Her Yönüyle Panik Atak
Her duygu gibi kaygı (anksiyete) da olağan ve evrensel bir duygudur. Amacı yaşamın gelişimi olan anksiyete tüm duygular gibi insan varoluşu için önemlidir. Sağlıklı olan bu duygu kimi zaman kişinin yaşamını ve diğer insanlarla olan ilişkilerini etkileyecek düzeye gelebilmektedir. Kaygı içinde bulunduğu durumun tehlikelerine orantısız, uygunsuz ve abartılmış yanıtlar haline gelebilmektedir. Ve kendisini çeşitli bedensel ve ruhsal belirtilerle göstermektedir.1
Panik Atak Nedir?
Aniden başlayan ve hızla şiddetlenen, çoğu zaman şiddetli bir tehlike hissi veya sonunun geldiği düşüncesinin eşlik ettiği başlangıcı ve sonu olan yoğun korku ve sıkıntı nöbetidir.1 Panik atak başladıktan yaklaşık 10 dakika içerisinde en şiddetli halini alır.
Panik atağın başlangıcı ruhsaldır fakat fiziksel semptomlarla devam eder. Tek başına ya da diğer başka hastalıklarla da birlikte ortaya çıkabilir.
Panik ataklar, panik bozukluğundan başka psikiyatrik hastalıklarda, özellikle spesifik fobi, sosyal fobi ve posttravmatik stres bozukluğunda da ortaya çıkabilir. Beklenmedik panik atakları herhangi bir zamanda ortaya çıkar ve tanımlanabilir durumsal bir uyaranla ilgili değildir. Fakat sosyal ve spesifik fobileri olan hastalarda panik atakla, tanınan ya da spesifik uyaran ile beklenir şekilde de ortaya çıkabilir.2
Panik atak kişilerin yaşam kalitesini ciddi anlamda azaltır. Panik atak anında kişi kalp krizi geçirdiğini, öleceğini, kontrolünün kendinde olmadığını düşünmeye başlar. Hastanelerin acil servislerine kalp krizi geçirdiklerini sanarak başvuran panik atak mağduru yaklaşık %15-20 dolaylarında insan vardır. Kişiler panik atağın etkisiyle gerçekten kalp krizi geçirdiklerine inanmaktadırlar.
Kişi yoğun kaygının kendisini tamamen ele geçireceğinden korkar. Kişinin bilişleri çarpıtılmıştır. Başına büyük bir felaket geleceğine dair yanlış bir algısı vardır. Bu algı ve çarpıtılmış bilişler düzeltilip yerine sağlıklı ve mantıklı düşünceler konulduğu takdirde panik atağı önlemek mümkün olur.
Panik Atak Belirtileri
• Kalp atışında hızlanma, çarpıntı
• Terleme, titreme
• Nefes almakta zorlanma
• Kontrolün kaybedileceği korkusu
• Baş dönmesi, bayılma hissi
• Ölüm korkusu
• Çıldırma korkusu
• Uyuşma, karıncalanma
• Mide bulantısı
• Üşüme ya da sıcak basması
• Kendini hissedememe, kendine yabancılaşma (depersonalizasyon)
Panik atağın toplumumuzda görülme oranı % 3-5 oranındadır. Fakat günümüzde bu oran gittikçe artmaktadır. Her yaşta ortaya çıkmakla birlikte 20li yaşlarda daha sık görülmektedir. Kadınlarda görülme oranı yaklaşık 2 kat daha fazladır. Kalıtsal özellikler de etkilidir.
Panik Atağın Tetikleyicileri Nelerdir?
Tek başına ya da farklı hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilmektedir. Stresin panik atağın en büyük tetikleyicisi olduğu düşünülmektedir.
Bireylerin yaşamındaki bazı alışkanlıklar panik atağı tetikleyebilir. Aşırı kafein kullanımı, çok sık aralıklarla nefes alıp vermek gibi. Bunların dışında kan şekerinin düşmesi, tiroid bezindeki sorunlar panik atağa benzer belirtilere sebep olabilir. Vitamin eksikliği, kansızlık, akciğer ve kalp hastalıkları, depresyon ve bazı ilaçların yan etkileri de panik atağı tetikleyebilir.
Panik atakla diğer fizyolojik rahatsızlıkları ayırt edebilmek için bireyin tıbbi bir kontrolden geçmesi doğru bir adım olacaktır.
