Çocuğum Okula Hazır mı ve Nasıl Anlaşılır
Yeni sistem ile 72-83 ayların okula başlaması ile 60-83 aylar aynı sınıflarda eğitime alınacağı açıklanmıştır, yani aralarında yaklaşık 2 yıl fark olabilen çocuklar bir arada olacaktır. Okul olgunluğu için zihinsel, bilişsel, bedensel, dil, psikolojik ve duygusal açıdan bir hazır oluş durumu da gerektirmektedir. 5 yaş çocuğu genel olarak zihinsel, fiziksel, sosyal ve psikolojik olarak ilkokula henüz hazır değildir, gerekli sosyal, duygusal, bilişsel, dil ve motor becerilerinin gelişimi 6 yaştan önce tamamlanmaz. Bu bilimsel ortalama dışında kalan çok az çocuk vardır.
İlkokula başlayacak çocukların hangi becerileri kazanmış olmalı ve başlama yaşının uygun olup olmadığını nelere göre anlarız.
• Özbakım becerileri: yalnız başına tuvaletini yapabilir, elbiselerini ıslatmadan yüzünü yıkayıp, kurulayabilir, dişlerini fırçalayabilir, kendisi yemek yiyebilir, düğmelerini ilikleyip çözer, kendi başına giyinip soyunabilir. Kendi eşyalarına sahip çıkabilir, toplayabilir;
• Bilişsel Gelişim; Algılama, dil ve kavram alanındaki gelişimleri içerir.
• Algılama gelişimi:10-12 kadar ana ve ara rengi tanır ve bunları eşleştirebilir, 1 den 20′ye kadar olan rakamları tanıyabilir, dokunarak nesneleri sayabilir, 1′den 10′a kadar olan sayılarla toplama ve çıkarma işlemleri yapabilir, sıra ile haftanın günlerini sayabilir, aynı anda birbirini takip eden 2-3 emri yerine getirebilirim, anlatılan bir öyküdeki detayları hatırlayarak, sebep -sonuç ilişkilerini kurabilir.
• Sosyal- duygusal gelişim: Kurallara uygun davranışlar sergileyebilir, arkadaşlık başlatabilir ve sürdürebilir, belli ölçüde gerilim ve öfkeyle baş edebilir, bir oyun için gerekli kuralları anlayabilir, sırasını bekleyebilir, sosyal kuralların nedenlerini anlayabilir
• İnce motor -küçük kasların motor gelişim: Yazı becerileri için ince motor kaslarının gelişmesi gereklidir. Rakamları kopya edebilir, temel şekillerini çizebilir, çizgileri çizebilir, kopya edebilir, şekillerin sınırını taşırmadan boyayabilir, baş, vücut, kollar, bacaklar, ağız ve gözlerden oluşan insan çizimi yapabilir, su gibi akıcı maddeleri bir kaptan diğerine boşaltabilir, verilen sıralamaya göre(renk, büyüklük gibi..) ipe boncuk dizebilir.
• Kaba motor- büyük kasların motor gelişimi: Sekerek sıçrama hareketi yapabilir, öne doğru takla atabilir, kendine atılan küçük bir topu elleriyle tutabilir.
• Dil gelişimi: Kendisinin ve ailesinin isimlerini söyleyebilir, neden niçin sorusunu açıklayarak cevaplayabilir, zaman ile ilgili konuşurken kelimeleri doğru kullanır, dil bilgisi kurallarına uygun konuşur, zıt anlamlı kelimeleri söyleyebilir.
• Kavram gelişimi ölçütleri: Kavramlarını ayırt ederek özelliklerine göre sınıflandırabilir.
Çocuklar okula nasıl alışacak?
Okula alışma sürecindeki aksamalar özellikle yuva dönemi çocuklarının performansını etkileyebilir. Alışma sürecinin her çocuk için geçerli standart bir süresi bulunmamaktadır ve farklı mizaçları olan çocuklar için bu süre farklılıklar gösterebilmektedir. Anne ve babaların bu süreci en iyi şekilde atlatmak için yapmaları gereken kendi çocuklarının hızıyla ilerlemeleri ve gerektiğinde hız düşürmeye hazır olmalarıdır.
