2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Panik Bozukluk Tedavisinde İlaç Kullanımı Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
MAKALE #17964 © Yazan Uzm.Psk.Kumru ŞERİFOVA | Yayın Şubat 2017 | 5,480 Okuyucu
PANİK BOZUKLUK TEDAVİSİNDE KANITA DAYALI KILAVUZ: İLGİLİ MAKALE VE MATERYALLERİN DERLENMESİ

Öz

Panik atak anı ve tekrarlayıcı şekilde ortaya çıkan korku nöbeti olup bir takım fiziksel ve bilişsel belirtiler ile kendini gösterir: (aşağıdakilerden en az dört belirtinin görülmesi halinde DSM-V ’e göre panik atak teşhisi konulur.)
1. kalp atışlarının hızlanması
2. terleme
3. titreme
4. nefessiz kalma duygusu
5. göğüs ağrısı ya da göğüste rahatsızlık
6. mide bulantısı ya da midede sıkıntı
7. baş dönmesi
8. üşüme ve ya ateş basması
9. karıncalanma, hissizleşme, uyuşma
10. Derealizasyon (gerçek değil ya da hayalmiş duygusu)
11. Depresonalizasyon (kişinin kendinden ayrılması duygusu)
12. Ölüm korkusu
13. Delirme ya da kontrolü kaybetme korkusu

Panik atak tek başına bir ruhsal sorun değildir ve çeşitli ruh sağlığı ve fiziksel sağlık sorununda ortaya çıkabilir. Panik atak panik bozukluğun habercisi olabileceği gibi, travma, fobi gibi ruhsal bozukların semptomu da olabilir.

Panik Atakların bazı özellikleri vardır:
1. Noktürnal Panik Atak – gece uykuda ortaya çıkan PA. Gece REM uykusu sırasında kalp çarpıntısı fizyolojik olarak yükselmeye meyillidir. PA hastası panik atağa koşullandığı için uykudan koşullanmış korkuyla uyanır ve tüm belirtileri en yüksek korkuyla yaşar. Bunu deneysel olarak bu şekilde test etmişler: Gece uyuyan fareye kırmızı ışıkla beraber elektroşok verilir (işkence yöntemi). Birkaç defa aynı şeyi tekrarladıktan sonra fareye elektroşok verilmeden fare kırmızı ışığa maruz bırakılır. Sonuç olarak fare her defasında kırmızı ışığı gördüğünde elektroşoka maruz kalacakmış gibi koşullanmış halde panik yaşar. PA yaşayan kişide de aynı kısır döngü vardır. Kişi kötü tecrübesinden yola çıkarak, içsel ve dışsal uyaranlara maruz kalma sırasında ortaya çıkan bedensel belirtileri felaket düşünceleriyle eşleşir.
2. Sağlık ve ruh sağlığı konularında kaygı – hafif bir fiziksel belirtilerde ya da kullanılan ilacın yat etkisinde felaket beklentisi içine girme. Bu kişilerde genelde komorbidite olarak hastalık hastalığı, anksiyete ve fobinin farklı türleri, depresyon, travma vs. gibi ruhsal sorunlar vardır.
3. Günlük hayatın gerekleriyle başa çıkamama
4. Panik atakların kontrol edilebilmek için ilaç, alkol, veya uyuşturucu kullanımı

Panik Bozukluk Nedir?
Panik atak tekrarlayıcı ve beklenmeyen, aniden kabaran ve birkaç dakikada tepe noktasına ulaşan aşırı bir korku ve rahatsızlık duygusudur (DSM-V, 2013). Kişi bu nöbetlerin ortaya çıkmasından kaygı duyar ve sürekli beklenti içerisindedir.

Anahtar Kelime:
Panik Atak, Panik Bozukluk, Panik bozuklukta kanıta dayalı tedavi, ilaç tedavisi

Risk Değerlendirmesi ve gözlemlemesi

Bazı antidepresan ilaç tedavisi başlatılan hastalarda – özellikle ergen ve genç yetişkinlik dönemlerinde kişinin izlenmesi önemlidir. Eğer kişinin kendine ve ya başkalarına zarar verme ihtimali varsa acil psikiyatriste yönlendirilmeli ve müdahale edilmelidir. Hastanın kendine ve yakınlarına hastalığı ve risklerini anlatmak son derece önemlidir. Hastanın yakınları ve ya bakıcısı kişinin duygularının değişmesi, umutsuz ve olumsuz düşüncelerinin, intiharla alakalı düşüncelerinin farkında olmalılar, gerekli durumlarda ilgili kurumları aramaları anlatılmalıdır. Bu özellikle ilaca yeni başlatılan dönemlerde ve ya ilaç değişikliği olduğu sürelerde çok önemlidir.

