Bence öncelikle mutlu evliliğin tanımını yapmak gerekiyor. Mutlu birliktelik; kişilerin birlikteliklerinde karşılaştıkları çatışma ve sorunları tartışarak çözebildikleri birlikteliklerdir..Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi adı her ne olursa her türlü ilişkide ve birliktelikte (evlilik,iş,akrabalık,arkadaşlık,flört vs.) çatışma ve sorunların olmazsa olmaz bir gerçeklik olduğudur.

Söz konusu evlilik ilişkisi olduğunda durum çok daha özel farklılıklar göstermektedir. Çünkü evlilik ilişkisi güven,sevgi,aşk,sadakat,cinsellik,ortak yaşam gibi farklı bileşenleri ihtiva etmektedir.

Evlilikte mutlu olabilmek için öncelikle eş seçiminde duygu-mantık dengesinin çok iyi kurulması gerekiyor.Sadece aşk ya da sadece mantıksal gerekçelerle yapılan seçimler başlangıçta oldukça büyük riskler taşıyor.

Bu dengenin bir şekilde sağlandığı varsayımı üzerinde konuşmak gerekirse çiftlerin ilişkilerini zaman zaman alan değiştirmelerine rağmen 3 temel alandan birisi içinde daha fazla sürdürdüklerini görüyoruz.
Alan Teorisi(Bülent Budak-2008)
Bu alanlar şunlardır;

1.Sorun yok alanı
2.Tartışma alanı
3.Kavga alanı

Bu alanlardan birincisi olan sorun yok alanını tercih eden eşler;

Ortada sanki hiçbir problem yokmuş gibi davranırlar,karşı tarafın kırılmaması üzülmemesi ya da sorun büyümesin gibi gerekçelerle adeta mutlu rolü oynar her türlü olumsuz duyguyu içlerine gömerler.Bu alanda yaşayan çiftleri bekleyen kaçınılmaz sonuç ya öfke patlamaları,tahammülsüzlük, birden bire boşanma talebinde bulunmak ya da önemli ruhsal problemler yaşamaktır.
İkinci alanda yaşamayı tercih eden eşler her türlü çatışma ve sorunun nedenlerini tartışır ve çözüm yollarını birlikte bulmaya çalışırlar.Aslında dünyanın en mutlu çiftleri bu alanda yaşayanlardır.Fakat sürekli bu alanda kalabilmek hiç de kolay değildir. Bu alanda kalabilmenin şartı öncelikle kişilerin tam bir demokratik yaklaşım içinde olmaları,karşı tarafa saygılı davranmaları,sesini yükseltmemeleri,suçlamadan “ben diliyle”duygu ve düşüncelerini açık bir şekilde ifade etmeleri gerekiyor.

Örneğin;
* “Ben bu konuda şöyle düşünüyorum”
* “Ben bu konuda sana çok öfkelendim”
* “Ben bu konuda haksızlığa uğradığımı düşünüyorum”
* “Ben kendimi yalnız hissediyorum”

Eğer bu şartlara eşlerden birisinin dahi uyamadığı durumlarda eşler kendilerini aniden kavga alanında bulabilirler.Bazen de eşler birlikte ya da bireysel olarak sorun yok alanına geçebilirler.

Üçüncü alan olan kavga alanında uzun süre kalmak başta sevgi ve sayı olmak üzere birçok değerleri yitirip evliliği sorgulamaya ve boşanmayı düşünmeye yol açabiliyor.

