Annelerin Kabusu; Gece Terörü
Annelerin Kabusu; Gece Terörü
Uyku tüm bireyler için fizyolojik bir ihtiyaçtır. geneline baktığımızda insan ömrünün 3de 1i uykuda geçer. Kaliteli bir uyku hem fizyolojik olarak hem de psikolojik açıdan bir ihtiyaçtır. Uyku ile ilgili bir sorun yaşadığımızda ise bu tüm hayatımızı etkileyebilir. Evde, işte, okulda işlevselliğimizi bozar, bağışıklığı düşürür, yaşam kalitemizi olumsuz etkiler. Uyku ile ilgili yaşanan sorunlar Uyku Bozuklukları adı altında değerlendirilir. Uyku Bozuklukları genel hatlarıyla;
- Kabus Bozuklukları,
- Gece Terörü,
- İnsomnia (Uyuyamama),
- Uyku Apnesi,
- Narkolepsi (Aşırı Uyku Eğilimi),
- Huzursuz Bacak Sendromu şeklinde sıralanabilir.
Uyku Bozukluğu Olup Olmadığını Test Etmek İçin Minik Bir Test
• Haftada 2-3 gece uykuya dalmakta güçlük çekmek.
• Akşam saatlerinde veya yatağa girildiğinde bacaklarda tanımlanamayan bir huzursuzluk hissetmek.
• Uyuyamayacağım fikrinin akşam saatlerinden başlayarak kişiyi endişelendirmesi.
• Yeterli süre uyunmasına rağmen gün içinde yorgun ve uykulu olmak.
• Gece içinde nefes alamama hissi ile uyanma.
• Horlamamın yan odalardan duyulacak kadar şiddetli olması.
• Uykuda nefesin durması.
• Gece içinde en az bir kez tuvalete gitmek.
• Geceleri baş, boyun veya göğüste terleme olması.
• Sabah yorgun ve baş ağrısı ile uyanma.
• Toplantılarda, okurken veya TV seyrederken uyuyakalma.
• Gün içinde zaman zaman dayanılmaz uykululuk ataklarının yaşanması.
• Çok sık rüya görmek.
• Geceleri uykudan bağırarak ve korku ile uyanmak
• Geceleri uykudan uyanma ve saldırgan hareketlerin olması.
Yukarıdaki sorulardan üç veya daha fazla evet cevabı veriyorsanız, bir uyku hastalığınız olabilir.
Uyku Sorunları yetişkinlerde olduğu kadar çocuklarda da sık sık görülebilmektedir. Özellikle kabus bozuklukları 0 -6 yaş dönem çocuklarında oldukça yaygındır. Kabuslar ve gece terörü anne ve babaları en çok zorlayan çocukluk dönemi uyku bozukluklarıdır.
Kabus Bozuklukları içerisinde yer alan uyku terörü olarak da bilinen gece terörü, uykuya daldıktan ortalama 1 – 2 saat sonra görülen bir durumdur. Gece terörü sıklıkla bireyin derin uykuya geçerken uyanması, ağlaması, bağırması, yatakta oturması, koşması gibi davranışlarla seyreder ve ortalama 15 dakika kadar devam eder. Sonrasında birey uykuya devam eder ve sıklıkla sabah olan hiçbir şeyi hatırlamaz.
Gece terörü yetişkinlerde görülebildiği gibi genellikle 6 yaşlarında ve her 100 çocuktan 2 sinde görülmektedir. Çoğu zaman kabusla karıştırılsa da kabustan farklı bir durumdur. Kabuslarda uyandıran ve korkutan bir rüya iken, gece teröründe bu durumun sebebi her zaman bir rüya değildir. Kabus ile uyanan kişide bilinç hemen yerine gelir ve her şeyi hatırlar. Gece teröründe ise kişiyi uyandırmak çok zordur ve olanları hatırlamaz. Gözleri açık olsa bile derin uyku hali devam etmektedir ve o anda gördüklerini ve duyduklarını algılayamazlar. Kabustan bir diğer farkı da ortaya çıktığı uyku süresidir. Kabus uykunun ilk evresinde ortaya çıkmakta iken gece terörü daha derin uykuda ortaya çıkmaktadır. Gece terörü kabusun bir sonucu olarak ortaya çıkmaz. Gece terörü derin uykuda ortaya çıkarken, kabuslar uykuda rüyanın görüldüğü aşamada ortaya çıkarlar.. Çocuklarda görülmesinin nedeninin uyku sistemindeki faktörlerin olgunlaşmaması ve beynin hafif uykudan derin uykuya geçişi kolaylıkla yapamaması olduğu düşünülmektedir.