Ebeveynlerin ilk kez okula gidecek çocukları okul fikrine alıştırmaları da önemli. Çocukların okula başlayacaklarını bilmeleri, okul ortamının pozitif bir üslupla kendilerine anlatılması hatta gidilecek okulun önceden ziyaret edilmesi yararlı olacaktır. Okulda edineceği yeni arkadaşların ve hayatında önemli rol oynayacak öğretmen kavramının da çocukların anlayabileceği biçimde aktarılması ve sorularına tatmin edici yanıtlar verilmesi okul dönemi geldiğinde sürece destek olacaktır.
Okula ilk kez başlayan çocuklarda en sık yaşanan zorluklardan birisi anneden ya da babadan ayrılmamak için gösterilen çabadır. Çocukların bu direnci, genellikle ilk haftada değil, işin ciddi olduğunu ve ev çocukluğu döneminin bittiğini kavradıkları ilerleyen haftalarda artık davranışlarını etkileyecek düzeye ulaşır. Bu durum için “ayrılık kaygısı” deyimi kullanılabilir. Çocuklar hem ailelerinden uzak oldukları hem yeni koşullara alışmaya çalıştıkları hem de ailelerinin ne durumda olduklarını merak ettikleri için kaygılanırlar. Çocukların okula başlarken yaşayabileceği kaygıları, daha önce ayrılık deneyimi yaşadıklarında verdikleri tepkiler üzerinden öngörebiliriz. Ayrılık deneyimini hiç yaşamamış olanların bu sinyali verme fırsatı olmayabilir.
Öğrenmeye Karşı Tutum:
Her bireyin öğrenmeye karşı olan tutumu, öğrenme merakı, öğrenme tarzı bir diğerinden farklıdır. Okula başlayan çocukların;
• Öğrenmeye meraklı olmaları,
• Yeni şeyler öğrenmekten keyif almaları,
• Öğrendiklerini başkaları ile paylaşmaktan hoşlanmaları,
• Çevrelerinde gördükleri şeyler ile ilgili sorular sormaları ve fikir yürütmeler,
• Öğrenmek için çaba göstermeleri onların okula başlamaya hazır olduklarının önemli bir göstergesidir.
Gelişim tamamlanmadan okula başlamak ruh sağlığını nasıl etkiler?
• Erken yaşta okula başlayanlarda ayrılık kaygısı görülme riski, altı yaşında ilkokula başlayan çocuklara göre daha fazladır. Özellikle okul öncesi eğitim almayanlarda risk daha da artmaktadır.
• Dürtü kontrol problemi küçük yaşta yaşındaki bir çocukta tam gelişmediğinden davranışlarının kontrolünü sağlamakta zorlanacak, sınıf sırasında bekleyemeyecek ve uyması gereken kurallara uymakta güçlükler yaşayacaktır.
• Beş yaşından önce el-göz koordinasyonunun, ince motor kaba motor becerilerin, işlevsel düşüncenin tam olgunlaşmamış olması, soyut düşüncenin ve dikkatini sürdürmedeki güçlükler nedeniyle bu yaştaki çocuklar öğrenme becerilerinde zorlanacaklardır. Bu yaştaki çocukların okulda belli seviyede başarı elde etmekte zorlanmaları gelişimsel açıdan normal olmasına karşın okul programları kapsamında beklenen kazanımları karşılamamaları nedeniyle, başarısızlık olarak yorumlanacak ve gereksiz olarak , ‘öğrenme güçlüğü’ veya ‘dikkat eksikliği’ olduğu gibi tanımlara maruz kalacaktır.
