Ergenlik Dönemi ve Sorunları
ERGENLİK DÖNEMİ VE SORUNLARI
Ergenlik dönemi bireyin çocukluktan çıkıp yetişkinliğe doğru adım attığı bir dönemdir. bu dönem benlik algılarını inşa ettikleri karakter gelişiminin oluşmaya başladığı en önemli süreçlerden biridir. Önemli olmasının yanı sıra zorlu geçen bir süreçtir. Artık dışarıdaki hayatın ön planda olduğu, arkadaşların önem kazandığı, aileninse arka plana atıldığı bir dönem başlamıştır bu yüzden de aileler için zorlu bir süreçtir.
Ergenlik döneminde otoriteye başkaldırı, otorite figürleriyle sorun yaşama(örn; baba, öğretmenler vb gibi), söz dinlememe, kendi başına buyruk tavır takınma, özellikle anne babayı eleştirme çok sık görülen özelliklerdir. Bu dönemdeki çocuklar için anne baba artık koşulsuz kabul edilen otorite figürü olmaktan çıkmıştır. Anne babalarının aslında hiç de kusursuz olmadığı, düşüncelerinin doğru olmadığı, belki de biraz eski kafalı olduklarını düşünürler. Anne babanın düşüncelerine karşı gelme onların fikirleriyle çatışma, sözlerini dinlememeleri de aslında bu yüzdendir.
Bu dönem ergenler için de oldukça zor geçer. Bedenlerinde olan değişikliler, onları huzursuz etmeye başlar, bu yeni süreç aslında onlar için de hiç kolay değildir. Görünüşlerinin değiştiği, seslerinin, vücutlarının değişim geçirdiği bu dönemde "bana ne oluyor" diye düşünür ergenler. Bu yeni duruma alışmak onların ruhsal dünyalarında gel-git'lere yol açar. Kimi zaman çok keyifli, deli dolu heyecanlı iken, kimi zaman depresif mutsuz olabilir kimi zaman da gergin olup etrafta sorun çıkarabilir.
Bu dönemin bir geçiş evresi olduğu aileler tarafından bilinmelidir. Böylece sorun gibi gözüken şeylerin aslıda bu dönemde görülen ve hemen hemen birçok o yaş grubu çocuğunun yaşadığı zorlu bir süreç olduğunun farkına varılır. Ailenin bu değişiklikleri "normal" kabul etmesi aslında birçok sorunun yaşanmasını engelleyecektir. Aslında bu dönemin "çok sakin" atlatılması bir problem olabilir. Yetişkinliğe adım atan çocuğun doğrularını sorgulaması, mahremiyet arayışı içinde olması, özgürlük istemesi, bağımsızlık çabası ve kimlik inşası beklediğimiz sağlıklı bir süreçtir. Ve tabi ki bu kadar değişimin yaşandığı bu süreç çok da sakin geçmeyecektir.
Bu dönemde gençler aileden çok arkadaşlarının düşüncelerine önem vermeye başlar ve onlar için popüler olma, arkadaş grubunun içinde iyi bir yer edinme öncelik edinmiştir. Bu yüzden daha önce önem vermediği şeyler önem kazanabilir, arkadaşlarında gördüğü şeyleri isteyebilir. Marka kıyafetler giymek önem kazanabilir, dış görünüşlerinde farklılıklar meydana gelebilir. Saçları, giyim tarzları normalde olduğundan hayli değişebilir. Dikkat çekme arzusu daha da artar. Aslında "ben buradayım ve artık çocuk değilim senin istediğin gibi değil, kendi istediğim gibi kendimi ifade ederim" demek isterler ailelerine.
Aslında çok basittir tüm beden dilleriyle, giyim kuşamları, konuşma tarzlarıyla bizlere bir şeyler anlatmak isterler. "Ben artık büyüyorum. Benim kendi düşüncelerim, kendi arzularım ve kendi kararlarım var". Bu değişiklikler, kişilik oluşumlarının, bağımsız bir yetişkin olma süreçlerinin bir parçasıdır. Bu dönemde çocukla inatlaşmak yerine onu olduğu gibi kabul etmek, düşüncelerine, isteklerine saygı duymak, bu süreci daha kolay geçirmeyi sağlayacaktır.
"Çocuğuma ne oldu?". "tanıyamıyorum artık onu". "Ne desem tersini yapıyor". "Hiç sözümü geçiremiyorum" gibi serzenişlerin başlar ailede. Aile kanadı çaresiz, ne yapacağını bilemez halde gelir çoğu zaman. "Bu çocuk böyle değildi Sümeyye Hanım, her sözümüzü dinlerdi". "Çok akıllı, uysaldı". Evet Ahmet Bey çocuğunuz önceden böyle değildi.
