Erken Doğum Tehlikesi ve Gebelik Zarlarının ( Su Kesesinin) Erken Yırtılması
Gebeliğin 37. haftasını doldurmadan, doğumun gerçekleşmesine "erken doğum" denir. "Erken doğum tehlikesi" ise, 37. gebelik haftasından önce, on dakikada iki kez güçlü rahim kasılmaları ( bu kasılmalar bel ve kasık bölgesinde güçlü ağrılar şeklinde hissedilir) ile birlikte rahim ağzında açılma ve incelme meydana gelmesidir. Başlıca nedenleri annenin tansiyon, kalp, böbrek, kansızlık, guatr, enfeksiyon hastalıkları, beslenme bozukluğu, sigara ve alkol kullanımı, sık doğum, önceden geçirilmiş erken doğum, gebelik suyunun fazla olması (polihidramnios), çoğul gebelik (ikiz, üçüz vs.), rahim ağzı yetmezliği, rahim içini daraltan anomaliler olarak sayılabilir. Tüm doğumlar içerisindeki oranı yaklaşık 10 kadardır.
Nasıl teşhis konulur?
Başlangıçta adet dönemindekine benzer kasılmalar ve kramplar mevcuttur. Bu şikayetler bel ve kasık bölgesinde hissedilen ve giderek sıklaşan ağrılara dönüşür. Bazı gebeler bu yakınmaları gaz sancıları ile karıştırmakta ve hekime başvurmakta gecikmektedir. Gecikilen durumlarda erken doğum tehlikesinin tedavi edilme şansı azalmaktadır. Bu nedenle gebe kadınlara hamileliklerinin başlangıcında, hangi durumlarda acilen hekime başvurmaları gerektiği konusunda eğitim verilmelidir. Ağrılarla birlikte vaginal kanama da görülebilir. Hastaların % 40 kadarında vaginal akıntıda artış olmaktadır. Muayenede rahimden kaynaklanan güçlü kasılmalar, rahim ağzında açılmanın başladığı tespit edilir.
Erken teşhis için, risk taşıyan gebelerin dikkatli izlenmesi, bütün gebelerde enfeksiyonların erken tedavi edilmesi gerekmektedir. Ayrıca gebelerin 20-22. haftalarında ultrasonografi ile rahim ağzının uzunluğu ölçülmeli, bu ölçüm 25 mm. nin altında olan kadınlarda erken doğum riskinin arttığı söylenerek, yakın takibe alınmalıdır.
Tedavisi nasıl yapılır?
Öncelikle hastalar hastaneye yatırılmalıdır. Sakin ve sessiz bir ortam sağlanmalı, bol sıvı almaları önerilmelidir. Başlangıçta damar yoluyla 1 litre kadar sıvı verilir. Bu önlem bazen ağrıların gerilemesini sağlayabilir. Ağrılar azalmazsa erken doğumu önleyici tedavi (tokoliz) başlanmalıdır. Rahim ağzı genişliğinin 4 cm. yi aştığı hastalarda bu tedavi etkili olmayacaktır. Bu nedenle erken teşhis ve müdahale önemlidir. Tedavide damar yoluyla (ritodrin, magnezyum sülfat) veya ağız yoluyla (nidilat, prostoglandin sentez inhibitörleri vs.) kullanılabilecek çeşitli ilaçlar vardır. Bu ilaçların hem kullanılmaması gereken durumlar, hem de bazı yan etkileri mevcuttur. Bu nedenle ilaç seçiminde ve kullanırken çok dikkatli olunmalıdır.
Erken doğum tehlikesinde en önemli sorun, zamanından önce doğacak bebeğin karşılaşacağı risklerdir. Bunların başında da solunum sıkıntısı gelmektedir. 28-34. gebelik haftalarındaki erken doğum tehlikesi olgularında, anne karnındaki bebeğin akciğer gelişimine katkı sağlaması ve doğum sonrası gelişebilecek solunum sıkıntısını azaltmak için anneye steroid tedavisi uygulanır. Özellikle 34. gebelik haftasından önce doğacak bebeklerin, yenidoğan yoğun bakım koşullarının çok iyi olduğu merkezlerde takibi gerekmektedir.
