Duyu Bütünleme Bozukluğu Nedir?
DUYU BÜTÜNLEME BOZUKLUĞU NEDİR?
Duyu bütünleme bozukluğu kişinin günlük yaşamını düzgün bir şekilde idare edebilmesi için duyuları aracılığıyla aldığı bilgiyi, gerektiği gibi kullanamamasıdır. Duyu bütünleme bozukluğu merkezi sinir sisteminde oluşmaktadır. İşlemleme, düzensiz olduğunda beyin, kendisinin en önemli görevi olan duyusal mesajları organize etme işini yapamamaktadır. Çocuk, duyusal mesajları organize etme işini yapamamaktadır. Çocuk, duyusal verilere karşılık verip anlamlı ve tutarlı bir şekilde davranamamaktadır. Aynı zamanda duyusal bilgileri kullanarak planlama ve yapması gereken işleri devam ettirme görevini de yapamamaktadır. Böylelikle kolayca öğrenememektedir.
Davranış bütünleme bozukluğu olan bir çocuğun beyni düzensiz olduğundan dolayı, davranışlarının birçoğu da düzensizdir. Tüm gelişimi düzensizdir ve çocuksal deneyimlere katılımı karmaşık, gönülsüz veya yeteneksizdir. Senkronize olamayan çocuk için sıradan görevleri yerine getirmek ve günlük olaylara tepki vermek çok zorlayıcı olabilir. Düzgün ve kolayca işlevini yerine getirememesi, istemediğinden değil, yapamadığındandır. Duyusal bütünleme bozukluğunun ilk ve en yaygın kategorisi Duyusal Modülasyon Bozukluğu’dur. Bu durumdan, çocuk bir ya da daha fazla semptomu, frekans, yoğunluk ve süreklilik ile yaşandığında şüphelenilir. Frekans, günde birkaç kere yaşanması anlamına gelmektedir.
Aşırı tepki veren çocuk insanlara ve objelere dokunmaktan ve onlar tarafından dokunulmaktan sakınır. Kirlenmeye, bazı giysilerin dokularına, yiyeceklere , ışığa ve ani dokunmaya karşı savaş ya da kaç tepkisi verir. Az tepki veren çocuk, yüzünün ellerinin ya da kıyafetlerinin kirlendiğini fark etmez, kendisine dokunulduğunu hissetmez. Tuttuğu şeyleri hissetmez ve objeleri sık sık elinden düşürür. Oyuncakları çalıştırmak için içgüdüleri yoktur. Duyusal arzu duyan çocuk çamurda yuvarlanır, oyuncak kutularını boşaltır ve amaçsızca onları karıştırır, gömleklerinin manşetleri gibi yenilmemesi gereken objeleri çiğner, duvarlara ve mobilyalara sürtünür, insanlara çarpar. Hareket ve dengede az tepki veren çocuk hareket etmekten ve kendisinden habersiz bir şekilde hareket ettirilmekten sakınır. Düşmek ya da dengesiz kalmak konusunda güvensiz ve kaygılıdır. Sürekli ayaklarını yara basar. Arabada midesi bulanır. Az tepki veren çocuk hareket ettirildiğinde bunu fark etmez ya da buna itiraz etmez. Düştüğünü anlamaz ve kendisini korumakta zorlanır. Genellikle kendi kendine harekete geçmez, salıncakta çok uzun süre başı dönmeden sallanır. Duyusal arzu duyan çocuk hızlı ve dönmeli hareketleri arzular, bunları yaparken başı dönmeyebilir. Sürekli hareket eder, baş aşağı pozisyonları sever, gözü pektir ve cesaret gerektiren risklere girer. Vücut pozisyonu ve kas kontrolü aşırı tepki veren çocuk dimdik ve koordinasyonsuz olabilir. Kaslara güçlü duyusal girdi verebilecek oyun parkı aktivitelerinden sakınabilir. Az tepki veren çocuk oyuna başlamak için gerekli hareket içgüdüleri olmayabilir. Ağır objeleri aktif olarak ittikten, çektikten kaldırdıktan ve taşıdıktan sonra daha uyarlanmış halde olur. Duyusal arzu duyan çocuk güçlü sarılmaları, kucaklanmayı ve sıkıştırılmayı arzu eder. Ağır görevleri yapmak ister ve diğer çocuklara göre daha çok enerji gerektiren oyun parkı aktivitelerini tercih eder.
