2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuğunuzla İletişebilmek: Başa Çıkma Becerisini Geliştirmeye Yönelik 5 Soru
MAKALE #17052 © Yazan Uzm.Psk.Gizem ÇEVİKER | Yayın Ağustos 2016 | 5,417 Okuyucu
ÇOCUĞUNUZLA İLETİŞEBİLMEK:
BAŞA ÇIKMA BECERİSİNİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK 5 SORU

Yediden yetmişe, çocukluktan yaşlılığa -küçük ya da büyük- hepimiz doğru bildiğimiz yanlışlar yapabiliyoruz. Yaptığımız hatalar, deneyimlediklerimiz ve bu deneyimlerden edindiklerimiz hayat yolumuzun önemli bir kısmını oluşturuyor. Karşımıza çıkan irili ufaklı aksaklıklara karşın verdiğimiz reaksiyonlar da bize duygularımızın, duygularımızla başa çıkmada kişisel yöntemlerimizin ve durumu algılama çerçevemizin sinyallerini veriyor. Dahası bu sinyaller yıllar geçtikçe; aile, arkadaşlar, öğretmenler…ve nice başka kişilerle etkileşime girdikçe kalıcılaşmaya ve hayat boyu devam etmeye başlıyor.
Öfke, utanç, korku, kaygı, üzüntü, mutluluk… Bu duyguların her biri evrensel, bize ait, bizi biz kılan parçalarımız… Hayatın erken dönemlerinden itibaren bu duyguları deneyimlemeye ve bir şekilde dışa vurmaya başlıyoruz. Zaten sıkıntımız çoğu zaman bu duyguları hissetmemizde değil (!), bu duyguları hissettiğimizde dışa vuruş şeklimizde. Öfkelenebiliriz, kızabiliriz, hüsrana ya da hayal kırıklığına uğrayabiliriz- herkes gibi! Fakat öfkelendiğimizde bağırmak, kızdığımızda vurup kırıp dökmek, ya da hayal kırıklığına uğradığımızda bizi hayal kırıklığına uğratan kişiye karşı agresif davranmak… işte bunlar duygulardan biraz başka şekillenen tutum ve davranışlar. Ve çoğu zaman edinilirler…
İnsan gelişiminin güzel yanı şu ki; hoşumuza gitmeyen, bizi zorlayabilen aksaklıklar karşısında bu ve benzeri duyguları nasıl anlamlandıracağımızı ve anlamlandırdığımız duygularla nasıl başa çıkacağımızı edindirebiliriz (bağırmak, vurmak… yerine). Özellikle erken çocukluk dönemi bu dönemin doğası gereği (eğer doğru değerlendirilirse) eğitim seminerleri serisi niteliğinde.
Çocuklara bazı sorular sorarak durum değerlendirmesi yapmasını, gerçekte olan durumu duygularından ayırt etmesini sağlayabilmek ve hayat boyu benzeri durumlarda kullanabileceği güçlü bir şema edindirmek uygun ebeveynlik tutumu ile mümkün. Kaçınılmaz olan durumları durduramayabiliriz ama daha dirençli ve esnek bir ‘’problem çözücü’’ olması konusunda çocuklarımıza yardımcı olabilir, ve onlara hayat karşısında- hayatta karşılarına çıkabilecek nice zorluklar karşısında- sağlıklı bir şekilde hazırlanmaları konusunda destek olabiliriz.
Sık sık ‘’ben düşünce sandalyesini uyguluyorum, gülen surat üzgün surat yapışkanı veriyorum ‘bir daha yapmayacaksın dimi?’ Diye soruyorum, anladın mı’’ diyorum ‘evet’ diyor, ama yine yapıyor yine yapıyor’’ minvalindeki cümleleri duyarım… Bir şeyi ‘’geçici olarak anlamak’’ ile ‘’kalıcı olarak anlamak ve daha da önemlisi neyi neden yapmayacağını anlamak’’ aynı şeyler değillerdir. ‘Kardeşine vurma’ demek ve düşünce paspasına oturtup ‘yaşı kadar’ beklettikten sonra, bir daha vurmayacaksın değil mi? Demek; eğer neden vurmaması gerektiğini, vurması durumunda kardeşinin neler hissedebileceğini, ya da kendisine vurulması durumunda neler hissedebileceği açıklamalarını yapmadığınız durumda hiç bir işe yaramayacaktır, nitekim yaramıyor… Bir şeyin kalıcı’laşması için – aynı midede olduğu gibi- sindirim sürecinden geçmesi gerekiyor, ve buna psikolojide mide değil de zihin sindirmesi diyebiliriz. Beyin fırtınası yaptıkça, üzerine konuşuldukça, karşılıklı ölçülüp tartılıp biçildikçe; çocuklar önce duygularını tanımlamaya başlar, sonrasında anlamlandırmaya ve bir dahaki sefere bu duyguyu yaşadığında yerine ‘hangi alternatif davranışı koyabileceğini’ keşfetmeye başlar.
İşte 5 etken ve edilgen soru:
SORU 1: NE OLDU?