Gebelik 37. haftasını tamamlamışsa miadında (zamanını tamamlamış) olarak isimlendirilir. 24.-37. haftalar arası gebeliklere ise prematür adı verilir. Gebelik zarlarının 37. gebelik haftasından sonra, fakat doğum ağrıları başlamadan yırtılmasına ‘zarların erken yırtılması’ , 37. gebelik haftasından önce doğum ağrıları başlamadan yırtılmasına ise ‘zamanını tamamlamamış gebelikte erken yırtılma’ denir. 37. gebelik haftasından önce erken yırtılma, bebek zamanını tamamladığı için genellikle bir sorun oluşturmaz. Fakat zamanını tamamlamamış bir gebelikte zarlar erken yırtılırsa, bebeğin küçüklüğünden kaynaklanan ciddi risklerle karşılaşılabilir.
Görülme sıklığı nedir?
Zarların erken yırtılması gebeliklerin %5-10 kadarında görülürken, zamanını tamamlamamış gebelikte erken yırtılma yaklaşık % 1 gebelikte görülmektedir. Zarların erken yırtılmasının getirebileceği en büyük risk gerek zarlarda, gerekse bebekte gelişebilecek enfeksiyondur.
Başlıca risk faktörleri nelerdir?
Alt genital sistem enfeksiyonları, annedeki beslenme bozuklukları, sigara kullanımı, gebeliğin erken döneminde geçirilmiş kanama, rahim ağzında yetmezlik bulunması, annenin daha önce erken doğum yapmış olması başlıca risk faktörleri olarak sayılabilir.
Teşhis nasıl konulur?
Gebe kadın kendiliğinden bacaklarından aşağıya sıvı bir şeylerin aktığını ve çamaşırlarının ıslandığını ifade eder. En sık idrar kaçırma, normal gebelik akıntısı ve alt genital sistemdeki enfeksiyonlara bağlı akıntılarla karışabilir. Muayene sırasında rahim ağzından berrak sıvının geldiğinin görülmesi, ultrasonografide gebelik suyunun azaldığının tespit edilmesi teşhisi koydurur. Bu yöntemlerle teşhis konulamıyorsa, gebelik sıvısını tespit eden özel testler (nitrazin kağıdının renk değişikliği, amniosure testi vb.) kullanılabilir.
Takip ve tedavi nasıl olmalıdır?
Bu hastalardaki en önemli risk enfeksiyon olduğu için, muayeneler çok titizlikle yapılmalıdır. Gelişebilecek enfeksiyonu erken teşhis edebilmek için bazı tetkikler alınmalı ( tam kan sayımı, sedimantasyon, CRP) ve ateş takibi yapılmalıdır. Doğum zamanı uzayacaksa, koruyucu amaçlı uygun bir antibiyotik başlanmalıdır. Hastalar gebelik haftalarına göre gruplandırılarak takip ve tedavileri planlanmalıdır.
a- 37. gebelik haftasını tamamlamış gebelikler: Bu durumda hekimler iki farklı yaklaşımda bulunabilirler. Rahim ağzı doğum için uygunsa, hemen suni sancı verilerek doğum gerçekleştirilebilir. Bazı hekimler de doğum ağrılarının kendiliğinden başlaması için en fazla 3 gün kadar beklemeyi tercih etmektedirler.
b- 34.-37. haftalar arası gebelikler: 34. gebelik haftasını tamamlamış gebeliklerde, bebeğin yaşama şansı çok yüksek olduğu için uzun süre beklemeyi gerektirecek bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmaz. Genellikle bu gebelerin birkaç gün içerisinde doğurtulması tercih edilir.
c- 32.-34. haftalar arası gebelikler: Bu bebeklerde enfeksiyon riski dışında, solunum sıkıntısı, barsak enfeksiyonu (nekrotizan enterokolit) ve beyin kanaması riskleri vardır. Bebeğin akciğer gelişimine katkı sağlamak için anneye bazı ilaçlar (steroid) uygulanıp, bir süre yakın takip altında tutulabilir. Takip sırasında anneye antibiyotik verilir. Bu bekleme dönemi bebeğin doğduktan sonra yaşama şansını arttıracak, yukarıda bahsettiğimiz riskleri azaltacaktır.
d- 32 haftanın altındaki gebelikler: Hastane şartlarında yakın takip ederek, anne karnındaki bebeğin büyümesi devam ediyor ve sıkıntıya girmiyorsa, gebelik sıvısının tamamı boşalmamışsa, gebelik mümkün olduğunca ileri gebelik haftalarına kadar sürdürülmeye çalışılır.