Yöntem

Objektifler ve literatür değerlendirmesi aşamasında cevaplanacak sorular
literatür değerlendirmesinin amacı panik bozukluk, panik atak ve ona eşlik eden rahatsızlıklar hakkında bilgi aktarmak, dünyaca kullanılan kılavuzlarda tedavi aşamasına nasıl yaklaşıldığına kanıt getirmek ve Türkiye’de tedavi için uygulanan ve önerilen yanlış inançlara açıklık getirmek hedefleniyor.

(i) Geçerli kılavuzlarda önerilen panik atak ve bozukluk tedavi aşamaları nelerdir?
(ii) Panik atak ve bozukluk için önerilen kanıta dayalı tedavi yöntemi Türkiye’de kullanılmamasının oluşturabileceği hasarlar neler olabilir?

Metodolojik Yaklaşım

Uluslararası güncel ve önemli makalelerin, Birleşmiş Krallıkta ve dünyada kabul görmüş kurumların araştırma ve kılavuzları intensif şekilde araştırılarak, yazarın tıp ve klinik psikoloji alanında eğitimine dayanarak sistematik inceleme yapılmış. Bunun için 2016 yılına kadar yayınlanmış güncel ve önemli araştırmalar seçilerek katına dayalı kılavuz (evidence based guidline) doğrultusunda benzer kılavuz hazırlanmıştır.
Yukarıdaki sorulara cevap bulmak için 572 ilgili makale Psychoinfo (Ebsco), Medline (National Library of Medicine) ve Embase kullanarak okundu, literatür taraması yapılarak uygun olan ve olmayan makale ve kılavuzlar gözden geçirilip derlendi. Bunun için en son Amerikan Psikiyatri Derneği (2010), British Association for Psychopharmacology (2016), National İnstitute Health and Excellence (2009)’ın ilgili kılavuz ve makaleleri gözden geçirilerek kullanılmasına karar verildi. İlaveten dünyaca bilinen ve ruh sağlığı alanında kullanılan psikiyatri el kitapları da kullanıldı (Companion to Psychiatric Studies by Johnstone et al., Oxford Psychiatry by Cowen, Harrison & Burns). Bunun için kitapların yayın tarihinin eski olmamasına özen gösterildi. Yukarıdaki derlemeye ek olarak araştırmacıların bibliyografik kaynakçaları da gelecek araştırmalara ışık olması için kullanıldı. Makaleler arasında dahil etme kriteri olarak Tablo 1’e kaynaklar ilave edilirken, diğer tüm makaleler çıkarıldı. Panik atak ve Panik Bozukluk hakkında tanı kriteriler için DSM-V ve ICD-10 kullanıldı ve tanı kriterleri onlara uygun bir şekilde derlendi. Akabinde Amerikan Psikiyatri Derneği (2010), British Association for Psychopharmacology (2016), National İnstitute Health and Excellence (2009)’a göre hastalara yaklaşma ve tedavi şekli ve öneriler ilave edilerek çalışma sonlandırıldı.

Amerikan Psikiyatri Derneği (2010)
British Association for Psychopharmacology (2016)
National İnstitute Health and Excellence (2009)
Companion to Psychiatric Studies by Johnstone et al.,
Oxford Psychiatry by Cowen, Harrison & Burns
Kaynakçada ismi geçen bibliyografik makaleler
Dsm –V
ICD-10
Tablo 1

Tartışma

Panik bozukluğu hastaların hayat kalitesini olumsuz yönden etkileyen bazen kısa süreli, bazen ise uzun süren kronik bir durumdur. İlaç tedavisine başlamadan önce Bilişsel Davranışçı terapi ile Yüzleştirme ve Bilişsel Yeniden Yapılandırma tekniğinin ilk hedef olması gerekir. Tedavi %88’li iyileşme sağlayacağı gibi, %12’lik tedavi başarısızlığı tedaviden ayrılma durumu ile alakalandırılır ( Gould et al., 1995; Otto et. al., 2001).

