2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Gerçeklik Terapisine Göre Temel İhtiyaçlarımız
MAKALE #17781 © Yazan Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER | Yayın Ocak 2017 | 8,030 Okuyucu
Gerçeklik terapisinin temel felsefi ilkesi, insanoğlunun davranışlarından sorumlu olduğudur. İnsanın dışında kalan çevre, erken çocukluk deneyimleri ve kültürel ortamın etkisi insanın gelişiminde büyük rol oynamıştır. Buna rağmen gerçeklik terapisi insanoğlunun alternatif davranışsal seçimler yapmaya muktedir olarak görür; böylece de insanların kurban edilmiş, kapana kısılmış ve hatta bu dış etkenlerle usandırılmış kalmasına gerek olmaz (Wubbolding, 2015).

Doğduğumuzda ağlayarak ihtiyaçlarımızı gidermeyi öğrenmeye başlarız. Annemiz bizim yemek mi, ilgiye mi yoksa huzura mı ihtiyacımız olduğunu ağlamamızla anlar. Daha sonra, geri kalan ihtiyaçlarımızı nasıl gidereceğimizi öğrenmeye uğraşırız. Eğer başarılı olursak genellikle mutlu da oluruz (Glasser ve Glasser, 2007).

Sevmek-ait olmak, yaşamak-fiziksel ihtiyaçlarımızı gidermek, özgürlük veya bağımsızlık, eğlence-haz ve güç (kendine güven, değerli hissetme, başarma) ihtiyaçlarımız bizim beş temel ihtiyacımızdır. Bu beş temel ihtiyaçlar olarak tanımlanır çünkü bu ihtiyaçlar genetik olarak tüm insanlarda bulunur, kültürden bağımsızdır. Doğumdan ölüme kadar seçtiğimiz tüm davranışlarımız bu ihtiyaçların bir ve ya bir kaçını karşılamaya yöneliktir. Bir ihtiyacımızı karşılamışsak, zevk almış hissederiz. Bir ihtiyacımızı karşılamaya çalışmış ama başarısız olmuşsa, acı hissederiz (Glasser ve Glasser, 2007, Glasser, 2008; Wubbolding ve diğerleri, 2004).

Sevme-ait olma ihtiyacı: İnsanlar için sevme -ait olma bir ömür boyu sürebilir. Çünkü bizler aile sevgisinden hoşlanır hatta derin dostluklar kurarak ait olma ihtiyacımızı karşılarız. Temel olarak diğerlerine ihtiyacımız vardır. İlişkiler ait olma-sevilme ihtiyacımız için çok önemlidir ama aynı zamanda özgürlük, eğlence ve özellikle güç ihtiyacımızın karşılanmasında önemlidir(Glasser ve Glasser, 2007). Glasser (2007), insanların sosyal canlılar olduğunu ve bu nedenle birbirlerine ihtiyaç duyduklarını belirtir. Eğer birbirleri ile uygun ilişkiler kuramazlarsa insanlar birbirinden farklı semptomlar üretebilir demektedir (Onedera, ve Greenwalt 2007).

Hayatta kalma ihtiyacı: Biyolojik olarak duyu sahibi olan tüm canlılar kendini koruma ve yaşamı sürdürme için dürtü sahibidirler.Hayatta kalma genellikle izolasyon halinde değil, ancak diğer ihtiyaçların tatmini ile birbirine bağlı şekilde ortaya çıkar (Wubbolding, 2015)

Güç ihtiyacı: Güç, diğer insanların ihtiyaçları ile kişinin kendi ihtiyaçlarının en çok çatıştığı temel ihtiyaçlarından biridir. Güç arayışında, galipler ve mağluplar olması gerekmez. Bunun yerine bireyler hayatlarının kontrolüne sahip oldukları, bir şeylere ulaştıkları ve ya bir şeyler başardıkları algıda güç ihtiyacının bir ürünüdür. Ama güç ihtiyacı genelde olumsuz bir çağrışım yapar çünkü bu tanımda bir insanın diğer insanı baskı kurması olarak tanımlanır (Ellsworth, 2007; Wubbolding, 2010). Kalabalık gruplar halinde birlikte yaşamaya başladığımızdan beri yarışma ve diğerlerini kontrol etme davranışı yaygınlaştı ve diğerlerini daha iyi kontrol edenlerin yaşama şansı arttı ve böylece güç genlerini kendisinden sonraki kuşaklara aktarabildi. Bu nedenle dünyadaki tüm insanların güç ihtiyacı vardır ama dışsal kontrolü öğreniriz ve dışsal kontrolden kaçmaya yönelik davranışlar sergileriz. Eğer insanlar birbirleriyle iyi geçinemiyorlarsa bu dışsal kontrol kullanmayı öğrendiğimiz içindir. Genlerimizde yazılı olan güç ihtiyacı olduğu, dışsal kontrol olmadığını unutmayalım (Glasser, 2008).