Nasıl teşhis konulur?
Başlangıçta adet dönemindekine benzer kasılmalar ve kramplar mevcuttur. Bu şikayetler bel ve kasık bölgesinde hissedilen ve giderek sıklaşan ağrılara dönüşür. Bazı gebeler bu yakınmaları gaz sancıları ile karıştırmakta ve hekime başvurmakta gecikmektedir. Gecikilen durumlarda erken doğum tehlikesinin tedavi edilme şansı azalmaktadır. Bu nedenle gebe kadınlara hamileliklerinin başlangıcında, hangi durumlarda acilen hekime başvurmaları gerektiği konusunda eğitim verilmelidir. Ağrılarla birlikte vaginal kanama da görülebilir. Hastaların % 40 kadarında vaginal akıntıda artış olmaktadır. Muayenede rahimden kaynaklanan güçlü kasılmalar, rahim ağzında açılmanın başladığı tespit edilir.
Erken teşhis için, risk taşıyan gebelerin dikkatli izlenmesi, bütün gebelerde enfeksiyonların erken tedavi edilmesi gerekmektedir. Ayrıca gebelerin 20-22. haftalarında ultrasonografi ile rahim ağzının uzunluğu ölçülmeli, bu ölçüm 25 mm. nin altında olan kadınlarda erken doğum riskinin arttığı söylenerek, yakın takibe alınmalıdır.
Tedavisi nasıl yapılır?
Öncelikle hastalar hastaneye yatırılmalıdır. Sakin ve sessiz bir ortam sağlanmalı, bol sıvı almaları önerilmelidir. Başlangıçta damar yoluyla 1 litre kadar sıvı verilir. Bu önlem bazen ağrıların gerilemesini sağlayabilir. Ağrılar azalmazsa erken doğumu önleyici tedavi (tokoliz) başlanmalıdır. Rahim ağzı genişliğinin 4 cm. yi aştığı hastalarda bu tedavi etkili olmayacaktır. Bu nedenle erken teşhis ve müdahale önemlidir. Tedavide damar yoluyla (ritodrin, magnezyum sülfat) veya ağız yoluyla (nidilat, prostoglandin sentez inhibitörleri vs.) kullanılabilecek çeşitli ilaçlar vardır. Bu ilaçların hem kullanılmaması gereken durumlar, hem de bazı yan etkileri mevcuttur. Bu nedenle ilaç seçiminde ve kullanırken çok dikkatli olunmalıdır.
Erken doğum tehlikesinde en önemli sorun, zamanından önce doğacak bebeğin karşılaşacağı risklerdir. Bunların başında da solunum sıkıntısı gelmektedir. 28-34. gebelik haftalarındaki erken doğum tehlikesi olgularında, anne karnındaki bebeğin akciğer gelişimine katkı sağlaması ve doğum sonrası gelişebilecek solunum sıkıntısını azaltmak için anneye steroid tedavisi uygulanır. Özellikle 34. gebelik haftasından önce doğacak bebeklerin, yenidoğan yoğun bakım koşullarının çok iyi olduğu merkezlerde takibi gerekmektedir.
Gebelik 37. haftasını tamamlamışsa miadında (zamanını tamamlamış) olarak isimlendirilir. 24.-37. haftalar arası gebeliklere ise prematür adı verilir. Gebelik zarlarının 37. gebelik haftasından sonra, fakat doğum ağrıları başlamadan yırtılmasına ‘zarların erken yırtılması’ , 37. gebelik haftasından önce doğum ağrıları başlamadan yırtılmasına ise ‘zamanını tamamlamamış gebelikte erken yırtılma’ denir. 37. gebelik haftasından önce erken yırtılma, bebek zamanını tamamladığı için genellikle bir sorun oluşturmaz. Fakat zamanını tamamlamamış bir gebelikte zarlar erken yırtılırsa, bebeğin küçüklüğünden kaynaklanan ciddi risklerle karşılaşılabilir.