Panik Atak Ve Panik Bozukluk
Panik atak ve Panik bozukluk birbirinden farklıdır. Panik bozukluk, bir gün boyunca birkaç ataktan, bir yıl boyunca sadece birkaç atağa kadar değişebilen, panik atakların beklenmedik şekilde ortaya çıkması ile karakterizedir. Panik bozukluk sıklıkla agorafobi ile birliktedir.
Seyrek görülmekle birlikte, panik atakları geçirmeksizin agorafobi yaşayan hastalar vardır. Agorafobi, kaçınmanın güç olabileceği ya da panik nöbet halinde yardımın gelemeyebileceği yerler ya da durumlarda bulunmaktan korku duymaya denir. Sık rastlanan agorafobik durumlar kalabalık içinde bulunmak, otobüs, tren ya da otomobil içinde yolculuk etmektir. Agorafobi, fobilerin en rahatsız edicilerindendir. Çünkü kişinin sosyal ve mesleksel fonksiyonunu ciddi şekilde etkilemektedir. Panik atakları ve agorafobi acil psikiyatrinin sık görülen önemli konularından biridir.
DSM-IV, panik bozukluğu agorafobili ve agorafobisiz şekilde ve de panik bozukluksuz agorafobi şeklinde sınıflandırmaktadır. Panik ataklar, depresif bozukluklar gibi başka psikiyatrik bozukluklarda ve madde kesilmesi veya entoksikasyonu gibi tıbbi durumlarda ortaya çıkabilir. Bir panik atağın mevcudiyeti, bir panik bozukluğu tanısını gerektirmez.2
Panik atakları farklı tiplerde ortaya çıkabilmektedir. Bilinen bir durumsal tetikleyici olmadan ortaya çıkan panik atakları, “beklenmedik” tipte panik ataklarıdır. Belli durumlarda ortaya çıkma olasılığı yüksek olan, ancak mutlaka çıkması gerekmeyen panik atakları ise “durumsal yatkınlık gösterilen” panik atakları olarak adlandırılmıştır. Panik atakların bir diğer tipi, durumsal bir tetikleyici ile karşılaşılmasının hemen ardından ortaya çıkan “duruma bağlı” panik ataklarıdır.
Panik bozukluğun en temel özelliği yineleyici, ne zaman başlayacağı önceden kestirilemeyen “beklenmedik” panik ataklarının görülmesidir. Panik bozukluğu tanısı konulabilmesi için beklenmedik panik ataklarının en azından hastalığın başlangıcında görülmüş olması gerekmektedir. (Panik bozukluğu Raşit tükel)
Panik Atak ve Kalp Krizi Farkı
Panik atak sırasında bireyler çoğunlukla kalp krizi geçirdiklerini düşünürler. Bu düşünce yoğun kaygıyla birlikte bireyin kontrolünü kaybettiğini hissettirir. Kalbinizle ilgili bir test yaptırdığınız takdirde bu konudaki sorularınızın cevabını alabilir ve herhangi bir atak sırasında kalp krizi olmadığını kendinize hatırlatmış olursunuz.
Kalp krizinde ortaya çıkan ağrı panik ataktan farklı olarak göğüs, karın, kol, çene ve omuz bölgesinde de hissedilebilir. Çoğunlukla sol kola yayılması belirgindir.
Panik atakta göğüste hissedilen ağrı kısa sürelidir fakat kalp krizinde bu ağrılar devamlıdır. Panik atakta ağrıyan yer spesifik bir alanla sınırlıdır. Kalp krizinde ağrının şiddeti gittikçe artar ve tüm göğse yayılabilir.
Panik atakta bulantı olabilir fakat kusma görülmez. Kalp krizinde bulantı ve kusma çok sıktır.
Panik Atak Sırasında Ne Yapılabilir?
Atak sırasında nefes alış verişinize odaklanmaya çalışmalısınız. Derin ve yavaş nefesler almalısınız. Kaygınızın arttığını hissettiğiniz anlarda dikkatinizi başka yönlere çevirmelisiniz. Olumsuz düşünceleri fark ettiğiniz anlarda bu düşüncelere odaklanmak yerine sizi iyi hissettiren olayları ve o andaki duygulara odaklanmaya çalışın. Kendinize bunun yalnızca bir “atak” olduğunu dolayısıyla tehlikeli veya öldürücü olmadığını, kaygılanacak bir durumun olmadığını söylemeniz çok önemlidir.