• 72-83 aylık çocukların bir arada eğitime başlaması durumunda doğal olarak 60-66 ay arasındakilere göre başarıları çok önde olacak, onlardan daha hızlı öğrenecek, 60-66 ayda kiler de bu durumda zorunlu olarak sınıfın daha başarısız ve geriden gelen grubunu oluşturacaklardır, yani bu grup daha okula başlarken başarısızlık duygusuna mahkum edilecek ve bu duygu onlarla eğitim yaşamları boyunca gidecektir. Erken dönemde kazanılan başarısızlık duygusunun çocukların daha sonraları da kendilerine güven duymalarını engellediği bilimsel olarak gösterilmiştir. Başarısızlık duygusu edinen çocukların okuldan soğudukları ve okul yaşamını olumsuz etkilendiği yapılan araştırmalarla çok net olarak ortaya konmuştur. Bu yüzden eğitime başlama yaşını indirmenin önemli bir sonucu olarak kendini başarısız yetersiz görerek büyüyen ve dolayısıyla kendine güvensiz ve başarılı olabileceğine inancı kalmamış bireyler yetişmiş olacaktır.
Okul döneminde en sık karşılaşılan sorunlar nelerdir?
• Ödev yapma problemleri
• Ayrılık kaygısı, Anneden evden ayrılmakta güçlük
• Okul fobisi
• Arkadaş edinme ve iletişim kurmada güçlükler
• Okul ve sınıf kurallarına uymakta güçlükler
• Güven problemi, kaygı bozukluğu
• Dikkat eksikliği hiperaktivite, öğrenme güçlüğü
Okula hazır olduğunu anlamak için yapılması gerekilen testler
Gelişimsel Değerlendirme ve Gelişimsel Tarama Testleri
Portage Gelişimsel Değerlendirme Envanteri
0 -6 yaş arasındaki çocuklara uygulanır.
Ankara Gelişimsel Tarama Envanteri (AGTE)
0-6 yaş arasındaki çocuklara uygulanır.
Metropolitan Okul Olgunluğu Testi
4-6 yaş arası çocuklara uygulanır.
Gessell Gelişim Figürleri
1-7 yaş arası çocuklara uygulanır.
Peabody Resim Kelime Testi
2-12 yaş arası çocuklara uygulanır.
Projektif Testler
Luisa Düss Psikanalitik Hikayeler Testi
Bu testte çocuklara bazı kısa öyküler okunur ve çocuğun bu öyküyü devam ettirmesi ve tamamlaması istenir
Beier Cümle Tamamlama Testi
A (6-18 yaş) ve B (13 yaş ve üzeri) formu şeklinde iki formdan oluşmaktadır. Çocuktan yarım bırakılmış cümleleri okuması ve dilediği gibi doldurması istenir.
Psikolog Günay Baydaroğulları
İlkokula başlayacak çocukların hangi becerileri kazanmış olmalı ve başlama yaşının uygun olup olmadığını nelere göre anlarız.
• Özbakım becerileri: yalnız başına tuvaletini yapabilir, elbiselerini ıslatmadan yüzünü yıkayıp, kurulayabilir, dişlerini fırçalayabilir, kendisi yemek yiyebilir, düğmelerini ilikleyip çözer, kendi başına giyinip soyunabilir. Kendi eşyalarına sahip çıkabilir, toplayabilir;
• Bilişsel Gelişim; Algılama, dil ve kavram alanındaki gelişimleri içerir.
• Algılama gelişimi:10-12 kadar ana ve ara rengi tanır ve bunları eşleştirebilir, 1 den 20′ye kadar olan rakamları tanıyabilir, dokunarak nesneleri sayabilir, 1′den 10′a kadar olan sayılarla toplama ve çıkarma işlemleri yapabilir, sıra ile haftanın günlerini sayabilir, aynı anda birbirini takip eden 2-3 emri yerine getirebilirim, anlatılan bir öyküdeki detayları hatırlayarak, sebep -sonuç ilişkilerini kurabilir.
• Sosyal- duygusal gelişim: Kurallara uygun davranışlar sergileyebilir, arkadaşlık başlatabilir ve sürdürebilir, belli ölçüde gerilim ve öfkeyle baş edebilir, bir oyun için gerekli kuralları anlayabilir, sırasını bekleyebilir, sosyal kuralların nedenlerini anlayabilir
• İnce motor -küçük kasların motor gelişim: Yazı becerileri için ince motor kaslarının gelişmesi gereklidir. Rakamları kopya edebilir, temel şekillerini çizebilir, çizgileri çizebilir, kopya edebilir, şekillerin sınırını taşırmadan boyayabilir, baş, vücut, kollar, bacaklar, ağız ve gözlerden oluşan insan çizimi yapabilir, su gibi akıcı maddeleri bir kaptan diğerine boşaltabilir, verilen sıralamaya göre(renk, büyüklük gibi..) ipe boncuk dizebilir.