Görülme sıklığı nedir?
Zarların erken yırtılması gebeliklerin %5-10 kadarında görülürken, zamanını tamamlamamış gebelikte erken yırtılma yaklaşık % 1 gebelikte görülmektedir. Zarların erken yırtılmasının getirebileceği en büyük risk gerek zarlarda, gerekse bebekte gelişebilecek enfeksiyondur.
Başlıca risk faktörleri nelerdir?
Alt genital sistem enfeksiyonları, annedeki beslenme bozuklukları, sigara kullanımı, gebeliğin erken döneminde geçirilmiş kanama, rahim ağzında yetmezlik bulunması, annenin daha önce erken doğum yapmış olması başlıca risk faktörleri olarak sayılabilir.
Teşhis nasıl konulur?
Gebe kadın kendiliğinden bacaklarından aşağıya sıvı bir şeylerin aktığını ve çamaşırlarının ıslandığını ifade eder. En sık idrar kaçırma, normal gebelik akıntısı ve alt genital sistemdeki enfeksiyonlara bağlı akıntılarla karışabilir. Muayene sırasında rahim ağzından berrak sıvının geldiğinin görülmesi, ultrasonografide gebelik suyunun azaldığının tespit edilmesi teşhisi koydurur. Bu yöntemlerle teşhis konulamıyorsa, gebelik sıvısını tespit eden özel testler (nitrazin kağıdının renk değişikliği, amniosure testi vb.) kullanılabilir.
Takip ve tedavi nasıl olmalıdır?
Bu hastalardaki en önemli risk enfeksiyon olduğu için, muayeneler çok titizlikle yapılmalıdır. Gelişebilecek enfeksiyonu erken teşhis edebilmek için bazı tetkikler alınmalı ( tam kan sayımı, sedimantasyon, CRP) ve ateş takibi yapılmalıdır. Doğum zamanı uzayacaksa, koruyucu amaçlı uygun bir antibiyotik başlanmalıdır. Hastalar gebelik haftalarına göre gruplandırılarak takip ve tedavileri planlanmalıdır.
a- 37. gebelik haftasını tamamlamış gebelikler: Bu durumda hekimler iki farklı yaklaşımda bulunabilirler. Rahim ağzı doğum için uygunsa, hemen suni sancı verilerek doğum gerçekleştirilebilir. Bazı hekimler de doğum ağrılarının kendiliğinden başlaması için en fazla 3 gün kadar beklemeyi tercih etmektedirler.
b- 34.-37. haftalar arası gebelikler: 34. gebelik haftasını tamamlamış gebeliklerde, bebeğin yaşama şansı çok yüksek olduğu için uzun süre beklemeyi gerektirecek bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmaz. Genellikle bu gebelerin birkaç gün içerisinde doğurtulması tercih edilir.
c- 32.-34. haftalar arası gebelikler: Bu bebeklerde enfeksiyon riski dışında, solunum sıkıntısı, barsak enfeksiyonu (nekrotizan enterokolit) ve beyin kanaması riskleri vardır. Bebeğin akciğer gelişimine katkı sağlamak için anneye bazı ilaçlar (steroid) uygulanıp, bir süre yakın takip altında tutulabilir. Takip sırasında anneye antibiyotik verilir. Bu bekleme dönemi bebeğin doğduktan sonra yaşama şansını arttıracak, yukarıda bahsettiğimiz riskleri azaltacaktır.
d- 32 haftanın altındaki gebelikler: Hastane şartlarında yakın takip ederek, anne karnındaki bebeğin büyümesi devam ediyor ve sıkıntıya girmiyorsa, gebelik sıvısının tamamı boşalmamışsa, gebelik mümkün olduğunca ileri gebelik haftalarına kadar sürdürülmeye çalışılır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Erken Doğum Tehlikesi ve Gebelik Zarlarının ( Su Kesesinin) Erken Yırtılması" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Alparslan BAKSU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Alparslan BAKSU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