Düşünce ve duygularınızı fark etmeyi öğrenmeli ve bu düşüncelerinizin gerçekliğini sorgulamalısınız. Panik atak sırasında kişi vücudundaki değişikleri aşırı hassasiyetle duyumsamaya başlar. Bu odaklanmanın sonucunda hissettiği değişikleri abartabilir hatta felaketleştirebilir ve gerçekten başına çok feci bir şey gelecekmiş ya da ölecekmiş hissine kapılır. Birey böyle anlarda kendine sorgulayıcı yaklaşmayı öğrenebilir.
Düşüncelerindeki çarpıklıkları fark ettiğinde bu düşüncelerin üstesinden gelebilir ve panik atağın kendisinde yarattığı korkuyu yenebilir. Bu farkındalığı kazanabilmek ve devam ettirebilmek için uzman bir psikolog/psikolojik danışmandan destek almanız size yardımcı olacaktır. Böylece gelebilecek panik atakları da önleyebilirsiniz.
Panik Atakla İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar
• Panik atak ömür boyu sürmez. Uygun bir terapi yaklaşımıyla, yeterli sürede bu sorun kökten çözülebilir.
• Panik atak sırasında kişi kalp krizi geçirmez.
• Panik atak bayılmaya, felce veya boğulmaya yol açmaz.
• Panik atağın çözümü yalnızca ilaç değildir. Bu büyük bir yanılgıdır. Psikoterapi panik atak tedavisinde çok yoğun kullanılır ve çok etkilidir.
Panik atak kaderiniz değildir. Bu denli büyük bir kaygıyı devamlı yaşamak yerine, doğru yöntemlerle buna son verebilir, belirtilerin şiddetini azaltabilirsiniz. Yaşam kalitenizi yükseltmek için bir uzman bir psikolog/psikolojik danışman/psikoterapistten yardım alabilirsiniz.
KAYNAKÇA
1. Özkan, S. Panik Atak ve Panik Bozukluk. Humanite Psikiyatri.
2. Duran, A. (1999). Anksiyete ve Panik Ataklarında Hasta Değerlendirilmesi ve Tedavisi. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri.
3. Tükel, R. (2002). Panik Bozukluğu. Klinik Psikiyatri.
4. www.optimumpsikoloji.com
Panik Atak Nedir?
Aniden başlayan ve hızla şiddetlenen, çoğu zaman şiddetli bir tehlike hissi veya sonunun geldiği düşüncesinin eşlik ettiği başlangıcı ve sonu olan yoğun korku ve sıkıntı nöbetidir.1 Panik atak başladıktan yaklaşık 10 dakika içerisinde en şiddetli halini alır.
Panik atağın başlangıcı ruhsaldır fakat fiziksel semptomlarla devam eder. Tek başına ya da diğer başka hastalıklarla da birlikte ortaya çıkabilir.
Panik ataklar, panik bozukluğundan başka psikiyatrik hastalıklarda, özellikle spesifik fobi, sosyal fobi ve posttravmatik stres bozukluğunda da ortaya çıkabilir. Beklenmedik panik atakları herhangi bir zamanda ortaya çıkar ve tanımlanabilir durumsal bir uyaranla ilgili değildir. Fakat sosyal ve spesifik fobileri olan hastalarda panik atakla, tanınan ya da spesifik uyaran ile beklenir şekilde de ortaya çıkabilir.2
Panik atak kişilerin yaşam kalitesini ciddi anlamda azaltır. Panik atak anında kişi kalp krizi geçirdiğini, öleceğini, kontrolünün kendinde olmadığını düşünmeye başlar. Hastanelerin acil servislerine kalp krizi geçirdiklerini sanarak başvuran panik atak mağduru yaklaşık %15-20 dolaylarında insan vardır. Kişiler panik atağın etkisiyle gerçekten kalp krizi geçirdiklerine inanmaktadırlar.
Kişi yoğun kaygının kendisini tamamen ele geçireceğinden korkar. Kişinin bilişleri çarpıtılmıştır. Başına büyük bir felaket geleceğine dair yanlış bir algısı vardır. Bu algı ve çarpıtılmış bilişler düzeltilip yerine sağlıklı ve mantıklı düşünceler konulduğu takdirde panik atağı önlemek mümkün olur.
