2007'den Bugüne 92,259 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kaygı Bozuklukları ve Düşünce Hataları
MAKALE #17794 © Yazan Psk.Gülçin DÖNMEZ FİDAN | Yayın Ocak 2017 | 5,315 Okuyucu
KAYGI BOZUKLUKLARI ve DÜŞÜNCE HATALARI

Kaygı, korkudan farklı olarak, nesnesi olmayan, geleceğe yönelik olumsuz düşünce ve beklentilerle ilgili bir duygudurum bozukluğudur. Kaygının temel nedeni zaman zaman yaşanan travmatik olaylardır. Travmalar ise doğal afetlerden tutun da günlük hayatımızda karşılaştığımız kimi olayların etkisiyle ortaya çıkan yaşantılardır.

Travmalarla ve kaygılarla başetmenin en etkili yolu sağlıklı düşünebilmektir. Çözüm odaklı olmak, hayata umutla bakabilmek, hayatta sahip olduğunuz uğraşlarınızın ve sorumluluklarınızın olması ve çevresel destek ile birlikte daha kolay aşılabilir. Fakat yaşanan acılar ve sıkıntılar çoğu kez tek bir olayla sınırlı değildir. Sürekli yaşantımız içinde devam eden, çözümsüz kalan olayların, durumların varlığı az değildir.

Biz insanları bu tür yaşantılara karşı ayakta tutabilecek en önemli mekanizmalardan biri güçlü bir ego'dur. Yani kişinin karşılaştığı, maruz kaldığı sıkıntılar karşısında ne kadar dirençli olabileceği onun kişiliğine, kişisel kaynaklarına ve tabir yerindeyse çözüm odaklı olup olmadığına bağlıdır.

Bizi çözüm odaklı olmaktan uzaklaştıran en önemli sorunların başında gün içerisinde sık sık yaptığımız düşünce hataları gelmektedir. Terapilerde sorunların çözümü ele alınırken işlenen en önemli konulardan biri düşünce hataları yapıp yapmadığımızı incelemektir. Düşünce hataları biz farkında olmadan, bir olay karşısında bizim zihnimize otomatik olarak gelen, hayatımızı zorlaştırdığının farkında olmadığımız düşünce biçimleridir. Size bu makalemde bu 12 düşünce hatasından bahsetmek istiyorum :

1.Aşırı genellemek : Aşırı genellemek, tek bir olaya bakıp, bu olayı bütün sorunların temeli gibi görmektir. Örneğin, yeni bir işe başladık ve başlangıçta kendimizi beceriksiz hissetmemiz doğal iken; “ben zaten hiçbir işi başaramam” şeklinde düşünmek aşırı genellemektir.

2.Ya hep ya hiç şeklinde düşünmek : Ya hep ya hiç şeklinde düşünmek, kutuplaştırmak ; yaşadığımız olayları karşılaştığımız sorunları siyah beyaz şeklinde düşünmek. Bir şeyin ya doğru ya yanlış şeklinde düşünülmesi şeklinde ortaya çıkan düşünce hatası. “Herkes bana değer vermezse mutlu bir insan olamam” “Eğer gerçekten iyi bir piyano çalamayacaksam hiç çalmaya başlamasan daha iyi olur”

3.Olumsuzlukları büyütmek : Karşılaştığımız, yaşadığımız olayların sadece olumsuz ayrıntılara odaklanarak, olumluyu geçersiz kılmak. Yaşanan tek bir olumsuz olaydan tüm olayların olumsuz yanlarını hatırlamak. “Geçen sınavda da başarısız olmuştum zaten” “Geçen sefer de benimle ilgilenmemişti, beni sevmiyor”

4.Olumluyu geçersiz kılmak : Hayatımızda bizi ilgilendiren, bizim başardığımız olumlu olaylarda gerçekleşir. Fakat çoğu kez bunu görmezden geliriz. “Arkadaşım bana yardım etmeseydi ödevimi asla başaramazdım”

5.Karşımızdakinin zihnini okumak : Elimizde hiçbir kanıt yokken, karşımızdakinin ne düşündüğüne tahmin etmek, zihnini okumak gibi bir yanlışa düşeriz zaman zaman, ve buna inanırız. “Benimle ilgilenmiyor, benden sıkıldı” “Ne söyleyeceğini biliyordum, o yüzden hiçbir şey sormadım”

6.Hatalı falcılık yapmak : Gelecekte olacak olaylarla ilgili kötü tahminlerde bulunmak. “Arkadaşlığımız asla o güzel haline geri dönmeyecek”

7.Duygusal mantık yürütmek : Yaşanılan olumsuz duygulardan hareketle durumun olumsuz olacağına karar vermek. Gerçeği somut koşulları hesaba katmadan duygularımızla değerlendirmek. “Notlarım iyi olmasına rağmen kendimi kötü hissediyorum, başarısızım”

