Uçak / Uçuş Korkusu
UÇUŞ / UÇAK KORKUSU
Neredeyse tüm insanlar zaman zaman korku yaşamıştır ve genellikle de neden korktuklarını bilirler. Bu tip korkular insanları tehlikeler karşısında eyleme geçirerek korunmalarını ya da stresle baş edebilmelerini sağlar. Böyle durumlarda korkuların sebebi bilinir ve mantıklıdır, akla uygunluk gösterir ve zamanla geçer. Ancak kaygı bozukluğu yaşayan kişiler kaygılarının sebebini bilmezler ya da bilseler bile kaygıları yaşadıkları durumla uygunluk göstermez, mantıklı değildir. Uçak ya da uçuş korkusu, kaygı bozuklukları başlığı altında yer alır ve özgül fobi kategorisinde değerlendirilir. Özgül fobi, korkulması muhtemel bir şey karşısında yoğun, aşırı ve mantık dışı bir korkudur ve insanı hareketsiz kılar. Uçak korkusu ya da uçuş fobisi diğer özgül fobiler gibi bireylerin günlük rutin, uyumlu yaptığı işlerden kaçınmasına sebep olarak işlevselliği olumsuz etkileyecek boyutlara ulaşabilir.
Uçuş korkusu herkeste görülebilmekle birlikte obsesif insanlarda, stresli yaşam olayları karşısında sorunlar yaşayanlarda, mükemmelliyetçi ve kontrolcü yapıya sahip kişilerde daha sık görülmektedir. Kapalı alan korkusu, yükseklik ve gürültü korkusu da uçuş korkusuna eşlik edebilmektedir. Uçuş sırasında zihnimizin ürettiği negatif senaryolar da korkuyu pekiştirmektedir.
Uçağa ilk kez binen herkes genellikle heyecanlanır. Fakat bir kısmında bu durum fobiye dönüşür. Yapılan bir çalışma uçuş korkusu ile yaşanan stres arasında ilişkiye dikkat çekmektedir. Başka bir sebep nedeniyle stres yaşayan kişilerin yaşadığı belirtiler ile uçağa ilk binişlerinde hissettikleri korku belirtileri arasında benzerlik vardır. Farklı olaylardan kaynaklanan stres sırasında, uçan hiç uçak korkusu olmayanlarda da uçuş korkusu oluşmasına neden olabilmektedir. Hatta uçuş ekibindeki görevlilerde bile uçuş korkusu yaratabilmektedir. Ayrıca uçak kazası haberlerinin medyada uzun uzun gösterilmesi de korku sebeplerindendir.
Uçuş korkusu belirtileri en az kaygı düzeyinden başlayarak gittikçe yükselmektedir. Bazı kişiler daha uçağa binmeden yaşadıkları gerilim nedeniyle uçak seyahatinden vazgeçebilmektedir. Bazılarının ise yaşadıkları kaygı düzeyi baş etme düzeyinde kalmakta bu kişiler birkaç küçük alıştırma ile korkularının üstesinden gelmektedirler.
Kaygı düzeyleri sakinlik, dinginlik durumundan sinirli ve huzursuz hissetmeyle başlayarak, hafif derecede kaygılanma, hızlı nefes alıp verme, kaslarda kasılma, kalp çarpıntısı, terleme gibi belirtilerin giderek artmasıyla, kontrolü kaybedeceğine yönelik belirgin korku, baş dönmesi, nefes alamama hissi, kaçamayacağına, çıldıracağına ve öleceğine dair büyük bir korku ve panik yaşamaya kadar yükselmektedir.
UÇUŞ/UÇAK KORKUSUYLA BAŞA ÇIKABİLME YOLLARI
• Korku hissetmeye başlandığında bedeni gevşetmek korkunun hafiflemesini hatta yok olmasını sağlayabilir. Bunun için derin, kontrollü nefesler almak, soluğa odaklanmak gerekir. Bunun için derin gevşeme tekniklerini öğrenebiliriz.
• Zihnimizin korku dolu senaryolar ürettiğini fark ettiğimizde, düşüncelerimizi kontrol ederek bizi mutlu eden, pozitif hayaller kurabiliriz.
• Panik yaşamak aslında bize fiziksel zarar veremeyecek, bizi öldürmeyecektir. Panik duygumuzu tanırsak kendimizi sakinleştirmemiz daha kolay olabilir.
• Uçakların bakımının nasıl yapıldığı, türbülans ve hava boşluğunun ne demek olduğu, pilotların eğitimi gibi merak ettiğimiz konularda bilgi edinmek bazı düşüncelerimizin gerçeğe uygun olmadığını anlamamızı sağlayacaktır.