Pek çok insan güç ihtiyacını tatmin etmeye, özellikle mevki ve ya öneme yönelik ihtiyaçlarını uyuşturucu kullanma, alkol alma diğerlerini mağlup ederek sömürme gibi işlevsel olmayan yöntemlerle gidermeye çalışırlar (Wubbolding, 2010).

Özgürlük ihtiyacı: Özgürlük ihtiyacı, içsel olarak özgür olmak ve serbestçe hareket etmek için seçim yapma dürtüsünü içerir. Bu ihtiyaç o kadar güçlüdür ki savaş sırasında bunun için insanlar ölmeyi seçebilir. Diğer bir durumda insanlar, doğru bulduğu seçimlerini söylemek, yazmak, okumak için protestolar yapabilirler. Özgürlük ihtiyacı çok güçlü bir motivasyon sağlar (Ellsworth, 2007). İnsanlar özgürlük ihtiyacını çeşitli yollarla ifade eder ve karşılarlar. Bazıları özgürlüğe büyük ihtiyaç duyabilir ve sınırlandırmaya ve ya yapılandırmaya karşı toleransları düşüktür. Bazıları ise tahmin edilebilir bir rutini gerçekleştirmeleri gerektiğinde kendilerini özgür hissederler (Wubbolding, 2015).

Eğlence ihtiyacı: Eğlence olmadan birçok insan yaşamlarından memnun olduklarını ve ya daha fazla mutlu olduklarını tanımlayamazlar. İlişkinin en değerli parçası, birlikte eğlenceli zamanların paylaşıldığı anları içerir. Bebekler ve çocuklar yaşam deneyimlerinde eğlence ve keyifli zamanların olması için desteklenmelidir (Ellsworth, 2007). Gerçeklik terapisini uygulayan bir danışman, danışanların birlikte eğlenmelerine, hoşa giden etkinlikler yapmalarına, kendinin be başkalarının zaaflarına gülmelerine yardımcı olur (Wubbolding, 2015).

Biz insanlar hayvanlardan daha fazla ihtiyaçlarımız olduğu için onlardan farklı davranıyoruz. Çoğunlukla onlar yaşamlarını devam ettirmek, üremek ihtiyaçları için çabalarlar ve daha az karmaşık olan bu ihtiyaçlarını gidermek için davranışlarda bulunurlar. Bizler ise daha karmaşık ihtiyaçlarla dünyaya geliriz ama çoğunlukla da bu ihtiyaçlarımızı karşılamak için yapılandırılmış davranışlarımız yoktur. Ne olursa olsun bu davranışları öğrenmek zorundayız, çok fazla şey öğrenme zorundayız, bu nedenle tüm insan grupları ihtiyaçlarını nasıl gidereceklerini öğrendikleri formal veya informal okullarını oluşturmuşlardır. Eğer kendimizi iyi hissetmiyorsak bu beş ihtiyaçlarımızdan biri karşılanmıyor demektir (Glasser, 1985; Corey, 2008).

En önemli ihtiyaç sevme ve sevilme ihtiyacıdır. Arkadaşlık ilişkileri, annenin sevgisi, aile sevgisi, partner ile yaşanan sevgi hepsi bu ihtiyacın farklı çeşitleridir ve kişinin tatmin olmak için arayışını devam ettiren davranışlar göstermesini sağlar. Sevmek ihtiyacımız kadar değerli olduğumuzu hissetmekte çok önemlidir. Bu hem kendi kendimize değerli bulmak hem de başkalarının bizi değerli bulmasını içerir. Etik kurallar, standartlar, değerler, doğru/yanlış davranışların hepsi kendi değerliliğimiz için ihtiyaçlarımızı doyurmamızla çok yakından ilişkilidir. Bu nedenle Gerçeklik terapisinin çok önemli bir parçasıdır (Glasser, 2010) .

