Panik Atak Nedir? Panik Bozukluk Nedir? Belirtileri ve Başa Çıkma Yöntemleri Nelerdir?
Panik atak korku, endişe, sıkıntılı ruh halini içinde barındıran, ani ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan rahatsızlıktır. Panik ataklardan dolayı kişi de, hayatını sürdürmekte zorluk, mutsuzluk ve umutsuzluk duyguları meydana gelir. Yeni atakların gelebileceği korkusundan dolayı yaşam kalitesinde bozulmalar başlar.
Panik ataklar genellikle 18-25 yaş döneminde başlama eğilimindedir. Toplumda 100 kişiden 3-4’ ü bu rahatsızlığı ya geçirmiş ya da halen bu rahatsızlığı yaşamaktadırlar. Kadınlar, erkeklere göre 2-3 kat daha fazla risk altındadırlar. Panik atakların sıklığı kişiden kişiye değişebilmektedir. Ayda 1 defa olabileceği gibi her günde olabilmektedir. Panik ataklar beklenmedik bir anda aniden ortaya çıkar. Panik ataklar çarpıntı, kalbin sert atması, terleme, titreme, nefes almada güçlük, baş dönmesi, bayılacağını düşünme, bulantı, göğüs sıkışması, nefesin kesilmesi, öleceğini düşünmek şeklinde ortaya çıktığı için bu durumu yaşayan bireyler sık sık acil servise başvururlar. Belirtilerin çoğu kalp krizi belirtilerine benzediği için kişiler kalp hastalıkları uzmanına başvurmaktadırlar. Kardiyoloji servisinde yapılan kontroller sonucunda her şeyin normal olduğu anlaşılır ancak panik atak yaşayan kişiler rahatsızlığın psikolojik nedenlere bağlı olduğunu reddederler.
Panik atak anında kişinin kasları, kan akışının hızlanmasından dolayı daha fazla çalışır. Vücut kasılıp, göz bebekleri büyür terleme meydana gelir. Ataklardan dolayı kişi doktor doktor gezmeye başlar. Vücudunda meydana gelen olaylara tanı konulmasını ister. Rahatsızlığının ruhsal nedenlerden ziyade fizyolojik olduğunu düşünme eğilimindedir. Kardiyoloji, iç hastalıkları, göğüs hastalıkları, nöroloji gibi birimlere başvururlar. Kontrollerin sonucu normal çıkması kişide endişe yaratır. Çünkü bu kişiler yaşadıklarının temelinde fiziksel sorunlarının olduğuna kendilerini inandırmışlardır. Rahatsızlığının psikolojik nedenlerden kaynaklandığını kabul edemezler. Rahatsızlığına bir çözüm bulamayan kişi kendisini yalnız ve çaresiz hissetmeye başlar. Olaylara olması gerekenden fazla düzeyde tepki verip yoğun öfke ve stres içine girebilir. Başına kötü bir şey geleceğinden korkan kişi mesleki ve sosyal hayatında gerileme, yaşam standartlarında değişim, aile içi ilişkilerde çatışmalar yaşamaya başlar. Kişiler hayatındaki önemli değişikliklerde; evlenme, çocuk sahibi olma, boşanma, terk edilme, bir yakının vefat etmesi, ölüm tehlikesi yaşanması, ayrılık, kalabalık önünde konuşma yapması gereken durumlarda panik ataklar geçirebilmektedir.
Panik Atak Nedir? Panik Bozukluk Nedir?
Panik atak ile panik bozukluk aynı şeyler değildir. Panik bozukluk tekrarlayıcı ve beklenmedik panik atakları ve ataklar arasındaki zamanlarda, başka panik ataklarında olacağına ilişkin sürekli bir kaygılı bekleyiş olur. Atakların kalp krizi, çıldırma ya da felç geçirme gibi kötü sonuçlara neden olabileceği düşüncesiyle kaygılanma, meydana gelebilecek kötü sonuçları engellemek için işe gitmeme, kalabalık yerlerden kaçınma, bazı yiyecek ve içecekleri tüketmeme gibi davranışlar meydana gelebilmektedir.
Panik bozukluğun aşamaları
1. İlk panik atağın yaşanması
Kişi ilk atak ile birlikte göğüste sıkışma, çarpıntı, nefes alamama, terleme vb. belirtiler yaşar ve o anda kalp krizi geçirdiğini, öleceğini düşünür. Hasta yoğun bir korku ile acil servise başvurur.
