Beni Görün: İnsandaki Aynalanma İhtiyacı
Teşhircilik, gerek görsel medyada gerek sosyal medyada farklı olaylarla karşımıza çıkmaya devam ediyor. Başlangıçta fotoğraflarla sınırlı olan teşhir, video kanallarının yaygınlaşmasıyla bu alana da sıçradı. Genellikle ürün tanıtımlarının yapıldığı videolar, kanal belli bir izleyici kitlesine ulaştıktan sonra sahibinin bir gününe eşlik edilebilen vloglara evrildi ve biz 5 yıl önce hayretle karşılacağımız türden paylaşımlara güler geçer olduk. Bu paylaşımlar bazı kişi, kurum ve çalışma alanları açısından çıkar ilişkisiyle açıklanabilir ancak bu çıkar ilişkisi sergilenen davranışın altındaki dinamikleri açıklamaya yetmez. Bu davranışı açıklamak için öncelikle insandaki aynalanma ihtiyacını görmek gerekir.
Peki nedir bu aynalanma ?
Aynalanma, kendilik kuramının kurucusu Heinz Kohut tarafından kuramın merkezine konulmuş bir kavramdır. Kohut'a göre tüm çocuklar narsisistir. Her davranışının ve de duygusunun kendisine bakım veren tarafından görülmesini, kabul edilmesini ister. Özellikle ilk çocukluk çağındaki primer narsisist yapı kendindeki mükemmeliği gören bir bakıcıya ihtiyaç duyar. İşte aynalanma bu dönemdeki çocuğun bu mükemmelliğine ayna tutmak şeklinde özetlenebilir. Bireylerin sağlıklı yetişebilmeleri için çocukluk döneminde bu ihtiyacın giderilmesi, bir yandan da optimal düzeyde kırılmamalarla gerçek yaşama hazırlanması gerekmektedir. Optimal kırılmalar çocuğa gerçek dünya hakkında hazmedilebilir mesajlar verirken bir yandan da bu kırılmaları sarıp onarmaya çalışan annenin varlığı dünyayı güvenli olarak algılamasını sağlar. Kırılmaların olmadığı, aşırı aynalanma bireyin gerçek hayattan kopuk bir masalda yaşamasına sebep olurken, yetersiz aynalanma da bireyin hiç bitmeyen bir kendini görünür kılma çabasına sebep olur. Öyle ki yaşadıkları görülmezse yani paylaşılmazsa yaşanmamış hisseder. İnstagrama "kociş"i için hazırladığı yemeği atmazsa yemeğin, gittiği tatilin her anını paylaşmazsa tatilin, arkadaşlarla görüşmeyi ilan etmezse buluşmanın anlamı kalmaz. Maalesef burda kişiler nesneleşmiştir, tıpkı bir zamanlar annesi için nesneleşen kendisi gibi.
Biraz daha yakından bakacak olursak, bu durum bizi 0-3 yaş döneminde büyük bir heyecanla ve merakla hem kendini hem de çevresini keşfe çıkan ancak bu keşif yolculuğunda görülmeyen ve ihtiyaçları giderilmeyen şanssız bir çocuğa götürüyor ve kaç yaşına gelirse gelsin o dönemde takılıp kalan yetişkinler olarak karşımıza çıkıyor. Teşhirci bireylerin davranışlarını yeni yeni adım atmaya başlayan ve sanki dünyada bunu sadece o yapıyormuş gibi heybetle kabaran aynı zamanda çevresini kaçamak bakışlarla süzen, muhteşemliğinin onaylanmasını bekleyen bir çocuğu izler gibi izlersek her şey daha anlaşılır olacaktır.
Teşhir edenin dinamik alt yapısı var da röntgenleyenin yok mu?
Tabii ki var. Çocuk birinci dönemi optimal kırılmalarla atlatmış ve gücünün her şeye yetmediğini farketmiştir. Artık kendi gücünün yetmediği zamanlar için, kendisinden daha güçlü olduğuna inandığı idealize edilmiş bir ebeveyn imajına ihtiyaç duyar. Kendi gücü yettiğince salınacak, yetmediği durumlardaysa seçtiği figürün gölgesinde dinlenecektir. Bu ebeveyn bizim toplumumuzda evdeki otorite figürü olan babadır. Ancak bazen bu gölge o kadar ulaşılmaz bir yerdedir ki ne çocuk oraya gidebilir ne de güçlü figürümüz kendi patolojilerinden dolayı çocuğu görebilir. Bu şartlarda çocuğun yapacağı tek şey otoriteyi uzaktan uzaktan izlemek, bir gün kavuşmak umuduyla yaşamaktır. Kendi kendine fantezide bir dünya kurar. Hayatı boyunca güçlü olanları izler. Kendi hayatını yaşamaktan çok güçlü olanın himayesinde bir hayata razı olur.
Teşhir de röntgen de aslında bireyin dağılmasını önleyen bir savunmadır. Vaktinde hakkı olduğu halde alamadığı ilgiyi talep etme hali, kendini varetme çabasıdır. Kendi içinde görünmezlikle verilen bir mücadeledir. Bu mücadele erken çocukluk dönemindeki aynalanma eksikliğinin boyutuna ve travmatik yaşantıların derinliğine göre hafiften ağır patolojilere kadar uzanan bir yelpazede karşımıza çıkabilir. Farkında olmadığımız birçok tercihte etkisi bulunabilir.
