2007'den Bugüne 92,865 Tavsiye, 28,331 Uzman ve 20,033 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Pika Türleri ve Tedavi Yöntemleri
MAKALE #17936 © Yazan Uzm.Psk.Dnş.Altuğ EFEOĞLU | Yayın Şubat 2017 | 4,792 Okuyucu
PİKA

Yiyecek olmayan maddelerin sürekli tüketilmesi biçiminde tanımlanan Pika ülkemizde halen ciddi bir sağlık sorunu olarak görülmektedir. Ancak Pika demir eksikliğinin bir nedenimi yoksa sonucu mudur sorusu henüz bilinmemektedir. Aradaki ilişki iyi bilinse de henüz nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla beraber pek çok durumda demir desteğinin aneminin düzelmesinden bile önce, bu aşırı isteğin düzelmesini sağladığının bulunması Pika’nın demir eksikliğinden kaynaklandığını düşündürmektedir (Koçak, 2000). DSM IV ve DSM 5 Pika tanı ölçütleri tablo 3’de aşağıda gösterilmiştir;

DSM IV ve DSM 5 Pika Tanı Ölçütleri

Pika- DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri


A. En az bir ay süreyle, yenilebilir olmayan maddeleri sürekli olarak yeme.
B. Yenilebilir olmayana maddelerin yenmesi gelişim düzeyine göre uygun değildir.
C. Bu yeme davranışı kültürel açıdan onanan bir uygulamanın bir parçası değildir.
D. Bu yeme davranışı sadece başka bir mental bozukluğun gidişi sırasında ortaya çıkıyorsa bile (örn. Mental Retardasyon, Yaygın Gelişimsel Bozukluk, Şizofreni) ayrıca klinik değerlendirmeyi gerektirecek derecede ağırdır.

Pika -DSM-5 Tanı Ölçütleri

A. En az bir ay süreyle, sürekli olarak, besleyici değeri olamayan, besin olmayan maddeleri yeme
B. besleyici değeri olmayan, besin olmayan maddeleri yeme tutumu, kişinin gelişimsel düzeyi ile uyumlu değildir.
C. Bu yeme davranışı, kültürel dayanağı olan ya da toplumsal olarak olağan kabul edilecek bir uygulama değildir.
D. Bu yeme davranışı, başka bir ruhsal bozukluk bağlamında ortaya çıkıyorsa (örn. Anlıksal yetiyitimi [anlıksal gelişimsel bozuluk ], otizm açılımı kapsamında bozukluk, şizofreni), ayrıca klinik değerlendirilmeyi gerektirecek denli ağırdır.

Pika’nın Türleri

Pika’nın DSM IV ve DSM 5 ölçüt kriterlerinde herhangi bir türü bulunmamaktadır. Pika’nın nedeni tam olarak bilinmese de görülen bireylerin özellikleri ve beraberinde olan bozukluklar, pika hakkında önemli bilgiler verebilmektedir.

Pika’nın Yaygınlığı

Pikanın prevelansı kesin olarak bilinmemektedir çünkü çoğunlukla sorulmayan ve rapor edilmeyen bir bulgudur. Bununla beraber çocuklarda, hamile kadınlarda ve mental retarde kişilerde daha sık görüldüğü bildirilmiştir (Sayetta ve Lacey,1986, 1990). Her 2 cinste eşit olarak görülür. En büyük prevelans 1-6 yaş çocuklardadır. Bunların büyük bir kısmı da düşük sosyoekonomik gruptan ve çoğu zamanda davranış bozukluğu olan çocuklardır. Mental retarde çocuklarda en sık görülen yeme bozukluğu pikadır ve retardasyon ağırlaştıkça şiddeti de artar (Robinson ve ark., 1990).

Eşlik eden bozukluklar

Demir eksikliği anemisinde pikanın yeri hakkında oldukça tartışmalı sonuçlar bildirilmektedir. Crosby çalışmasında demir eksikliği anemisi olan hastaların yarısından fazlasında pika anamnezi olduğunu bildirirken (Crosby, 1976) İngiltere’de yapılan bir çalışmada hastaların hiç birinde pika anamnezi bulunmamıştır. Konya’da yapılan bir çalışmada ise demir eksikliği anemisi saptananların %9’unda pika anamnezi bulunmuştur (Dilek ve ark., 2000). Pika hakkında herhangi bir nedeni olmayışı, Pika’nın oluşumu üzerine belli hipotezler oluşturulmasına sebep olur.

Etiyolojisi

Üzerinde en çok durulan hipotezler; besinsel, psikolojik, kültürel ve farmakolojik hipotezlerdir.

1. Besinsel Hipotez

Pika’nın besinsel yetmezlik sonucu oluştuğu ileri sürülmüştür. Yazarların çoğu hangi maddelerin vital besinleri ihtiva ettiğini bilememenin pikaya yol açtığını tahmin etmektedirler. Vitamin C ve D, tiamin, niasin, protein-kalori yetmezliğinin ve bazı eser elementler (çinko, bakır, demir vs.) ile kalsiyumun etiyolojide rolleri olduğu düşünülmektedir. Bu ihtimaller içerisinde birçok araştırıcı demir eksikliğini major sebep olarak kabul etmektedir (Nchito ve Singhi, 2014, 2003).

2. Psikolojik ve Kültürel Hipotez

Pika’nın sosyal ve kültürel faktörlerden etkilendiği gözlenmiştir. Dünyada yiyecek alışkanlığı sıklıkla kültürel değerlere bağlıdır ve pika belki de bölgeden bölgeye değişen yiyecek alışkanlığı ile kültürel değerler sonucunda ortaya çıkmaktadır. Örneğin; Afrika’nın bazı bölgelerinde, toprak yemenin majik özelliği iyi bilinmektedir, yani halk arasında toprak yemenin hayırlı olacağına inandıkları yazılmıştır (Singh ve Winton, 1985).