Yukarıda belirttiğimiz alanlardan ikinci alan olan “tartışma alanında” daha fazla kalabilmek için önerilen konuşma tekniğinin yanı sıra “bireysel stres yönetimi” ve “öfke kontrolü” gibi konular üzerinde düşünmek ve gerekeni yapmak gerekmektedir.Çünkü eğer eşlerden biri dahi iş hayatı-özel hayat dengesini kuramadığından ya da başka nedenlerle oluşan stresini sağlıklı yollardan bedeninden atamıyorsa bir anda ilişkiyi kavga alanına taşıyabilir.Öfke stresin ya da bazı haksızlıkların türevi olmakla birlikte doğru yönetilmediğinde kişiye ve ilişkisine önemli zararlar verebilmektedir.Eğer eşlerden birisi diğerinin öfkeli olduğunu hissediyorsa kendisine hemen tartışmayı ertelemeyi önermelidir.Çünkü öfkeliyken yapılan tartışmalar bir anda kavgaya dönüşebilmektedir.

Bunların yanı sıra eşlerin birbirlerine çok özel davranmaları,karşı tarafı çok iyi dinlemeleri,ciddiye almaları,zaman zaman duygusal hesaba yatırımlar yapmaları (hediye,sürpriz vs.),birbirlerine zaman ayırmaları,karşı tarafı olduğu gibi kabul edip değiştirmeye çalışmamaları,yaşam alanlarını ve yaşam destek sistemlerini(arkadaş ilişkileri,evcil hayvan beslemek,çiçek yetiştirmek gibi)geliştirmeleri gerekmektedir.

Bu bahsettiğimiz durumlar tabii ki temelde birebir ilişkilerden kaynaklanan sorunlar karşısında yapılması gerekenleri içermektedir.Bir de evlendikten sonra ilişkiye dahil olan başta annebabalar ve kardeşler olmak üzere 3.kişilerle olan ilişkilerin sağlıklı bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir.Eğer bu konuda başarı sağlanamazsa bir çok emek ve sevgi ziyan olmakta eşler ya mutsuz olarak zoraki nedenlerle evliliği sürdürmekte ya da boşanmaktadırlar.

Bu konuda bazı önerilerde bulunmak gerekirse;

1.Karşı tarafın ailesi hakkında onur kırıcı ve saygısız konuşmalar ve davranışlarda bulunmamak ve onlara saygılı davranmak
2.Karşı taraf aile bireylerini olduğu gibi kabul etmek
3.Eşinizin kendi aile bireyleri ile periyodik görüşmelerine saygı göstermek
4.Asgari kültürel beklentilere göre davranmak(ziyaret etmek hal hatır sormak vs)
5.Kendi ailenizden eşinize gelen olumsuz yaklaşımlar karşısında hakkaniyetli davranmak ve eşinizi kendi ailenizle muhatap etmeden sorunu çözmek gerekir
Evlilikler özellikle hangi nedenlerle krize dönüşüyor diye sorulursa;
1. Aldatma ve güven sorunu
2. İlgisizlik ve sorumsuzluk
3. Kültür çatışmaları
4. Kayınvalide-Gelin anlaşmazlıkları
5. Cinsel uyumsuzluk
gibi nedenler sıralanabilir.

Terapiye gelen çiftler baz alındığında her 100 çiftten 70’inin aldatma ve güven sorunu yaşadığı görülmektedir.Cinsiyet olarak bakıldığında aldatma olayında her iki cins aynı oranda eşini aldatabilmektedir.

Evlilklerde yaşanan sorunlar karşısında hemen boşanmayı düşünmenin ve kaçış yolları aramanın doğru olmadığını düşünüyorum.Öncelikle sorunları 3.kişilere aktarmadan ve aracı kullanmadan doğru bir şekilde konuşarak çözmeye çalışmak gerekiyor.Bu yöntemle başarılı olunamıyor ve çözüm bulunamıyorsa mutlaka bir evlilik terepistiden yardım almak en doğru yoldur.
Tartışmadan ve çözüm yollarını denemeden ayrılmak fikri yeni bir birliktelik ve yeni bir insanla benzer sorunlarla mutsuzluğa devam etmek ve sonunda tekrar aynı noktaya farklı bir insanla gelmek anlamına gelebilir!

Uzm.Psik.Dan.Bülent BUDAK