Mahrem bir konunun alenen gösterilmesine dönecek olursak; çocuklarımızı görmediğimiz sürece benzer olaylar tekrarlanacak, diğerlerine göstermek için yaşanan trajik hayatlara şahit olacağız.
Peki nedir bu aynalanma ?
Aynalanma, kendilik kuramının kurucusu Heinz Kohut tarafından kuramın merkezine konulmuş bir kavramdır. Kohut'a göre tüm çocuklar narsisistir. Her davranışının ve de duygusunun kendisine bakım veren tarafından görülmesini, kabul edilmesini ister. Özellikle ilk çocukluk çağındaki primer narsisist yapı kendindeki mükemmeliği gören bir bakıcıya ihtiyaç duyar. İşte aynalanma bu dönemdeki çocuğun bu mükemmelliğine ayna tutmak şeklinde özetlenebilir. Bireylerin sağlıklı yetişebilmeleri için çocukluk döneminde bu ihtiyacın giderilmesi, bir yandan da optimal düzeyde kırılmamalarla gerçek yaşama hazırlanması gerekmektedir. Optimal kırılmalar çocuğa gerçek dünya hakkında hazmedilebilir mesajlar verirken bir yandan da bu kırılmaları sarıp onarmaya çalışan annenin varlığı dünyayı güvenli olarak algılamasını sağlar. Kırılmaların olmadığı, aşırı aynalanma bireyin gerçek hayattan kopuk bir masalda yaşamasına sebep olurken, yetersiz aynalanma da bireyin hiç bitmeyen bir kendini görünür kılma çabasına sebep olur. Öyle ki yaşadıkları görülmezse yani paylaşılmazsa yaşanmamış hisseder. İnstagrama "kociş"i için hazırladığı yemeği atmazsa yemeğin, gittiği tatilin her anını paylaşmazsa tatilin, arkadaşlarla görüşmeyi ilan etmezse buluşmanın anlamı kalmaz. Maalesef burda kişiler nesneleşmiştir, tıpkı bir zamanlar annesi için nesneleşen kendisi gibi.
Biraz daha yakından bakacak olursak, bu durum bizi 0-3 yaş döneminde büyük bir heyecanla ve merakla hem kendini hem de çevresini keşfe çıkan ancak bu keşif yolculuğunda görülmeyen ve ihtiyaçları giderilmeyen şanssız bir çocuğa götürüyor ve kaç yaşına gelirse gelsin o dönemde takılıp kalan yetişkinler olarak karşımıza çıkıyor. Teşhirci bireylerin davranışlarını yeni yeni adım atmaya başlayan ve sanki dünyada bunu sadece o yapıyormuş gibi heybetle kabaran aynı zamanda çevresini kaçamak bakışlarla süzen, muhteşemliğinin onaylanmasını bekleyen bir çocuğu izler gibi izlersek her şey daha anlaşılır olacaktır.
Teşhir edenin dinamik alt yapısı var da röntgenleyenin yok mu?
Tabii ki var. Çocuk birinci dönemi optimal kırılmalarla atlatmış ve gücünün her şeye yetmediğini farketmiştir. Artık kendi gücünün yetmediği zamanlar için, kendisinden daha güçlü olduğuna inandığı idealize edilmiş bir ebeveyn imajına ihtiyaç duyar. Kendi gücü yettiğince salınacak, yetmediği durumlardaysa seçtiği figürün gölgesinde dinlenecektir. Bu ebeveyn bizim toplumumuzda evdeki otorite figürü olan babadır. Ancak bazen bu gölge o kadar ulaşılmaz bir yerdedir ki ne çocuk oraya gidebilir ne de güçlü figürümüz kendi patolojilerinden dolayı çocuğu görebilir. Bu şartlarda çocuğun yapacağı tek şey otoriteyi uzaktan uzaktan izlemek, bir gün kavuşmak umuduyla yaşamaktır. Kendi kendine fantezide bir dünya kurar. Hayatı boyunca güçlü olanları izler. Kendi hayatını yaşamaktan çok güçlü olanın himayesinde bir hayata razı olur.
Teşhir de röntgen de aslında bireyin dağılmasını önleyen bir savunmadır. Vaktinde hakkı olduğu halde alamadığı ilgiyi talep etme hali, kendini varetme çabasıdır. Kendi içinde görünmezlikle verilen bir mücadeledir. Bu mücadele erken çocukluk dönemindeki aynalanma eksikliğinin boyutuna ve travmatik yaşantıların derinliğine göre hafiften ağır patolojilere kadar uzanan bir yelpazede karşımıza çıkabilir. Farkında olmadığımız birçok tercihte etkisi bulunabilir.
Mahrem bir konunun alenen gösterilmesine dönecek olursak; çocuklarımızı görmediğimiz sürece benzer olaylar tekrarlanacak, diğerlerine göstermek için yaşanan trajik hayatlara şahit olacağız.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Beni Görün: İnsandaki Aynalanma İhtiyacı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ebru YEREBAKAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ebru YEREBAKAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
7 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
teşhir, röntgen, aynalanma, fetişizm, aynalanma ihtiyacı, insanda aynalanma ihtiyacı, insanlarda aynalanma ihtiyacı, heinz kohut, aynalanma nedir
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