Duyu Bütünleme Bozukluğu’nun bir başka kategorisi de Duyusal Ayır Etme Bozukluğu’dur. Bu durumda, kişi bir hissi diğerinden ayırt etmede ya da uyaranın ne anlama geldiğini anlamakta zorlanır. Zayıf ayırt etmesi olan çocuk, kendisini korumakta ya da yeni şeyler öğrenmekte problemler yaşayabilir. Bu kişilerin, genellikle aynı zamanda duyuları da az tepki verir ve Duyusal Kaynaklı Motor Bozukluğu da olabilir.
Duyusal Ayırt Etme Bozukluğu olan Çocuk Vücudunun neresine dokunulduğunu anlayamaz. Zayıf vücut farkındalığı vardır ve elleri ile ayaklarının farkına varmayabilir. Objeleri sadece hissederek ayırt edemez. Kıyafetleri pasaklıdır. Çatal bıçağı ve sınıf araç gerecini düzgün kullanamaz. Aynı zamanda acı ve sıcaklık hislerini algılamakta zorlanır.
Özellikle gözleri kapalı iken, yere düştüğünü fark etmez. Kendi etrafında çevrildiğinde, yönü değiştirildiğinde ya da kafası dik olmadığı, iki ayağı yere değmediği bir pozisyona getirildiğinde, aklı karışır. Yeterince hareket edip etmediğini anlamakta zorlanır.
Kendi vücudunu tanımayabilir. Giyinirken ya da bisiklet pedalı çevirirken uzuvlarını kullanmakta zorlanır. Hareketlerini kolayca dengeleyemez, kalemleri ve oyuncakları tutarken , kapıyı açarken ve topa vururken ya da gerektiğinden çok ya da az güç gösterir. Başkaları ile etkileşiminde onlara çarpabilir, yanlışlıkla vurabilir ve dümdüz üstlerine gidebilir.
Sosyal etkileşiminde, insanların yüz ifadelerini anlamayabilir. Görsel görevlerde ve objelere çarpmadan hareket etmekte zorlanabilir.
Şarkının melodisinden farklı olarak şarkıları söyler. Sesli talimatlar kafa karıştırıcı olduğundan ipucu almak için başkalarını izler. Zayıf işitsel yetenekleri vardır. Örneğin gürültülü arka planın olduğu durumlarda öğretmenin söylediklerini anlamakta ya da diğer seslerden etkilenmeden diğer sese odaklOkul öncesi çocukların (3-5 yaş arası) Duyu Bütünleme Terapisi İhtiyacı Olduğu Nasıl Anlaşılır?
1. Yaşına uygun oyunlara veya hareketlere “yapamıyorum”, “beceremiyorum” der
2. Zayıf kas tonu, çelimsiz, yumuşaklık
3. Sakar, sürekli düşer/takılır
4. İnsanlara veya mobilyalara çarpar, uzayda vucudunun yerini ve etrafındakileri algılayamaz