-Peki sizce gerçekten bir sorun mu çocuğun artık her sözünüzü dinlemiyor oluşu?
-Artık kendi fikirlerinin doğma vakti gelmedi mi?
-Kendiyle ilgili düşüncelerinin olmasının neresi kötü?
-Kendiyle alakalı konularda kendi fikirlerinin sorulmasını istemesi çok mu fazla?
Ailelerin yaptığı en büyük hata belki de o yaşlarda kendi düşündükleri ve hissettiklerini hatırlayamıyor oluşları. Bazen de bunun tam tersini yapıp bizim zamanımızda biz böyle miydik. Ailemize karşı sesimiz mi çıkardı gibi kendi dönemleriyle yanlış kıyasa gitmeleri. Sizin aileniz sizi baskıladığı için öyle değildiniz belki ama duygu ve düşünce olarak aynı veya benzer şeyleri siz de hissetmiştiniz. Sizin döneminizin normali oydu, susuyordunuz fakat bu dönemin normali sessiz kalıp her denilene evet demek değil. Eğer sizin döneminizdeki bir çocuk istiyorsanız o döneme gitmeniz gerekir bu dönemde o dönemin çocuğuna sahip olamazsınız.
Peki ergenlik çağında çocuğu olan ebeveynler ne yapmalı?
Öncelikle bu sürecin son derece normal bir süreç olduğunun farkında olmalı. Çocuğun bu dönemde kendi düşünceleri olması normal karşılanmalı ve otonomisi desteklenmeli.
Çocuğun kendi özel alanı olmasına müsaade edilmeli ve kendi alanıyla ilgili kendi tasarrufunu yapmalı. Onun alanlarına ondan izinsiz müdahale edilmemeli. ( örneğin, kendi odası olmalı ve bu odadaki düzeni kendi kontrol edebilmeli).
Onun alanıyla alakalı konularda onunla konuşulmalı fikirleri alınmalı.( Odasıyla alakalı değişikliklerde, veya onu ilgilendiren konularda fikri alınmalı, onunla ortaklaşa karar verilmeli, ebeveyn tek başına karar alıp dayatmamalı).
Evde onu alakadar eden konularda kararlar alınırken onu da çağırıp fikri alınmalı. Eğer evde ondan küçük kardeş vs varsa onunla alakalı sorumlukların bir kısmı ergene verilip, ona evde artık daha farklı muamele edildiği hissettirilmeli.
Uyku saatleri( belli bir sınırı aşmayacak şekilde) kendi gözetimine bırakılmalı.
Onun büyüyüp, değiştiğini kabullenmek, ve bu süreçte attığı adımlara destek olunmalı.
Ergenin özel eşyaları izinsiz karıştırılmamalı, odasına kapısı çalınmadan girilmemeli. Onun mahremiyetine saygı duyulmalı.
Olabildiğince inatlaşma ve kavga ortamlarından kaçınmalı, bu dönem hem anne baba hem de ergen için zorlu geçecektir. Muhtemelen iki taraf da zaman zaman gerilim yaşayacak kontrolünü kaybetmenin eşiğine gelecektir. Siz anne baba olarak bunun bir süreç olduğunun farkında olup, onun davranışlarının altındaki sinyalleri okumaya çalışın.
Saygı sınırının aşılmasına müsaade etmeyin, siz de tartışma ve kavga ortamlarının bu sınır ihlal edeceğinin bilincinde olarak, çocukla uzlaşmaya çalışın. Bir kavga diğer kavgayı normalleştirecek ve kabul etmiş olmanıza sebep olacaktır.
Onların dış görünüşleri ve giyim tarzlarıyla alay etmeyin, bu onların benlik algılarının zedelenmesine yol açacaktır. Her ne kadar sizin istediğiniz gibi giyinmese de kabul edin zamanla normale dönecektir.
Ev içinde kurallar ve sınırlar olsun ve bu kuralları beraber oturup konuşarak koyun. Bunları yazıp evin bir duvarına asabilirsiniz. Kendi sorumluluklarını bilsin. Siz de kurallara uyun eğer siz uymazsanız çocuğunuzun uymasını beklemek boşuna olacaktır.
Öz güvenlerini inşa edebilecekleri alanlar oluşturmalarına izin verin. Spor faaliyetleri, kulüpler vs gibi şeylere katılmalarını destekleyin. Bu alandaki başarılarını takdir edin.
Bu dönemde kendilerini ne kadar dünyanın merkezinde görseler de en çok onaylanmaya ihtiyaç duydukları dönem dolayısıyla başarılarını, olumlu yönlerini olabildiğince çok övün onaylayın destekleyin. Olumlu davranışlarını küçük hediyelerle pekiştirebilirsiniz.