Gece terörünün nedeni tam olarak bilinmese de yapılan araştırmalar genetik geçişli olabildiğini göstermektedir. Yani bazı çocuklar doğuştan gece terörüne yatkın doğmaktadırlar. Bununla beraber gece terörünün ortaya çıkmasını kolaylaştıran bazı tetikleyiciler de mevcut. Yatkınlığın olduğu bir zeminde;
- Horlama, uykusuzluk gibi diğer uyku bozuklukları,
- Aile içi problemler, okul sorunları ve yaşamsal sorunlar gibi psikolojik faktörlerin varlığı gece terörünün ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Tüm bunların yanında bazı nörolojik hastalıklar da gece terörü ile ilişkili olabilmektedir. Örneğin; epilepsi hastalarında sıklıkla gece terörü görülmektedir.
Gece Terörü Olan Çocuklar İçin Neler Yapılabilir
- Atak sırasında çocuğu uyandırmaya çalışmak atağın süresini uzatacağından kesinlikle önerilmemektedir. Uyandırmaya çalışmadan elinden tutarak yatağına geri götürmek, yatırıp sırtını okşamak, rahatlatmaya çalışmak atak sırasında yapılması gereken en uygun yaklaşım olacaktır,
- Gece terörü sorunu olan bir çocuk için öncelikle odanın tekrardan düzenlenmesi, sivri, kesici, delici ve çocuğa zarar verebilecek köşelerin düzeltilmesi atak sırasında çocuğun zarar görmesini önleyecektir,
- Çocuk için rutinde uyku düzeni oluşturmak, çocuğun uykusuz kalmasını önleyecek ve gece terörünü tetiklemeyecektir,
- Uyumadan öncesinde çocuğun rahatlaması sağlanabilir, özellikle uyumadan hemen öncesinde televizyon, internet kullanımının olmaması, aksiyon içerikli video veya filmlerin izlenmemesi, çok hareketli oyunların oynanmaması kaliteli bir uykuya yardımcı olacaktır,
- Atakların başlangıç zamanlarının belirlenmesi ve atak öncesi çocuğun uyandırılması atakları zaman zaman önlese de, kesin bir çözüm olmamaktadır.
- Çocuğunuzu uykusunda kontrol etmeniz ve bunu yapış şekliniz onu rahatsız edebilir. Onu rahatsız etmeyecek şekilde kontrol etmenin yollarını aramalısınız.
- Yapılan araştırmalar düzenli bir hayatı olan kişilerin uyku bozukluklarına yakalanma riskinin düşük olduğunu göstermektedir. Bu nedenle çocuklar için bir rutin oluşturmak oldukça faydalı olacaktır.
- Bazen karanlıkta şekiller olduğundan farklı algılanıp çocukları korkutabilir. Bu nedenle çocuğunuzun odasında gece lambası kendini daha rahat hissetmesine yardımcı olabilir. Aynı zamanda kendini güvende hissedeceği bir oyuncağını da yatarken yanına almak bu süreçte işe yarayabilir.
- Düzenli yapılan egzersiz ve sportif faaliyetlerin uyku bozukluklarına iyi geldiği ve uyku kalitesini arttırdığı araştırmalarla desteklenmektedir. bu nedenle çocukların yetkinliklerini ve deşarjlarını sağlayacağı bir sportif ilgi alanı yaratmak önemli bir yarar sağlayacaktır.
Uyku alışkanlığı çocukların ebeveynleri ile kurdukları ilişkiye göre şekillenir. Anne baba uykuya ne anlama veriyorsa çocukta benzer bir anlam yükleyecek ve ona uygun bir uyku düzeni oturtacaktır. anne babasıyla birlikte yatan, onlarla birlikte kalkan, sık sık geç yatıp geç kalkan çocuklar ne yazık ki düzenli bir uyku alışkanlığı kazanamaz ve diğer çocuklara göre daha fazla uyku sorunu yaşarlar.
Gece Terörü İçin Ne Zaman Bir Uzmandan Yardım Almak Gerekir
Psikolojik faktörlerin tetiklediği gece teröründe, bu tetikleyicilerin ortadan kaldırılması gece terörünü de sıklıkla ortadan kaldırmaktadır. uyanma ve nöbet yaklaşık olarak 20 dakikadan fazla sürüyorsa, nöbetten önce uyandırmak işe yaramıyor ve terör devam ediyorsa, terörü arttıran faktörler giderildiği halde sorun devam ediyorsa bir uzmandan yardım almak faydalı olacaktır. Özellikle nöbeti tetikleyen tetikleyicilerle baş etmek ve ortadan kaldırmak ve aynı zamanda tetikleyiciye bağlı olmaksızın devam eden atakların önlenmesi için psikoterapi etkili bir yöntemdir. Nörolojik faktörlerin etkili olmadığı ve 2 aydan uzun süredir devam eden uyku teröründe bir uzmandan yardım almak oldukça faydalı olacaktır.