5. Oyuncakları veya boya kalemlerini kırar
6. Zıplamaktan, sallanmaktan veya ayaklarının yerden kesilmesinden hoşlanmaz
7. Boyama yapmaktan, yap-boz yapmaktan veya makasla kesmekten hoşlanmaz
8. Dil öğrenmede zorluk yaşar
9. Hiperaktiftir, sakinleşemez, çok hızlı hareket değiştirir
10. Dikkat dağınıklığı veya yeni göreve geçişi engelleyecek aşırı dikkat
11. Banyodan veya saçının kesilmesinden hoşlanmaz
12. Dokunmaya, tatmaya, seslere veya kokulara aşırı tepki verir.
13. Oyun bahçelerinde oynamak istemez
14. Oturma veya uyku problemleri
15. Yeni şeylere öğrenirken diğer çocuklardan daha fazla tekrar yapması gerekir
Okul Çağındaki çocukların Duyu Bütünleme Terapisi İhtiyacı Olduğu Nasıl Anlaşılır?
1. Dikkat dağınıklığı veya yeni göreve geçişi engelleyecek aşırı dikkat
2. Zayıf kas tonu, sürekli uzanmak isteme veya çalışma masasında dik oturamamak
3. Yeni şeylere öğrenirken diğer çocuklardan daha fazla tekrar yapması gerekir
4. Harfleri ters yazma/okuma (örneğin “b” yerine “d”), düzgün yazı yazma problemi
5. Kalemleri çok kolay kırar veya kaleme çok bastırarak yazar
6. Zıplamaktan, sallanmaktan veya ayaklarının yerden kesilmesinden hoşlanmaz
7. El yazısından hoşlanmaz, ev ödevinden kolay sıkılır/yorulur
8. Dikkat dağınıklığı veya direktifleri takip etmede zorluk
9. Hiperaktiftir, sakinleşemez, çok hızlı hareket değiştirir
10. Kendine güven eksikliği
11. Yüzmeden, banyodan, sarılmadan veya saç kesiminden hoşlanmama
12. Dokunmaya, tatmaya, seslere veya kokulara aşırı tepki verir. .
13. Fiziksel aktivite veya spor aktivetelerinden kaçınma
14. Akranları ile arkadaş olmada problemler, daha büyük veya küçük çocuklarla oynama eğilimi
15. Motor görevler içeren işlerde direktifleri takip edememe
Duyu bütünleme bozukluğu kişinin günlük yaşamını düzgün bir şekilde idare edebilmesi için duyuları aracılığıyla aldığı bilgiyi, gerektiği gibi kullanamamasıdır. Duyu bütünleme bozukluğu merkezi sinir sisteminde oluşmaktadır. İşlemleme, düzensiz olduğunda beyin, kendisinin en önemli görevi olan duyusal mesajları organize etme işini yapamamaktadır. Çocuk, duyusal mesajları organize etme işini yapamamaktadır. Çocuk, duyusal verilere karşılık verip anlamlı ve tutarlı bir şekilde davranamamaktadır. Aynı zamanda duyusal bilgileri kullanarak planlama ve yapması gereken işleri devam ettirme görevini de yapamamaktadır. Böylelikle kolayca öğrenememektedir.
Davranış bütünleme bozukluğu olan bir çocuğun beyni düzensiz olduğundan dolayı, davranışlarının birçoğu da düzensizdir. Tüm gelişimi düzensizdir ve çocuksal deneyimlere katılımı karmaşık, gönülsüz veya yeteneksizdir. Senkronize olamayan çocuk için sıradan görevleri yerine getirmek ve günlük olaylara tepki vermek çok zorlayıcı olabilir. Düzgün ve kolayca işlevini yerine getirememesi, istemediğinden değil, yapamadığındandır. Duyusal bütünleme bozukluğunun ilk ve en yaygın kategorisi Duyusal Modülasyon Bozukluğu’dur. Bu durumdan, çocuk bir ya da daha fazla semptomu, frekans, yoğunluk ve süreklilik ile yaşandığında şüphelenilir. Frekans, günde birkaç kere yaşanması anlamına gelmektedir.
