklukların olma olasılığı en yüksek 3 yaş ve ilköğretimin birinci sınıfında şeklinde belirlendi.
Yarı zamanlı çalışan annelerin çocuklarının davranışları üzerinde oluşturduğu koruyucu faktör ev ortamını kalitesi olarak gözlendi.
Çocuklarını doğurduktan sonra bir yıl geçmeden tam zamanlı çalışmaya başlayan annelerin çocuklarında bilişsel puanlamanın, çalışmayan annelere göre daha düşük olduğu bulunmuştur.
Çocuklarını doğurduktan sonra bir yıl geçmeden yarı zamanlı çalışmaya başlayan annelerin çocuklarında bilişsel puanlamanın düşük çıkmadığı bulunmuştur.
Bulunan bulgular 3 aydan önce annelerin çocuklarını bırakarak tam zamanlı işe başlamalarının çocuğun davranışsal gelişi üzerinde negatif etkileri olsa da annelerin tam zamanlı çalışmalarının çocuklarla ilgilenmeleri üzerinde yararlı bir etkisi olduğu da bulunmuştur (Bittman & Pixley, 1997).
Tam zamanlı çalışan kadınların çocuk bakımı açısından daha fazla yardım aldıkları gözlenmiştir. Son 5 yılı içine alan annelerin doğum sonrası tam zamanlı çalışmasının çocuk üzerinde etkisini araştıran bir meta-analizin sonucuna göre; doğum yapan kadınların ekonomik riskte olduğu koşulda, tam zamanlı olarak çalışması çocuk davranışları açısından olumlu sonuçlar göstermektedir. Buna açıklama olarak yüksek ekonomik gelir, düşük anksiyete ve gelişmiş eğitim ve öğretim materyallerine sahip olma gösterilmiştir. Diğer koşulda düşük gelir ve oluşturduğu stresin çocuğun davranışlarını pozitif etkilemeyeceği görülmüştür (Bittman & Pixley, 1997).
Çalışan Ebeveynlerin Çocuklarındaki Şiddet Davranışları
Uyumlu ve toplumsal sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmek zaman ve yükümlülük gerektiren zor bir görevdir. Sorumluluklar ve çocuğun davranışları nedeniyle gergin bir deneyim olan ebeveynliğe çalışıyor olmanın yükü de eklendiğinde yaşanan stres artmaktadır. Hükümet politikaları ve toplumun genel görüşü ebevenliği desteklemekte ve çoğu ebeveynin evini geçindirmesini beklese de günümüzde iş koşulları, özellikle profesyonel kariyer dallarında, uzun süreli işten ayrılmayı giderek zorlaştırmaktadır. (Baker, 2006). Çalışan ebeveyn olmanın ortaya çıkardığı zaman kısıtlılığı, işten izin almada zorluk, fiziksel yorgunluk gibi sorunlar kişilerin kendilerini yetersiz görmelerine ve çocukları için daha fazla çabalamaları gerektiği düşüncesine sebep olabilmektedir (Baker, 2010). Ayrıca çocuklarının zor ve talepkar olduğunu düşünen ve kendilerinin yetersiz olarak algılayan ebevenlerin stres seviyesi daha yüksek bulunmuştur (Crnic & Low, 2002).