Dünyada geçerli kılavuzlara göre ilk panik atağını yaşayan danışanlara hümanist yaklaşım öneriliyor. Kişiyi anladığınızı, ona değer verdiğinizi ona aktarmak çok önemlidir. (NİCE, 2011). Eğer panik atak panik bozukluğa dönüşmüşse, önce psikoeğitim verilmeli, yetersiz kalırsa intensif Bilişsel Davranışçı Terapi önerilmelidir. Eğer psikoterapi tedavide tek başına yetersiz kalıyorsa, SSRI sınıfından antidepresan tedavisine eşlik eden BDT öneriliyor. (NİCE, 2011)
Tedavide birincil ve ikincil tedavi olarak benzodiazepen (XANAX) önerilmemelidir. Çok kritik durumlarda doktor kontrolünde kriz atlatmak için tercihen hastane ortamında, veya acilde kullanılması önerilir (NİCE, 2011).
Rahatsızlık insanların hayat kalitesini düşürdüğü için tedavi aşamasındaki yaklaşım onları yeniden topluma kazandırmak, hayat kalitelerini yükseltmek ve mümkün olduğunca tedavinin yan etkilerinden korumak şeklinde planlanmalıdır. O yüzden tedavi aşamasında dünyaca bilinen ve kullanılan kılavuzları seçerek örnek teşkil etmesi için kullanıldı.
Burada ruh sağlığı çalışanlarına psikoterapinin önemi aktarılarak, bazı durumlar için ilaç tedavisine başlamadan önce yarar ve zarar oranını kıyaslamaları, gerekmedikçe hastaları ilaçlarla tedavi etmek yerine psikoterapiye yönlendirmeleri için hem danışanları, hem de ruh sağlığı çalışanlarını bilinçlendirmek amaçlı yazılmıştır.

Southampton Üniversitesi mezunu Uzman Klinik Psikolog; Cardiff Üniversitesi Nöropsikiyatri –Tıp fakültesi öğrencisi; Londra, Birleşik Krallık, SharifovaG@cardiff.ac.uk

Türkiyede her 10 hastadan 9'u anksiyete ve panik atak teşhisiyle bana geldiğinde, en az 5, ortalama 15 senelik XANAX kullanan hastalar olarak karşımda oturuyorlar. İlk başta bana şaka gibi gelmişti. Bunu bir hastaya 5,10,20 yıl kullandırtmak bir suç olmalı bana göre!

Ruh sağlığı çalışanları en son araştırmaları, makaleleri takip etmek zorundalar! Hocamın hocasının hocasından kalan bilgilerle tedavi etmek günümüzde geçerli değildir! Artık EVİDENCE BASED MEDİCİNE yani Kanıta Dayalı Tıp var. Artık gelişmiş ülkelerin uyguladığı yöntemler var, kılavuzlar var. Lütfen, sizlerde bunları takip edin!

Sırf insanlar, veya belki de hekimlerimiz nerde yanlış yapıyor olabilirler ihtimali için
merakımdan XANAX'ı ilk google search kullanarak araştırdım. Sonuç olarak Google panik atak ve anksiyete için yatıştırıcı olarak bana Xanax önerdi! Bu bilgilere dayanarak mı panik atak için bu ilaç reçete ediliyor ihtimali için bir tıp doktorunun, bir uzmanın, bir araştırmacının nasıl araştırma yapması gerektiğini göstermek kararına geldim.

"Xanax'ın panik atak tedavisinde rolünü öğrenmek için detaylı bir araştırma başlattım"
Bunun için Google yerine profesyonel veri tabanı kullanmamız gerekir, örneğin Ebsco -gibi!

Sonuç:

1. "Journal of Pharmacy Practice; Aug1990, Vol. 3 Issue 4, p233-240, 8p"

Makale 1990 yılında panik atak
tedavisinde xanax öneriyor.

2. FDA Consumer . Mar1991, Vol. 25 Issue 2, p3. 1/3p.

1991 yılından bir makale, şu an yıl 2017;
Ne kadar güvenilir bir makale?

3. Consumer Reports . Jan1993, Vol. 58 Issue 1, p19. 7p. 7 Black and White Photographs, 1 Graph.

1991 yılından bir makale, şu an yıl 2017;
Ne kadar güvenilir bir makale?

4. Journal of Toxicology & Environmental Health: Part A . 2006, Vol. 69 Issue 3, p237-243. 7p. 3 Charts. - "Alprazolam (xanax) Abuse in Texas, 1998–2004."

Xanax'ın kötüye kullanımını araştırmış - makale

5. Lurigio, Arthur J. Panic atak

Salem Press Encyclopedia of Health, January, 2016.

Panik atak hakkında en güncel makale, - 2016 yılına ait!