Aşırı tepki veren çocuk insanlara ve objelere dokunmaktan ve onlar tarafından dokunulmaktan sakınır. Kirlenmeye, bazı giysilerin dokularına, yiyeceklere , ışığa ve ani dokunmaya karşı savaş ya da kaç tepkisi verir. Az tepki veren çocuk, yüzünün ellerinin ya da kıyafetlerinin kirlendiğini fark etmez, kendisine dokunulduğunu hissetmez. Tuttuğu şeyleri hissetmez ve objeleri sık sık elinden düşürür. Oyuncakları çalıştırmak için içgüdüleri yoktur. Duyusal arzu duyan çocuk çamurda yuvarlanır, oyuncak kutularını boşaltır ve amaçsızca onları karıştırır, gömleklerinin manşetleri gibi yenilmemesi gereken objeleri çiğner, duvarlara ve mobilyalara sürtünür, insanlara çarpar. Hareket ve dengede az tepki veren çocuk hareket etmekten ve kendisinden habersiz bir şekilde hareket ettirilmekten sakınır. Düşmek ya da dengesiz kalmak konusunda güvensiz ve kaygılıdır. Sürekli ayaklarını yara basar. Arabada midesi bulanır. Az tepki veren çocuk hareket ettirildiğinde bunu fark etmez ya da buna itiraz etmez. Düştüğünü anlamaz ve kendisini korumakta zorlanır. Genellikle kendi kendine harekete geçmez, salıncakta çok uzun süre başı dönmeden sallanır. Duyusal arzu duyan çocuk hızlı ve dönmeli hareketleri arzular, bunları yaparken başı dönmeyebilir. Sürekli hareket eder, baş aşağı pozisyonları sever, gözü pektir ve cesaret gerektiren risklere girer. Vücut pozisyonu ve kas kontrolü aşırı tepki veren çocuk dimdik ve koordinasyonsuz olabilir. Kaslara güçlü duyusal girdi verebilecek oyun parkı aktivitelerinden sakınabilir. Az tepki veren çocuk oyuna başlamak için gerekli hareket içgüdüleri olmayabilir. Ağır objeleri aktif olarak ittikten, çektikten kaldırdıktan ve taşıdıktan sonra daha uyarlanmış halde olur. Duyusal arzu duyan çocuk güçlü sarılmaları, kucaklanmayı ve sıkıştırılmayı arzu eder. Ağır görevleri yapmak ister ve diğer çocuklara göre daha çok enerji gerektiren oyun parkı aktivitelerini tercih eder.
Duyu Bütünleme Bozukluğu’nun bir başka kategorisi de Duyusal Ayır Etme Bozukluğu’dur. Bu durumda, kişi bir hissi diğerinden ayırt etmede ya da uyaranın ne anlama geldiğini anlamakta zorlanır. Zayıf ayırt etmesi olan çocuk, kendisini korumakta ya da yeni şeyler öğrenmekte problemler yaşayabilir. Bu kişilerin, genellikle aynı zamanda duyuları da az tepki verir ve Duyusal Kaynaklı Motor Bozukluğu da olabilir.
Duyusal Ayırt Etme Bozukluğu olan Çocuk Vücudunun neresine dokunulduğunu anlayamaz. Zayıf vücut farkındalığı vardır ve elleri ile ayaklarının farkına varmayabilir. Objeleri sadece hissederek ayırt edemez. Kıyafetleri pasaklıdır. Çatal bıçağı ve sınıf araç gerecini düzgün kullanamaz. Aynı zamanda acı ve sıcaklık hislerini algılamakta zorlanır.
Özellikle gözleri kapalı iken, yere düştüğünü fark etmez. Kendi etrafında çevrildiğinde, yönü değiştirildiğinde ya da kafası dik olmadığı, iki ayağı yere değmediği bir pozisyona getirildiğinde, aklı karışır. Yeterince hareket edip etmediğini anlamakta zorlanır.