• Uçak korkusunun gerek sosyal, gerekse iş hayatımızda engelleyici bir faktör olduğunun farkına varmak korkumuzda kurtulmak için itici bir güç olacaktır.
• Uçmanın bize neler kazandırabileceği üzerinde düşünmek de korkumuzu yenmek konusunda motive edici olacaktır. Örneğin; zamandan tasarruf ederek gidilecek yere daha çabuk ulaşma, araba kullanmaktan kurtulma, uçuş sırasında keyifli zaman geçirme, uzun zaman yolda olmanın getirdiği fiziksel ve zihinsel gerginlik ve yorgunluktan kurtulma vb.
UÇUŞ / UÇAK KORKUSUNUN TEDAVİSİ
Bazı kişiler uçuş sırasında sakinliğini koruyabilmek amacıyla ilaç kullanmaktadırlar. Hangi ilacı uygun olduğu konusunda mutlaka hekime danışılmalıdır. Yine alkol kullanmayı bir çözüm olarak görenler de vardır. Alınan alkolün miktarının çok olması yüksek irtifada bedene zarar vermektedir, bu konuda dikkatli olunmalıdır.
Kullanılan çeşitli terapi teknikleri ile fobilerin tedavisinde yüksek oranda başarı sağlanmaktadır. Ayrıca eğer başka korkular varsa onları yenmek de böylece daha kolay hale gelmektedir. Bu yüzden bir uzmandan yardım almak akıllıca bir seçim olacaktır.
Bazı kişiler bilgi sahibi olmak için eğitim programlarına katılmayı tercih edebilirler. ABD’de bir havayolu şirketinin yaptığı araştırma sonucuna göre her on kişiden birinde uçuş korkusu görüldüğü bildirilmiştir. Uçuş korkusu sebebiyle satılamayan biletlerin maliyeti satılan biletlerin neredeyse % 9’una denk gelmektedir. Bu durum oldukça yüksek mali kayıp demektir. Böylece pek çok havayolu şirketi uçuş korkusu yaşayan kişilere bu korkularını yenmelerine yardımcı olmak üzere “Uçuş Fobisi Eğitim Programları” uygulamaktadır.
Uzm. Psikolog Semra EVRİM
Neredeyse tüm insanlar zaman zaman korku yaşamıştır ve genellikle de neden korktuklarını bilirler. Bu tip korkular insanları tehlikeler karşısında eyleme geçirerek korunmalarını ya da stresle baş edebilmelerini sağlar. Böyle durumlarda korkuların sebebi bilinir ve mantıklıdır, akla uygunluk gösterir ve zamanla geçer. Ancak kaygı bozukluğu yaşayan kişiler kaygılarının sebebini bilmezler ya da bilseler bile kaygıları yaşadıkları durumla uygunluk göstermez, mantıklı değildir. Uçak ya da uçuş korkusu, kaygı bozuklukları başlığı altında yer alır ve özgül fobi kategorisinde değerlendirilir. Özgül fobi, korkulması muhtemel bir şey karşısında yoğun, aşırı ve mantık dışı bir korkudur ve insanı hareketsiz kılar. Uçak korkusu ya da uçuş fobisi diğer özgül fobiler gibi bireylerin günlük rutin, uyumlu yaptığı işlerden kaçınmasına sebep olarak işlevselliği olumsuz etkileyecek boyutlara ulaşabilir.
Uçuş korkusu herkeste görülebilmekle birlikte obsesif insanlarda, stresli yaşam olayları karşısında sorunlar yaşayanlarda, mükemmelliyetçi ve kontrolcü yapıya sahip kişilerde daha sık görülmektedir. Kapalı alan korkusu, yükseklik ve gürültü korkusu da uçuş korkusuna eşlik edebilmektedir. Uçuş sırasında zihnimizin ürettiği negatif senaryolar da korkuyu pekiştirmektedir.
Uçağa ilk kez binen herkes genellikle heyecanlanır. Fakat bir kısmında bu durum fobiye dönüşür. Yapılan bir çalışma uçuş korkusu ile yaşanan stres arasında ilişkiye dikkat çekmektedir. Başka bir sebep nedeniyle stres yaşayan kişilerin yaşadığı belirtiler ile uçağa ilk binişlerinde hissettikleri korku belirtileri arasında benzerlik vardır. Farklı olaylardan kaynaklanan stres sırasında, uçan hiç uçak korkusu olmayanlarda da uçuş korkusu oluşmasına neden olabilmektedir. Hatta uçuş ekibindeki görevlilerde bile uçuş korkusu yaratabilmektedir. Ayrıca uçak kazası haberlerinin medyada uzun uzun gösterilmesi de korku sebeplerindendir.