Tablo 2: İhtiyaçların Nitelikleri (Wubbolding, 2015 uyarlanmıştır)
Nitelikleri
Açıklama
Genellik
İhtiyaçlar özgün değil geneldir. Örneğin kişi eğlenceye ihtiyaç duyar, futbol izlemeye değil.
Evrensellik
Her insanda bulunur.
Tarafsızlık
Güdülenme sisteminin bileşenleri yapılan davranışın uygun olup olmamasından ziyade tatmini önemser.
Yoğunlukta Çeşitlilik
Bazıları özgürlüğe yüksek derece de ihtiyaç duyarken bazıları daha çok yapılandır ve rutin ihtiyacındadır.
Dengelilik
İhtiyaçlardan biri baskın olsa bile diğer ihtiyaçlar göz ardı edilmez.
Çelişkilik
İhtiyaçlar birbiriyle çelişiyor da olabilir, bir ihtiyaç giderilirken, diğerleri de gideriliyor olabilir.
Kişilerarası Bakımdan Çelişkilik
Bir kişinin ihtiyaçlarını karşılamak için diğerlerinin ihtiyaçlarını karşılamasını engellemesidir.
Andan Ana Gerçekleşme
İhtiyaçlar aralıksız şekilde, bilinçli ve ya bilinçsiz sürekli giderilir.
Çakışmak
İhtiyaçlar birbirinden izole olmaz. Bir futbolcu gol atarak hem eğlence hem de güç ihtiyacını temin eder.
Reddedilememezlik
İhtiyaçlar amansız ve daimi güdü kaynağıdır.
Mevcutluk
Etkili yaşamak mevcut yaşantılara dayandırılır, geçmişe değil.
Kısmen Hiyerarşiklik
Ait olma ve hayatta kalma ihtiyacı diğerlerine göre daha baskın bir ihtiyaçtır.

İhtiyaçlarımızı nasıl gidereceğimizi bebeklik çağımızdan başlayarak öğreniriz ve bu süreç tüm hayat boyunca devam eder. Eğer ihtiyaçlarımızı nasıl gidereceğimizi öğrenememişsek, yaşamımızla savaşır dururuz. Gençlik dönemimiz daha iyi öğreniriz ama eğer bunu başaramamışsak ta bütün yaşamımız boyunca öğrenemeyeceğimiz anlamına gelmez. Yaşamımız her an değişkendir ve bizler farklı koşullarda ve stres altında ihtiyaçlarımızı gidermeyi yeniden yeniden öğrenebiliriz (Glasser, 2010). Danışma sürecinde danışanın ihtiyaçlarını fark ederek bunları uygun yollarla giderilmesine çalışılır.
Glasser’e (2010) göre danışana yardım sürecinde özellikle iki temel ihtiyacı göz önünde tutmalıdır. Sevme, sevilme ve kendimiz ve diğerleri için değerli olmadır. Gerçeklik terapisinin insanlara ihtiyaçlarını giderme konusunda yarımcı olurken bu iki ihtiyacı temel alır. Psikiyatristin uygun rolü hastaların ihtiyaçları doyurma konusunda kendi kendilerine yetmeleri konusunda yardım etmektir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Gerçeklik Terapisine Göre Temel İhtiyaçlarımız" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ayfer SUMMERMATTER Fotoğraf
Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Doktor Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi30 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER'in Yazıları
► Gerçeklik Terapisi Psk.Fatih UĞUR
► Gerçeklik Terapisi Dr.Psk.Dnş.Fahrettin KORKMAZ
► Çift Terapisine Bakış Psk.Gonca KÜÇÜKTETİK
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Gerçeklik Terapisine Göre Temel İhtiyaçlarımız' başlığıyla benzeşen toplam 40 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Çocuklarda Beslenme Ocak 2019
► Neurofeedback Nedir? Şubat 2017
◊ Bana Fırsat Ver Anne! Aralık 2017
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


18:21
Top