Panik Atak Belirtileri
• Kalp atışında hızlanma, çarpıntı
• Terleme, titreme
• Nefes almakta zorlanma
• Kontrolün kaybedileceği korkusu
• Baş dönmesi, bayılma hissi
• Ölüm korkusu
• Çıldırma korkusu
• Uyuşma, karıncalanma
• Mide bulantısı
• Üşüme ya da sıcak basması
• Kendini hissedememe, kendine yabancılaşma (depersonalizasyon)
Panik atağın toplumumuzda görülme oranı % 3-5 oranındadır. Fakat günümüzde bu oran gittikçe artmaktadır. Her yaşta ortaya çıkmakla birlikte 20li yaşlarda daha sık görülmektedir. Kadınlarda görülme oranı yaklaşık 2 kat daha fazladır. Kalıtsal özellikler de etkilidir.
Panik Atağın Tetikleyicileri Nelerdir?
Tek başına ya da farklı hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilmektedir. Stresin panik atağın en büyük tetikleyicisi olduğu düşünülmektedir.
Bireylerin yaşamındaki bazı alışkanlıklar panik atağı tetikleyebilir. Aşırı kafein kullanımı, çok sık aralıklarla nefes alıp vermek gibi. Bunların dışında kan şekerinin düşmesi, tiroid bezindeki sorunlar panik atağa benzer belirtilere sebep olabilir. Vitamin eksikliği, kansızlık, akciğer ve kalp hastalıkları, depresyon ve bazı ilaçların yan etkileri de panik atağı tetikleyebilir.
Panik atakla diğer fizyolojik rahatsızlıkları ayırt edebilmek için bireyin tıbbi bir kontrolden geçmesi doğru bir adım olacaktır.
Panik Atak Ve Panik Bozukluk
Panik atak ve Panik bozukluk birbirinden farklıdır. Panik bozukluk, bir gün boyunca birkaç ataktan, bir yıl boyunca sadece birkaç atağa kadar değişebilen, panik atakların beklenmedik şekilde ortaya çıkması ile karakterizedir. Panik bozukluk sıklıkla agorafobi ile birliktedir.
Seyrek görülmekle birlikte, panik atakları geçirmeksizin agorafobi yaşayan hastalar vardır. Agorafobi, kaçınmanın güç olabileceği ya da panik nöbet halinde yardımın gelemeyebileceği yerler ya da durumlarda bulunmaktan korku duymaya denir. Sık rastlanan agorafobik durumlar kalabalık içinde bulunmak, otobüs, tren ya da otomobil içinde yolculuk etmektir. Agorafobi, fobilerin en rahatsız edicilerindendir. Çünkü kişinin sosyal ve mesleksel fonksiyonunu ciddi şekilde etkilemektedir. Panik atakları ve agorafobi acil psikiyatrinin sık görülen önemli konularından biridir.
DSM-IV, panik bozukluğu agorafobili ve agorafobisiz şekilde ve de panik bozukluksuz agorafobi şeklinde sınıflandırmaktadır. Panik ataklar, depresif bozukluklar gibi başka psikiyatrik bozukluklarda ve madde kesilmesi veya entoksikasyonu gibi tıbbi durumlarda ortaya çıkabilir. Bir panik atağın mevcudiyeti, bir panik bozukluğu tanısını gerektirmez.2
Panik atakları farklı tiplerde ortaya çıkabilmektedir. Bilinen bir durumsal tetikleyici olmadan ortaya çıkan panik atakları, “beklenmedik” tipte panik ataklarıdır. Belli durumlarda ortaya çıkma olasılığı yüksek olan, ancak mutlaka çıkması gerekmeyen panik atakları ise “durumsal yatkınlık gösterilen” panik atakları olarak adlandırılmıştır. Panik atakların bir diğer tipi, durumsal bir tetikleyici ile karşılaşılmasının hemen ardından ortaya çıkan “duruma bağlı” panik ataklarıdır.
Panik bozukluğun en temel özelliği yineleyici, ne zaman başlayacağı önceden kestirilemeyen “beklenmedik” panik ataklarının görülmesidir. Panik bozukluğu tanısı konulabilmesi için beklenmedik panik ataklarının en azından hastalığın başlangıcında görülmüş olması gerekmektedir. (Panik bozukluğu Raşit tükel)
Panik Atak ve Kalp Krizi Farkı
Panik atak sırasında bireyler çoğunlukla kalp krizi geçirdiklerini düşünürler. Bu düşünce yoğun kaygıyla birlikte bireyin kontrolünü kaybettiğini hissettirir. Kalbinizle ilgili bir test yaptırdığınız takdirde bu konudaki sorularınızın cevabını alabilir ve herhangi bir atak sırasında kalp krizi olmadığını kendinize hatırlatmış olursunuz.