2. Atakların Tekrarlaması
Hasta acil serviste yapılan kontroller sonucu fizyolojik bir rahatsızlığının olmadığını öğrenip rahatlama duygusu yaşar ve bir süre sonra panik atağı aynı şiddet ve korku ile yeniden yaşar ve yeniden acil servise başvurur. Bu durum kişi için sürekli tekrarlanmaya başlar. Hasta sürekli muayeneden geçip bir rahatsızlığının olmadığı kendisine bildirilir. Hasta kalbinde ya da beyninde bir problem olduğunu, doktorların bunu teşhis edemediklerine inanmaya başlar. Kişi farklı farklı doktorlara başvurmak zorunda kalır ve sonucunda bedensel bir hastalık tespit edilemez.
3. Beklenti Anksiyetesinin Gelişmesi
Ataklar yaşanmaya devam ettikçe, 2 atak arasında geçen zamanda kişi gergin, huzursuz, endişeli bir şekilde yeni panik atağı beklemeye başlar. Bu endişeli ve kaygılı beklentiye beklenti anksiyetesi denir.
4. Üzüntülü Ruh Hali
Kişi rahatsızlığına herhangi bir tanı konulamaması, kalp krizi geçirip öleceği, çıldırıp intihar edeceği, kendisine ya da yakınlarına zarar verebileceği, kalabalık ortamlarda garip hareketler yaparak rezil olacağı düşüncelerinden dolayı üzüntü evresini yaşamaya başlar.
5. Davranışların Değişmesi
Kişiler ataklara yol açtığını düşündüğü ya da panik atakları anında meydana geleceğine inandığı felaketlere karşı önlemler almaya, davranışlarını değiştirmeye başlarlar. Yalnız başlarına sokağa çıkmamaya, evde tek başına kalamamaya, kalabalık içerisinde bulunmamaya, kalp krizi geçirip öleceği korkusu ile zamanlarının çoğunu hastane bahçelerinde geçirmeye başlayarak hem kendilerinin hem de yakınlarının hayat standartlarında değişimlere yol açarlar.
Panik atak sırasında ne yapılmalı? Tedavi nasıl ilerlemektedir?
Etkinliği kanıtlanmış iki tür tedavi vardır. 1. İlaç tedavisi, 2. Psikoterapiler. Tedavi aşamasında kişi rahatsızlığını, iç dünyasında oluşan duyguları tanıması gerekir. Terapide; yetiştiği aile ortamı, anne baba ilişkileri, varsa travmatik çocukluk çağı anıları tespit edilir. Atağın hangi olaylar sırasında meydana geldiği, hangi duyguların panik atakları tetiklediği tespit edilir. Panik atak tedavisinde psikoterapi uygulamalarına olumlu yanıt alınmaktadır. Panik atakların yaşamı tehdit eden bir sorun ya da tedavisi olmayan bir rahatsızlık olmadığını kabullenmek gerekir. Panik ataklarınızı kabullenerek sizi korkutma, hayatınızı olumsuz etkileme gücünü azaltırsınız. Panik ataklar anında, bir torbaya soluk alınıp verilebilir. Atak sırasında bir yerlere oturup, bunun sadece bir atak olduğunu, endişelenecek bir durum olmadığını kendi kendinize söylemek ve atağın geçmesini beklemek önemli bir adımdır. Atak sırasında kafeinli içecekler, sigara ve alkol kullanmayı bırakmalısınız. Atak sırasında derin nefes almayın, derin ve hızlı nefes alıp vermeye çalışmak atakların şiddetini daha da hızlandırmaktadır. Düşüncelerimizin, duygularımız ve davranışlarımız üzerinde güçlü bir etkisi vardır. Ataklara sebep olan otomatik düşüncelerin ve olayları yanlış yorumlamaların farkında olmayabilirsiniz. Psikoterapiler, duygu, düşünce ve davranış ilişkisini anlamamıza, üstesinden gelmemize yardımcı olur. En iyi sonuçlar psikoterapi ve ilaç tedavisinin birlikte uygulanması ile alınmaktadır.
Son olarak panik bozukluğu ölüme, felç geçirmeye yol açan rahatsızlık değildir. Panik bozukluk yaşayan bireylerin kulaktan dolma bilgi ve yöntemler ile kendilerini tedavi etmemeleri, sıkıntılarını gidermek için alkol ve benzeri maddelerden uzak durmaları gerekmektedir. Panik bozukluğu psikoloji ve psikiyatride tedaviye en çok yanıt veren hastalıklardan birisidir. Buna dayanarak bu rahatsızlığı yaşayan bireylerin en kısa sürede bir psikoterapiste başvurmaları, rahatsızlığın doğru bir şekilde tedavi edilebilmesi için olumlu bir adım olacaktır.