• Kaba motor- büyük kasların motor gelişimi: Sekerek sıçrama hareketi yapabilir, öne doğru takla atabilir, kendine atılan küçük bir topu elleriyle tutabilir.
• Dil gelişimi: Kendisinin ve ailesinin isimlerini söyleyebilir, neden niçin sorusunu açıklayarak cevaplayabilir, zaman ile ilgili konuşurken kelimeleri doğru kullanır, dil bilgisi kurallarına uygun konuşur, zıt anlamlı kelimeleri söyleyebilir.
• Kavram gelişimi ölçütleri: Kavramlarını ayırt ederek özelliklerine göre sınıflandırabilir.
Çocuklar okula nasıl alışacak?
Okula alışma sürecindeki aksamalar özellikle yuva dönemi çocuklarının performansını etkileyebilir. Alışma sürecinin her çocuk için geçerli standart bir süresi bulunmamaktadır ve farklı mizaçları olan çocuklar için bu süre farklılıklar gösterebilmektedir. Anne ve babaların bu süreci en iyi şekilde atlatmak için yapmaları gereken kendi çocuklarının hızıyla ilerlemeleri ve gerektiğinde hız düşürmeye hazır olmalarıdır.
Ebeveynlerin ilk kez okula gidecek çocukları okul fikrine alıştırmaları da önemli. Çocukların okula başlayacaklarını bilmeleri, okul ortamının pozitif bir üslupla kendilerine anlatılması hatta gidilecek okulun önceden ziyaret edilmesi yararlı olacaktır. Okulda edineceği yeni arkadaşların ve hayatında önemli rol oynayacak öğretmen kavramının da çocukların anlayabileceği biçimde aktarılması ve sorularına tatmin edici yanıtlar verilmesi okul dönemi geldiğinde sürece destek olacaktır.
Okula ilk kez başlayan çocuklarda en sık yaşanan zorluklardan birisi anneden ya da babadan ayrılmamak için gösterilen çabadır. Çocukların bu direnci, genellikle ilk haftada değil, işin ciddi olduğunu ve ev çocukluğu döneminin bittiğini kavradıkları ilerleyen haftalarda artık davranışlarını etkileyecek düzeye ulaşır. Bu durum için “ayrılık kaygısı” deyimi kullanılabilir. Çocuklar hem ailelerinden uzak oldukları hem yeni koşullara alışmaya çalıştıkları hem de ailelerinin ne durumda olduklarını merak ettikleri için kaygılanırlar. Çocukların okula başlarken yaşayabileceği kaygıları, daha önce ayrılık deneyimi yaşadıklarında verdikleri tepkiler üzerinden öngörebiliriz. Ayrılık deneyimini hiç yaşamamış olanların bu sinyali verme fırsatı olmayabilir.
Öğrenmeye Karşı Tutum:
Her bireyin öğrenmeye karşı olan tutumu, öğrenme merakı, öğrenme tarzı bir diğerinden farklıdır. Okula başlayan çocukların;
• Öğrenmeye meraklı olmaları,
• Yeni şeyler öğrenmekten keyif almaları,
• Öğrendiklerini başkaları ile paylaşmaktan hoşlanmaları,
• Çevrelerinde gördükleri şeyler ile ilgili sorular sormaları ve fikir yürütmeler,
• Öğrenmek için çaba göstermeleri onların okula başlamaya hazır olduklarının önemli bir göstergesidir.
Gelişim tamamlanmadan okula başlamak ruh sağlığını nasıl etkiler?
• Erken yaşta okula başlayanlarda ayrılık kaygısı görülme riski, altı yaşında ilkokula başlayan çocuklara göre daha fazladır. Özellikle okul öncesi eğitim almayanlarda risk daha da artmaktadır.