Kalp krizinde ortaya çıkan ağrı panik ataktan farklı olarak göğüs, karın, kol, çene ve omuz bölgesinde de hissedilebilir. Çoğunlukla sol kola yayılması belirgindir.
Panik atakta göğüste hissedilen ağrı kısa sürelidir fakat kalp krizinde bu ağrılar devamlıdır. Panik atakta ağrıyan yer spesifik bir alanla sınırlıdır. Kalp krizinde ağrının şiddeti gittikçe artar ve tüm göğse yayılabilir.
Panik atakta bulantı olabilir fakat kusma görülmez. Kalp krizinde bulantı ve kusma çok sıktır.
Panik Atak Sırasında Ne Yapılabilir?
Atak sırasında nefes alış verişinize odaklanmaya çalışmalısınız. Derin ve yavaş nefesler almalısınız. Kaygınızın arttığını hissettiğiniz anlarda dikkatinizi başka yönlere çevirmelisiniz. Olumsuz düşünceleri fark ettiğiniz anlarda bu düşüncelere odaklanmak yerine sizi iyi hissettiren olayları ve o andaki duygulara odaklanmaya çalışın. Kendinize bunun yalnızca bir “atak” olduğunu dolayısıyla tehlikeli veya öldürücü olmadığını, kaygılanacak bir durumun olmadığını söylemeniz çok önemlidir.
Düşünce ve duygularınızı fark etmeyi öğrenmeli ve bu düşüncelerinizin gerçekliğini sorgulamalısınız. Panik atak sırasında kişi vücudundaki değişikleri aşırı hassasiyetle duyumsamaya başlar. Bu odaklanmanın sonucunda hissettiği değişikleri abartabilir hatta felaketleştirebilir ve gerçekten başına çok feci bir şey gelecekmiş ya da ölecekmiş hissine kapılır. Birey böyle anlarda kendine sorgulayıcı yaklaşmayı öğrenebilir.
Düşüncelerindeki çarpıklıkları fark ettiğinde bu düşüncelerin üstesinden gelebilir ve panik atağın kendisinde yarattığı korkuyu yenebilir. Bu farkındalığı kazanabilmek ve devam ettirebilmek için uzman bir psikolog/psikolojik danışmandan destek almanız size yardımcı olacaktır. Böylece gelebilecek panik atakları da önleyebilirsiniz.
Panik Atakla İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar
• Panik atak ömür boyu sürmez. Uygun bir terapi yaklaşımıyla, yeterli sürede bu sorun kökten çözülebilir.
• Panik atak sırasında kişi kalp krizi geçirmez.
• Panik atak bayılmaya, felce veya boğulmaya yol açmaz.
• Panik atağın çözümü yalnızca ilaç değildir. Bu büyük bir yanılgıdır. Psikoterapi panik atak tedavisinde çok yoğun kullanılır ve çok etkilidir.
Panik atak kaderiniz değildir. Bu denli büyük bir kaygıyı devamlı yaşamak yerine, doğru yöntemlerle buna son verebilir, belirtilerin şiddetini azaltabilirsiniz. Yaşam kalitenizi yükseltmek için bir uzman bir psikolog/psikolojik danışman/psikoterapistten yardım alabilirsiniz.
KAYNAKÇA
1. Özkan, S. Panik Atak ve Panik Bozukluk. Humanite Psikiyatri.
2. Duran, A. (1999). Anksiyete ve Panik Ataklarında Hasta Değerlendirilmesi ve Tedavisi. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri.
3. Tükel, R. (2002). Panik Bozukluğu. Klinik Psikiyatri.
4. www.optimumpsikoloji.com
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Her Yönüyle Panik Atak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Gizem AKTÜRK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Gizem AKTÜRK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
panik atak, gençlerde panik atak, yetişkinlerde panik atak, panik bozukluk, kaygı, anksiyete, panik, heyecan, panik atak nedir, panik atak belirtileri, panik atağın tetikleyicileri, panik bozukluk
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