En temel gerçeklerden bir tanesi: Neye müdahale edebileceğimizi öğrenmeden, nasıl müdahale edebileceğimizi bilemeyiz. Bu bağlamda OLANIN NE OLDUĞU’nu ve olan durumla ilgili tüm gerçekleri öğrenmek en sağlıklı yardım yolunu da beraberinde getirecektir. Gerçekte olan durum ve bu duruma karşı hissettiğimiz duygular birbirinden ayrıdır ve bu ayrımı sırasıyla yapabilmek çocukların anlamsal becerilerini de hızlandırır. Örneğin: ‘Sınavda her şeyi mahvettim’… ‘mahvetmek’ bir gerçek değildir, olan gerçekliğe bir bakış açısıdır. ‘Mahvetmek’ derken ne demek istediğini ve tam olarak ne olduğunu sorun. Mahvetmek kavramına yüklemiş olabileceği anlamlar onu anlayabilmek ve ona yardım edebilmek için önemli. Çocuğunuzun ‘ne oldu’ sorusuna vereceği cevaplar kendilerinin de durumu sesli tekrar-düşünmesine ve değerlendirmesine sağlayacaktır.
SORU 2: NASIL HİSSEDİYORSUN?
Gerçekte olanlar çocuğunuzun kafasının dışında, masaya yatırılmış durumda. Sıra şimdi onun kalbinde neler olduğunu keşfetmekte... İyi ya da kötü, güzel ya da çirkin, size uyar ya da uymaz… Duygularımız hayat deneyimimizin önemli bir parçası. Çocuğunuza duygularını şeffafça dile getirebileceği atmosferi yaratmalısınız. Hissettiği duyguları sadece hissettiğinden dolayı bir de suçluluk duyan bir çocuk, bu konuyu konuşmaya pek yanaşmayabilir. Yaşça küçük çocuklar hislerini adlandırmakta ve tarif etmekte zorlanabilir. Bu süreç onlar için de öğretici bir süreç olacaktır. Böyle bir durumda duygularını tarif etmelerine olanak sağlayın.
SORU 3: NE ÖĞRENDİN?
Olan gerçekliği ve bu gerçeklik karşısında hissettiği duyguları ortaya koyduk. Şimdi sıra bu deneyimden ne öğrendiğini keşfetmesine yardımcı olmakta... Bazen çocuğun yaşına ve hissedilen duyguların yoğunluğuna bağlı olarak çocuğunuz büyük resmi göremeyebilir… Bazen çocuğunuzun yeni bir bakış açısını edinmesi saatler, günler hatta belki haftalar alabilir. Bu gibi durumlarda benzer yaşanmışlıklarla ve hikayelendirmelerle çocuğunuza yol göstermeniz çocuğunuzun baş etme becerilerinin gelişmesine olanak sağlayacaktır. Çocukların her hatadan çıkarılabilecek bir ders olduğunu fark etmeleri, başka negatif durumlarla karşılaştıklarında da umut ışığını görmelerine olanak sağlayacaktır.
SORU 4: BİR DAHAKİNE NE YAPABİLİRSİN?
Bir daha benzer bir durum yaşarsa çocuğunuzun ne yapabileceğini birlikte tartma zamanı. Olayların hemen akabinde kontrollü davranmak ne çocuklar ne de yetişkinler için kolay olmayabilir. Bu yüzden, benzer bir durumda neler yapılabileceğini önceden sakince konuşmak ve karşılıklı fikirleri tartmak, olay vuku bulduğunda bir plan niteliği taşıyabilir. Örneğin ‘bir dahaki sefere kopya çekmek yerine, sınava düzenli çalışacağım…’, ‘ bir dahaki sefere öfkelendiğimde arkadaşıma vurmak yerine gelip seninle konuşacağım…‘
SORU 5: ‘PEKİ… ŞİMDİ NASIL HİSSEDİYORSUN?’
Yaşanılanın ne olduğunu, hislerini, çıkartabileceği dersleri konuştunuz ve bir sonraki durum için potansiyel planınızı birlikte yaptınız. Çocuğunuza ‘yarın güneşin yeniden doğacağını’ hatırlatmak kalıyor geriye… Bu soruyu sorar sormaz %100 iyiyim cevabını bulabilirsiniz de, bulamayabilirsiniz de, bulduğunuz cevaplar da %100 gerçeği yansıtmıyor olabilir… Önemli olan duygu düzenlemesinin bir süreç olduğu ve zaman içerisinde bu alanda güçlenebileceği; yavaş ya da hızlı…
Bizler mükemmel olmayan ve haliyle zaman zaman mükemmel kararlar alamayan varlıklarız. Fakat koşulsuz sevgi ve kaliteli destek ile; çocuğunuzun bir dahaki sefere farkındalığını biraz daha arttırmış olmak mümkün…

Uzman Psikolog Gizem Çeviker
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuğunuzla İletişebilmek: Başa Çıkma Becerisini Geliştirmeye Yönelik 5 Soru" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gizem ÇEVİKER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gizem ÇEVİKER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Gizem ÇEVİKER Fotoğraf
Uzm.Psk.Gizem ÇEVİKER
Eskişehir (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi18 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Gizem ÇEVİKER'in Makaleleri
► Stresle Başa Çıkma Psk.Fundem ECE
► Takıntılarla Başa Çıkma Psk.Handan ERDOĞAN
► Öfke ve Başa Çıkma Psk.Seçil YİKAR
► Stres ve Başa Çıkma Yolları Psk.Fahri ŞAHİN
► İlişkilerde Stresle Başa Çıkma Psk.Dnş.Aslı DENİZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuğunuzla İletişebilmek: Başa Çıkma Becerisini Geliştirmeye Yönelik 5 Soru' başlığıyla benzeşen toplam 22 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► 'yetişkincilik' Nisan 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


15:29
Top