Kadınlar bakım verme ve geçimini sağlama yükümlülüklerini bir arada yerine getirmeye çalıştıklarında, iş yaşamlarında bazı problemlerle karşılaşmaktadırlar. Gebe ya da anne olan kadınların iş başvurularında ya da çalıştıkları iş yerlerinde niteliği, yeterliliği ve işe uygunluğu daha az çalışanlar olarak değerlendirilmesi etkenlerden biridir (Correll, Benard & Paik, 2007). Diğer bir etken ise çocuğu olmayan kadınlarla annelerin kazancı arasında ciddi bir fark gözlenmekte, zaman zaman bu fark cinsiyetin sebep olduğu gelir farkından daha yüksek olmaktadır (Crittenden, 2001; Zhang, 2009). Anneliği ve kazanç sağlamayı bir arada yürütmek iyi nitelik, girişimcilik hareketleri ve sürekli üretkenlik gerektiren üniversite öğretim görevliliği gibi işlerde özellikle zordur (Basset, 2005; Bracken, Allen & Dean, 2006). Geçim sağlamak için çalışmak ve anneliğin zorunlu sorumluluklarını yerine getirmek arasında kalan kadınların öncelikleri değişmektedir. Bazıları işten ayrılmayı tercih ederken bazıları ise anne ve çalışan rollerini birlikte üstlenmeyi tercih ederler (Baker, 2010). Anne olmakla birlikte işten ayrılmayı tercih eden kadınlarda iş yükü yalnızca ev işleri ve çocuğun bakımını içermekte ve bunlara ayrılan zaman artmaktayken, çalışan kadınlar sınırlı zaman içerisinde ev işlerini yapmak, çocuğun fiziksel, ruhsal ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak ve aynı zamanda mesleki yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Bunun yanı sıra, çocukların duygusal ve fiziksel bakımı anne ve baba tarafından genellikle eşit ölçüde paylaşılmadığından kadın erkekten daha fazla sorumluluğa sahiptir (Bittman & Pixley, 1997; Craig & Bittman, 2008; Edlund, 2007; Kitterod & Pettersen, 2006; Potuchek, 1997). Evlilik ve ebeveynlik, babaların, para kazanma ve geçim ile ilgili sorumlulukları daha ciddiye almalarına sebep olurken, annelerin işle ilgili sorumluluklarını azaltmasına yol açar (Beaujot, 2000). İş yerindeki güçlükler, kadın ve erkeğin üstlendiği sorumluluktaki farklılık ve yaşanan rol çatışmasının (anne-çalışan-eş-kadın) ortaya çıkardığı gerginlik ve stres, algılanan yetersizlikle birlikte artmaktadır.
Çalışan ebeveyn olmanın sebep olduğu stres ve gerginlik, anne babanın çocuğa karşı olan davranışlarının daha agresif olmasına yol açmaktadır. Ebeveynlerindeki stres arttıkça öfke dışavurumunun da arttığı gözlenmiştir (Rodriguez & Green, 1997). Dışavurum, ebeveynin sözlerine yansıyıp çocuk için örseleyici kelimelere dönüşebileceği gibi, sabırsız ve yıpratıcı uyarılar, ani tepkiler ve hatta fiziksel şiddet içeren davranışlara da dönüşmektedir (Biringen ve ark., 1998). Anne babanın agresif davranışları çocuğu da olumsuz etkileyerek çocuğun istenmeyen olumsuz tepkilerini ortaya çıkaracak ve ebeveyn-çocuk ilişkisinde öfke ve agresyon bir döngü içine girecektir (McMahon & Meins, 2012).
Daha yüksek stres ve gerginliği olan çalışan ebeveynlerin aynı zamanda daha katı disiplin uyguladığı da ortaya konmuştur (Anthony ve ark., 2005). Aşırı kontrolcü tutumlar ve çocuğu hem ruhsal hem fiziksel olarak zorlayacak katı cezalar uygulama da stresi yüksek olan çalışan ebeveynlerde diğerlerine göre daha fazla sergilenmektedir. Bunların yanı sıra çalışma hayatı, ev işlerinin yükü ve çocuğun ihtiyaçlarının karşılanması ile ortaya çıkan tükenmişlik çocuğa ilginin ya da ayırılan zamanın azalmasına sebep olabilir. Aşırı kontrolcü tutum ve ilgisizlik de daha önce belirtildiği gibi çocuklarda agresyona sebep olmaktadır.
