Diyaliz Hastaları ve Yaşam Kalitelerinin Arttırılması
Diyaliz Hastalarında Diyet Tedavisi
Protein enerji malnutrisyonu (pem) olasılığı diyaliz hastalarında % 12-40 civarındadır.Bu nedenle yeterli beslenme;
a-Hastanın genel durumunu düzeltir
b-Toksinleri atar
c-Hastanın normale yakın yaşamasını sağlar
d-Sıvı elektrolit dengesini sağlar
Beslenme Analizinin Alınması
a-Son kilo değişikliği ve bu değişikliğin oluş süresi önemlidir.15 günde %10 kilo kaybı enfeksiyon yoksa sıvı kaybıdır.
1-3 ay içinde %10 kilo kaybı hem yağ hem de protein kaybı olduğunu gösterir.
b-Kilo kaybı sırasında diyetindeki değişiklikler:
Hastaya sorulur:
*Normal yedim
*Sıvı şeyler yedim
*İştahım yoktu
*Kendimi yememek için zorladım
*Az yedim
c-G.I.S. yakınmaları;bulantı ,kusma,diyare....
Stres Faktörü
Açlık sırasında ilk olarak yağ sonra somatik proteinler kaybolur.Fakat stres faktörü açlıkla birleşirse somatik protein kaybı daha artarak kas erimesi hızla gerçekleşir.(yaklaşk 4 kat)
Fiziksel Muayene
*Kas kaybı belirtileri;
a-Üst ekstremitede zayıflık
b-Temporal –supmandibular konkabitede çökme
c-El sıkmada güçlük,el içi kaslarında düzleşme
d-Göğüs bölgesinde çökme
Biyokimya Göstergeleri
a-Albümin:3-3,5gr/dl =protein yetersizliğidir
Akut değişikliği göstermez.Beslenmede yapılacak destek, 2-3 hafta sonra albümin yükselmesine sebep olur.Albümin 4’den düşük ise mortalite 2-7 kat artar.
b-Transferrin:200mg/dl = protein yetersizliğidir.Akut değişiklikleri gösterir.
c-Kolesterol 130 mg/dl küçük ise = pem belirtisi
e-IGF1 konsantrasyonu300 mg/dl küçük ise = pem belirtisi
f-Prediyaliz öncesi düşük kt düzeyi = pem belirtisi
Antropometrik Ölçümler
a-BKİ
B-Üst orta kol çevresi(25-30cm)
c-NRI indeks
1,51 gr*albümin (gr/dl)+0,417* (son vücut ağırlığı/klasik vücut ağırlığı)*100
> 97,5 ise sınırlı PEM
= 83,5-97,5 ise orta PEM
< 83,5 ise ciddi PEM
Diyalizde Pem’in Etkileri
-Yara iyileşmesi gecikir
-GFR azalır
-Enfeksiyonlar artar
-Halsizlik yorgunluk artar
-Morluk artar
-İdrar asitleşme kapasitesi artar
Diyalizde İştahsızlık Nedenleri
1-Yetersiz diyaliz sonucu üremi
2-Depresyon
3-Kabızlık
4-Enfeksiyon
5-Bulantı-kusma
6-Tat duyusu azalması(çinko eksikliği olabilir)
7-İlaç yan etkileri
Diyet Tedavisi
a-Enerji:Yüksek tutulmalıdır.(proteinin katabolize olmaması için)
BKİ:19’dan düşük ise 45-50 kcal/kg/gün
BKİ:20-25 ise 35-40 kcal/kg/gün
BKI:30’dan yüksek ise 20-30 kcal/kg/gün
Not:Verilen kalori ideal kilo üzerinden hesaplanır.Mevcut kilo üzerinden kalori ihtiyacı hesaplanmaz.
Not:Kendi isteği ile yemek yiyen hasta (kendi kendine) 23-28 kcal/kg/gün alır.
b-Karbonhidratlar:İnsülin direnci sık görülür,enerjinin %60-65’i karbonhidrattan gelmelidir.
Boş Enerji Kaynakları:Nişasta,lokum,sorma şeker,şeker.
c-Yağ:Lipidemi %70 oranında görülür.HDL düşüktür.Yani kardiyovasküler hastalıklar sık görülür.
