2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Sesletim (Artikülasyon) Bozuklukları
MAKALE #18566 © Yazan Uzm.Nurgül ÇİFTÇİ | Yayın Haziran 2017 | 2,832 Okuyucu
Tanımı:
Konuşma seslerinin çıkartılış yerlerinde, biçimlerinde, zamanlamasında, yönünde hızında, basıncında hataların yapılması ya da dudakların, dilin, yumuşak damağın yutağın birlikte hareketlerinin hatalı olması sonucunda ortaya çıkan bir sorundur. Sesletim sorunlarında genellikle kişinin hatalı hareketlerinden söz edilmekteyse de kimi durumlarda anatomik bozukluklar nedeniyle kişi istese de doğru sesletimi gerçekleştiremeyebilir (ör.dudak-damak yarıklıklarına bağlı sesletim sorunları).
Klinik Özellikleri:
Çocuk hedef seslerin üretilmesine ilişkin kuralları içselleştirememiştir. Örneğin, ‘kapı’ demek ister, ama bunun yerine ‘kabı’, ‘kapu’, ‘tabı’, ‘dapı’ gibi telaffuz edebilir. Seslerin anlam ayırıcı özelliklerini bilir, işitsel olarak ‘kaş’ ve ‘taş’ sözcüklerini doğru olarak gösterebilir, ama kendisinden söylenmesi istendiğinde, söyleyemez. Değerlendirme sırasında bu hedef sesleri hiçbir yerde ve hiçbir durumda üretemez.


Tanılanması
Standardizasyonu yapılmış sesletim (artikülasyon) testleri ile tanılanır. Bireyin üretebildiği ses dağarcığı ve sorunlu sesler saptanır. Hem işitsel ayırt etme hem de sesletim testleri yapılır. Bu arada sorunun nörolojik kökenli olup olmadığı da saptanır. Çocuğun konuşma seslerini üretememesinin işitme engeline bağlı olup olmadığını belirlemek için mutlaka işitme testleri de yapılmalıdır. İşitme kaybının çok hafif düzeyde olması bile sesletimi etkileyebilir.
Artikülasyon Terapisi
Artikülâsyon sorunu olan bireyler, genellikle doğru sesletim yaptıklarını düşünürler. Bu nedenle sorunun farkına vardırmak, terapide önemli bir adımdır. Ancak, bunun çok dikkatli yapılması gerekir. Çocuğa bu sesi üretemeyeceği değil, tam aksine üretebileceğine ilişkin güven verilmelidir. Terapistin çok dikkatli olması ve çocuk ile çalışırken , öncelikle kendi dağarcığındaki konuşma seslerinden yararlanarak, çocuğun biraz yardımla çıkartabileceği sesleri de belirlemesi gerekir. Bu nedenle, dil ve konuşma terapistinin konuşmaya dayalı dillerde kullanılan ve inanların üretebildikleri seslerin neler olduğunu, bunların nasıl sesletildiğini ve nasıl tanımlanarak IPA (Uluslar arası Sesçil Abece) kodlarını kullanarak sesçil yazıya dönüştürüldüğünü bilmek durumundadır. Bu özelliklere sahip değilse, sesletim sorunlarının değerlendirilmesine ve buna göre terapi programı geliştirilmesine yönelik çalışmalarından sonuç alması güçleşebilir.
Artikülâsyon terapisinin sonuç verme oranı oldukça iyidir. Diğer ek sorunlar olmadıkça, sesletim terapisi oldukça kısa sürede gelişim sağlar. Bu terapide asıl sorun, kazanılan yeni sesletim becerilerinin genelleştirilmesi, otomatik hale dönüştürülerek zorlanmadan ‘doğru’ artikülâsyonu gerçekleştirebilmektedir. Bu tip terapide unutulmaması gereken en önemli husus, seslerin tek tek, bağlamdan kopuk bir biçimde üretilmesinin yanlış ve zararlı olduğudur. Konuşma dinamiktir. Konuşma sırasında bir sesten diğerine geçişler çok kısa sürelerde gerçekleştirilirler. Bu nedenle de konuşma sesleri, birbirlerini etkilerler. Buna en güzel örnek Türkçedeki ünlü ve ünsüz uyumudur. Örneğin, yazıda aynı harfle göstermemize karşın, ‘k’ harfinin sesletimi yanında bulunan ünlüye göre değişim gösterir. ‘kel’ sözcüğünün başında ‘k’ sesi dilin orta sırtının sert damağa değmesi ile üretilir. Böylelikle de birinci ‘k’ sesi daha ‘kalın’, ikinci ‘k’ sesi daha ‘ince’ söylenmiş olur. Bu iki sesin farklı söylenmesi, sesbilgisel bir kuraldır. Eğer ‘k’ sesini söyleyemeyen bir çocuğa bu sesi tek başına çıkarttırmayı öğretirsek ve bu sesi de örneğin, ince ‘k’ olarak alıştırırsak, çocuk ‘kal’ sözcüğünü ‘kal’ şeklinde söylemeye çalışacaktır. Kısacası, sesletim çalışması yapıyoruz derken, biz çocuğa yanlış bir biçim öğretmiş oluruz. Bu nedenle, sesletim çalışmaları daima bağlam içerisinde ve anlamlı dil ögeleri kullanılarak gerçekleştirilmelidir.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler  
► Sesletim Nedir? Neşe ÖZTÜRK
► Artikülasyon Bozukluğu ve Eğitimi Psk.Doğan Demirkan ÖZDEMİR
► Tik Bozuklukları Psk.Ümit KARABULUT
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Sesletim (Artikülasyon) Bozuklukları' başlığıyla benzeşen toplam 30 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:37
Top