Sonuç olarak, çalışan ebeveynlerin artan stresi, yetersizlik duygusu ile ortaya çıkan gerginliği, istemsiz ve dolaylı dahi olsa aşırı katı tutumları ve düşmanca davranışları (sözel/fiziksel), yetersiz ilgi/ilgisizliği ve artan stresle beraber aşırı kontrolcü ya da otoriter yetiştirme tutumları çocuktaki fiziksel ve psikolojik agresyonu artırmaktadır. Çocuk, ortaya çıkan bu öfkeyi evde gözlemleyip öğrendiği katı ve saldırgan davranışlar (alay etme, bağırma, vurma vb.) ile kendi sosyal çevrelerinde (okul, oyun parkları, doğum günü buluşmaları vb.) dışa vurmaktadır. Diğer yandan, ailesel faktörler çocuklarda şiddet eylemini arttırdığı gibi koruyucu bir görev de üstlenebilmektedir. Bunun için çalışan ebeveynlerin, iş ve ev sorumluluklarının yanı sıra anne ve baba olmanın getirdiği yükümlülüklerin stresini azaltmaları gerekmektedir. İyi bir zaman planlaması, hedef belirleme ve eşler arası görev dağılımı ebeveynlik stresinin başarılı şekilde yönetilmesini (Cicognani, 2011) ve ebeveynlerin kendilerini daha yeterli hissetmesine yardımcı olacak (Cherniss, 2000). Ayrıca, çocuğun ebeveynleriyle olan iletişimin artması ve aile ile problemlerini konuşabilmesi/tartışabilmesi, ebeveynlerin çocuklarının başarılı olabileceğine dair düşüncelerinin güçlenmesi, sık gerçekleştirilen aile etkinlikleri, ebeveynlerinden birinin, çocuk uyanırken veya yatarken, yemek yerken veya okuldan geldiğinde onunla bulunması ve çocuğun katıldığı sosyal aktivitelerin artırılması çocuklardaki psikolojik ve fiziksel şiddet eyleminin azalmasına yol açacaktır (Resnick ve ark., 2004; Lösel & Farrington, 2012).
Referanslar
Anthony, L. G., Anthony, B. J., Glanville, D. N., Naiman, D. Q., Waanders, C., & Shaffer, S. (2005). The relationships between parenting stress, parenting behavior and preschoolers’ social competence and behavior problems in the classroom. Infant and Child Development, 14, 133–154
Baker, M. (2006). Restructuring family policies: Convergences and divergences. Toronto: University of Toronto Press.
Baker, M. (2010). Motherhood, employment and the “child penalty”. Women's Studies International Forum, 33, 215–224.
*Bassett, R. H. (Ed.). (2005). Parenting and professoring. Nashville:Vanderbilt University Press.
Beaujot, R. (2000). Earning and caring in Canadian families. Peterborough, Ontario: The Broadview Press.
Biringen, Z., Robinson, J. L., & Emde, R. N. (1998). The Emotional Availability Scales (3rd ed.). Unpublished manual for the EAS Training.
Bittman, M., & Pixley, J. (1997). The double life of the family: Myth, hope and experience. Sydney: Allen and Unwin.
Blumstein, A. (1995). "Youth Violence, Guns and the Illicit-Drug Industry".*Journal of Criminal Law and Criminology*(The Journal of Criminal Law and Criminology (1973-), Vol. 86, No. 1)*86*(1): 10–36.doi:10.2307/1143998.*JSTOR*1143998.*NCJ*162687.
Bracken, S, Allen, J. K., & Dean, D., R. (Eds.). (2006). The balancing act: Gendered perspectives in faculty roles and work lives. Sterling, Virginia: Stylus Publishing.
Brooks-Gunn, J., Han, W. ve Waldfogel, J. (2010), First-year maternal employment and child development in the first 7 years: VIII. Discussion and Conclusions.*Monographs of the Society for Research in Child Development, 75(2), 96-113.
Cherniss, C. (2000). Social and emotional competence in the workplace. Bar-On, Reuven (Ed); Parker, James D. A. (Ed), The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment, and application at home, school, and in the workplace. (sf. 433-458). San Francisco, CA, US: Jossey-Bass, xv
Cicognani, E. 2011. “Coping Strategies with Minor Stressors in Adolescence: Relationships with Social Support, Self-Efficacy, and Psychological Well-Being.” Journal of Applied Social Psychology, 41, 559–578.