Uyku tüm bireyler için fizyolojik bir ihtiyaçtır. geneline baktığımızda insan ömrünün 3de 1i uykuda geçer. Kaliteli bir uyku hem fizyolojik olarak hem de psikolojik açıdan bir ihtiyaçtır. Uyku ile ilgili bir sorun yaşadığımızda ise bu tüm hayatımızı etkileyebilir. Evde, işte, okulda işlevselliğimizi bozar, bağışıklığı düşürür, yaşam kalitemizi olumsuz etkiler. Uyku ile ilgili yaşanan sorunlar Uyku Bozuklukları adı altında değerlendirilir. Uyku Bozuklukları genel hatlarıyla;
- Kabus Bozuklukları,
- Gece Terörü,
- İnsomnia (Uyuyamama),
- Uyku Apnesi,
- Narkolepsi (Aşırı Uyku Eğilimi),
- Huzursuz Bacak Sendromu şeklinde sıralanabilir.
Uyku Bozukluğu Olup Olmadığını Test Etmek İçin Minik Bir Test
• Haftada 2-3 gece uykuya dalmakta güçlük çekmek.
• Akşam saatlerinde veya yatağa girildiğinde bacaklarda tanımlanamayan bir huzursuzluk hissetmek.
• Uyuyamayacağım fikrinin akşam saatlerinden başlayarak kişiyi endişelendirmesi.
• Yeterli süre uyunmasına rağmen gün içinde yorgun ve uykulu olmak.
• Gece içinde nefes alamama hissi ile uyanma.
• Horlamamın yan odalardan duyulacak kadar şiddetli olması.
• Uykuda nefesin durması.
• Gece içinde en az bir kez tuvalete gitmek.
• Geceleri baş, boyun veya göğüste terleme olması.
• Sabah yorgun ve baş ağrısı ile uyanma.
• Toplantılarda, okurken veya TV seyrederken uyuyakalma.
• Gün içinde zaman zaman dayanılmaz uykululuk ataklarının yaşanması.
• Çok sık rüya görmek.
• Geceleri uykudan bağırarak ve korku ile uyanmak
• Geceleri uykudan uyanma ve saldırgan hareketlerin olması.
Yukarıdaki sorulardan üç veya daha fazla evet cevabı veriyorsanız, bir uyku hastalığınız olabilir.
Uyku Sorunları yetişkinlerde olduğu kadar çocuklarda da sık sık görülebilmektedir. Özellikle kabus bozuklukları 0 -6 yaş dönem çocuklarında oldukça yaygındır. Kabuslar ve gece terörü anne ve babaları en çok zorlayan çocukluk dönemi uyku bozukluklarıdır.
Kabus Bozuklukları içerisinde yer alan uyku terörü olarak da bilinen gece terörü, uykuya daldıktan ortalama 1 – 2 saat sonra görülen bir durumdur. Gece terörü sıklıkla bireyin derin uykuya geçerken uyanması, ağlaması, bağırması, yatakta oturması, koşması gibi davranışlarla seyreder ve ortalama 15 dakika kadar devam eder. Sonrasında birey uykuya devam eder ve sıklıkla sabah olan hiçbir şeyi hatırlamaz.
Gece terörü yetişkinlerde görülebildiği gibi genellikle 6 yaşlarında ve her 100 çocuktan 2 sinde görülmektedir. Çoğu zaman kabusla karıştırılsa da kabustan farklı bir durumdur. Kabuslarda uyandıran ve korkutan bir rüya iken, gece teröründe bu durumun sebebi her zaman bir rüya değildir. Kabus ile uyanan kişide bilinç hemen yerine gelir ve her şeyi hatırlar. Gece teröründe ise kişiyi uyandırmak çok zordur ve olanları hatırlamaz. Gözleri açık olsa bile derin uyku hali devam etmektedir ve o anda gördüklerini ve duyduklarını algılayamazlar. Kabustan bir diğer farkı da ortaya çıktığı uyku süresidir. Kabus uykunun ilk evresinde ortaya çıkmakta iken gece terörü daha derin uykuda ortaya çıkmaktadır. Gece terörü kabusun bir sonucu olarak ortaya çıkmaz. Gece terörü derin uykuda ortaya çıkarken, kabuslar uykuda rüyanın görüldüğü aşamada ortaya çıkarlar.. Çocuklarda görülmesinin nedeninin uyku sistemindeki faktörlerin olgunlaşmaması ve beynin hafif uykudan derin uykuya geçişi kolaylıkla yapamaması olduğu düşünülmektedir.