Uzman Klinik Psikolog Sümeyye Turgut
Ergenlik dönemi bireyin çocukluktan çıkıp yetişkinliğe doğru adım attığı bir dönemdir. bu dönem benlik algılarını inşa ettikleri karakter gelişiminin oluşmaya başladığı en önemli süreçlerden biridir. Önemli olmasının yanı sıra zorlu geçen bir süreçtir. Artık dışarıdaki hayatın ön planda olduğu, arkadaşların önem kazandığı, aileninse arka plana atıldığı bir dönem başlamıştır bu yüzden de aileler için zorlu bir süreçtir.
Ergenlik döneminde otoriteye başkaldırı, otorite figürleriyle sorun yaşama(örn; baba, öğretmenler vb gibi), söz dinlememe, kendi başına buyruk tavır takınma, özellikle anne babayı eleştirme çok sık görülen özelliklerdir. Bu dönemdeki çocuklar için anne baba artık koşulsuz kabul edilen otorite figürü olmaktan çıkmıştır. Anne babalarının aslında hiç de kusursuz olmadığı, düşüncelerinin doğru olmadığı, belki de biraz eski kafalı olduklarını düşünürler. Anne babanın düşüncelerine karşı gelme onların fikirleriyle çatışma, sözlerini dinlememeleri de aslında bu yüzdendir.
Bu dönem ergenler için de oldukça zor geçer. Bedenlerinde olan değişikliler, onları huzursuz etmeye başlar, bu yeni süreç aslında onlar için de hiç kolay değildir. Görünüşlerinin değiştiği, seslerinin, vücutlarının değişim geçirdiği bu dönemde "bana ne oluyor" diye düşünür ergenler. Bu yeni duruma alışmak onların ruhsal dünyalarında gel-git'lere yol açar. Kimi zaman çok keyifli, deli dolu heyecanlı iken, kimi zaman depresif mutsuz olabilir kimi zaman da gergin olup etrafta sorun çıkarabilir.
Bu dönemin bir geçiş evresi olduğu aileler tarafından bilinmelidir. Böylece sorun gibi gözüken şeylerin aslıda bu dönemde görülen ve hemen hemen birçok o yaş grubu çocuğunun yaşadığı zorlu bir süreç olduğunun farkına varılır. Ailenin bu değişiklikleri "normal" kabul etmesi aslında birçok sorunun yaşanmasını engelleyecektir. Aslında bu dönemin "çok sakin" atlatılması bir problem olabilir. Yetişkinliğe adım atan çocuğun doğrularını sorgulaması, mahremiyet arayışı içinde olması, özgürlük istemesi, bağımsızlık çabası ve kimlik inşası beklediğimiz sağlıklı bir süreçtir. Ve tabi ki bu kadar değişimin yaşandığı bu süreç çok da sakin geçmeyecektir.
Bu dönemde gençler aileden çok arkadaşlarının düşüncelerine önem vermeye başlar ve onlar için popüler olma, arkadaş grubunun içinde iyi bir yer edinme öncelik edinmiştir. Bu yüzden daha önce önem vermediği şeyler önem kazanabilir, arkadaşlarında gördüğü şeyleri isteyebilir. Marka kıyafetler giymek önem kazanabilir, dış görünüşlerinde farklılıklar meydana gelebilir. Saçları, giyim tarzları normalde olduğundan hayli değişebilir. Dikkat çekme arzusu daha da artar. Aslında "ben buradayım ve artık çocuk değilim senin istediğin gibi değil, kendi istediğim gibi kendimi ifade ederim" demek isterler ailelerine.
Aslında çok basittir tüm beden dilleriyle, giyim kuşamları, konuşma tarzlarıyla bizlere bir şeyler anlatmak isterler. "Ben artık büyüyorum. Benim kendi düşüncelerim, kendi arzularım ve kendi kararlarım var". Bu değişiklikler, kişilik oluşumlarının, bağımsız bir yetişkin olma süreçlerinin bir parçasıdır. Bu dönemde çocukla inatlaşmak yerine onu olduğu gibi kabul etmek, düşüncelerine, isteklerine saygı duymak, bu süreci daha kolay geçirmeyi sağlayacaktır.
"Çocuğuma ne oldu?". "tanıyamıyorum artık onu". "Ne desem tersini yapıyor". "Hiç sözümü geçiremiyorum" gibi serzenişlerin başlar ailede. Aile kanadı çaresiz, ne yapacağını bilemez halde gelir çoğu zaman. "Bu çocuk böyle değildi Sümeyye Hanım, her sözümüzü dinlerdi". "Çok akıllı, uysaldı". Evet Ahmet Bey çocuğunuz önceden böyle değildi.
-Peki sizce gerçekten bir sorun mu çocuğun artık her sözünüzü dinlemiyor oluşu?