Halil Utku ALTIN
Uzm. Klinik Psikolog/Psikoterapist
Panik ataklar genellikle 18-25 yaş döneminde başlama eğilimindedir. Toplumda 100 kişiden 3-4’ ü bu rahatsızlığı ya geçirmiş ya da halen bu rahatsızlığı yaşamaktadırlar. Kadınlar, erkeklere göre 2-3 kat daha fazla risk altındadırlar. Panik atakların sıklığı kişiden kişiye değişebilmektedir. Ayda 1 defa olabileceği gibi her günde olabilmektedir. Panik ataklar beklenmedik bir anda aniden ortaya çıkar. Panik ataklar çarpıntı, kalbin sert atması, terleme, titreme, nefes almada güçlük, baş dönmesi, bayılacağını düşünme, bulantı, göğüs sıkışması, nefesin kesilmesi, öleceğini düşünmek şeklinde ortaya çıktığı için bu durumu yaşayan bireyler sık sık acil servise başvururlar. Belirtilerin çoğu kalp krizi belirtilerine benzediği için kişiler kalp hastalıkları uzmanına başvurmaktadırlar. Kardiyoloji servisinde yapılan kontroller sonucunda her şeyin normal olduğu anlaşılır ancak panik atak yaşayan kişiler rahatsızlığın psikolojik nedenlere bağlı olduğunu reddederler.
Panik atak anında kişinin kasları, kan akışının hızlanmasından dolayı daha fazla çalışır. Vücut kasılıp, göz bebekleri büyür terleme meydana gelir. Ataklardan dolayı kişi doktor doktor gezmeye başlar. Vücudunda meydana gelen olaylara tanı konulmasını ister. Rahatsızlığının ruhsal nedenlerden ziyade fizyolojik olduğunu düşünme eğilimindedir. Kardiyoloji, iç hastalıkları, göğüs hastalıkları, nöroloji gibi birimlere başvururlar. Kontrollerin sonucu normal çıkması kişide endişe yaratır. Çünkü bu kişiler yaşadıklarının temelinde fiziksel sorunlarının olduğuna kendilerini inandırmışlardır. Rahatsızlığının psikolojik nedenlerden kaynaklandığını kabul edemezler. Rahatsızlığına bir çözüm bulamayan kişi kendisini yalnız ve çaresiz hissetmeye başlar. Olaylara olması gerekenden fazla düzeyde tepki verip yoğun öfke ve stres içine girebilir. Başına kötü bir şey geleceğinden korkan kişi mesleki ve sosyal hayatında gerileme, yaşam standartlarında değişim, aile içi ilişkilerde çatışmalar yaşamaya başlar. Kişiler hayatındaki önemli değişikliklerde; evlenme, çocuk sahibi olma, boşanma, terk edilme, bir yakının vefat etmesi, ölüm tehlikesi yaşanması, ayrılık, kalabalık önünde konuşma yapması gereken durumlarda panik ataklar geçirebilmektedir.
Panik Atak Nedir? Panik Bozukluk Nedir?
Panik atak ile panik bozukluk aynı şeyler değildir. Panik bozukluk tekrarlayıcı ve beklenmedik panik atakları ve ataklar arasındaki zamanlarda, başka panik ataklarında olacağına ilişkin sürekli bir kaygılı bekleyiş olur. Atakların kalp krizi, çıldırma ya da felç geçirme gibi kötü sonuçlara neden olabileceği düşüncesiyle kaygılanma, meydana gelebilecek kötü sonuçları engellemek için işe gitmeme, kalabalık yerlerden kaçınma, bazı yiyecek ve içecekleri tüketmeme gibi davranışlar meydana gelebilmektedir.
Panik bozukluğun aşamaları
1. İlk panik atağın yaşanması
Kişi ilk atak ile birlikte göğüste sıkışma, çarpıntı, nefes alamama, terleme vb. belirtiler yaşar ve o anda kalp krizi geçirdiğini, öleceğini düşünür. Hasta yoğun bir korku ile acil servise başvurur.
2. Atakların Tekrarlaması
Hasta acil serviste yapılan kontroller sonucu fizyolojik bir rahatsızlığının olmadığını öğrenip rahatlama duygusu yaşar ve bir süre sonra panik atağı aynı şiddet ve korku ile yeniden yaşar ve yeniden acil servise başvurur. Bu durum kişi için sürekli tekrarlanmaya başlar. Hasta sürekli muayeneden geçip bir rahatsızlığının olmadığı kendisine bildirilir. Hasta kalbinde ya da beyninde bir problem olduğunu, doktorların bunu teşhis edemediklerine inanmaya başlar. Kişi farklı farklı doktorlara başvurmak zorunda kalır ve sonucunda bedensel bir hastalık tespit edilemez.