Ciddi aile hastalıkları, gebelik, son zamanlardaki göçler, ayrı yerlerde yaşayan anne ve baba, anne ya da babadaki anksiyeteler ve depresyonlar pikalılarda kontrole göre belirgin ölçüde yüksek olduğunu rapor etmiştir (Sibert, 1975).

3. Farmakolojik Hipotez

Pika’da farmakolojik bazı etkiler elde etmek gibi düşünceler de vardır. Kahve, sigara ya da yulaf yaprağı yiyen kişilerin, kafein, nikotin ve tanninin sorumlu olduğu farmakolojik etkileri elde ettikleri bildirilmiştir (Rose ve ark., 2000).

Gidiş ve Sonlanış

Pika bazen birkaç ay devam eder ve kendiliğinden düzelir, seyrek olarak erişkinlik dönemine kadar devam edebilir (Crosby, 1976).

Değerlendirme

Özellikle ailenin ev ortamında, çocuğun uygunsuz ve yenmemesi gereken maddeler konusunda gözlemleri olduğunda, öğretmenin ise sınıf ve okul içerisindeki bu davranışları gözlemlemesi ile okulun psikolojik danışmanı konsültasyon içerisinde gerekli sağlık kuruluşlarına yönlendirme yaparak tedaviye başlamasını sağlatır. Okul psikolojik danışmanı, öğretmeni ve ailesi ile birlikte işbirliği içerisinde öğrenci takibine devam eder.

Tedavi

İlk yapılması gereken etiyolojik nedenin saptanmasıdır. Etiyolojik neden saptanmadan tedavi yapılırsa tedaviden başarı beklenmemelidir. Hatta kanser gibi bir hastalığın tanısının gecikmesine bile neden olunabilir.

1. Oral demir tedavisi:

Ferröz sulfat, en etkili ve en ucuz demir preparatıdır. Günde iki veya üç kez verilir. Ferröz glukonat verilebilir. Hemoglobin degerleri 10 g/dl’nin üzerine çıktıktan sonra günde bir kez verilir. Ü-Tedavi süresi ortalama 6-9 aydır. Demir preparatları aç karnına alınmalıdır. Aç alındıgında absorbsiyon daha fazladır. Oral tedavinin en önemli yan etkisi gastrointestinal irritasyondur. Buna bağlı bulantı, kusma, karın ağrısı, kabızlık ve ishal görülebilir. Demir preparatları gaytayı siyah renge boyar.
Oral demir tedavisi ile başarısızlık varsa şunlar akla gelmelidir;
1. Yanlış teşhis,
2. Hastalığın komplike olması,
3. Hasta ilacı belirtilen şekilde almamıştır,
4. Hasta ilacı yetersiz kullanmıştır,
5. Alınandan daha fazla demir kaybı devam etmiştir,
6. Demirin gastrointestinal sistemden yeterli emilememesi neden olabilir.

2. Parenteral demir tedavisi:

Paranteral demir ihtiyacı=Normal hemoglobin–hasta hemoglobini X3Xagırlık Parenteral demir tedavisi su durumlarda kullanılır;
1. Oral demir preparatlarını tolere edemeyen hastalar,
2. Aneminin hızla düzeltilmesi gerekli hastalar,
3. Gastrointestinal emilim bozukluğu olan hastalar,
4. Ülseratif kolit gibi inflamatuvar barsak hastalığı olan hastalar,
5. Oral alınandan daha fazla kanamalarla demir kaybı olan hastalar
6. Hemodiyaliz hastalarında oral tedavi ile demir dengesi sağlanamayan
hastalar
7. Büyük miktarlarda ototransfüzyon programı uygulanacak hastalara demir parenteral olarak verilir.
Parenteral olarak demir dekstran kullanılır. (ferrik hidroksi dekstran) Parenteral tedaviye baglı en önemli ve tehlikeli yan etki anaflaksidir. Bundan başka lokal reaksiyon, ates, miyalji, lenfadenopati, tromboflebit ve lokal ısı artısı görülebilir.

Tedaviye cevap:
1. lk düzelen bulgu halsizlik ve yorgunluktur.
2. lk görülen laboratuar bulgusu retikülositozdur. 7-10. günde görülür.
3. Hemoglobinin normale dönme süresi 45-60 gündür.
4. En son düzelen bulgu ferritindir. 6-9 ayda normale gelir. Oral tedavi süresi 6-9 aydır (Ali ve Hoffman ,2005, 2000).
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Pika Türleri ve Tedavi Yöntemleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Altuğ EFEOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Altuğ EFEOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Altuğ EFEOĞLU Fotoğraf
Uzm.Psk.Dnş.Altuğ EFEOĞLU
Bursa (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi1 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Dnş.Altuğ EFEOĞLU'nun Makaleleri
► Vajinismus Tedavi Yöntemleri Psk.Burcu MUŞDAL ÇELEBİ
► Fobiler ve Tedavi Yöntemleri Psk.Alpaslan KESKİN
► Kekemelik ve Tedavi Yöntemleri Pdg.Aykut AKOVA
► Psikolojik Tedavi Yöntemleri ÇOK OKUNUYOR Psk.Nilüfer ŞİŞMAN
► Anksiyete Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Psk.Gökhan BİNGÖL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 20,033 uzman makalesi arasında 'Pika Türleri ve Tedavi Yöntemleri' başlığıyla benzeşen toplam 57 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:57
Top