8.Me'li ma'lı şeklinde düşünmek : Zaman içinde kendimiz ve diğerleri hakkında belirli kurallar yaratır, daha sonrasında da bunların gerçekten olması gereken kurallarmış gibi benimseriz. Ve karşımıza çıkan her olayda bu kalıp düşüncelere uygun davranırız. “ insan sevdiği insana karşı küskünlük hissetmemelidir”

9.Etiketlemek : Zaman zaman bazı davranışlara bir ad koyup, sonrasında bu kalıplar içinde olayları değerlendirme eğiliminde bulunuruz. “Çok bencil birisi” “Çok hiperaktif, yerinde duramıyor” “Çok tembel birisi”

10.Kişiselleştirmek : Kişi durumdan sorumlu olmasa bile sorumluluğu üzerine alır. Olayın sorumlusunun kendisi olduğunu düşünür. “Hep benim yüzümden, benim uğursuzluğum”

11.Felaketleştirmek : Kişi karşılaştığı olaylar karşısında çözüm olmadığı sürece sonucun hep felaketle sonuçlanacağını düşünür. “arkadaşlığımız sona ererse bu felaket olur, dayanamam”

12.Seçici soyutlama : Olayları tek bir detaya odaklanarak açıklama, durumun daha belirgin diğer özelliklerini ihmal etmektir. “Bütün konuyu bilmeme rağmen sınavdan 90 aldım”

Bu tür düşünce hataları kişinin hayatını zorlaştırdığı gibi çözüm aramak noktasında da kişiyi çaresizliğe sürükler. Çünkü kişi artık tek yönlü düşünmeye başlar ve çözüm bulmak zorlaşır. Terapide yapılan düşünce hatalarını farkedip terkederek, yerine daha etkili düşünce sistemlerinin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu düşünceler hemen hepimizin aklından otomatik olarak geçer, önemli olan bu düşüncelere saplanıp kalmadan çeşitli, farklı ve kendimizi iyi hissedeceğimiz yönde düşünebilmeyi alışkanlık haline dönüştürmektir.

Düşünce hataları bizi her an etkisi altına aldığında diğer kişilerle olan iletişim kurma biçimimiz de bozulmaya başlar. Sadece kendi varsayımlarımızla düşünmek ve karar vermek iletişim engelidir. Dolayısıyla mutsuz oluruz ve etkisiz hissederiz. Olumsuz iç sesler bizim hayatımızı da olumsuz yönde etkiler.

Olumsuz iç sesler için bir egzersiz :

****1- Olumsuz düşüncenizi tespit edin. Örneğin; “Ben bu sınavı kazanamam” gibi…
****2- O düşünceyi bir sembole dönüştürün. Bir şeye benzetecek olsaydınız bu ne olurdu?
****3- Elinizde bir ses kontrol ayarlayıcısı olduğu düşüncesiyle o düşüncenin sesini mümkün olduğunca kısın.
****4- Sesin geldiği sembolü, ses duyulmayıncaya kadar kendinizden uzaklaştırın.
****5- O sembolle aranızda ses geçirmez bir duvar imajı oluşturun.
****6- O düşüncenin tam tersi olan olumlu bir düşünce oluşturun. Örneğin; “Bu sınavı kazanabilirim, bunun için elimden gelenin en iyisini yapacağım.”
****7- Onu bir sembole dönüştürün.
****8- O düşüncenin sesinin volümünü yükseltin ve kendinize yaklaştırın.*

Söylediklerinize dikkat edin, düşüncelerinize dönüşür,
Düşüncelerinize dikkat edin, duygularınıza dönüşür,
Duygularınıza dikkat edin, davranışlarınıza dönüşür,
Davranışlarınıza dikkat edin, alışkanlıklarınıza dönüşür,
Alışkanlıklarınıza dikat edin, değerlerinize dönüşür,
Değerlerinize dikkat edin, karakterinize dönüşür,
Karakterinize dikkat edin, kaderinize dönüşür. (alıntı)

Mahatma Gandhi

Psikolog Gülçin Dönmez FİDAN
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kaygı Bozuklukları ve Düşünce Hataları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Gülçin DÖNMEZ FİDAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Gülçin DÖNMEZ FİDAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     3 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Gülçin DÖNMEZ FİDAN'ın Yazıları
► Düşünce Hataları Psk.Merve EKŞİ
► Düşünce Hataları Psk.Nur GEZEK
► Panik Atak ve Eşlik Eden Düşünce Hataları Psk.Gülçin DÖNMEZ FİDAN
► Kaygı Bozuklukları Psk.Aslıhan DEĞERLİ AYTOĞAN
► Kaygı Bozuklukları Psk.Başak SOYSAL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Kaygı Bozuklukları ve Düşünce Hataları' başlığıyla benzeşen toplam 25 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Bağlanma Psikolojisi Kasım 2017
► Psikoterapi Yöntemleri Kasım 2017
► Çocukta Öfke Kontrolü Ağustos 2016
► Oyun Terapisi Mart 2016
► Kayıplar ve Yas Ocak 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:52
Top