Cork, D. (1999). "Examining Time-Space Interaction in City-Level Homicide Data: Crack Markets and the Diffusion of Guns AmongYouth".Journal of Quantitative Criminology,*15*(4), 379–406. doi:10.1023/A:1007540007803.*NCJ*180974.
Correll, S., Benard, S. & Paik, I. (2007). Getting a job: Is there a motherhood penalty? American Journal of Sociology, 112(5), 1297−1338.
Craig, L., & Bittman, M. (2008). The incremental time costs of children: An analysis of children's impact on adult time use in Australia. Feminist Economics, 14(2), 59−88.
Crittenden, A. (2001). The price of motherhood: Why the most important job in the world is still the least valued. New York: Metropolitan Books
Crnic, K., & Low, C. (2002). Everyday stresses and parenting. In M. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting: Vol. 5. Practical issues in parenting. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Edlund, J. (2007). The work–family time squeeze: Conflicting demands of paid and unpaid work among working couples in 29 countries. International Journal of Comparative Sociology, 48(6), 451−480.
FBI (2005). "Expanded Homicide Data Table 3, Murder Offenders by Age, Sex, and Race".
Grogger, J & Mike, W. (1998). "The Introduction of Crack Cocaine and the Rise of Urban Crime Rates".*National Bureau of Economic Research Working Paper No. 6352.*National Bureau of Economic Research.
Kitterød, R. H., & Pettersen, S. V. (2006). Making up for mothers' employed working hours? Work, Employment and Society, 20(3), 473−492.
Lipsey, M.W., Derzon, J.H. (1998). Predictors of violent and serious delinquency in adolescence and early adulthood: a synthesis of longitudinal research. In: Loeber R, Farrington DP, editors. Serious and violent juvenile offenders: risk factors and successful interventions. Thousand Oaks (CA): Sage Publications, sf. 86−105.
Lösel, F, & Farrington, D. P. (2012). Direct protective and buffering protective factors in the development of youth violence. American Journal of Preventive Medicine,*43(2), 8-23.
Lucas-Thompson, R., Goldberg, W., Prause, J., (2010). Maternal work early in the lives of children and its distal associations with achievement and behavior problems: A meta-analysis.*Psychological Bulletin, 136(6), 915-942.
McMahon, C., Barnett, B., Kowalenko, N., Tennant, C., & Don, N. (2001). Postnatal depression, anxiety and unsettled infant behaviour. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 35, 581–588.
Mercy, J., Butchart, A., Farrington, D. & Cerdá M. (2002). Youth violence. In: Krug E, Dahlberg LL, Mercy JA, Zwi AB, Lozano R, editors. World report on violence and health. Geneva (Switzerland): World Health Organization, sf. 25−56.
Ögel, K. (2006). Okullarda Suç ve Şiddeti Önleme, Yeniden Yayınları, No: 17,
Pelcovitz, D. ``The Impact of Working Mothers on Child Development``, January 3, 2013 on Orthodox Union.
Potuchek, Jean L. (1997). Who supports the family: Gender and bread winning in dual-earner marriages. Stanford, California: Stanford University Press.
Resnick, M.D., Ireland, M ve Borowsky, I. (2004). Youth violence perpetration: what protects? What predicts? Findings from the National Longitudinal Study of Adolescent Health. Journal of Adolescent Health, 35, 424.
**Rodriguez, C., & Green, A. (1997). Parenting stress and anger expression as predictors of child abuse potential. Child Abuse and Neglect, 21, 367–377.
Zhang, X. (2009). Earnings of women with and without children. Perspectives, March, 5−13.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çalışan Ebeveynler ve Çocuklarındaki Şiddet Davranışları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Çiğdem KINIK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Çiğdem KINIK'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
çocukta şiddet, çocukta şiddet eğilimi, çocukta şiddet davranışı, çocuklarda şiddet, çocuklarda şiddet eğilimi, çocuklarda şiddet davranışı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