3. Beklenti Anksiyetesinin Gelişmesi
Ataklar yaşanmaya devam ettikçe, 2 atak arasında geçen zamanda kişi gergin, huzursuz, endişeli bir şekilde yeni panik atağı beklemeye başlar. Bu endişeli ve kaygılı beklentiye beklenti anksiyetesi denir.
4. Üzüntülü Ruh Hali
Kişi rahatsızlığına herhangi bir tanı konulamaması, kalp krizi geçirip öleceği, çıldırıp intihar edeceği, kendisine ya da yakınlarına zarar verebileceği, kalabalık ortamlarda garip hareketler yaparak rezil olacağı düşüncelerinden dolayı üzüntü evresini yaşamaya başlar.
5. Davranışların Değişmesi
Kişiler ataklara yol açtığını düşündüğü ya da panik atakları anında meydana geleceğine inandığı felaketlere karşı önlemler almaya, davranışlarını değiştirmeye başlarlar. Yalnız başlarına sokağa çıkmamaya, evde tek başına kalamamaya, kalabalık içerisinde bulunmamaya, kalp krizi geçirip öleceği korkusu ile zamanlarının çoğunu hastane bahçelerinde geçirmeye başlayarak hem kendilerinin hem de yakınlarının hayat standartlarında değişimlere yol açarlar.
Panik atak sırasında ne yapılmalı? Tedavi nasıl ilerlemektedir?
Etkinliği kanıtlanmış iki tür tedavi vardır. 1. İlaç tedavisi, 2. Psikoterapiler. Tedavi aşamasında kişi rahatsızlığını, iç dünyasında oluşan duyguları tanıması gerekir. Terapide; yetiştiği aile ortamı, anne baba ilişkileri, varsa travmatik çocukluk çağı anıları tespit edilir. Atağın hangi olaylar sırasında meydana geldiği, hangi duyguların panik atakları tetiklediği tespit edilir. Panik atak tedavisinde psikoterapi uygulamalarına olumlu yanıt alınmaktadır. Panik atakların yaşamı tehdit eden bir sorun ya da tedavisi olmayan bir rahatsızlık olmadığını kabullenmek gerekir. Panik ataklarınızı kabullenerek sizi korkutma, hayatınızı olumsuz etkileme gücünü azaltırsınız. Panik ataklar anında, bir torbaya soluk alınıp verilebilir. Atak sırasında bir yerlere oturup, bunun sadece bir atak olduğunu, endişelenecek bir durum olmadığını kendi kendinize söylemek ve atağın geçmesini beklemek önemli bir adımdır. Atak sırasında kafeinli içecekler, sigara ve alkol kullanmayı bırakmalısınız. Atak sırasında derin nefes almayın, derin ve hızlı nefes alıp vermeye çalışmak atakların şiddetini daha da hızlandırmaktadır. Düşüncelerimizin, duygularımız ve davranışlarımız üzerinde güçlü bir etkisi vardır. Ataklara sebep olan otomatik düşüncelerin ve olayları yanlış yorumlamaların farkında olmayabilirsiniz. Psikoterapiler, duygu, düşünce ve davranış ilişkisini anlamamıza, üstesinden gelmemize yardımcı olur. En iyi sonuçlar psikoterapi ve ilaç tedavisinin birlikte uygulanması ile alınmaktadır.
Son olarak panik bozukluğu ölüme, felç geçirmeye yol açan rahatsızlık değildir. Panik bozukluk yaşayan bireylerin kulaktan dolma bilgi ve yöntemler ile kendilerini tedavi etmemeleri, sıkıntılarını gidermek için alkol ve benzeri maddelerden uzak durmaları gerekmektedir. Panik bozukluğu psikoloji ve psikiyatride tedaviye en çok yanıt veren hastalıklardan birisidir. Buna dayanarak bu rahatsızlığı yaşayan bireylerin en kısa sürede bir psikoterapiste başvurmaları, rahatsızlığın doğru bir şekilde tedavi edilebilmesi için olumlu bir adım olacaktır.
Halil Utku ALTIN
Uzm. Klinik Psikolog/Psikoterapist
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Atak Nedir? Panik Bozukluk Nedir? Belirtileri ve Başa Çıkma Yöntemleri Nelerdir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Halil Utku ALTIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Halil Utku ALTIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
panik atak, panik bozukluğu, panik atakta psikoterapi, panik atak tedavisi, panik bozukluğu tedavisi, panik atak nedir, panik atak belirtileri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