Uçuş korkusu belirtileri en az kaygı düzeyinden başlayarak gittikçe yükselmektedir. Bazı kişiler daha uçağa binmeden yaşadıkları gerilim nedeniyle uçak seyahatinden vazgeçebilmektedir. Bazılarının ise yaşadıkları kaygı düzeyi baş etme düzeyinde kalmakta bu kişiler birkaç küçük alıştırma ile korkularının üstesinden gelmektedirler.
Kaygı düzeyleri sakinlik, dinginlik durumundan sinirli ve huzursuz hissetmeyle başlayarak, hafif derecede kaygılanma, hızlı nefes alıp verme, kaslarda kasılma, kalp çarpıntısı, terleme gibi belirtilerin giderek artmasıyla, kontrolü kaybedeceğine yönelik belirgin korku, baş dönmesi, nefes alamama hissi, kaçamayacağına, çıldıracağına ve öleceğine dair büyük bir korku ve panik yaşamaya kadar yükselmektedir.
UÇUŞ/UÇAK KORKUSUYLA BAŞA ÇIKABİLME YOLLARI
• Korku hissetmeye başlandığında bedeni gevşetmek korkunun hafiflemesini hatta yok olmasını sağlayabilir. Bunun için derin, kontrollü nefesler almak, soluğa odaklanmak gerekir. Bunun için derin gevşeme tekniklerini öğrenebiliriz.
• Zihnimizin korku dolu senaryolar ürettiğini fark ettiğimizde, düşüncelerimizi kontrol ederek bizi mutlu eden, pozitif hayaller kurabiliriz.
• Panik yaşamak aslında bize fiziksel zarar veremeyecek, bizi öldürmeyecektir. Panik duygumuzu tanırsak kendimizi sakinleştirmemiz daha kolay olabilir.
• Uçakların bakımının nasıl yapıldığı, türbülans ve hava boşluğunun ne demek olduğu, pilotların eğitimi gibi merak ettiğimiz konularda bilgi edinmek bazı düşüncelerimizin gerçeğe uygun olmadığını anlamamızı sağlayacaktır.
• Uçak korkusunun gerek sosyal, gerekse iş hayatımızda engelleyici bir faktör olduğunun farkına varmak korkumuzda kurtulmak için itici bir güç olacaktır.
• Uçmanın bize neler kazandırabileceği üzerinde düşünmek de korkumuzu yenmek konusunda motive edici olacaktır. Örneğin; zamandan tasarruf ederek gidilecek yere daha çabuk ulaşma, araba kullanmaktan kurtulma, uçuş sırasında keyifli zaman geçirme, uzun zaman yolda olmanın getirdiği fiziksel ve zihinsel gerginlik ve yorgunluktan kurtulma vb.
UÇUŞ / UÇAK KORKUSUNUN TEDAVİSİ
Bazı kişiler uçuş sırasında sakinliğini koruyabilmek amacıyla ilaç kullanmaktadırlar. Hangi ilacı uygun olduğu konusunda mutlaka hekime danışılmalıdır. Yine alkol kullanmayı bir çözüm olarak görenler de vardır. Alınan alkolün miktarının çok olması yüksek irtifada bedene zarar vermektedir, bu konuda dikkatli olunmalıdır.
Kullanılan çeşitli terapi teknikleri ile fobilerin tedavisinde yüksek oranda başarı sağlanmaktadır. Ayrıca eğer başka korkular varsa onları yenmek de böylece daha kolay hale gelmektedir. Bu yüzden bir uzmandan yardım almak akıllıca bir seçim olacaktır.
Bazı kişiler bilgi sahibi olmak için eğitim programlarına katılmayı tercih edebilirler. ABD’de bir havayolu şirketinin yaptığı araştırma sonucuna göre her on kişiden birinde uçuş korkusu görüldüğü bildirilmiştir. Uçuş korkusu sebebiyle satılamayan biletlerin maliyeti satılan biletlerin neredeyse % 9’una denk gelmektedir. Bu durum oldukça yüksek mali kayıp demektir. Böylece pek çok havayolu şirketi uçuş korkusu yaşayan kişilere bu korkularını yenmelerine yardımcı olmak üzere “Uçuş Fobisi Eğitim Programları” uygulamaktadır.
Uzm. Psikolog Semra EVRİM
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Uçak / Uçuş Korkusu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Semra EVRİM'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Semra EVRİM'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
uçak fobisi, uçuş fobisi, uçak korkusu, uçağa binemiyorum, uçak korkusunu yenmek, uçaktan korkmak, uçmaktan korkmak
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