Kendi vücudunu tanımayabilir. Giyinirken ya da bisiklet pedalı çevirirken uzuvlarını kullanmakta zorlanır. Hareketlerini kolayca dengeleyemez, kalemleri ve oyuncakları tutarken , kapıyı açarken ve topa vururken ya da gerektiğinden çok ya da az güç gösterir. Başkaları ile etkileşiminde onlara çarpabilir, yanlışlıkla vurabilir ve dümdüz üstlerine gidebilir.
Sosyal etkileşiminde, insanların yüz ifadelerini anlamayabilir. Görsel görevlerde ve objelere çarpmadan hareket etmekte zorlanabilir.
Şarkının melodisinden farklı olarak şarkıları söyler. Sesli talimatlar kafa karıştırıcı olduğundan ipucu almak için başkalarını izler. Zayıf işitsel yetenekleri vardır. Örneğin gürültülü arka planın olduğu durumlarda öğretmenin söylediklerini anlamakta ya da diğer seslerden etkilenmeden diğer sese odaklOkul öncesi çocukların (3-5 yaş arası) Duyu Bütünleme Terapisi İhtiyacı Olduğu Nasıl Anlaşılır?
1. Yaşına uygun oyunlara veya hareketlere “yapamıyorum”, “beceremiyorum” der
2. Zayıf kas tonu, çelimsiz, yumuşaklık
3. Sakar, sürekli düşer/takılır
4. İnsanlara veya mobilyalara çarpar, uzayda vucudunun yerini ve etrafındakileri algılayamaz
5. Oyuncakları veya boya kalemlerini kırar
6. Zıplamaktan, sallanmaktan veya ayaklarının yerden kesilmesinden hoşlanmaz
7. Boyama yapmaktan, yap-boz yapmaktan veya makasla kesmekten hoşlanmaz
8. Dil öğrenmede zorluk yaşar
9. Hiperaktiftir, sakinleşemez, çok hızlı hareket değiştirir
10. Dikkat dağınıklığı veya yeni göreve geçişi engelleyecek aşırı dikkat
11. Banyodan veya saçının kesilmesinden hoşlanmaz
12. Dokunmaya, tatmaya, seslere veya kokulara aşırı tepki verir.
13. Oyun bahçelerinde oynamak istemez
14. Oturma veya uyku problemleri
15. Yeni şeylere öğrenirken diğer çocuklardan daha fazla tekrar yapması gerekir
Okul Çağındaki çocukların Duyu Bütünleme Terapisi İhtiyacı Olduğu Nasıl Anlaşılır?
1. Dikkat dağınıklığı veya yeni göreve geçişi engelleyecek aşırı dikkat
2. Zayıf kas tonu, sürekli uzanmak isteme veya çalışma masasında dik oturamamak
3. Yeni şeylere öğrenirken diğer çocuklardan daha fazla tekrar yapması gerekir
4. Harfleri ters yazma/okuma (örneğin “b” yerine “d”), düzgün yazı yazma problemi
5. Kalemleri çok kolay kırar veya kaleme çok bastırarak yazar
6. Zıplamaktan, sallanmaktan veya ayaklarının yerden kesilmesinden hoşlanmaz
7. El yazısından hoşlanmaz, ev ödevinden kolay sıkılır/yorulur
8. Dikkat dağınıklığı veya direktifleri takip etmede zorluk
9. Hiperaktiftir, sakinleşemez, çok hızlı hareket değiştirir
10. Kendine güven eksikliği
11. Yüzmeden, banyodan, sarılmadan veya saç kesiminden hoşlanmama
12. Dokunmaya, tatmaya, seslere veya kokulara aşırı tepki verir. .
13. Fiziksel aktivite veya spor aktivetelerinden kaçınma
14. Akranları ile arkadaş olmada problemler, daha büyük veya küçük çocuklarla oynama eğilimi
15. Motor görevler içeren işlerde direktifleri takip edememe
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Duyu Bütünleme Bozukluğu Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Nurhan ÜNDER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Nurhan ÜNDER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
5 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