-Hastalara mutlaka balık yağı önerilir.(3-6 gr/gün)
-Katı yağlar,aşırı yağlı gıdalar verilmez.
-Karnitin verilmelidir.Haftada 1-1,5 gr/gün
d-Protein:En kaliteli protein yumurtadır.
-Protein yıkımı artmıştır.
-Enerji alımı az ise protein kullanımı azalır.
Bu nedenle enerji açığı kapatılmadan verilen proteinin değeri kalmaz.
-Diyalizde yaklaşık 6-8 gr amino-asit yok olur.Diyaliz sıklığı amino asit kaybını artırır.
-protein normal hastada 1,2 gr/kg/gün
-Zayıf hastada 1,4 gr/kg/gün verilir.
Bu değerlerdeki protein Pem ‘i yok eder.Pozitif azot dengesi gerçekleşir.
e-Mineraller:
1-Sodyum:Tuzsuz diyet önerilir.İdrar çıkışı iyi ise tuz alabilir.(az miktarda)
Tuzlu besinler:Turşu ,zeytin ,konserveler,tuzlu bisküvi ,ketçap,cips,sucuk, pastırma,salam ,sosis,tavuk suyu-et suyu tabletleri,hazır çorbalar,kabartma tozu,kuruyemiş
Orta tuz perhizi:Az tuzlu besinler tüketilir+ekmek ve yemekler tuzsuz verilir.
İleri derece tuz perhizi:Gıdalar suda bekletilir.
2-Potasyum:Düşük verilir.
-1600-2000mg/gün potasyum önerilir.
-Potasyum kaynağı sebze-meyve -süt ürünleridir
Potasyumu diyette azaltmak için;
-Çiğ sebzeler aşırı verilmez
-Sebze yemekleri haşlanıp suyu süzülür
-Meyveler kabuksuz-suda bekletilmiş olarak tüketilir
-Peynir belki haftada 1-2 kez verilir
-Peynir yerine yumurta veriyoruz
-Hastalar vitamin preparatlarıyla desteklenmelidir
-Patates ,muz,pazı,ıspanak,kavun,karpuz,asma yaprağı
Sıvı Alımını Azaltmak İçin
-Tuzsuz diyet verilir
-Çay tüketimi azaltılır
-Su çay bardağı ile içilir
-Buz küpleri ağızda durdurulur
-Çorba az verilir
-Sebze-meyvede de su vardır bu nedenle az verilir
Kabızlık Önlemek İçin
-Ilık su aç karnına içilir
-Aç karnına zeytinyağı
-Aç karnına az öğütülmüş keten tohumu 1 y.k verilir
-Karın egzersizleri verilir
-Yavaş yemeli
-Sık tuvalet alışkanlığı
Hastanın Beslenme Alışkanlıkları Düzeltilmeli
-Öğün atlamamalı
-Ev dışında beslenmeye dikkat etmeli
-Hasta en çok neler atıştırıyor araştırılır
-Hangi öğünde fazla yemek tüketiyor
-Hangi içecekleri tüketiyor
-Günlük çay tüketimi (açık-koyu)
-Yemek yeme hızı
-Yemekte su tüketimi
-Davetleri sık olur mu ve davetlerde beslenmesi
-Kullandığı yağ türü
-Sebze-meyve tüketim alışkanlığı ve pişirme yöntemi
-Et tüketim durumu,sıklığı,et türü,pişirme yöntemi
-Tuzsuz diyet uygulama şekli
-Evde hastayla ilgilenen kişinin eğitimi
-Aile fertleri diyete itina gösteriyor mu
-Aile fert sayısı
-Ekonomik şartları
-Beslenme eğitimi sıklığı ve ikna etme durumu
Not:Yukarıdaki maddeler hastanın diyeti kadar önemlidir.
Diyabetik Hastanın Beslenmesi
-Öğün sayısı
-Şeker yerine nişasta ile (nişasta peltesi)enerji karşılanmalı
-Diğer beslenme alışkanlıkları düzeltilmeli
Not:Hastanın 3 günlük yemek listesi yani 3 günlük besin tüketimi mutlaka araştırılmalı,eksikler veya fazlalar hastaya söylenmeli
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Diyaliz Hastaları ve Yaşam Kalitelerinin Arttırılması" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Ahmet GÜRAPAYDIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Ahmet GÜRAPAYDIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