-Artık kendi fikirlerinin doğma vakti gelmedi mi?
-Kendiyle ilgili düşüncelerinin olmasının neresi kötü?
-Kendiyle alakalı konularda kendi fikirlerinin sorulmasını istemesi çok mu fazla?
Ailelerin yaptığı en büyük hata belki de o yaşlarda kendi düşündükleri ve hissettiklerini hatırlayamıyor oluşları. Bazen de bunun tam tersini yapıp bizim zamanımızda biz böyle miydik. Ailemize karşı sesimiz mi çıkardı gibi kendi dönemleriyle yanlış kıyasa gitmeleri. Sizin aileniz sizi baskıladığı için öyle değildiniz belki ama duygu ve düşünce olarak aynı veya benzer şeyleri siz de hissetmiştiniz. Sizin döneminizin normali oydu, susuyordunuz fakat bu dönemin normali sessiz kalıp her denilene evet demek değil. Eğer sizin döneminizdeki bir çocuk istiyorsanız o döneme gitmeniz gerekir bu dönemde o dönemin çocuğuna sahip olamazsınız.
Peki ergenlik çağında çocuğu olan ebeveynler ne yapmalı?
Öncelikle bu sürecin son derece normal bir süreç olduğunun farkında olmalı. Çocuğun bu dönemde kendi düşünceleri olması normal karşılanmalı ve otonomisi desteklenmeli.
Çocuğun kendi özel alanı olmasına müsaade edilmeli ve kendi alanıyla ilgili kendi tasarrufunu yapmalı. Onun alanlarına ondan izinsiz müdahale edilmemeli. ( örneğin, kendi odası olmalı ve bu odadaki düzeni kendi kontrol edebilmeli).
Onun alanıyla alakalı konularda onunla konuşulmalı fikirleri alınmalı.( Odasıyla alakalı değişikliklerde, veya onu ilgilendiren konularda fikri alınmalı, onunla ortaklaşa karar verilmeli, ebeveyn tek başına karar alıp dayatmamalı).
Evde onu alakadar eden konularda kararlar alınırken onu da çağırıp fikri alınmalı. Eğer evde ondan küçük kardeş vs varsa onunla alakalı sorumlukların bir kısmı ergene verilip, ona evde artık daha farklı muamele edildiği hissettirilmeli.
Uyku saatleri( belli bir sınırı aşmayacak şekilde) kendi gözetimine bırakılmalı.
Onun büyüyüp, değiştiğini kabullenmek, ve bu süreçte attığı adımlara destek olunmalı.
Ergenin özel eşyaları izinsiz karıştırılmamalı, odasına kapısı çalınmadan girilmemeli. Onun mahremiyetine saygı duyulmalı.
Olabildiğince inatlaşma ve kavga ortamlarından kaçınmalı, bu dönem hem anne baba hem de ergen için zorlu geçecektir. Muhtemelen iki taraf da zaman zaman gerilim yaşayacak kontrolünü kaybetmenin eşiğine gelecektir. Siz anne baba olarak bunun bir süreç olduğunun farkında olup, onun davranışlarının altındaki sinyalleri okumaya çalışın.
Saygı sınırının aşılmasına müsaade etmeyin, siz de tartışma ve kavga ortamlarının bu sınır ihlal edeceğinin bilincinde olarak, çocukla uzlaşmaya çalışın. Bir kavga diğer kavgayı normalleştirecek ve kabul etmiş olmanıza sebep olacaktır.
Onların dış görünüşleri ve giyim tarzlarıyla alay etmeyin, bu onların benlik algılarının zedelenmesine yol açacaktır. Her ne kadar sizin istediğiniz gibi giyinmese de kabul edin zamanla normale dönecektir.
Ev içinde kurallar ve sınırlar olsun ve bu kuralları beraber oturup konuşarak koyun. Bunları yazıp evin bir duvarına asabilirsiniz. Kendi sorumluluklarını bilsin. Siz de kurallara uyun eğer siz uymazsanız çocuğunuzun uymasını beklemek boşuna olacaktır.
Öz güvenlerini inşa edebilecekleri alanlar oluşturmalarına izin verin. Spor faaliyetleri, kulüpler vs gibi şeylere katılmalarını destekleyin. Bu alandaki başarılarını takdir edin.
Bu dönemde kendilerini ne kadar dünyanın merkezinde görseler de en çok onaylanmaya ihtiyaç duydukları dönem dolayısıyla başarılarını, olumlu yönlerini olabildiğince çok övün onaylayın destekleyin. Olumlu davranışlarını küçük hediyelerle pekiştirebilirsiniz.
Uzman Klinik Psikolog Sümeyye Turgut
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ergenlik Dönemi ve Sorunları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Sümeyye TURGUT'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Sümeyye TURGUT'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