Gece terörünün nedeni tam olarak bilinmese de yapılan araştırmalar genetik geçişli olabildiğini göstermektedir. Yani bazı çocuklar doğuştan gece terörüne yatkın doğmaktadırlar. Bununla beraber gece terörünün ortaya çıkmasını kolaylaştıran bazı tetikleyiciler de mevcut. Yatkınlığın olduğu bir zeminde;
- Horlama, uykusuzluk gibi diğer uyku bozuklukları,
- Aile içi problemler, okul sorunları ve yaşamsal sorunlar gibi psikolojik faktörlerin varlığı gece terörünün ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Tüm bunların yanında bazı nörolojik hastalıklar da gece terörü ile ilişkili olabilmektedir. Örneğin; epilepsi hastalarında sıklıkla gece terörü görülmektedir.
Gece Terörü Olan Çocuklar İçin Neler Yapılabilir
- Atak sırasında çocuğu uyandırmaya çalışmak atağın süresini uzatacağından kesinlikle önerilmemektedir. Uyandırmaya çalışmadan elinden tutarak yatağına geri götürmek, yatırıp sırtını okşamak, rahatlatmaya çalışmak atak sırasında yapılması gereken en uygun yaklaşım olacaktır,
- Gece terörü sorunu olan bir çocuk için öncelikle odanın tekrardan düzenlenmesi, sivri, kesici, delici ve çocuğa zarar verebilecek köşelerin düzeltilmesi atak sırasında çocuğun zarar görmesini önleyecektir,
- Çocuk için rutinde uyku düzeni oluşturmak, çocuğun uykusuz kalmasını önleyecek ve gece terörünü tetiklemeyecektir,
- Uyumadan öncesinde çocuğun rahatlaması sağlanabilir, özellikle uyumadan hemen öncesinde televizyon, internet kullanımının olmaması, aksiyon içerikli video veya filmlerin izlenmemesi, çok hareketli oyunların oynanmaması kaliteli bir uykuya yardımcı olacaktır,
- Atakların başlangıç zamanlarının belirlenmesi ve atak öncesi çocuğun uyandırılması atakları zaman zaman önlese de, kesin bir çözüm olmamaktadır.
- Çocuğunuzu uykusunda kontrol etmeniz ve bunu yapış şekliniz onu rahatsız edebilir. Onu rahatsız etmeyecek şekilde kontrol etmenin yollarını aramalısınız.
- Yapılan araştırmalar düzenli bir hayatı olan kişilerin uyku bozukluklarına yakalanma riskinin düşük olduğunu göstermektedir. Bu nedenle çocuklar için bir rutin oluşturmak oldukça faydalı olacaktır.
- Bazen karanlıkta şekiller olduğundan farklı algılanıp çocukları korkutabilir. Bu nedenle çocuğunuzun odasında gece lambası kendini daha rahat hissetmesine yardımcı olabilir. Aynı zamanda kendini güvende hissedeceği bir oyuncağını da yatarken yanına almak bu süreçte işe yarayabilir.
- Düzenli yapılan egzersiz ve sportif faaliyetlerin uyku bozukluklarına iyi geldiği ve uyku kalitesini arttırdığı araştırmalarla desteklenmektedir. bu nedenle çocukların yetkinliklerini ve deşarjlarını sağlayacağı bir sportif ilgi alanı yaratmak önemli bir yarar sağlayacaktır.
Uyku alışkanlığı çocukların ebeveynleri ile kurdukları ilişkiye göre şekillenir. Anne baba uykuya ne anlama veriyorsa çocukta benzer bir anlam yükleyecek ve ona uygun bir uyku düzeni oturtacaktır. anne babasıyla birlikte yatan, onlarla birlikte kalkan, sık sık geç yatıp geç kalkan çocuklar ne yazık ki düzenli bir uyku alışkanlığı kazanamaz ve diğer çocuklara göre daha fazla uyku sorunu yaşarlar.
Gece Terörü İçin Ne Zaman Bir Uzmandan Yardım Almak Gerekir
Psikolojik faktörlerin tetiklediği gece teröründe, bu tetikleyicilerin ortadan kaldırılması gece terörünü de sıklıkla ortadan kaldırmaktadır. uyanma ve nöbet yaklaşık olarak 20 dakikadan fazla sürüyorsa, nöbetten önce uyandırmak işe yaramıyor ve terör devam ediyorsa, terörü arttıran faktörler giderildiği halde sorun devam ediyorsa bir uzmandan yardım almak faydalı olacaktır. Özellikle nöbeti tetikleyen tetikleyicilerle baş etmek ve ortadan kaldırmak ve aynı zamanda tetikleyiciye bağlı olmaksızın devam eden atakların önlenmesi için psikoterapi etkili bir yöntemdir. Nörolojik faktörlerin etkili olmadığı ve 2 aydan uzun süredir devam eden uyku teröründe bir uzmandan yardım almak oldukça faydalı olacaktır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Annelerin Kabusu; Gece Terörü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