• Dürtü kontrol problemi küçük yaşta yaşındaki bir çocukta tam gelişmediğinden davranışlarının kontrolünü sağlamakta zorlanacak, sınıf sırasında bekleyemeyecek ve uyması gereken kurallara uymakta güçlükler yaşayacaktır.
• Beş yaşından önce el-göz koordinasyonunun, ince motor kaba motor becerilerin, işlevsel düşüncenin tam olgunlaşmamış olması, soyut düşüncenin ve dikkatini sürdürmedeki güçlükler nedeniyle bu yaştaki çocuklar öğrenme becerilerinde zorlanacaklardır. Bu yaştaki çocukların okulda belli seviyede başarı elde etmekte zorlanmaları gelişimsel açıdan normal olmasına karşın okul programları kapsamında beklenen kazanımları karşılamamaları nedeniyle, başarısızlık olarak yorumlanacak ve gereksiz olarak , ‘öğrenme güçlüğü’ veya ‘dikkat eksikliği’ olduğu gibi tanımlara maruz kalacaktır.
• 72-83 aylık çocukların bir arada eğitime başlaması durumunda doğal olarak 60-66 ay arasındakilere göre başarıları çok önde olacak, onlardan daha hızlı öğrenecek, 60-66 ayda kiler de bu durumda zorunlu olarak sınıfın daha başarısız ve geriden gelen grubunu oluşturacaklardır, yani bu grup daha okula başlarken başarısızlık duygusuna mahkum edilecek ve bu duygu onlarla eğitim yaşamları boyunca gidecektir. Erken dönemde kazanılan başarısızlık duygusunun çocukların daha sonraları da kendilerine güven duymalarını engellediği bilimsel olarak gösterilmiştir. Başarısızlık duygusu edinen çocukların okuldan soğudukları ve okul yaşamını olumsuz etkilendiği yapılan araştırmalarla çok net olarak ortaya konmuştur. Bu yüzden eğitime başlama yaşını indirmenin önemli bir sonucu olarak kendini başarısız yetersiz görerek büyüyen ve dolayısıyla kendine güvensiz ve başarılı olabileceğine inancı kalmamış bireyler yetişmiş olacaktır.
Okul döneminde en sık karşılaşılan sorunlar nelerdir?
• Ödev yapma problemleri
• Ayrılık kaygısı, Anneden evden ayrılmakta güçlük
• Okul fobisi
• Arkadaş edinme ve iletişim kurmada güçlükler
• Okul ve sınıf kurallarına uymakta güçlükler
• Güven problemi, kaygı bozukluğu
• Dikkat eksikliği hiperaktivite, öğrenme güçlüğü
Okula hazır olduğunu anlamak için yapılması gerekilen testler
Gelişimsel Değerlendirme ve Gelişimsel Tarama Testleri
Portage Gelişimsel Değerlendirme Envanteri
0 -6 yaş arasındaki çocuklara uygulanır.
Ankara Gelişimsel Tarama Envanteri (AGTE)
0-6 yaş arasındaki çocuklara uygulanır.
Metropolitan Okul Olgunluğu Testi
4-6 yaş arası çocuklara uygulanır.
Gessell Gelişim Figürleri
1-7 yaş arası çocuklara uygulanır.
Peabody Resim Kelime Testi
2-12 yaş arası çocuklara uygulanır.
Projektif Testler
Luisa Düss Psikanalitik Hikayeler Testi
Bu testte çocuklara bazı kısa öyküler okunur ve çocuğun bu öyküyü devam ettirmesi ve tamamlaması istenir
Beier Cümle Tamamlama Testi
A (6-18 yaş) ve B (13 yaş ve üzeri) formu şeklinde iki formdan oluşmaktadır. Çocuktan yarım bırakılmış cümleleri okuması ve dilediği gibi doldurması istenir.
Psikolog Günay Baydaroğulları
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuğum Okula Hazır mı ve Nasıl Anlaşılır" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Günay BAYDAROĞULLARI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Günay BAYDAROĞULLARI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