Makale BENZODİAZEPİNE sınıfına ait olan ilaçların (yani Xanax'da buna dahil) kısa süreliğine, kriz anında kullanılmasını öneriyor. Ve asla intihar eğilimi olan ve madde kullanımına eğilimli kişiye reçete olunmamalıdır!!!

"Because of their short-lived effects and great potential for addiction and overdose, benzodiazepines, such as lorazepam (Ativan), alprazolam (Xanax), and clonazepam (Klonopin), are prescribed for only a limited period and never for a patient with a history of suicide attempts or substance abuse or dependence disorders."

6. Generalised anxiety disorder and panic disorder in adults: management
Clinical guideline [CG113] Published date: January 2011 - Nice Guideline

Tüm dünyada geçerli kılavuzlarda - öncelikle psikoterapi, BDT öneriyor! Gerçek uzmanından terapi alıp ama başarısız olan hastalara ilaç tedavisi öneriyor!
Ama burada önerdiği ilaç listesinde Benzodiazepine sınıfından olan ilaçları kesinlikle önermiyor! Ancak ve ancak krizleri önlemek için önerilen bu ilaçları hastalar şeker niyetine kullanıyorlar!

Kritik durumlarda kriz atlatmak için 1 veya 2 defaya mahsus önerilmeli, veya tercihim hastane ortamında acile gelen hastalar için krizi geçiştirmek adına kullanılmalıdır. Her atak için kullanılırsa ne gibi yan etkenleri olabileceğini hekimlerimiz hastalarıyla tartışmalı ve hastaları bilinçlendirmeliler.

Not: Türkiyede çok önemli, bilgili, eğitimli ve ilkleri başarmış hekimlerimiz var. Ailem, sevdiklerim, yakınlarımı gözlerim kapalı emanet edebileceğim hekimlerimize sonsuz teşekkürlerimi sunarım!

Kaynakça
American Psychiatric Association 1980, Diagnostic & Statistical Manual of Mental Disorders, 3rd edn, APA: Washington
American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author
American Psychological Association 2016, Clincal Psychology, http://www.apa.org/ed/graduate/specialize/clinical.aspx
American Psychiatric Association 1994, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders,4th edn, APA: Washington
Cowen P., Harrison P. & Burns T. (2012). Oxford Psychiatry. Oxford
University Press. Oxford DOI: 10.1093/med/9780199605613.001.0001

Johnstone E. C., Owens D. C., Lawrie S. M., McIntosh A. I., Sharpe M. (2010). Companion to Psychiatric Studies. Toronto, Elsevier.

National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE), 2011. Generalized anxiety and panic dısorder in adults: management

Türk Psikologlar Derneği, 2004. Türk Psikologlar derneği etik yönetmeliği
Gould RA, Otto MW, Pollack MH (1995) A meta-analysis of treatment outcome for panic disorder. Clin Psychol Rev. 15:819 – 844.

Gould RA, Otto MW, Pollack MH, Yap L (1997) Cognitive behavioral and pharmacological treatment of generalized anxiety disorder: A preliminary meta-analysis. Behav Ther. 28:285–305

Quitkin FM, Rabkin JD, Markowitz JM, et al. (1987) Use of pattern analysis to
identify true drug response. A replication. Arch Gen Psychiatry 44: 259–264.

Otto C, et al. (2001) The "flap" endonuclease gene FEN1 is excluded as a candidate gene implicated in the CAG repeat expansion underlying Huntington disease.Clin Genet 59(2):122-7

World Health Organization (1992) The ICD-10 Classification of Mental and
Behavioural Disorders - Clinical Descriptions and Diagnostic Guidelines.
Geneva: World Health Organization.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Panik Bozukluk Tedavisinde İlaç Kullanımı Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Kumru ŞERİFOVA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Kumru ŞERİFOVA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Kumru ŞERİFOVA Fotoğraf
Uzm.Psk.Kumru ŞERİFOVA
İstanbul
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi5 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Kumru ŞERİFOVA'nın Yazıları
► Cinselliğe Dair Doğru Bilinen Yanlışlar ÇOK OKUNUYOR Psk.Ezgi SÖNMEZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Panik Bozukluk Tedavisinde İlaç Kullanımı Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar' başlığıyla benzeşen toplam 57 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Sosyal Kaygı Bozukluğu Şubat 2017
► Panik Bozukluğu Tedavisi Ağustos 2016
► Mutlu Olmanın Formulü Mayıs 2016
► Otizm Tedavisi Mart 2016
◊ Kişilik Analizi Mart 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:25
Top